Γράφει ο Αλέξης Λιόλης
alexli@musiccorner.gr
23/2/2011
www.musiccorner.gr
Δισκογραφικές συναντήσεις
Νίκος Γκάτσος – Γιώργος Χατζηνάσιος
Ένας κύκλος τραγουδιών – «Η ενδεκάτη εντολή» με τη Νάνα Μούσχουρη – και μερικά μεμονωμένα τραγούδια είναι ο απολογισμός της συνάντησης επί δισκογραφικού εδάφους του Νίκου Γκάτσου με το συνθέτη Γιώργο Χατζηνάσιο. Αριθμητικά μικρή η σούμα, αλλά αν σκεφτεί κανείς την τεράστια απήχηση των τραγουδιών της «Ενδεκάτης εντολής»…
 |
 |
Ο δίσκος κυκλοφόρησε το 1985, με δώδεκα τραγούδια σε μουσική & ενορχήστρωση του Γιώργου Χατζηνάσιου και στίχους του Νίκου Γκάτσου:
«Πέφτει η βροχή», «Η ενδέκατη εντολή», «Αλληλούια», «Ήλιε που χάθηκες», «Πυρρίχιος», «Μια θέση στον ήλιο», «Το παιδί με το ταμπούρλο», «Μακριά στο Κατμαντού», «Γιαρέμ γιαρέμ», «Ο ταξιδιώτης του ονείρου», «Της χαράς αδέρφι», «Μικρό μου αλφαβητάρι».
Είχαν προηγηθεί στη δεκαετία του εβδομήντα κάποια σκόρπια τραγούδια των δυο τους, όπως το «Γιαρέμ γιαρέμ», που ηχογράφησε πρώτη η Χριστιάνα και αμέσως μετά η Δήμητρα Γαλάνη, εν έτει 1975. Την ίδια χρονιά, το εν λόγω τραγούδι το βρίσκουμε και στο δίσκο «Αντιθέσεις» (1975) τόσο με τη φωνή της Αιμιλίας Νομικού όσο και με χορωδία. Στον ίδιο δίσκο, με συνθέσεις του Γιώργου Χατζηνάσιου σε στίχους διαφόρων στιχουργών, ο Περικλής Περράκης τραγούδησε δύο τραγούδια σε στίχους του Νίκου Γκάτσου: «Κάτσε Νικόλα» και «Της μοίρας τ’ αδράχτι», που ηχογραφήθηκε και από τον Αντώνη Καλογιάννη.
Και πάλι πίσω στην «Ενδεκάτη εντολή», όπου ξαναβρίσκουμε το «Γιαρέμ γιαρέμ» με την προσθήκη ενός ακόμα κουπλέ. Μιλώντας για το υλικό του δίσκου, να πούμε πως το μουσικό θέμα από το τραγούδι «Μακριά στο Κατμαντού» είχε ακουστεί για πρώτη φορά στην ταινία του Ανδρέα Θωμόπουλου «Ένα γελαστό απόγευμα» (1979), με τη Μπέττυ Λιβανού και το Νίκο Κούρκουλο.
Η στιχουργός Αγαθή Δημητρούκα, σύντροφος του Νίκου Γκάτσου, την «έγκυρη» μαρτυρία της οποίας επικαλούμαστε συχνά σ’ αυτά τα αφιερώματα της «Κιβωτού», χαρακτηρίζει την «Ενδεκάτη εντολή» ως δίσκο «παραγγελία», με στίχους «ευσυνείδητα γραμμένους, ακολουθώντας, όμως, τις περιστάσεις».
Αυτές οι «περιστάσεις» έκαναν το δίσκο να ξεπεράσει σε πωλήσεις τα 130.000 αντίτυπα κι όλους μας να αναρωτιόμαστε τότε αν όντως υπάρχει «Ενδεκάτη εντολή» και ποια είν’ αυτή. Το ομότιτλο κομμάτι, το «Πέφτει η βροχή», το «Ήλιε που χάθηκες», το «Γιαρέμ γιαρέμ» ακούστηκαν πολύ από το κρατικό ραδιόφωνο εκείνης της εποχής και συμπεριλήφθησαν σε αρκετές συλλογές επιτυχιών. Οι καλογραμμένες και «δυνατές» μελωδίες του Χατζηνάσιου, οι ωραίοι στίχοι του Γκάτσου, που καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα εικόνων και αναφορών και, βέβαια, οι εναργείς ερμηνείες της Νάνας Μούσχουρη, έδωσαν στα συγκεκριμένα τραγούδια το διαβατήριο για να περάσουν αν όχι στην αθανασία, τουλάχιστον στη μνήμη μας και στις καρδιές μας.
Τρία χρόνια μετά, η Νάνα Μούσχουρη τραγούδησε στίχους του Νίκου Γκάτσου στο δίσκο της «Οι μύθοι μιας γυναίκας» (1988) σε μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Εκεί «έπεσε» και η αυλαία της πολύχρονης συνεργασίας της με τον ποιητή, ζώντος του ιδίου*, που αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο για το ελληνικό τραγούδι, αλλά και το θέμα ενός δικού μας αφιερώματος προσεχώς…
Θα κλείσουμε με την απάντηση της Νάνας Μούσχουρη στην ερώτηση «αν υπήρχε ενδέκατη εντολή, ποια θα ήταν;», σε συνέντευξή της στο «Δεύτερο Πρόγραμμα» το Μάρτιο του 2006:
«Ίσως να είναι όλες οι εντολές που δεν σεβόμαστε στη ζωή. Νομίζω ότι η ενδέκατη εντολή είναι η συνείδηση του ανθρώπου. Αν σέβεσαι τις ελευθερίες του άλλου… Είναι κάπως αυτογνωσία η ενδέκατη εντολή. Ο καθένας θα έπρεπε να γνωρίζει τον εαυτό του πολύ καλά και να προσπαθεί να μην κάνει κάτι στον άλλο, το οποίο δεν θα ήθελε να υποστεί ο ίδιος».
Υ.γ.
Εκατό χρόνια από τη γέννηση του Νίκου Γκάτσου συμπληρώνονται φέτος και μ’ αυτή την αφορμή στην «Κιβωτό» κάθε εβδομάδα αναζητούμε τα ίχνη του ποιητή της «Αμοργού» στο ελληνικό τραγούδι. Εξ’ άλλου, όπως έλεγε ο Χατζιδάκις, «ο Γκάτσος είναι και θα ’ναι απ’ αυτούς που ανακαλύπτονται»…
*Το 1994 στο δίσκο της Μούσχουρη με τον Ξαρχάκο «Αγάπη είν’ η ζωή» υπάρχουν έξη τραγούδια σε στίχους Γκάτσου, που είχε, όμως, φύγει απ’ τη ζωή το Μάη του ’92…