“Στου χρόνου τον καθρέφτη” – 1974 (Δεύτερο μέρος)

Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
Πέμπτη, 8 Μαΐου 2014

———————————————————–

 

1974 (Β’ μέρος): Από τις «Μικρές πολιτείες» στο… «Χωρίς δεκάρα»

Όπως είδαμε στο πρώτο μέρος της μουσικής ανασκόπησης του 1974, το πολιτικό τραγούδι κυριάρχησε στην Ελλάδα μετά την πτώση της δικτατορίας και την επιστροφή στη δημοκρατία. Ο λαός ελεύθερος έπειτα από επτά χρόνια μπορούσε πλέον ν’ ακούει ότι εκείνος ήθελε, κάτι που σαφώς εκμεταλλεύθηκαν οι εταιρείες εκδίδοντας σωρηδόν δίσκους με «κοινωνικοπολιτικά» τραγούδια, κύριοι δημιουργοί των οποίων ήταν ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Γιάννης Μαρκόπουλος.

Ωστόσο, το μουσικό 1974 δεν ήταν μόνο «φυσεκλίκια» -όπως τόσο εύστοχα είχε πει σε συνέντευξή του ο αείμνηστος Δημήτρης Μητροπάνος. Τόσο πριν, όσο και μετά τα γεγονότα του Ιουλίου κυκλοφόρησαν άλμπουμ κάθε μουσικού είδους, με τους συνθέτες να δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους.

Στο λαϊκό κυριάρχησε και πάλι η μορφή του Στέλιου Καζαντζίδη, η συνεργασία του οποίου με τον Άκη Πάνου δημιούργησε έξι αθάνατες στιγμές με κορυφαία βεβαίως το μεγάλο τραγούδι «Η ζωή μου όλη». Στο ελαφρολαϊκό, Τόλης Βοσκόπουλος και Μαρινέλλα -ζευγάρι πλέον και στη ζωή- κέρδισαν την προτίμηση του κοινού, ενώ η «μεγάλη κυρία» ήταν η πρώτη που εκπροσώπησε τη χώρα μας στο διαγωνισμό της Eurovision.

Ας ταξιδέψουμε λοιπόν 40 χρόνια πίσω, για να δούμε όλα τα παραπάνω και όχι μόνο…

Η «Συλλογή» Ξαρχάκου-Ξυλούρη

Ο τίτλος του δίσκου αντικατοπτρίζει πλήρως το περιεχόμενό του, καθώς στην πρώτη πλευρά του περιλαμβάνονται σε δεύτερη εκτέλεση τραγούδια που είχε ερμηνεύσει λίγα χρόνια νωρίτερα ο αξέχαστος Νίκος Ξυλούρης και στη δεύτερη τέσσερις καινούργιες δημιουργίες του Σταύρου Ξαρχάκου, αλλά και δύο που είχαν γραφτεί για τις ανάγκες του κινηματογράφου και της τηλεόρασης.

Συγκεκριμένα, το άλμπουμ που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 1974 περιέχει τρία από τα τραγούδια του δίσκου «Διόνυσε καλοκαίρι μας» (1972), τα δύο εκ των οποίων σε νέα εκτέλεση: Πρόκειται για τα «Γυρνάν αμίλητα παιδιά» και «Πώς να σωπάσω», ερμηνευμένα συγκλονιστικά από τον μεγάλο Ανωγειανό λυράρη, ενώ το «Ράβε ξήλωνε» («Αυτό τον κόσμο τον καλό») περιλαμβάνεται όπως ηχογραφήθηκε το 1972.

Επίσης, υπάρχει το «Πάνω στ’ αργυρό σκαμνί» των Χριστόδουλου Χάλαρη και Γιάννη Κακουλίδη που είχε πρωτοπεί ο Ξυλούρης στα τέλη του 1973 στο άλμπουμ «Τροπικός της Παρθένου» και μια διασκευή του «Ερωτόκριτου», τη δεύτερη κατά σειρά στη δισκογραφική πορεία του Ψαρονίκου…

Η δεύτερη πλευρά σε μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου περιλαμβάνει το «Παραμύθι» που γράφτηκε για την κινηματογραφική μεταφορά της «Λυσιστράτης» κι ερμήνευσε στο φιλμ η Τζένη Καρέζη και το πασίγνωστο κι αγαπημένο «Ήτανε μια φορά», το οποίο ακουγόταν στους τίτλους της τηλεοπτικής σειράς «Οι έμποροι των εθνών» σε σκηνοθεσία του Κώστα Φέρρη βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Αυτή ξεκίνησε να προβάλλεται τον Οκτώβριο του 1973, ωστόσο συνάντησε μεγάλα προβλήματα από τη λογοκρισία του – πνέοντος τα λοίσθια – δικτατορικού καθεστώτος, το οποίο απαγόρευσε ν’ ακούγεται η φωνή του Ξυλούρη.

Εκτός από το «Ήτανε μια φορά», πολύ γνωστά και διαχρονικά έγιναν κι έμειναν τα υπέροχα «Μπάρμπα Γιάννη Μακρυγιάννη», «Γεια σου χαρά σου Βενετιά» και το «Παλικάρι στα Σφακιά» («Έβαλε ο Θεός σημάδι»), ένα συγκλονιστικό και «προφητικό» τραγούδι με μια μοναδική ερμηνεία από τον Κρητικό λυράρη.

Λεοντής, Λόρκα και «Αχ έρωτα»

Από τους πιο γνωστούς και διαχρονικούς δίσκους στη μουσική ιστορία της χώρας μας, βασισμένος στην ποίηση του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα σε ελληνική απόδοση του Λευτέρη Παπαδόπουλου. Ο σπουδαίος στιχουργός είχε επιχειρήσει και στο παρελθόν κάτι ανάλογο τόσο με τον Λόρκα («12 τραγούδια του F.C. Lorca» το 1969 σε μουσική Γιάννη Γλέζου κι ερμηνευτές τους Γιάννη Πουλόπουλο και Έλενα Κυρανά), όσο και με τον Χιλιανό ποιητή Πάμπλο Νερούντα («Εμιλιάνο Ζαπάτα» το 1971 πάλι με συνθέτη τον Γλέζο και τραγουδιστή τον Πουλόπουλο).

Ο δίσκος κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 1974 με ερμηνευτές τον Μανόλη Μητσιά και την Τάνια Τσανακλίδου και είναι από τους πρώτους που βγήκαν μετά τη μεταπολίτευση, μέσα σε ένα έντονο κλίμα όπου η μελοποιημένη ποίηση κυριαρχούσε. Εδώ βεβαίως πρόκειται για ερωτικά ποιήματα του Λόρκα, όμως και πάλι η επιτυχία ήταν μεγάλη και πολλά από τα τραγούδια ακούγονται μέχρι σήμερα.

Για παράδειγμα, ο Μητσιάς δεν παραλείπει ποτέ στα προγράμματά του το «Λούζεται η αγάπη μου», που μαζί με το «Αχ έρωτα» και το «Μέρα γεμάτη θλίψη» είναι τα κομμάτια που ξεχώρισαν περισσότερο τον πρώτο καιρό, για να αναδειχθούν στη συνέχεια και τα «Αβάσταχτο να σ’ αγαπώ», «Ο παράδεισός μου», «Το φεγγάρι» και το υπέροχο «Νανούρισμα» με μιαν εκπληκτική ερμηνεία από την Τσανακλίδου. Να πούμε εδώ ότι το «Μέρα γεμάτη θλίψη» είναι το μοναδικό του δίσκου που δεν αποδόθηκε από τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, αλλά από τον Τάκη Δραγώνα.

Γενικότερα, πρόκειται για μιαν εξαιρετική δουλειά με υποδειγματική ενορχήστρωση και δύο πολύ σπουδαίους τραγουδιστές. Είναι το ένα κομμάτι από τη δισκογραφική «τριλογία» του Χρήστου Λεοντή που συμπληρώνουν η «Καταχνιά» και το «Καπνισμένο τσουκάλι», η οποία άφησε εποχή στο ελληνικό τραγούδι κι έβαλε τον συνθέτη στο πάνθεον των μεγάλων της μουσικής μας.

Οι «Μικρές πολιτείες» του Σταύρου Κουγιουμτζή

Αυτό το καθ’ όλα εξαιρετικό άλμπουμ κυκλοφόρησε στα μέσα του 1974 και ξεπέρασε σε πωλήσεις τα 50.000 αντίτυπα που ήταν το «χρυσό» όριο. Περιλαμβάνει 11 υπέροχα τραγούδια με τη σφραγίδα του Σταύρου Κουγιουμτζή κι ένα ορχηστρικό κομμάτι που έδωσε και τον τίτλο του δίσκου, αν και είναι το οργανικό μέρος του «Ήταν πέντε ήταν έξι». Τουλάχιστον τα έξι από αυτά έγιναν μεγάλες επιτυχίες και τραγουδιούνται ακόμη και σήμερα, χωρίς να έχουν χάσει ίχνος από τη φρεσκάδα και τη ζωντάνια της εποχής που γράφτηκαν.

Ο Γιώργος Νταλάρας είχε μπει για τα καλά στο πνεύμα του συνθέτη, αφού τότε είχε ήδη συμπληρώσει πέντε χρόνια συνεργασίας μαζί του και τέσσερις δισκογραφικές δουλειές, ερμηνεύοντας μεγάλα και σπουδαία τραγούδια που ουσιαστικά «έφτιαξαν» την καριέρα του. Έτσι κι εδώ συνεχίζεται η επιτυχημένη πορεία των δυο τους, με τον τραγουδιστή να δίνει τον καλύτερο εαυτό του και ν’ αποδίδει υποδειγματικά τις μελωδίες του Κουγιουμτζή.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει η πολύ νέα τότε Άννα Βίσση στα πρώτα της βήματα στη δισκογραφία. Είχε προηγηθεί η συμμετοχή της στα «18 λιανοτράγουδα» του Μίκη Θεοδωράκη και του Γιάννη Ρίτσου κι εδώ συναντάμε δυο από τις πρώτες «σόλο» ηχογραφήσεις της.

Το «Σ’ αγαπώ» ακούστηκε πολύ και την καθιέρωσε ως μια ανερχόμενη σπουδαία ερμηνεύτρια, με μια φωνή εκπληκτικής ομορφιάς που – κατά την προσωπική μου άποψη – σπατάλησε από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 και μετά σ’ ένα ρεπερτόριο κατώτερο των δυνατοτήτων της (με ελάχιστες εξαιρέσεις). Εξαιρετική είναι επίσης και στο «Δίψασα στην πόρτα σου».

Όπως είπαμε και νωρίτερα, ο δίσκος αυτός έβγαλε μεγάλες και διαχρονικές επιτυχίες: «Ήταν πέντε ήταν έξι», «Τώρα που θα φύγεις», «Να ‘μουν ο Μεγαλέξανδρος», «Το πουκάμισο το θαλασσί» και πάνω απ’ όλα το καταπληκτικό ζεϊμπέκικο «Του κάτω κόσμου τα πουλιά», είναι τραγούδια που σπάνιες φορές λείπουν από το ρεπερτόριο του Νταλάρα στις εκάστοτε εμφανίσεις του.

Ξεχωριστή στιγμή αποτελεί η διασκευή μιας εβραϊκής προσευχής που με τους έξοχους στίχους του Μάνου Ελευθερίου έγινε «Τα πρώτα λόγια», ερμηνευμένη συγκλονιστικά από τον τραγουδιστή. Εκτός του Ελευθερίου, το στιχουργικό μέρος υπογράφουν ο ίδιος ο Κουγιουμτζής, η Σώτια Τσώτου και ο Άκος Δασκαλόπουλος, που αναφέρεται με το ψευδώνυμο «Μ. Κορφιάτης»

Η «Οδός Αριστοτέλους»

Η πρώτη συνεργασία Γιάννη Σπανού και Λευτέρη Παπαδόπουλου μετά τη μεταπολίτευση, αλλά και ο πρώτος «μεγάλος» δίσκος που κάνουν για την -τότε- MINOS μια και όλοι οι προηγούμενοι είχαν την ετικέτα της -τότε- Columbia. Κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1974 με ερμηνευτές τον Γιάννη Πάριο, τη Χάρις Αλεξίου και τον Γιάννη Καλατζή, αλλά εκείνη την εποχή πέρασε σχεδόν απαρατήρητος καθώς το πολιτικό τραγούδι βρισκόταν στο αποκορύφωμά του και ο κόσμος έτρεχε στις συναυλίες του Θεοδωράκη, του Μαρκόπουλου και του Λοΐζου για να το ακούσει. Πού καιρός και προσοχή τότε για «ελαφρολαϊκά» άσματα;

Επειδή όμως κάτι που αξίζει δεν χάνεται ποτέ, αυτός ο δίσκος με την πάροδο του χρόνου άρχισε να γίνεται ευρύτερα γνωστός και σήμερα πια θεωρείται “must” για μιαν ενημερωμένη δισκοθήκη. Ακόμη και να μην περιείχε σπουδαία τραγούδια (που έχει και μάλιστα πολλά), μόνο και μόνο που υπάρχει το ομότιτλο φτάνει και περισσεύει.

Πρόκειται για ένα από τα πιο διαχρονικά κομμάτια στη μεγάλη καριέρα της Αλεξίου και φυσικά δε νομίζω να υπάρχει Έλληνας που να μη το γνωρίζει. Εκείνο που ίσως δεν ξέρετε, είναι ότι αρχικά το τραγούδι είχε δοθεί στον Πάριο αλλά μετά από παρέμβαση του Λευτέρη Παπαδόπουλου το είπε τελικά η Χαρούλα.

Άλλο ένα «ντεσού» του δίσκου, έχει να κάνει με το ότι στον αρχικό σχεδιασμό επρόκειτο αντί της Αλεξίου να συμμετάσχει η – πολύ νέα και πρωτόβγαλτη τότε – Άννα Βίσση. Ωστόσο, οι άνθρωποι της εταιρείας θεώρησαν ότι ακόμη δεν είχε δυνατό «όνομα» για να υποστηρίξει εμπορικά μια δισκογραφική δουλειά τέτοιου βεληνεκούς (αν και είχε ήδη τραγουδήσει Θεοδωράκη, Κουγιουμτζή και Χατζηνάσιο) κι έτσι επέλεξαν τη «σίγουρη λύση»…

Το ύφος του άλμπουμ ισορροπεί ανάμεσα στις μπαλάντες και στη λαϊκή φόρμα, ενώ σε κάποια τραγούδια αυτά τα δύο στοιχεία συνυπάρχουν. Στους στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου εκτός από ερωτικό περιεχόμενο υπάρχουν και σαφή πολιτικά μηνύματα, όπως για παράδειγμα στο «Και» που σε μιαν αποστροφή αναφέρει «23 του Ιούλη και Τρίτη», στο «Κι ακαρτέρει» και βεβαίως στο υπέροχο «Γύριζαν τα τρένα», όπου όμως επενέβη η λογοκρισία. Αρχικά, ο στίχος έλεγε: «Γύριζαν τα τρένα κι έφερναν και σένα μέσα απ’ την εφτάχρονη ντροπή» κι έγινε «μέσα από της νύχτας τη ντροπή»…

Κατά τα άλλα, εκτός από το ομότιτλο τραγούδι του δίσκου και τα υπόλοιπα που αναφέραμε παραπάνω, μεγάλη επιτυχία έγινε και το «Είπα να φύγω» ερμηνευμένο μοναδικά κι ανεπανάληπτα από τον Γιάννη Πάριο (το ίδιο ισχύει και για το «Σαν την πικροδάφνη»), ενώ προσωπικά μου αρέσουν πολύ και τα «Ήταν μια φορά» και «Το μεθυσμενάκι». Από εκεί και πέρα, υπάρχουν και οι «τσαχπίνικες» πινελιές του Γιάννη Καλατζή που αφήνει το δικό του στίγμα σε τούτη τη δουλειά…

Το «Άσπρο μαύρο» του Γιώργου Χατζηνάσιου

Δίσκος με τραγούδια που τα περισσότερα γράφτηκαν για τις ανάγκες μιας «ενότητας» της θεατρικής επιθεώρησης «Κάθε τρύπα και πετρέλαιο» με τη Ζωή Λάσκαρη και τον Βασίλη Τσιβιλίκα που ανέβηκε στο θέατρο «Μετροπόλιταν» τον Ιούνιο του 1974. Κατά τη διάρκειά της, ο Γιώργος Χατζηνάσιος σ’ ένα «ένθετο» παρουσίαζε τις «Επτά μουσικές εικόνες σε άσπρο μαύρο» με ερμηνευτές τη Δήμητρα Γαλάνη, την Άννα Βίσση και άλλους, ενώ περίπου την ίδια περίοδο κυκλοφόρησε και η συγκεκριμένη δισκογραφική δουλειά.

Είναι η πρώτη ολοκληρωμένη δουλειά του συνθέτη στην – τότε – MINOS, αφού τα τρία προηγούμενα άλμπουμ του είχαν εκδοθεί με την ετικέτα της – τότε – Columbia με μεγάλη επιτυχία («4.5.3», «Έχει ο Θεός» και «Διαδρομή»).

Το κύριο ερμηνευτικό βάρος του άλμπουμ σηκώνει ο Γιάννης Πάριος, ο μοναδικός από τους υπόλοιπους τραγουδιστές που συμμετέχουν ο οποίος είχε συνεργαστεί στο παρελθόν με τον Χατζηνάσιο («Τι θέλεις να κάνω», «Επιτέλους», «Τα παραπονάκια σου» κ.ά.) κι έμελλε να το κάνει και 17 χρόνια αργότερα με την «Επίθεση αγάπης».

Στον ίδιο ανήκει και το πιο γνωστό τραγούδι του δίσκου, το πανέμορφο «Όλα μας τα πλούτη» που εξακολουθεί να υπάρχει και σήμερα στα προγράμματα που κατά καιρούς παρουσιάζει ο συνθέτης, ενώ ακούστηκε αρκετά και το ομαδικό «Κι όμως κι όμως».

Από εκεί και πέρα, συναντάμε την Άννα Βίσση που ερμηνεύει εξαιρετικά «Το παλικάρι», τη δεύτερη και τελευταία συνεργασία της Χαρούλας Αλεξίου με τον Χατζηνάσιο στο επίσης γνωστό «Τι ταλαιπωρία» (είχε προηγηθεί ένα 45άρι τους το 1973), καθώς και τις πρώτες δισκογραφικές απόπειρες του Δημήτρη Κοντολάζου, ο οποίος λίγους μήνες νωρίτερα είχε πάρει το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με τον περίφημο «Μπαρμπαλιά».

Επίσης, συμμετέχει ο Κώστας Σμοκοβίτης που είχε γίνει γνωστός τραγουδώντας Μάνο Λοΐζο στο δίσκο «Καλημέρα ήλιε» με το ομώνυμο τραγούδι και μεταξύ άλλων το εξαιρετικό «Δώδεκα παιδιά» στις αρχές του 1974. Άλλη μια πολύ ωραία στιγμή του δίσκου είναι η «Αριζόνα» ερμηνευμένη από χορωδία.

Οι αδικημένοι «Ροβινσώνες»

Λίγους μήνες πριν τη μεταπολίτευση του 1974, ο Απόστολος Καλδάρας καταπιάνεται μ’ ένα κοινωνικό φαινόμενο το οποίο έχει αρχίσει να εκλείπει από τα τέλη της δεκαετίας του ’60: Τη μετανάστευση των Ελλήνων προς τις χώρες εκείνες που προσφέρουν καλύτερες συνθήκες εργασίας.

«Περίεργη» επιλογή, αν αναλογιστούμε ότι ο σπουδαίος συνθέτης την προηγούμενη διετία υπέγραψε δύο από τα πιο ιστορικά έργα της ελληνικής μουσικής, τη «Μικρά Ασία» (1972) και τον «Βυζαντινό Εσπερινό» (1973), με ερμηνευτές τον Γιώργο Νταλάρα και τη Χάρις Αλεξίου. Δύο δίσκοι – διαμάντια, που μπήκαν σε κάθε σπίτι και τα τραγούδια τους ακούγονται μέχρι και σήμερα.

Οι «Ροβινσώνες» μπορεί να μην είχαν την εμπορική επιτυχία των δύο προηγούμενων εργασιών του Καλδάρα, όμως κρύβουν μερικές πολύ ωραίες στιγμές που αξίζει να τις ανακαλύψετε. Η Αλεξίου παραμένει «σταθερή» επιλογή για τον συνθέτη και πλαισιώνεται από τον Γιάννη Πάριο που ήδη έχει ξεκινήσει την πορεία προς την κορυφή και από μια πολύ μεγάλη φωνή, τη Βασιλική Λαβίνα (αδερφή της Χριστιάνας και ξαδέρφη της Ελένης Βιτάλη) που τότε έκανε τα πρώτα της βήματα. Μάλιστα, στο δίσκο αναφέρεται μόνο με το επίθετό της…

Το ύφος των τραγουδιών σε πολλά σημεία μοιάζει μ’ εκείνα της «Μικράς Ασίας» και του «Βυζαντινού Εσπερινού». Περιέχουν βυζαντινά στοιχεία που είναι το «σήμα κατατεθέν» του Καλδάρα στη δεκαετία του ’70 και κερδίζουν τον ακροατή από το πρώτο άκουσμα. Μπορεί ο δίσκος αυτός να μην έβγαλε κάποια επιτυχία, ωστόσο αξίζει τον κόπο ν’ ακούσετε τα «Πόρτα δεν έχει η θάλασσα», «Ως πότε» και «Σταμάτα αυγή να χτενιστώ», χωρίς να υστερούν τα υπόλοιπα.

Το λαϊκό κι ελαφρολαϊκό τραγούδι

Ο Στέλιος Καζαντζίδης συναντά τον Άκη Πάνου για πρώτη και μοναδική φορά στη δισκογραφία κι αυτή η συνύπαρξη περνά στο χώρο του μύθου. Ο δημιουργός γράφει έξι «πανάκριβα» τραγούδια για τη μεγαλύτερη φωνή που έβγαλε ποτέ αυτός ο τόπος και η κυκλοφορία τους στις αρχές του 1974 με τον γενικό τίτλο «Η ζωή μου όλη» δημιουργούν αίσθηση. Κάποια βεβαίως είχαν ηχογραφηθεί τον προηγούμενο χρόνο και αρχικά είχαν εκδοθεί στις 45 στροφές.

Δεν υπάρχουν λόγια για να σχολιάσει κάποιος την αξία τους, καθώς και μόνον οι τίτλοι τους αρκούν: «Η ζωή μου όλη», «Μίσος», «Οι μισοί καλοί», «Άντε να περάσει μέρα», «Τα όνειρα χτίζονται», «Το θολωμένο μου μυαλό»…

Παράλληλα, Καζαντζίδης, Νικολόπουλος και Πυθαγόρας βάζουν τα «μπετά» για τη δημιουργία του θρυλικού «Υπάρχω» ένα χρόνο αργότερα, με τέσσερα τραγούδια που ηχογραφούνται και κυκλοφορούν σε 45άρια…

Οι δραστηριότητες του Άκη Πάνου δε σταματούν εδώ, αφού συνεργάζεται για πρώτη φορά με τη Λίτσα Διαμάντη, τον Χρηστάκη και τον νεαρό Γιάννη Θυμάκη. Από τα τραγούδια που τους δίνει και κυκλοφορούν στις 45 στροφές, προκύπτει ο «μεγάλος» δίσκος «Αλήθειες» στον οποίο περιλαμβάνονται και τέσσερα από τα έξι κομμάτια που έγραψε για τον Καζαντζίδη. Πιο «δυνατές» στιγμές δύο σπουδαία τραγούδια με τη φωνή της Διαμάντη: «Και τότε» και «Εκείνα που δε λέγονται»…

Αυτή τη χρονιά, ο Δημήτρης Μητροπάνος συνεργάζεται για πρώτη φορά με τον Τάκη Μουσαφίρη, ένα δημιουργό που μαζί με τον Σπύρο Παπαβασιλείου θα παίξει καθοριστικότατο ρόλο στην αναρρίχηση του ερμηνευτή στην κορυφή τα επόμενα χρόνια. Το «Πες μου πού πουλάν καρδιές» είναι το πρώτο «κοινό» τραγούδι τους και φυσικά δε χρειάζεται το παραμικρό σχόλιο, καθώς είναι πασίγνωστο. Θα περιληφθεί στο πρώτο -με νέο υλικό- προσωπικό άλμπουμ του Μητροπάνου με τίτλο «Κυρά ζωή», άλλη μια πολύ μεγάλη και διαχρονική επιτυχία…

Στο χώρο του ελαφρολαϊκού τραγουδιού, η χρονιά σημαδεύεται από δύο κοινούς δίσκους του δημοφιλέστατου ζευγαριού Τόλη Βοσκόπουλου-Μαρινέλλας. Ο πρώτος θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο του ’74 χωρίς τίτλο (ουσιαστικά μόνο με τα ονόματά τους) στη MINOS -όπου ανήκε ο Βοσκόπουλος- χωρίς ν’ αφήσει πίσω του πολλά πράγματα, παρά το ότι περιλαμβάνει σε γενικές γραμμές καλά τραγούδια.

Ο δεύτερος είναι εκείνος που θα βγάλει ένα από τα πιο γνωστά και δημοφιλή κομμάτια των τελευταίων 40 ετών. Θα εκδοθεί το Νοέμβριο με τίτλο «Εγώ κι εσύ» και το ομώνυμο τραγούδι («Τα λόγια είναι περιττά» όπως το ξέρει ο πιο πολύς κόσμος) θα διαγράψει μια τεράστια πορεία που φτάνει ως τις μέρες μας…

Γιώργος Κατσαρός και Πυθαγόρας γράφουν τις «13 περιπτώσεις» και ο Γιάννης Καλατζής με τη Λίτσα Διαμάντη τις αποτυπώνουν στο βινύλιο, με μεγαλύτερη επιτυχία το «Άσπρα θα φορέσω».

Συνθέτης και στιχουργός θα συνεργαστούν και με τη Δήμητρα Γαλάνη με αφορμή τον δίσκο «Ο κάμπος» (άλμπουμ «ειδικής» θεματολογίας» καθώς αναφέρεται στις δυσκολίες της αγροτιάς -πέρασε σχεδόν απαρατήρητο…), αλλά και στις 45 στροφές όπου θα της δώσουν το πολύ γνωστό «Θα υπάρχω θες δε θες»

Τέλος, αυτή τη χρονιά η Τζένη Βάνου θα ηχογραφήσει ένα από τα πιο διαχρονικά κι αγαπημένα τραγούδια της μεγάλης καριέρας της: «Αν είναι η αγάπη αμαρτία» των Μίμη Πλέσσα-Ηλία Λυμπερόπουλου, το οποίο θα περιληφθεί στο προσωπικό άλμπουμ της «Αν η αγάπη…».

Να πούμε επίσης ότι το 1974 οι δύο «μεγάλες» εταιρείες θα δώσουν τη δυνατότητα σε νέους συνθέτες και στιχουργούς να δείξουν το ταλέντο τους. Έτσι, η Columbia σε συνεργασία με το περιοδικό «Ταχυδρόμος» θα προκηρύξει διαγωνισμό που θα οδηγήσει στο άλμπουμ «Χρυσός δίσκος 1974», ενώ το ίδιο θα κάνει και η MINOS με τα «Επίκαιρα» και το δίσκο «Νιάτα».

Παρότι επιστρατεύεται σχεδόν όλο το «βαρύ πυροβολικό» των δύο εταιρειών (Μητσιάς, Γαλάνη, Διονυσίου, Ανδρεάδης κ.α. από τη μια, Νταλάρας, Αλεξίου, Πάριος, Διαμάντη κ.α. από την άλλη), οι δύο δίσκοι δε θα έχουν σημαντική εμπορική επιτυχία. Όμως, μέσα από αυτούς συναντάμε τα πρώτα τραγούδια του Αντώνη Βαρδή, του Νίκου Τάτση, του Θωμά Μπακαλάκου κ.α. που αργότερα λιγότερο ή περισσότερο θα επηρεάσουν τα μουσικά μας πράγματα…

Η Ελλάδα στη Eurovision

To 1974 και 18 χρόνια μετά την έναρξη του θεσμού, η χώρα μας εντελώς ξαφνικά καλείται να συμμετάσχει για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Eurovision. Και λέμε «καλείται», γιατί η Γαλλία απέσυρε την τελευταία στιγμή τη συμμετοχή της σε ένδειξη πένθους για το θάνατο του προέδρου της Ζορζ Πομπιντού…

Χωρίς λοιπόν ουσιαστικά ουδείς ν’ αντιληφθεί το παραμικρό, ανατίθεται στον Γιώργο Κατσαρό και στον Πυθαγόρα να γράψουν ένα τραγούδι που να «θυμίζει» Ελλάδα. Έτσι, προκύπτει το «Κρασί, θάλασσα και τ’ αγόρι μου» με ερμηνεύτρια τη Μαρινέλλα.

Αυτή η εξέλιξη ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων, καθώς δέκα συνθέτες στέλνουν επιστολή στο ΕΙΡΤ επισημαίνοντας ότι ουδέποτε έλαβαν ενημέρωση περί διαγωνισμού για την ανάδειξη του τραγουδιού που θα μας εκπροσωπούσε στη διοργάνωση -επισήμως είχε γίνει γνωστό ότι το κομμάτι επιλέχθηκε ανάμεσα σε συνολικά δέκα.

Όπως και να ‘χει, η παρουσία και μόνο της Ελλάδας στο θεσμό ξυπνά τα …πατριωτικά ένστικτα του λαού μας, με τα ΜΜΕ να καλλιεργούν κλίμα …νίκης! Γυρίζεται και το σχετικό «βίντεο κλιπ» (ασπρόμαυρο βεβαίως) και στις 6 Απριλίου 1974, η Μαρινέλλα ανεβαίνει πέμπτη κατά σειρά στη σκηνή του “The Dome” στο Μπράιτον της Αγγλίας όπου διεξάγεται ο διαγωνισμός για να παρουσιάσει το «Κρασί, θάλασσα και τ’ αγόρι μου»

Οι Ευρωπαίοι βλέπουν αρχικά τον σπουδαίο σολίστα και συνθέτη Στέλιο Ζαφειρίου με το σμόκιν του να παίζει μπουζούκι κι εν συνεχεία μια εμφανώς τρακαρισμένη ερμηνεύτρια κρατώντας ένα …ντέφι και σχεδόν ακίνητη (αυτή που «κατάπινε» και «καταπίνει» ολόκληρες πίστες!) να εκπροσωπεί την Ελλάδα για πρώτη φορά στο θεσμό της Eurovision.

Φυσικά, για «νίκη» ούτε λόγος. Οι ΑΒΒΑ με το “Waterloo” γράφουν ιστορία, ενώ η Ελλάδα περιορίζεται στην ενδέκατη θέση σε 17 χώρες με μόλις επτά βαθμούς –απέχοντας όμως άλλους τόσους από την τέταρτη. Παίρνει τέσσερις ψήφους από την Ολλανδία, δύο από τη Γαλλία κι έναν από την Πορτογαλία. Πέραν του ότι το τραγούδι …παραήταν ελληνικό για τέτοια διοργάνωση, δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ακόμη η χώρα μας ήταν υπό στρατιωτικό καθεστώς και βεβαίως αυτό σίγουρα μέτρησε στην ψηφοφορία.

Το Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης

Αυτή τη χρονιά γίνεται μια προσπάθεια αναβάθμισης του θεσμού, ο οποίος σιγά-σιγά είχε αρχίσει να παρακμάζει. Μάλιστα, ως επικεφαλής της επιτροπής αξιολόγησης των τραγουδιών επιλέγεται ο Μάνος Χατζιδάκις, ο οποίος πάντως μάλλον ελάχιστα ασχολήθηκε με την ακρόαση κι επιλογή τους.

Το νικητήριο τραγούδι του πρώτου μεταπολιτευτικού Φεστιβάλ δε θα μπορούσε να μην έχει «κρυφά» πολιτικά μηνύματα. Έτσι, ο Τώνης Βαβάτσικος κερδίζει το πρώτο βραβείο με το «Ποιος να ξέρει στο βλέμμα του πίσω τι κρύβει ο Θεός για μας» που έγραψε ο ίδιος. Όπου «Θεός», συζητιόταν εντόνως τότε ότι «κρυβόταν» ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, τον οποίον έτσι αποκαλούσαν οι περισσότεροι Έλληνες.

Ωστόσο, δύο ερμηνεύτριες κλέβουν την παράσταση στις τρεις βραδιές του Φεστιβάλ, η καθεμιά για διαφορετικούς λόγους. Αρχικώς, η Αλέκα Κανελλίδου με την ιδιαίτερη φωνή εντυπωσιάζει το κοινό και κερδίζει το τρίτο βραβείο με το πασίγνωστο «Άσε με να φύγω», αλλά και το βραβείο ερμηνείας. Σχεδόν αμέσως, το τραγούδι θα κυκλοφορήσει στις 45 στροφές με μεγάλη επιτυχία και δυο μήνες αργότερα θα περιληφθεί στο πρώτο προσωπικό άλμπουμ της με τίτλο «12 ερωτικές στιγμές».

Η άλλη είναι η Ελένη Βιτάλη που ξαφνιάζει τον κόσμο με την εμφάνιση και το τραγούδι της. Με ιδιαίτερο ντύσιμο και το «Χωρίς δεκάρα» των Γιάννη Μέτσικα-Βαρβάρας Τσιμπούλη, ξεσηκώνει το κοινό στο «Αλεξάνδρειο» το οποίο την αποθεώνει, χωρίς όμως να της δώσει κάποια διάκριση. Ωστόσο, η παρουσία της θα συζητιέται για πολύ καιρό και ουσιαστικά θα της ανοίξει το δρόμο για τη μελλοντική σπουδαία καριέρα της…

————

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…