“Αφιερωμένο εξαιρετικά” στα 45άρια του Σταύρου Ξαρχάκου (Δεύτερο μέρος)

Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
Τρίτη, 29 Ιουλίου 2014

Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.

Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!

———————————————————–

Από τα μισά της δεκαετίας του ’60 και μετά, ο Σταύρος Ξαρχάκος άρχισε σιγά-σιγά να γίνεται…ακριβοθώρητος όσον αφορά την ποσότητα των τραγουδιών του. Να αισθάνθηκε εξαιρετικά «αναλώσιμος» την περίοδο 1962-1966, όταν έγραψε το μεγαλύτερο μέρος των σπουδαίων δημιουργιών του; Να θέλησε να ξεφύγει από την «πεπατημένη» του λαϊκού είδους; Να προτίμησε να βάλει «φρένο» στην άκρατη δημιουργικότητά του, σκεπτόμενος τον πρόωρο κορεσμό του ίδιου και του κοινού; Κάτι απ’ όλα αυτά κι όλα μαζί…

Έτσι, από το 1966 και μετά η παρουσία του στις 45 στροφές αραιώνει κι εκείνος στρέφεται πλέον προς ολοκληρωμένες εργασίες πάνω σε «κύκλους τραγουδιών» που κατά βάση κυκλοφορούνε σε δίσκους 33 στροφών, οι οποίοι προς το τέλος της δεκαετίας του ’60 αρχίζουν να κερδίζουν έδαφος στις προτιμήσεις του κόσμου.

Προς επίρρωση των όσων αναφέρουμε, επισημαίνουμε το γεγονός ότι από το 1967 μέχρι το 1976 η δισκογραφία του Ξαρχάκου στις 45 στροφές είναι λιγότερη απ’ ότι στο διάστημα 1962-1966. Και μπορεί οι «μεγάλοι» δίσκοι να κυριάρχησαν ολοκληρωτικά από ένα σημείο και μετά, όμως μέχρι το 1970-71 τα 45άρια ακόμα «αντέχανε» τον «ανταγωνισμό». Συνεπώς, ο συνθέτης κράτησε αποστάσεις και δε μπήκε στη διαδικασία της εμπορικότητας, αδιαφορώντας αν με αυτό τον τρόπο ζημιωνόταν οικονομικά ο ίδιος. Απέδειξε λοιπόν ότι για κείνον πάνω απ’ όλα ήταν η καλή μουσική κι όχι το πρόσκαιρο υλικό κέρδος…

Στο σημερινό δεύτερο μέρος της παρουσίασης του έργου του στις 45 στροφές, θα εξετάσουμε την περίοδο από το 1967 ως το 1976. Αυτή περιλαμβάνει σχεδόν στο σύνολό της τραγούδια που γίνανε γνωστά μέσα από ενιαίους «κύκλους» και σχεδόν παράλληλα ή αργότερα «σπάσανε» σε 45άρια, ένα μεγάλο μέρος των οποίων είναι γραμμένο και πάλι για το θέατρο και το σινεμά.

Παράλληλα, θα δούμε και τη «στροφή» του Ξαρχάκου ως προς τη σύνθεση, καθώς μετά τα δημοφιλή λαϊκά τραγούδια που έγραψε στα πρώτα χρόνια του στο χώρο, αρχίζει να χρησιμοποιεί πιο σύνθετες ορχήστρες και ν’ ακολουθεί ένα διαφορετικό δρόμο…

Θυμίζουμε ότι όλα τα 45άρια του εκδόθηκαν από την Columbiaμε κωδικό SCDG, οπότε στην παρουσίασή τους αναφέρουμε μόνο τον αριθμό του δίσκου και φυσικά την πρώτη κυκλοφορία κάθε τραγουδιού.

1967

Αυτή τη χρονιά, η μοναδική παρουσία του συνθέτη στις 45 στροφές έχει να κάνει με ορχηστρικά θέματα που περιλήφθηκαν στο άλμπουμ «Ένα μεσημέρι» του 1966 και προέρχονται από τα τραγούδια που είχαν ερμηνεύσει ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, η Βίκυ Μοσχολιού και ο Σταμάτης Κόκοτας. Για παράδειγμα, το «Τσιφτετέλι» είναι η ορχηστρική εκδοχή του «Λευτέρη» και ο «Ζεϊμπέκικος» η αντίστοιχη του «Με τι καρδιά τον κόσμο ν’ αρνηθώ», με κάποιες παραλλαγές…

3690: «Φινάλε Α`» / «Ζεϊμπέκικος».

3691: «Φινάλε Β`» / «Τσιφτετέλι».

3692: «Χασάπικος» / «5/8».

1968

Εδώ μεταξύ άλλων θα συναντήσουμε τη μουσική και τα τραγούδια της κλασικής πλέον ταινίας «Κορίτσια στον ήλιο» του Βασίλη Γεωργιάδη…

3806: «Παλικάρι διψασμένο» (Β. Μοσχολιού, στίχοι Ντ. Δημόπουλου) / «Στου Δεληβοριά» (Γρ. Μπιθικώτσης, στίχοι Λ. Παπαδόπουλου).

3807: «Άνναμπελ» (Μ. Δημητριάδη, στίχοι Γ. Παπαστεφάνου) / «Στην Αθήνα» (Ορχήστρα).

3888: Στίχοι Γιώργου Παπαστεφάνου, τραγούδι Fefe Alimperti: «Σε ζητώ» / «Τι να θυμηθώ».

1969

3816: Σταμάτης Κόκοτας: «Έσβησε το τραγούδι» (Ντ. Δημόπουλου) / «Γαλανομάτα μου» (Ν. Γκάτσου).

 1970

3895: Γρηγόρης Μπιθικώτσης, στίχοι Ιάκωβου Καμπανέλλη: «Τα ρολόγια» / «Δυο αδέλφια».

1971

3952: Σταμάτης Κόκοτας, στίχοι Λευτέρη Παπαδόπουλου: «Γιατί θαρρείς με κέφι» / «Το θαμπό φανάρι».

1973

4119: Νάνα Μούσχουρη, στίχοι Νίκου Γκάτσου: «Όλα είναι τυχερά» (Στ. Ξαρχάκου) / «Σπίτι μου, σπιτάκι μου» (Μ. Χατζιδάκι).

4133: Νίκος Ξυλούρης: «Αυτό τον κόσμο τον καλό» (Β. Ανδρεόπουλου) / «Διόνυσε καλοκαίρι μας» (Π. Μάτεση).

1974

4157: «Ήτανε μια φορά» (Ν. Ξυλούρης, στίχοι Κ. Φέρρη) / «Ορχηστρικόν».

2 J 162: Στίχοι Ιάκωβου Καμπανέλλη: «Προσκύνημα» (Ν. Δημητράτος και ο θίασος) / «Ο άσωτος» (Τζ. Καρέζη και ο θίασος).

Σημείωση: Αυτό είναι το 45άρι που υπάρχει ως ξεχωριστή έκδοση στο διπλό άλμπουμ «Το μεγάλο μας τσίρκο» με μουσική, τραγούδια και πρόζα από την ομότιτλη θεατρική παράσταση.

1975

ΕΜΙ 70473: «Ο Σαμ, ο Τζόνι κι ο Ιβάν» (Στ. Παράβας, στίχοι Ν. Γκάτσου) / «Γρήγορος λαϊκός ρυθμός (Εμείς που μείναμε)».

1976

ΕΜΙ 70494: Βίκυ Μοσχολιού, στίχοι Νίκου Γκάτσου: «Νυν και αεί» / «Στον κάτω δρόμο».

—————–

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…