Γράφει η Μαρία Αβραμίδου
Φωτογράφηση: Δημήτρης Λαντζούνης

Σούρουπο. Έντονο άρωμα από γιασεμί. Ο κόσμος στον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου βαδίζει λες και το καλοκαίρι είναι ακόμη εδώ. Κι όμως είναι το τελευταίο βράδυ του Σεπτέμβρη, μ’ αυτή τη φθινοπωρινή γλύκα, που με κάνει να σκέφτομαι ότι ταιριάζει στα τραγούδια του Σταύρου Ξαρχάκου. Ο ίδιος και το έργο του δεν χρειάζονται συστάσεις, καθώς, εδώ και περίπου πενήντα χρόνια, τα τραγούδια του συντροφεύουν τις στιγμές μας, ξυπνώντας συναισθήματα. Μια επιλογή των ωραιότερων δημιουργιών του επέλεξε να παρουσιάσει στη φετινή του περιοδεία, υπό τον τίτλο «Μάνα μου Ελλάς».

ksarxakos_live_2014_09_007_saia_karounis

Αναπόφευκτα, αυτό το τραγούδι από «Το Ρεμπέτικο» άνοιξε τη βραδιά στο Ηρώδειο. Οι διαχρονικότατοι στίχοι του Γκάτσου μοιάζουν να έχουν γραφτεί σήμερα. Ο Ζαχαρίας Καρούνης αρχίζει να τους τραγουδά σαν αμανέ που εξελίσσεται σε βυζαντινό ψαλμό: «Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα / μου τα ‘πες με το πρώτο σου το γάλα»… Από το πρώτο κιόλας άκουσμα είναι εμφανές ότι ο Σταύρος Ξαρχάκος δεν αρκέστηκε στη δημοφιλία του έργου του. Διευθύνοντας ο ίδιος επί σκηνής την εξαιρετική ενδεκαμελή ορχήστρα των σολίστ του, φρόντισε να ακούσουμε όλα τα τραγούδια που αγαπάμε με νέο ήχο –στα συν και η άψογη ηχοληψία. Οι ενορχηστρώσεις του συνθέτη είναι σχεδόν πάντοτε χαρακτηριστικές και λεπτοδουλεμένες -δεν θεωρώ τυχαίο ότι με το που ακούγονταν οι πρώτες νότες από ορισμένα τραγούδια, ο κόσμος άρχιζε να χειροκροτεί: Έχουν ταυτότητα, είναι αναγνωρίσιμα. Αυτό που ακούσαμε ενορχηστρωτικά στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, δύσκολα περιγράφεται. Απίστευτη λεπτομέρεια στη σύνθεση και την τοποθέτηση των οργάνων, τεχνική ακρίβεια που ωστόσο δεν στερούσε κάτι από το συναίσθημα -ίσα ίσα το υπογράμμιζε- απίστευτη ψυχή στο παίξιμο των μουσικών. Πολλές φορές σκέφτομαι ότι είναι κρίμα να μην μπορούν οι λέξεις να μεταφέρουν τον ήχο από τις νότες –και τη συγκεκριμένη βραδιά κάθε νότα απέπνεε συγκίνηση!

Ο ίδιος ο Σταύρος Ξαρχάκος ζει τη μουσική του όταν διευθύνει λες και αυτή κατακλύζει κάθε του κύτταρο. Ενέργεια, συναίσθημα, πάθος αλλά και στιγμές που αφήνεται να απολαύσει τη μαγική του ορχήστρα να παίζει… Ένας δημιουργός που γνωρίζει πώς να «επανεφευρίσκει» το έργο του και να το προσφέρει καθαρό και ατόφιο από γενιά σε γενιά.

Έχοντας μελοποιήσει μοναδικά σπουδαίους ποιητές και στιχουργούς (Νίκος Γκάτσος, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Μάνος Ελευθερίου και Βαγγέλης Γκούφας είναι ορισμένοι μόνο απ’ αυτούς), ο σπουδαίος μας συνθέτης μάς έχει χαρίσει μια ακριβή μουσική και καλλιτεχνική προίκα. Όπως γράφει και ο Μάνος Ελευθερίου στο «Ειν’ Αρρώστια τα Τραγούδια»: «Τα τραγούδια που έχουν αίμα και καρδιά / ειν’ αρρώστια που δεν γίνεται καλά». Κι αυτά τα τραγούδια του Σταύρου Ξαρχάκου δεν έχουν μόνο «αίμα και καρδιά». Γίνονται «κεραυνός» και «πελαγίσια αρμύρα», «γαλανός ουρανός» και «θάλασσα βαθιά». Έχουν λεβεντιά και αυθεντικότητα που μας «δίνει φωτιά» για να «βρεθούμε στον ήλιο». Είναι -και ταυτόχρονα ορίζουν- σημαντικά κύτταρα και έννοιες που συνθέτουν ό,τι αγαπάμε στην Ελλάδα, σ’ αυτό που ο καθένας μας ταυτίζει με την λέξη «ελληνικότητα»…

ksarxakos_live_2014_09_012_saia_karounis

Στη συναυλία ακούστηκαν πολύ αγαπημένες δημιουργίες από τρεις ξεχωριστούς καλλιτέχνες -όλοι τους μόνιμοι συνεργάτες του συνθέτη τα τελευταία χρόνια. Η Ηρώ Σαΐα μας χάρισε μια τρυφερή ερμηνεία στο «Ένα Πρωινό», έκανε εντελώς δικό της το «Χάθηκε το Φεγγάρι» -η καλύτερη στιγμή της στη βραδιά, για μένα- και κατέκτησε τις απαιτητικές φωνητικές διακυμάνσεις του «Ειν’ Αρρώστια τα Τραγούδια». Προσωπικά, ωστόσο, θεωρώ ότι τα τραγούδια που προανέφερα της ταίριαξαν περισσότερο απ’ όσο κάποια πιο «στιβαρά» κομμάτια, με τα οποία μπορείς εύκολα να «υποπέσεις» σε ερμηνευτικές υπερβολές –ειδικά εφόσον μιλάμε για μια ταλαντούχα τραγουδίστρια, με ευρεία έκταση φωνής.

ksarxakos_live_2014_09_019_saia

Ο Ζαχαρίας Καρούνης -εξαιρετικός και χαμηλών τόνων καλλιτέχνης- ερμήνευσε θαυμάσια και χωρίς να μιμείται θρυλικούς ερμηνευτές όπως ο Ξυλούρης και ο Μπιθικώτσης, ορισμένα από τα ωραιότερα λαϊκά τραγούδια του συνθέτη: «Τα Ρολόγια» -με την ούτως ή άλλως ιδιαίτερη ενορχήστρωσή τους- «ντύθηκαν» με κάτι από Μπαχ, το «Έξω Φυσάει και Βρέχει» ξεσήκωσε το κοινό από τις πρώτες νότες, ενώ στο «Σαββατόβραδο στην Καισαριανή» ακούσαμε και τη μεσαία στροφή που συνήθως παραλείπεται: «Γνώριζες τα βήματα ξέκρινα τους ήχους / και φωτιές ανάβαμε με σβηστή φωνή / τις βραδιές συνθήματα γράφαμε στους τοίχους / πέφταμε φωνάζοντας κάτω οι Γερμανοί»… Θέλω επίσης να σταθώ στην προσέγγιση του Καρούνη στο «Πώς να Σωπάσω», ένα από τα σπουδαιότερα τραγούδια της βραδιάς. Παρότι θεωρώ αξεπέραστη την ερμηνεία του Νίκου Ξυλούρη, ο ερμηνευτής με την πρέπουσα δωρικότητα έκανε το Ηρώδειο να αντηχήσει με τη φωνή του στους στίχους του Κώστα Κινδύνη: «Στου βούρκου μέσα τα νερά / ποια γλώσσα μου μιλάνε / αυτοί που μου ζητάνε / να χαμηλώσω τα φτερά;»

ksarxakos_live_2014_09_021_karounis

Τρίτος ερμηνευτής της παράστασης, ο ταλαντούχος συνθέτης και πιανίστας Νεοκλής Νεοφυτίδης, ο οποίος μας θύμισε τραγούδια όπως τα «Μάτια Μπλε» και «Με τι Καρδιά τον Κόσμο να αρνηθώ» -κατά τη γνώμη μου, το ωραιότερο τραγούδι που είχε ερμηνεύσει ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ στην κινηματογραφική του καριέρα.

Η βραδιά είχε συγκίνηση («Ήτανε Μια Φορά», «Προσκύνημα»), είχε και κέφι («Γεια σου, Χαρά σου Βενετιά», «Ο Λευτέρης»). Το επίσημο μέρος της συναυλίας έκλεισε με το κοινό να τραγουδά εν χορώ το «Στου Όθωνα τα Χρόνια»: «Ένα μεσημέρι στης Ακρόπολης τα μέρη…» Στης Ακρόπολης τα μέρη εκείνο το βράδυ, η παράσταση δεν γινόταν παρά να κλείσει με εκτεταμένο και επιβεβλημένο ανκόρ. Από την «Άπονη Ζωή» στη «Φτωχολογιά» και από το «Όνειρο Δεμένο» στο «Μάτια Βουρκωμένα», περνώντας από το εμβληματικό «Δίχτυ» και ολοκληρώνοντας με την «Υπομονή» -απαραίτητη δόση ελπίδας. Ως φύσει αισιόδοξη, πιστεύω ότι όντως «ο ουρανός θα γίνει πιο γαλανός». Απλά αυτό δεν θα συμβεί… ουρανοκατέβατα. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, στο μουσικό σύμπαν του Σταύρου Ξαρχάκου ο ουρανός είναι καταγάλανος! Και εξαιρετικά φωτεινός!

ksarxakos_live_2014_09_014

Στη συναυλία έπαιξαν οι εξαιρετικοί σολίστες μουσικοί:
Βασίλης Δρογκάρης (ακορντεόν)
Ηρακλής Ζάκκας (μπουζούκι, μαντολίνο)
Σοφία Κακουλίδου (μαρίμπα, κρουστά)
Δημήτρης Καλαντζής (πιάνο, keyboards)
Χάρης Μέρμηγκας (κοντραμπάσο)
Νεοκλής Νεοφυτίδης (πιάνο)
Νίκος Ορφανός (πνευστά)
Νίκος Σαμπαζιώτης (κιθάρα)
Δημήτρης Σιάμπος (κιθάρα κλασική, ηλεκτρική)
Διαμαντής Σιδερίδης (μπουζούκι, μπαγλαμάς, τζουράς)
Γιάννης Χατζής (ντραμς)

Αποκλειστικές φωτογραφίες του MusicCorner από τη συναυλία

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή φωτογραφιών, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here