“Αν το δούμε λίγο πιο συνθηματικά, η μουσική δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, αλλά μπορεί να εμπνεύσει αυτούς που θα τον αλλάξουν”
Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης στη Ρόζα Βασιλάτου
Φωτογράφηση: Ντορίνα Καππάτου
Music Corner – 11/12/2013
Μια ομάδα ανθρώπων με κοινά όνειρα και στόχους, ή καλύτερα μια παρέα με πολυσχιδές ταλέντο, κάπου ανάμεσα σε εμφανίσεις και ενορχηστρώσεις παραστάσεων, παραγωγές θεατρικών και δημιουργία δίσκων, εγκαινιάζουν μια καινούρια για αυτούς εποχή και ακούν στο όνομα KollektivA! Πήγαμε και τους συναντήσαμε στο στούντιό τους, μας κέρασαν μια ζεστή κούπα τσάι και αφεθήκαμε σε μια μεγάλη και πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που προσωπικά δεν ήθελα να τελειώσει!
Σύμφωνα με το λεξικό “Μια κολεκτίβα είναι ένα σύνολο ατόμων που δουλεύουν μαζί σε ένα κοινό έργο χωρίς να βασίζονται σε εσωτερικές ιεραρχίες”. Ας αφήσουμε όμως τους ίδιους να μας εξηγήσουν εκτενέστερα για την συλλογική δουλειά, λίγο πριν την έλευση του καινούριου τους δίσκου “Η Μπαλάντα της Φυλακής“, αλλά και της εμφάνισής τους στο KooKoo Live Music Bar, την Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου.
Music Corner: Θέλετε να ξεκινήσουμε από το όνομα της μπάντας; Ονομαζόσασταν Φθηνό Ευέλικτο Μουσικό Δυναμικό, και στην πορεία γίνατε οι γνωστοί πλέον KollektivA.
Θανάσης: Οι KollektivA είναι εξέλιξη του μουσικού συγκροτήματος με το όνομα Φθηνό Ευέλικτο Μουσικό Δυναμικό, που είχε δημιουργηθεί γύρω στο 2000. Ένα μεγάλο κομμάτι των μελών έχει παραμείνει το ίδιο. Κάποια στιγμή βρέθηκε στον δρόμο μας ο Μάνος Ξυδούς, με τον οποίο ξεκινήσαμε μια συνεργασία. Η ιδέα το καινούριου ονόματος ήταν δική του, του φάνηκε ότι το όνομα αυτό αντιπροσώπευε καλύτερα τη φιλοσοφία του σχήματος, τον ήχο, την ταυτότητα, τον τρόπο δουλειάς μας, και έτσι εγένετο KollektivA, προς τα τέλη του 2009.
Φάνης: Η αρχική ονομασία αποτύπωνε την κατάσταση που είχαμε τότε, που ως ένα βαθμό έχουμε και ακόμα. Ήμασταν φθηνοί, ευέλικτοι, παίζαμε μουσική και ήμασταν αρκετά δυναμικοί. Για την ιστορία, στην αρχή το σχήμα λεγόταν Φθηνό Ευέλικτο Μισοκαταρτισμένο Ανειδίκευτο Μουσικό Δυναμικό. Ξεκινήσαμε από χαβαλέ, σαν τα περισσότερα σχήματα φοιτητών, πιο πολύ για να παίξουμε μουσική, χωρίς καμία άλλη προέκταση.
Music Corner: Καταφέρνετε να λειτουργείτε με κολεκτιβίστικο τρόπο; Δεν δημιουργούνται δυσκολίες και προβλήματα;
Θανάσης: Λειτουργούμε με απολύτως συλλογικά χαρακτηριστικά. Είναι αυτονόητο για εμάς. Έχει να κάνει καταρχήν με το ποιους επιλέγεις να έχεις ως συνεργάτες. Σε βαθμό που να μπορείς να είσαι σωστά οργανωμένος, να υπάρχει ένα κοινό όραμα και ένας κοινός βηματισμός, να συμφωνείς τέλος πάντων στα βασικά ως προς την αντίληψη του που θες να κινηθείς.
Φάνης: Είναι ένα βήμα πριν από το ποιους επιλέγεις σαν συνεργάτες. Είναι το βημα του με ποιους επιλέγεις να συγχρωτίζεσαι γενικότερα. Δηλαδή τον κύκλο σου. Η KollektivA αποτελείται από 6 ανθρώπους, οι οποίοι όμως είμαστε φίλοι και μας αρέσει να κάνουμε παρέα. Αυτή είναι η βάση και το επαγγελματικό γίνεται ακόμα καλύτερο.
Θανάσης: Δεν είναι τυχαίο που σχήματα με μεγάλες καριέρες έχουν σταθερή σύνθεση. Ο κολεκτιβίστικος τρόπος δουλειάς, αυτό που λέμε εμείς συλλογικά, σε πολλές περιπτώσεις απελευθερώνει μια δυναμική έναντι του να δουλεύεις με ατομικιστικούς όρους. Δεν είναι εύκολο, δημιουργούνται και εντάσεις, αλλά στο βαθμό που υπάρχει εμπιστοσύνη και αυτή η σχέση που περιγράφει ο Φάνης, αυτό συνήθως λύνεται με το να πηγαίνεις την δουλειά ένα επίπεδο πιο πάνω.
Φάνης: Εμείς στην πράξη ουσιαστικά μοιραζόμαστε με ίσους όρους τα πάντα, με απόλυτα σωστό καταμερισμό, και ο οποιοσδήποτε αναλαμβάνει να φέρει μέχρι το τέρμα του ένα καθήκον το οποίο του ανατίθεται, έχει την αμέριστη εμπιστοσύνη των υπολοίπων. Είναι λίγο δύσκολο να εξηγηθεί γιατί γενικά ο κόσμος δεν λειτουργεί έτσι…
Music Corner: Και η συνεργασία με τον Μάνο Ξυδούς πως προέκυψε;
Θανάσης: Έτυχε και πέτυχε! Είχαμε ραδιοφωνική εκπομπή στον ίδιο σταθμό και σε ένα επετειακό live, μας άκουσε και με την γνωστή του μουσική οξυδέρκεια, τη διαισθητικότητα και την αντίληψη που είχε, εντόπισε κάτι, μας ζήτησε κατευθείαν να πάμε να παίξουμε μαζί για λίγο στο backstage, και έτσι ξεκίνησε μια επαφή.
Φάνης: «Ελάτε να παίξουμε και πάρτε το τηλέφωνό μου να δούμε τι θα κάνουμε»
Θανάσης: Ε, μετά ξεκίνησαν κάποιοι απολαυστικοί καφέδες στην πλατεία της Νέας Σμύρνης, που για μας ήταν ένα πολύ μεγάλο σχολείο. Να μπορείς δηλαδή να ανταλλάζεις απόψεις, να ακούς και να τραβάς από την εμπειρία που έχει ένας άνθρωπος σαν τον Μάνο τον Ξυδούς, που αν το ψάξεις είναι εμπλεκόμενος σε οτιδήποτε προωθημένο, μεγάλο και ριζοσπαστικό concept στην Ελληνική δισκογραφία. Φτάνουν ακόμα και τώρα φορές που αξιοποιούμε σε μεγάλο βαθμό αυτά που μας έμαθε. Ε απ’ό,τι φαίνεται ταιριάξαμε, περάσαμε το τεστ μάλλον που έβαλε ο Μάνος στο μυαλό του.
Φάνης: Στην αρχή ήπιαμε κάποιους καφέδες φιλικά και μετά περάσαμε στο να συζητήσουμε επαγγελματική συνεργασία. Το ντέμο μας το είχε πάρει από την αρχή, αλλά δεν είχαμε μπει στη διαδικασία να το συζητήσουμε, παρόλο που το είχε ακούσει.
Θανάσης: Ήθελε να πειστεί μάλλον για μια σειρά άλλα πράγματα πέρα από το μουσικό κομμάτι. Να μας γνωρίσει καλύτερα, να μας μάθει…
Φάνης: Και πρακτικά ακόμα και αυτό που κάνουμε τώρα, από πλευράς προσανατολισμού του γκρουπ, από πλευράς περιεχομένου και ήχου, είναι ουσιαστικά ένας γενικότερος σχεδιασμός που είχαμε πάρει από τον Μάνο τότε.
Music Corner: Και κάτι πολύ ενδιαφέρον είναι πως εκτός από τα κομμάτια και τους δίσκους σας, ασχολείστε με ενορχηστρώσεις έργων, γράφετε μουσική για ολόκληρες παραστάσεις, και είδαμε πρόσφατα μουσική σας να παίζει στους τίτλους σειρας. Πρέπει να αποτελεί όλο αυτό μια πολύ διαφορετική διαδικασία από το να γράφεις μουσική για ένα δίσκο…
Θανάσης: Το πρώτο πράγμα που έγινε με την επωνυμία KollektivA ήταν η δική μας παραγωγή μιας μουσικοθεατρικής παράστασης το «Αντίθετα Μπροστά», κάτι που είχαμε επιχειρήσει και στο παρελθόν. Προέκυψε λόγω της “βίδας” που έχουμε με το progressive rock. Είναι βασικό και δομικό κομμάτι, κοινός στόχος στην αισθητική μας, στις αναφορές και τις επιρροές μας, τα μεγάλα θεματικά άλμπουμ της δεκαετίας του 60-70, οι μουσικοθεατρικές παραστάσεις αντίστοιχα, τα καλλιτεχνικά στοιχεία που μπαίνουν γενικά στη σφαίρα του δίσκου, των εμφανίσεων και γενικά των project που κάνουμε. Από εκεί και πέρα, σαν φυσικό επακόλουθο και από την εμπειρία που είχαμε αποκτήσει από όλα αυτά τα μουσικοθεατρικά projects, μπλεχτήκαμε και γράφαμε μουσική για παραστάσεις, πρόσφατα για σειρά της τηλεόρασης, οπότε το ένα φέρνει το άλλο.
Φάνης: Παλιά είχαμε κάνει 2 τέτοιες δουλειές. Μετά, σαν KollektivA κάναμε το «Αντίθετα Μπροστά», το οποίο έχουμε βάλει σε ένα ράφι και λέμε κάποια στιγμή να το ανανεώσουμε. Όλα αυτά με τα οποία ασχοληθήκαμε οδήγησαν στον καινούριο δίσκο που αποτελεί στην ουσία concept. Είναι μια ιστορία που εξελίσσεται μέσα από τα τραγούδια, κάθε κομμάτι συμβολίζει και μια σκηνή, έχει πράξεις, ρόλους, χαρακτήρες…
Music Corner: Μιλάς για τον καινούριο σας δίσκο «Η Μπαλάντα της Φυλακής»… Πότε θα κυκλοφορήσει;
Φάνης: Ο δίσκος είναι έτοιμος. Είμαστε σε πολύ καλό επίπεδο, υπάρχει ένα προσωπικό deadline μέχρι τις γιορτές να έχουν τελειώσει και οι μίξεις. Βέβαια έχουμε επιλέξει ήδη ένα κομμάτι το οποίο είναι έτοιμο και φιλοδοξούμε πολύ πριν τις γιορτές να κυκλοφορήσει. Το κομμάτι αυτό θα χαρακτηρίζει και γενικότερα το ύφος του δίσκου και την στροφή που έχουμε πάρει ηχητικά. Παίζουμε πιο επιθετικά, πιο σκληρά πιο βαριά.
Θανάσης: Με το γενικότερο προφίλ που αποτυπώνεται, πολιτικό, κοινωνικό, οδηγηθήκαμε στο ότι έχει έρθει η ώρα να ετοιμάσουμε το concept του άλμπουμ που είχαμε πολλές φορές συζητήσει. Εκτιμάμε ότι και λόγω συνθηκών είναι μια εποχή που χρειάζονται μάλλον πιο ολοκληρωμένες μουσικές προτάσεις για να αποτυπώσουν την δική σου πρόταση καλλιτεχνικά, παρά σκόρπια τραγούδια.
Φάνης: Η αλήθεια είναι ότι νιώσαμε και έτοιμοι να το κάνουμε. Είχαμε πλέον τις υποδομές και πέσαμε πάνω σε 2 πολύ σημαντικούς ανθρώπους που μας στηρίξανε ολόψυχα. Η Κατερίνα Σταματάκη, που μας έσπρωξε 100% προς τα εκεί, και βέβαια ο Νίκος ο Μακράκης, ο παραγωγός μας, που μπορούσε να κατανοήσει ένα τέτοιου είδους εγχείρημα. Άρα είπαμε να κάνουμε κάτι που σε γενικές γραμμές δεν συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα, ή συνέβαινε αντίστοιχα στο ‘70 με τα μεγάλα θεματικά άλμπουμ της πρώτης μεταπολίτευσης. Προπαραγωγή, πολλούς μήνες στο στούντιο, πολλές πρόβες με συζήτηση, αλλαγή υλικού, επιλογή κομματιών, πού θα βάλουμε θεατρικά μέρη, που θα βάλουμε δείγματα ηχητικά ώστε να δημιουργείται ένα ηχοτοπίο που να βοηθάει τον ακροατή να μπει πιο μέσα στο έργο, γενικά έχει πέσει πάρα πολύ δουλειά για αυτόν το δίσκο.
Music Corner: Τι πραγματεύεται ο δίσκος;
Φάνης: Είναι επηρεασμένος από ένα ποίημα που έγραψε ο Όσκαρ Γουάιλντ, όσο βρισκόταν στη φυλακή του Ρέντινγκ. Υπάρχει ένας παραλληλισμός με την ιστορία αυτή, αλλά γίνεται μια μεγάλη ανατροπή και ενώ στο ποίημα του Όσκαρ Γουάιλντ ο ήρωας που περιγράφει απαγχωνίζεται, στην δική μας ιστορία τον σώζουν οι υπόλοιποι κρατούμενοι και γίνεται εξέγερση μέσα στην φυλακή. Είναι σαν να λέμε την ιστορία ενός άλλου ήρωα, στην ίδια φυλακή, λίγο αργότερα. Η φυλακή είναι υποθετική ώστε να συμβολίζει και ατομικούς συμβιβασμούς και κοινωνικές δεσμεύσεις που αντιμετωπίζουμε στη ζωή μας.
Θανάσης: Βασικά παίζει το δίπολο εγκλεισμός-απελευθέρωση, είτε σε ατομικό είτε σε συλλογικό επίπεδο. Κινηθήκαμε στο πρότυπο της διπλής αφήγησης. Έχεις μια γραμμική ιστορία που εξελίσσεται και οδηγείται σε ένα επίπεδο πιο πάνω, που εκεί δημιουργείται η αντιπαράθεση. Είναι η εποχή που πρέπει να πάμε στην απελευθέρωση των συνειδήσεων των ανθρώπων, από ό,τι τους καταπιέζει, ό,τι είναι άδικο και τους δημιουργεί κατάσταση εγκλεισμού.
Music Corner: Γενικότερα σαν σχήμα έχετε αρκετή δράση σε αντιφασιστικά πλαίσια. Πιστεύετε ότι η μουσική είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων, αλλά και για συμπαράσταση σε άτομα που αντιμετωπίζουν καθημερινά τέτοιου είδους προβλήματα;
Θανάσης: Ναι δεν χρειάζεται να πάμε και πολύ μακριά από αυτό που αναφέρεις. Η μουσική και η τέχνη κατ’επέκταση εκφράζει μια πραγματικότητα, μια κατάσταση μέσα στην οποία δρουν ή δημιουργούν τα υποκείμενα. Αν το δούμε λίγο πιο συνθηματικά, η μουσική δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, αλλά μπορεί να εμπνεύσει αυτούς που θα τον αλλάξουν. Και σε συνθήκες που είναι πιο οριακές, πιο οξυμένες, όπως οι συνθήκες τις κρίσης, προφανώς αυτό παίρνει και ένα πιο επείγον χαρακτήρα. Βέβαια, βλέπεις το ιδεολόγημα του ότι έχω τα προβλήματά μου, αν είναι να ασχοληθώ με την τέχνη, θέλω να δω κάτι που είναι εντελώς διαφορετικό που θα με κάνει να ξεχαστώ, να ξεφύγω. Εντάξει, σύμφωνοι, θεμιτό. Σε κάθε περίπτωση όμως αυτό δεν θα βοηθήσει στην λύση του προβλήματος, άρα δεν θα συμβάλει στο ο ίδιος ο δέκτης της τέχνης να πάει ένα βήμα παραπέρα και να διεκδικήσει πλευρές της ζωής του που στερούν.
Φάνης: Η ανησυχία μας είναι διαρκής αλλά όχι μόνο στο κομμάτι του φασισμού. Αντιμετωπίζουμε τον φασισμό σαν ένα κομμάτι συνολικά της πολιτικής που ασκείται και σαν ένα φαινόμενο, του οποίου η άνοδος εξηγείται με πολιτικούς και κοινωνικούς όρους. Οι KollektivA δεν είναι ότι κοιτάμε τι ενδιαφέρει τον κόσμο και γράφουμε τραγούδια για αυτό. Σαν άνθρωποι προβληματιζόμαστε βαθύτερα και αυτό επιβεβαιώνεται και από την καθημερινή πρακτική μας. Δεν έτυχε και λέμε αυτά τα πράγματα στα τραγούδια μας. Είμαστε και εμείς κομμάτι αυτού του κόσμου.
Θανάσης: Υπάρχει η αντίληψη ότι η προβληματισμένη τέχνη που έρχεται να αναδείξει την πραγματικότητα συνήθως είναι ανιαρή, μη διασκεδαστική. Η δική μας φιλοδοξούμε να μην είναι τέτοια. Η προσέγγιση που κάνουμε είναι ακριβώς το ανάποδο, πρέπει να βρεις τους τρόπους να είναι η τέχνη σου τόσο διεισδυτική ώστε να μπορεί να απλώσει και να αφορά ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του κόσμου, όχι μόνο μια ελίτ, ένα πιο διαβασμένο, πιο φιλτραρισμένο κοινό. Χρειάζεται πολιτική τέχνη αλλά με σύγχρονους όρους.
Music Corner: Και ας πάμε στην εμφάνιση που θα κάνετε στο KooKoo. Είναι η αρχική της σεζόν;
Φάνης: Και της περιόδου γενικά! Κάναμε την επιλογή να κάνουμε κάποιες μεμονωμένες εμφανίσεις σε ξεχωριστούς χώρους και όχι μια σειρά εμφανίσεων στον ίδιο χώρο όπως κάναμε στο παρελθόν. Έτσι θέλαμε να δώσουμε έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα σε κάθε μας live και να λειτουργήσει σαν tour. Το ίδιο θα κάνουμε και στην Αθήνα και στην επαρχία. Οπότε κάναμε και μια παράσταση με συγκεκριμένο περιεχόμενο, το οποίο ονομάσαμε “Songs of Freedom”. Αποφασίσαμε να κάνουμε μια βουτιά στο παρελθόν, στις επιρροές μας και σε τραγούδια τα οποία έχουν σηματοδοτήσει άλλες καταστάσεις, να τα πάρουμε, να τα ενορχηστρώσουμε από την αρχή, να τα φέρουμε πιο κοντά σε μας, να πάρουμε το ροκ ήχο και να τον επανατοποθετήσουμε στο σήμερα, και να παρουσιάσουμε ένα concept το οποίο θα έχει τραγούδια που έχουν να κάνουν με το δίπολο σκλαβιά-απελευθέρωση, με στιγμές ευαίσθητες, σκληρές και επιθετικές. Βέβαια δεν θα λείψουν κομμάτια από τον καινούριο μας δίσκο.
Θανάσης: Ήταν μια δύσκολη μα πολύ ενδιαφέρουσα καλλιτεχνικά διαδικασία να προσεγγίσουμε ενορχηστρωτικά από το μηδέν, τραγούδια που είναι σε γενικές γραμμές χαραγμένα στο συλλογικό ασυνείδητο του ακροατή. Θέλουμε να το επικαιροποιήσουμε, να το κάνουμε πιο προσιτό, πιο συμβατό σε αυτές τις συνθήκες και σε αυτά τα ακούσματα του σήμερα. Μιλάμε και για ελληνικό αλλά και για ξένο ρεπερτόριο. Με τον καινούριο δίσκο πρακτικά, κάνουμε μια κατάθεση της δικής μας μουσικής πρότασης σε δικές μας συνθέσεις. Είναι κατα κάποιον τρόπο το πως εμείς εκτιμάμε πως θα πρέπει να ακούγεται το πολιτικό τραγούδι σήμερα. Το δικό μας πολιτικό τραγούδι. Μπαίνουμε στην διαδικασία να βάλουμε σε συνθέσεις άλλων την δική μας ηχητική αντίληψη, τη δική μας ταυτότητα. Τώρα αν αυτό θα έχει ενδιαφέρον και για το κοινό, θα δείξει… Το αποτέλεσμα είναι στην κρίση των ακροατών!
——————–
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…