Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
Πέμπτη, 24 Απριλίου 2014
———————————————————–
| “Πέτρουλας” (Μίκη Θεοδωράκη) Μαρία Φαραντούρη |
Το 1965 ήταν ίσως η πιο ταραγμένη χρονιά για την Ελλάδα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’60, αλλά κι εκείνη που με μαθηματική ακρίβεια οδήγησε στην 21η Απριλίου 1967. Ο εξαναγκασμός σε παραίτηση του εκλεγμένου από το λαό πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου από τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο πυροδότησε πρωτοφανή κοινωνική έκρηξη, καθώς ο κόσμος βγήκε στους δρόμους και διαδήλωνε με κάθε τρόπο τη στήριξή του προς τον νόμιμο κυβερνήτη του.
Τα σχέδια του νεαρού μονάρχη όμως έπρεπε να υλοποιηθούν παντί τρόπω κι έτσι δε δίστασε να διορίσει τρεις κυβερνήσεις «αποστατών» (όπως έμειναν στην ιστορία), αδιαφορώντας για τη βούληση του λαού. Οι διαδηλώσεις ήταν στην ημερήσια διάταξη σε όλη τη χώρα, με συμμετοχή εκατοντάδων χιλιάδων κόσμου ο οποίος συχνά αντιμετώπιζε τη βία των αστυνομικών οργάνων κατόπιν «άνωθεν» εντολών…
Ο Ιούλιος εκείνου του έτους ήταν ο πιο θερμός κι όχι μόνο λόγω των υψηλών θερμοκρασιών. Ήταν πλέον φανερό ότι ο Κωνσταντίνος και οι έμπιστοί του είχαν χάσει κάθε λαϊκό έρεισμα, οπότε δε δίστασαν να χρησιμοποιήσουν κάθε μέσο που είχαν στα χέρια τους ώστε ν’ αναστείλουν τις μαζικές λαϊκές κινητοποιήσεις.
Στις 21 Ιουλίου λοιπόν, η ΕΦΕΕ είχε οργανώσει συγκέντρωση στο κέντρο της Αθήνας με τεράστια συμμετοχή. Ξαφνικά, ο κόσμος που συμμετείχε δέχτηκε απρόκλητη επίθεση της αστυνομίας που κυριολεκτικά χτυπούσε στο ψαχνό. Το αποτέλεσμα ήταν εκατοντάδες τραυματιών κι ένας νεκρός: Ο 23χρονος φοιτητής Σωτήρης Πέτρουλας…
Η δολοφονία του νεαρού διαδηλωτή ακόμα και σήμερα δεν έχει διαλευκανθεί πλήρως. Η επίσημη εκδοχή ήταν ότι ο θάνατός του προήλθε από εισπνοή δηλητηριωδών αερίων από τη χρήση χημικών που έκαναν τα όργανα της «τάξης».
Ωστόσο, πολλοί κάνουν λόγο για στραγγαλισμό του Πέτρουλα από εκείνους που τον μετέφεραν με το ασθενοφόρο, αλλά ίσως ποτέ δεν πρόκειται να μάθουμε τι πραγματικά οδήγησε τον φοιτητή στο θάνατο. Πάντως, το γεγονός ότι έγινε προσπάθεια ταφής του κρυφά απ’ όλους ίσως να είναι ένα σημάδι ότι κάτι «ύποπτο» συνέβη…
Το τραγούδι του Μίκη
Το ίδιο βράδυ, συγκεντρώθηκε στα γραφεία της εφημερίδας «Αυγή» μια επιτροπή «Λαμπράκηδων» (νεολαία που είχε ιδρυθεί το 1963 μετά τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ στη Θεσσαλονίκη) ώστε να συζητηθούν οι ενέργειες που έπρεπε να γίνουν αναφορικά με την απόδοση της σωρού του Πέτρουλα στην οικογένειά του. Παρών ήταν και ο Μίκης Θεοδωράκης -ιδρυτής της εν λόγω νεολαίας- ο οποίος παράλληλα είχε και το αξίωμα του βουλευτή της ΕΔΑ.
Σε όλη τη διάρκεια της κουβέντας, ο συνθέτης δεν έλεγε το παραμικρό κι απλώς έγραφε ακατάπαυστα σε λευκές κόλλες. Κάποια στιγμή, ένα εκ των μελών της επιτροπής του ζήτησε να πει κάτι, γιατί τον έβλεπε σιωπηλό κι απασχολημένο. Εκείνος του ζήτησε λίγο χρόνο και σε μερικά λεπτά ανακοίνωσε σε όλους ότι είχε γράψει ένα τραγούδι στη μνήμη του Πέτρουλα. Ήταν το ομότιτλο, το οποίο τους ζήτησε να μάθουν ώστε να το τραγουδήσουν όλοι μαζί στη νεκρώσιμη ακολουθία.
Πράγματι, στις 23 Ιουλίου που έγινε η κηδεία με παλλαϊκή συμμετοχή, το τραγούδι είχε γίνει γνωστό σε όλα τα μέλη των «Λαμπράκηδων» και κατά τη διάρκεια της εξοδίου ακολουθίας το τραγουδούσαν άπαντες.
Φυσικά, εκείνη την εποχή ήταν σχεδόν αδύνατο να ηχογραφηθεί και να κυκλοφορήσει σε δίσκο, πολύ περισσότερο μετά την επιβολή της δικτατορίας του 1967. Έτσι, το τραγούδι παρέμεινε στο «συρτάρι» και σε πρώτη εκτέλεση στη χώρα μας κυκλοφόρησε με τη Μαρία Φαραντούρη μετά τη μεταπολίτευση, τον Οκτώβριο του 1974 στο άλμπουμ «Η Ελλάδα του Μίκη Θεοδωράκη». Η ίδια το είχε ηχογραφήσει για πρώτη φορά στην Ολλανδία το 1965 και βεβαίως ακουγόταν σε όλες τις συναυλίες του δημιουργού στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια της επταετίας.
Ακριβώς ένα χρόνο αργότερα, ηχογραφήθηκε με τον ίδιο τον συνθέτη στο διπλό δίσκο «Ο εχθρός λαός» που περιλάμβανε τα τραγούδια που εκείνος έγραψε με αφορμή το ομότιτλο θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη με πρωταγωνιστές την Τζένη Καρέζη και τον Κώστα Καζάκο.
Η τρίτη δισκογραφική εκτέλεσή του έλαβε χώρα τον Δεκέμβριο του 1976 από τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, μέσα από τη συνεργασία του με τον Θεοδωράκη στο άλμπουμ «Της εξορίας».
———————
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…
Το άρθρο γράφει “Ο εξαναγκασμός σε παραίτηση του εκλεγμένου από το λαό πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου από τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο”. Που είναι ο εξαναγκασμός. Μελετώντας αντικειμενικά την ιστορία:
Ο “γέρος” Γ. Παπανδρέου έκανε ορισμένες αντισυνταγματικές κινήσεις. Π.χ. Κάθε μήνα έπρεπε ο πρωθυπουργός να επισκέπτεται τον Βασιλιά. Ο Παπανδρέου δεν τον επισκέφθηκε από τον Απρίλιο του 1965. Δεν τον επισκέφθηκε 2 μήνες!
Ο Παπανδρέου διπλασίασε την βασιλική χορηγία και έδωσε στον Κωνσταντίνο την εξουσία να έχει ισχυρό λόγο στον διορισμό των αρχηγών των Ενόπλων Δυνάμεων, όπως συμφώνησε με τον Βασιλιά Παύλο Α΄ τον Οκτώβριο του 1963 για να έρθει το “Κέντρο” στην εξουσία.
Ο Κωνσταντίνος δεν έπρεπε να στείλει τις 3 αυστηρές περίφημες “βασιλικές” επιστολές και ο γέρος έπρεπε να συμβιβαστεί με τον Κωνσταντίνο, όπως του το ζήτησαν 8 από τα 11 ιδρυτικά στελέχη της Ένωσης Κέντρου.
Ο Κωνσταντίνος στην τελευταία συνάντηση με τον γέρο τού πρότεινε να αναλάβει οποιοδήποτε άλλος εκτός από τον τελευταίο το Υπουργείο Άμυνας. Ο Παπανδρέου αρνήθηκε. Έπειτα, ο τέως του πρότεινε ύστερα να αναλάβει ο ίδιος ο Παπανδρέου το Υπουργείο Αμύνης αλλά η υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ να πάει στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. Ο Γέρος επέλεξε την ρήξη και ο Κωνσταντίνος, ως όριζε το τότε Σύνταγμα, διόρισε τον Νόβα.
Δεν βλέπω πουθενά εξαναγκασμό. Καταλογίζω ευθύνες στον Βασιλιά αλλά και ο γέρος ευθύνεται μιας που ήθελε να απαλλάξει τον γιο του Ανδρέα από τις τσιμπίδες της στριατιωτικής δικαιοσύνης.