“Αφιερωμένο εξαιρετικά”: Αντώνης Βαρδής-Γιάννης Πάριος: Παράλληλοι δρόμοι…

Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης

Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.

Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!

———————————————————–

Πόσα επίπεδα μπορεί να περιλαμβάνει η συνεργασία δύο ανθρώπων στο τραγούδι; Το πιο σύνηθες, είναι αυτό του συνθέτη (ή στιχουργού)-ερμηνευτή. Κι όμως, ο Αντώνης Βαρδής και ο Γιάννης Πάριος από το 1979 που πρωτοσυναντήθηκαν δισκογραφικά, ως το 2005 που ήταν η τελευταία καλλιτεχνική «επαφή» τους, κατάφεραν να γράψουν ορισμένα από τα πιο «πολυσχιδή» κεφάλαια στην ιστορία της ελληνικής μουσικής…

Θέλετε και αποδείξεις; Ο Πάριος τραγούδησε μουσική και στίχους Βαρδή, ο Βαρδής τραγούδησε στίχους Πάριου, ενώ αμφότεροι συνυπέγραψαν αρκετά και πολύ γνωστά τραγούδια για άλλους συναδέλφους τους. Μόνο μια παράμετρος τους «ξέφυγε»: Ποτέ ο Πάριος δεν ηχογράφησε τραγούδι με δικούς του στίχους και μουσική Βαρδή, τη στιγμή που γράψανε τόσα μαζί για πολλούς κι εκλεκτούς τραγουδιστές…

Πέραν του γεγονότος ότι ο θάνατος του δημιουργού κι ερμηνευτή είναι πρόσφατος, αυτή η αναδρομή στη συνεργασία των δύο σπουδαίων καλλιτεχνών έπρεπε να γίνει και λόγω της μεγάλης ποιοτικής αξίας που τη διακρίνει. Θα μας -και σας- ταξιδέψει σε πολλές όμορφες κι αξέχαστες στιγμές του ελληνικού τραγουδιού, σε αξεπέραστες ερμηνείες και σε δημιουργίες που δε θα πάψουν ποτέ να συγκινούν τα αυτιά και την ψυχή μας. Πάμε λοιπόν…

Ο Πάριος τραγουδάει Βαρδή

Το 1978 ήταν χρονιά «κομβικής» σημασίας για τον Αντώνη Βαρδή, καθώς τότε άρχισε να έχει έντονη κι εντατική παρουσία στα μουσικά πράγματα της χώρας μας. Κι όχι μόνον αυτό, αλλά οι επιτυχίες του ήταν αρκετές και διαχρονικές: «Μ’ αγαπούσες θυμάμαι» με τη Γαλάνη, «Κάτω απ’ την κληματαριά» με το Νταλάρα, «Θέλω να μ’ αγαπάς» με τον Πουλόπουλο, «Με το Μπομπ Ντύλαν» και «Φεύγουν καράβια» με τον Παπακωνσταντίνου, ηχογραφήθηκαν και ακούστηκαν εκείνο το χρόνο…

Στο ξεκίνημα του 1979 λοιπόν, ο παραγωγός -και- του Γιάννη Πάριου, Αχιλλέας Θεοφίλου, ζήτησε από το συνθέτη να γράψει κάποια τραγούδια για τον επερχόμενο δίσκο του δημοφιλούς ερμηνευτή. Πράγματι έτσι έγινε και τον Απρίλιο κυκλοφόρησε το άλμπουμ «Θα με θυμηθείς» (με πωλήσεις άνω των 100.000 αντιτύπων), στο οποίο ο Αντώνης Βαρδής υπογράφει τρία τραγούδια σε στίχους του Πυθαγόρα -στη μοναδική συνεργασία μαζί του, αφού λίγους μήνες αργότερα ο στιχουργός έφυγε από τη ζωή:

«Μακάρι να ‘σουνα δική μου», «Τι ζητάς» και τη μεγάλη επιτυχία «Αχ αγάπη». Μέσα σ’ αυτά, βρίσκουμε σε «πρωτόλεια» μορφή τα μουσικά στοιχεία που θα χαρακτήριζαν τον συνθέτη στα επόμενα χρόνια και θα του χάριζαν την αγάπη και την αποδοχή του κόσμου.

Μεσολάβησαν δύο χρόνια μέχρι την επόμενη φορά που ο Πάριος θα έδινε φωνή στις δημιουργίες του Βαρδή. Είναι 1981 και ο ερμηνευτής επιλέγει ν’ αφήσει οριστικά πίσω του την εποχή των «μεταγλωττισμένων» επιτυχιών και να στραφεί αποκλειστικά σε Έλληνες συνθέτες. Παράλληλα, επιχειρεί ένα «άνοιγμα» σε νέα είδη μελωδιών κι ενορχηστρώσεων με βάση τα έγχορδα και κυρίως το βιολί και την κιθάρα.

Έτσι, τον Απρίλιο του ’81 ο δίσκος «Ένα γράμμα» μας συστήνει ένα διαφορετικό Πάριο. Πιο τρυφερό, πιο «πονεμένο», αλλά και δυναμικό κάποιες στιγμές. Τα τέσσερα τραγούδια που υπογράφει ο Αντώνης Βαρδής, βοηθούν αποφασιστικά προς αυτή την κατεύθυνση. «Δε θα χωρίσουμε», «Ήθελα κάτι να σου πω» και το ομότιτλο σε στίχους Σαράντη Αλιβιζάτου, ενώ υπάρχει και το «Σαν της θάλασσας τ’ αγέρι» σε στίχους της Χαρούλας Αλεξίου, στις πρώτες «δημιουργικές» απόπειρές της.

Όσο για το «Ένα γράμμα», ειδικά τα τελευταία χρόνια έχει επιστρέψει δυναμικά στο προσκήνιο, ενώ η στούντιο ερμηνεία του Πάριου θεωρώ ότι συγκαταλέγεται μέσα στις πέντε κορυφαίες, τουλάχιστον των τελευταίων 35-40 ετών. Και τι δεν υπάρχει στη φωνή του: Πόνος, απελπισία, απόγνωση, αφοσίωση…

Το «βιβλίο» της συνεργασίας Βαρδή-Πάριου, θα κλείσει προσωρινά το 1983. Τον Απρίλιο εκείνης της χρονιάς, κυκλοφορεί το άλμπουμ «Όταν βραδιάζει» και η παρουσία του συνθέτη είναι ακόμη πιο έντονη από τις προηγούμενες, καθώς υπογράφει πέντε τραγούδια. Γνώμη μου είναι ότι όλα -συν το προηγηθέν «Ένα γράμμα- είναι ότι καλύτερο έγραψε ποτέ ο Αντώνης για τη φωνή του Γιάννη…

Ξεκινάμε από το «Σε γυρεύω» σε στίχους Σαράντη Αλιβιζάτου, που απ’ ότι θυμάμαι δεν πολυακούστηκε τότε (έκανε θραύση το «Αν δεν είχα και σένα» των Χρυσοβέργη-Γιατρά, οπότε…). Ωστόσο, με την πάροδο των ετών βγήκε στο προσκήνιο και παραμένει εκεί μέχρι σήμερα, ασχέτως αν ορισμένοι «τραγουδιστές» το έχουνε «δολοφονήσει» με τις «ερμηνείες» τους, που θυμίζουν το χειρότερο σκυλάδικο της Εθνικής οδού (μ’ έναν από δαύτους, είχε την «ατυχία» να συνεργαστεί ο Πάριος επί πίστας πριν 4-5 χρόνια…).

Συνεχίζουμε με τα «Μα δε θυμάμαι» (το κουπλέ του οποίου θυμίζει μουσικά το «Έρχονται στιγμές» των Ζαφειρίου-Πυθαγόρα) και «Έφυγα», τα οποία έχουνε στίχους του ίδιου του Βαρδή. Ειδικά στο «Έφυγα», νομίζω ότι ο Πάριος πλησιάζει -αν όχι ξεπερνά- τα φωνητικά όριά του (όπως και στο «Ένα γράμμα»).

Κανονική ροκ μπαλάντα, όπως και το «Σε φοβάμαι» (πάλι με στίχους Βαρδή), με την ηλεκτρική κιθάρα να δεσπόζει στην εισαγωγή. Όσο για το ομότιτλο («Όταν βραδιάζει»), είναι από τα πολύ αγαπημένα μου τραγούδια, ασχέτως αν υστερεί ελαφρά σε σχέση με τα προαναφερθέντα…

Κατώτερο των προσδοκιών το ξανασμίξιμο…

Από το 1983 και μετά, ο Γιάννης Πάριος θα κινηθεί δισκογραφικά σε διαφορετικούς δρόμους από εκείνους του Αντώνη Βαρδή -με εξαίρεση την ηχογράφηση του ντουέτου «Τι με ρωτάς» με την Πίτσα Παπαδοπούλου το 1987, στο άλμπουμ της «Άνευ όρων», που ήταν εξ ολοκλήρου σε μουσική του συνθέτη.

Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, οι δουλειές του θα έχουνε την υπογραφή μόνον ενός συνθέτη (Ξαρχάκος, Ιγνατιάδης, Τόκας, Χατζηνάσιος, Σπανουδάκης κ.α.), ενώ θα κάνει όλο και πιο έντονη την παρουσία του και στο δημιουργικό κομμάτι (μουσική-στίχοι).

Από την άλλη, ο Βαρδής θα ξεκινήσει δειλά-δειλά να ερμηνεύει ο ίδιος ένα μεγάλο αριθμό των τραγουδιών του, ο κόσμος θα επικροτήσει την απόφασή του κι έτσι, πέρα από τις δημιουργίες του για άλλους ερμηνευτές, θ’ αρχίσει να ηχογραφεί μια σειρά από προσωπικούς δίσκους, οι περισσότεροι εκ των οποίων θα έχουν εξαιρετική εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία…

Ωστόσο, όλα αυτά τα χρόνια οι δυο τους θα γράψουν μαζί αρκετά τραγούδια για συναδέλφους τους, ενώ το 1994 ο Γιάννης Πάριος μέσα από το διπλό άλμπουμ του «Βίος ερωτικός», θα ηχογραφήσει σε δεύτερη εκτέλεση τρία από αυτά.

Το 2001, θα κρίνουν ότι ήλθε το πλήρωμα του χρόνου για την πρώτη ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά τους.

Προηγήθηκε το φθινόπωρο του 2000 η «ουβερτούρα» με τίτλο «Τα καλύτερά μας χρόνια», το οποίο μπορεί να χαρακτηριστεί ως «οικογενειακή υπόθεση», καθώς τραγουδούν πατέρες (Αντώνης Βαρδής-Γιάννης Πάριος) και γιοι (Γιάννης Βαρδής-Χάρης Βαρθακούρης). Μάλιστα, εκείνη την περίοδο εμφανίστηκαν και οι τέσσερις σε νυχτερινά κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης…

Την ίδια χρονιά, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά κι ένα τραγούδι που είχε ηχογραφηθεί το 1983. Πρόκειται για “Το κλειδί”, σε στίχους Σαράντη Αλιβιζάτου, το οποίο ο Πάριος ερμηνεύει μαζί με τη Χάρις Αλεξίου. Εντάχθηκε στην κασετίνα 8 CD με τίτλο “Πάριος έρωτας”, με αφορμή τα τριακοστά “γενέθλια” του ερμηνευτή στο τραγούδι.

Την άνοιξη του 2001 λοιπόν, κυκλοφορεί το αποτέλεσμα της νέας συνεργασίας τους με τίτλο «Άλλη μια φορά», πάνω σε στίχους του Βασίλη Γιαννόπουλου. Θυμάμαι τον ενθουσιασμό μου όταν άκουσα τα νέα, αφού περίμενα καινούργια «Σε γυρεύω», «Ένα γράμμα» κλπ…

Δυστυχώς, το αποτέλεσμα δεν είχε καμία σχέση με τις προσδοκίες μου -και τις αντίστοιχες πολλών, όπως είμαι σε θέση να ξέρω. Φάνηκε ξεκάθαρα ότι η δουλειά έγινε σχεδόν με αποκλειστικό στόχο την εμπορική επιτυχία και όχι κάτι περισσότερο. Τα τραγούδια δε θύμιζαν σε τίποτε τα αντίστοιχα παλαιότερα, η φωνή του Πάριου είχε αρχίσει να παίρνει την κατιούσα, οι στίχοι σε κάποια από αυτά ήτανε «για τα θηρία» (λ.χ. «Κόβω και τις φλέβες μου για σένα»…) και την κατάσταση έσωσαν τα «Μου ‘χεις κάνει τη ζωή μου κόλαση» -το οποίο πλέον θεωρείται «κλασικό» στο ρεπερτόριο του ερμηνευτή- και «Όλη η ζωή μου»…

Τέσσερα χρόνια αργότερα, την άνοιξη του 2005, έρχεται ο δεύτερος ολοκληρωμένος δίσκος (CD πλέον…) της συνεργασίας Βαρδή-Πάριου, με τίτλο «Δε γυρίζω πίσω». Η εταιρεία «φρόντισε» τουλάχιστον ένα μήνα πριν την κυκλοφορία του, να «σπρώξει» ως εκεί που δεν πήγαινε το «Στο κάτω-κάτω της γραφής», που ακουγόταν παντού και είναι το πιο γνωστό τραγούδι του άλμπουμ.

Από εκεί και πέρα, ούτε αυτή η δουλειά μπορεί να χαρακτηριστεί ως κάτι ιδιαίτερο και -πάντα κατά τη γνώμη μου- απλώς βγήκε για να…βγει και να εκμεταλλευτεί εμπορικά τα πολύ «δυνατά» ονόματα των συντελεστών του…

Ήταν η τελευταία φορά που ο Γιάννης Πάριος ηχογράφησε Αντώνη Βαρδή, αλλά είναι εκείνος που έχει πει τα περισσότερα τραγούδια του συνθέτη από οποιονδήποτε άλλο συνάδελφό του (συνολικά 37, συν τρία σε δεύτερη εκτέλεση…).

Ο Ηλίας, η Ελένη, η Πίτσα και οι άλλοι…

Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 και με αφορμή κάποια τραγούδια που έγραψε ο συνθέτης για τη φωνή του ερμηνευτή, ξεκίνησε και μια συνεργασία των δυο τους σε δημιουργικό επίπεδο. Μπορεί σε ποσότητα ο αριθμός να μην είναι μεγάλος (μόνο 18 τραγούδια), όμως το ποσοστό των επιτυχιών που συνυπέγραψαν για άλλους τραγουδιστές είναι εντυπωσιακό…

Βαρδής και Πάριος εμφανίστηκαν από κοινού ως δημιουργοί για πρώτη φορά στον πρώτο προσωπικό δίσκο της Ελένης Δήμου το 1982, με τίτλο «Έχω φίλους». Της έδωσαν το «Θέλω να ‘ρθω μα φοβάμαι», το οποίο ακούστηκε πολύ εκείνη την εποχή και σε βάθος χρόνου, αποτέλεσε μιαν από τις πιο διαχρονικές στιγμές της εξαίρετης ερμηνεύτριας.

Σημειωτέον ότι ως στιχουργός στο άλμπουμ αναφέρεται η Ντίνα Μαρκοπούλου (τότε σύζυγος του ερμηνευτή), ωστόσο 12 χρόνια αργότερα ο ίδιος ο τραγουδιστής μέσα από το «Βίο ερωτικό», αποκάλυψε ότι τους είχε γράψει εκείνος…

Την ίδια χρονιά, Αντώνης Βαρδής και Γιάννης Πάριος έγραψαν το «Καρδιά μου» για λογαριασμό της Λίτσας Διαμάντη, το οποίο περιλήφθηκε στο δίσκο της «Όταν αγαπάς». Ένα καθαρά «βαρδικό» κομμάτι, με τον ίδιο τον Πάριο στις δεύτερες φωνές…

Το 1983, ήλθε η σειρά του Ηλία Κλωναρίδη να ηχογραφήσει τραγούδια του «διδύμου». Το Νοέμβριο εκείνης της χρονιάς λοιπόν, κυκλοφορεί το πρώτο άλμπουμ της συνεργασίας του με τη MINOS, με τίτλο «Θα ‘ρθω μαζί σου» κι εκεί, Βαρδής και Πάριος υπογράφουν τα «Τι θέλεις και γυρνάς» και «Όλα τα τραγούδια μου»…

Ένα χρόνο μετά, ο Αντώνης Βαρδής γράφει έναν ολόκληρο δίσκο για τη φωνή του ανερχόμενου τότε Μανώλη Λιδάκη, ο τίτλος του οποίου είναι «Κουράστηκα να υποκρίνομαι». Δύο από τα τραγούδια που περιλαμβάνει, έχουνε στίχους Γιάννη Πάριου: «Κάνε εσύ το πρώτο βήμα» και «Τώρα κλαις, όμως ειν’ αργά»…

Οι δυο τους θα «συναντηθούνε» ξανά το 1986, όταν ο Βαρδής θα γράψει ορισμένα τραγούδια για το άλμπουμ του Γιώργου Γερολυμάτου «Σ’ αγαπώ». Εκεί, υπάρχει ένα ντουέτο του τραγουδιστή με τη Χριστίνα Μαραγκόζη με τίτλο «Δε μετανιώνω», το οποίο στιχουργικά υπογράφεται από τον Πάριο…

Το 1987, το «δίδυμο» θα γράψει ίσως τα πιο γνωστά και διαχρονικά τραγούδια της κοινής δημιουργικής του πορείας. Αρχικά, ο Αντώνης Βαρδής ετοιμάζει τον πρώτο προσωπικό δίσκο της τότε συζύγου του Χριστίνας Μαραγκόζη, με τίτλο «Σ’ ακολουθώ», ο οποίος περιλαμβάνει αρκετές γνωστές στιγμές.

Οι δύο από αυτές, έχουνε στίχους Γιάννη Πάριου: «Χάνομαι» (ή «Κλείστε τις πόρτες να μη φύγει» όπως το ξέρουν οι περισσότεροι…) και το πασίγνωστο και διαχρονικό ντουέτο Βαρδή-Μαραγκόζη «Θα προχωράμε μαζί», ενώ υπάρχει και το «Θέλω να ξεχάσω», που ο Πάριος επέλεξε να επανεκτελέσει στο «Βίο ερωτικό» του, το 1994…

Πάντα την ίδια χρονιά, οι δυο τους θα είναι «υπεύθυνοι» για την ίσως πιο «κλασική» στιγμή της Πίτσας Παπαδοπούλου στη δισκογραφία. Μέσα από το άλμπουμ «Άνευ όρων», τη μουσική του οποίου υπογράφει εξ ολοκλήρου ο Βαρδής, «ξεπηδά» το «Μη μιλάς», που δε νομίζω ότι υπάρχει κάποιος που να μη το γνωρίζει. Επίσης, ο Πάριος έχει γράψει τους στίχους και του «Μη μου λες σ’ αγαπώ»…

Η Παπαδοπούλου θα είναι η αφορμή και για την επόμενη συνεργασία του «διδύμου». Στο δίσκο της «Μόνο για σένα» που κυκλοφορεί το 1989, συναντάμε το «Ξέρεις τα πάντα εσύ» σε μουσική Βαρδή και στίχους Πάριου…

Το 1990, έρχεται η ώρα του Αντώνη Βαρδή να ηχογραφήσει ένα «σόλο» τραγούδι του με στίχους του Γιάννη Πάριου. Έτσι λοιπόν, στο άλμπουμ του «Λευκή ισοπαλία» (όπου υπάρχει το αγαπημένο και υπέροχο «Δε θα με ξεχάσεις») περιλαμβάνεται το «Απολογούμαι»…

Και πάμε στο 1991, όπου η Χριστίνα Μαραγκόζη ετοιμάζει το δίσκο «Ανάμεσα σε δυο αγάπες», τον οποίο μοιράζονται συνθετικά ο Αντώνης Βαρδής και ο Γιάννης Σπανός. Εκεί σε μουσική Βαρδή και στίχους Πάριου υπάρχουνε τα «Μη μ’ αναστατώνεις» και το ντουέτο της με το συνθέτη και σύζυγό της «Σ’ αγαπάω, μ’ αγαπάς»…

Το κεφάλαιο της δημιουργικής συνεργασίας τους θα ολοκληρωθεί το 1997. Αρχικώς, ο Αντώνης Βαρδής θα συμπεριλάβει στο άλμπουμ του «Οικογενειακή υπόθεση» (το οποίο ερμηνευτικά μοιράζεται με το γιο του, Γιάννη…) το «Είμαι ερωτευμένος» σε στίχους Γιάννη Πάριου που θ’ ακουστεί αρκετά…

Στη συνέχεια, οι δυο τους θα γράψουν τα “Παράπονα”, που θα ηχογραφήσει η Νάσια Κονιτοπούλου στο δίσκο της “Καπετάνιος ο έρωτας” και κάπου εκεί, αμφότεροι θα “χωρίσουν” δισκογραφικά. Ωστόσο, η δυνατή φιλία και η αλληλοεκτίμηση θα παραμείνουν αναλλοίωτες, ως τις 2 Σεπτεμβρίου 2014 και το πρόωρο “αντίο” του Αντώνη Βαρδή…

—————–

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…