afierwmeno_eksairetika_logo_500x100

                                                                                                                                     Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης

    “Η σημασία αυτής της στήλης του musiccorner είναι ακριβώς ότι λέει ο τίτλος της: “Αφιερωμένη εξαιρετικά” σε ανθρώπους που προσέφεραν στο ελληνικό τραγούδι, αλλά μένοντας ηθελημένα στην “οπισθοφυλακή” και χωρίς ποτέ να ζητήσουν κάτι περισσότερο από το να κάνουν αυτό που αγαπούσαν.

Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.

Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!

———————————————————–

Μάνος Χατζιδάκις – Δήμητρα Γαλάνη:
“Επιστροφή” στην “Αθανασία”…

 

«Η μοίρα το ‘φερε, που λένε, να τον συναντήσω για πρώτη φορά λίγο πριν πάω στην πρώτη Δημοτικού. 1956-57…Στην πολυκατοικία που μέναμε στο Κολωνάκι έμενε κι ένας φίλος του Χατζιδάκι, ο χορευτής και μετέπειτα σκηνοθέτης Γιώργος Εμιρζάς και θυμάμαι ότι ερχόταν συχνά εκεί. Εγώ καθόμουν στην είσοδο και τον παρατηρούσα που έμπαινε κι έβγαινε. Με χάιδευε στο κεφάλι καθώς περνούσε. Πολλές φορές (…) άκουγα απ’ τα ανοιχτά παράθυρα τον Χατζιδάκι να παίζει στο πιάνο. Αισθανόμουν αυτή τη μουσική να μπαίνει μέσα στο σώμα μου και να με ηρεμεί. Είχα καταλάβει ότι αυτός είναι ο Μάνος Χατζιδάκις»…

Έτσι περιγράφει η Δήμητρα Γαλάνη στο Γιώργο Τσάμπρα και στο βιβλίο της κασετίνας 10 CD με τίτλο «Εφ’ όλης της ύλης», με αφορμή τη συμπλήρωση 30 χρόνων πορείας της το 1999, τη γνωριμία της με το Μάνο Χατζιδάκι. Πώς θα μπορούσε να φανταστεί τότε, στην τρυφερή ηλικία των τεσσάρων-πέντε ετών, ότι θα ερχόταν στιγμή που ο ίδιος ο δημιουργός θα την επέλεγε για να ερμηνεύσει ορισμένα από τα ωραιότερα και πιο διαχρονικά τραγούδια του;

xatzidakis_galani_afieromeno_2014_11

Αυτό, λοιπόν, είναι το «αντικείμενο» της σημερινής μας «ιστορίας». Θα ξετυλίξουμε την πορεία της συνεργασίας του Μάνου Χατζιδάκι με τη Δήμητρα Γαλάνη, κάνοντας μιαν υπέροχη μουσική διαδρομή σε νότες και μελωδίες που έχουν μείνει βαθιά χαραγμένες στο μυαλό και στην ψυχή μας και πάντα θ’ αγαπάμε. Αν θέλετε, συνοδεύστε την ανάγνωση με την παράλληλη ακρόαση κάποιων από τα αγαπημένα σας τραγούδια, που έγραψε εκείνος για εκείνη…

Ξεκίνημα με μια… «Επιστροφή»

Η Γαλάνη θα κάνει τις πρώτες ηχογραφήσεις της το Μάρτιο του 1969 -πριν καλά-καλά κλείσει τα 17 χρόνια της- σε μουσική Δήμου Μούτση και στίχους Νίκου Γκάτσου, στο πλαίσιο του άλμπουμ των δύο δημιουργών με τίτλο «Ένα χαμόγελο». Λίγο αργότερα, θα πει τα πρώτα τραγούδια της Ελένης Καραΐνδρου και δύο του Γιάννη Σπανού κι έτσι, θα ξεκινήσει δειλά-δειλά την πορεία της στο χώρο.

Ωστόσο, το μεγάλο όνειρό της είναι να συνεργαστεί με το Μάνο Χατζιδάκι, τον οποίο -όπως είδαμε στην εισαγωγή αυτού του αφιερώματος- λάτρευε από μικρό παιδί. Όπως, λοιπόν, αφηγείται η ίδια στην έκδοση που προαναφέραμε, αποφάσισε να του στείλει ένα γράμμα, εκφράζοντάς του τον θαυμασμό της και την ελπίδα κάποια στιγμή να «συναντηθούν» μουσικά.

Μεσολάβησε η κόρη του Μίνωα Αργυράκη που ήταν φίλη της κι έτσι ο δημιουργός έλαβε το γράμμα, απαντώντας της ότι είχε ακούσει τη φωνή της στο Λονδίνο όπου βρισκόταν και πως είχε θέσει απαράβατο όρο τη συμμετοχή της στο δίσκο που ετοίμαζε εκείνη την εποχή για να κυκλοφορήσει στην Ελλάδα.

Πρόκειται για το άλμπουμ «Επιστροφή» σε στίχους Νίκου Γκάτσου, το οποίο ηχογραφήθηκε τον Ιούλιο του 1970 με βασικό ερμηνευτή το Γρηγόρη Μπιθικώτση και ενορχήστρωση του Δήμου Μούτση, καθώς ο Χατζιδάκις έλειπε στο εξωτερικό κι έστελνε σε κασέτες τις οδηγίες για το πώς ήθελε να γίνουν τα τραγούδια.

Η Δήμητρα Γαλάνη συμμετείχε με τέσσερα, το ένα εκ των οποίων «άνοιγε» την πρώτη πλευρά του δίσκου κι έμεινε «κλασικό» στο ρεπερτόριό της: «Η πίκρα σήμερα». Η ερμηνεύτρια αναφέρει χαρακτηριστικά ότι ο δημιουργός είχε ζητήσει η εισαγωγή να μοιάζει «με προσευχή μικρού παιδιού»…

Την ίδια χρονιά, θα κυκλοφορήσει με τη φωνή της κι ένα 45άρι με δύο τραγούδια του Χατζιδάκι σε δεύτερη εκτέλεση: «Κάθε τρελό παιδί» και «Ο μύθος», όπου κάνει το πρώτο ντουέτο της μ’ έναν επίσης πολύ νέο κι ελπιδοφόρο ερμηνευτή. Το όνομά του, Μανώλης Μητσιάς…

Ψάχνοντας για «Της γης το χρυσάφι»…

Οι δυο τους θα είναι οι ερμηνευτές της επόμενης δουλειάς που ετοιμάζει ο Χατζιδάκις σε στίχους Γκάτσου και θα κυκλοφορήσει τα Χριστούγεννα του 1971, με τίτλο «Της γης το χρυσάφι».

Αυτή τη φορά, την ενορχήστρωση των τραγουδιών και τη διεύθυνση της ορχήστρας έχει αναλάβει ο Γιάννης Σπανός, με τον οποίο Γαλάνη και Μητσιάς εκείνη την περίοδο εμφανίζονταν στη μπουάτ «Αρχόντισσα» στην Πλάκα, μαζί με την Αφροδίτη Μάνου και τον Κωστή Χρήστου.

Η Δήμητρα Γαλάνη συμμετέχει και πάλι με τέσσερα τραγούδια, τα τρία εκ των οποίων είναι πασίγνωστα, διαχρονικά κι αγαπημένα: «Αγάπη μέσα στην καρδιά», «Χασάπικο 40» και «Άσπρο περιστέρι»…

Απαγόρευση και «Αθανασία»…

Ο βασικός κύκλος της συνεργασίας Μάνου Χατζιδάκι και Δήμητρας Γαλάνη πάνω σε καινούργιο υλικό, θα κλείσει λίγο μετά τα μέσα της δεκαετίας του ’70. Εκείνη το 1975 θα ηχογραφήσει δύο τραγούδια από τη «Μυθολογία» σε στίχους Νίκου Γκάτσου, τα «Ένας ευαίσθητος ληστής» και «Ήσουν παιδί σαν το Χριστό», με σκοπό να τα εντάξει στο δίσκο της «Λεπτομέρειες». Ωστόσο, ο δημιουργός δεν θα επιτρέψει κάτι τέτοιο κι έτσι, αμφότερα θα εμφανιστούν για πρώτη φορά στη δισκογραφία το 1983, μέσα από το διπλό άλμπουμ-συλλογή του Χατζιδάκι «30 σπάνιες ερμηνείες»…

Την άνοιξη του 1976, ο αξέχαστος Μάνος θα συνεργαστεί για πρώτη φορά «τετ α τετ» με τη Γαλάνη. Έχει ετοιμάσει την «Αθανασία» (φυσικά σε στίχους Γκάτσου) για τη φωνή του Μανώλη Μητσιά, όμως στην πορεία αποφασίζει και τη δική της συμμετοχή. Έτσι, χωρίς ν’ αλλάξει τις ήδη έτοιμες ορχήστρες και τους τόνους, της δίνει τρία τραγούδια «σόλο» και δύο ντουέτα με το Μητσιά, ενώ σε άλλα δύο ακούγεται στις δεύτερες φωνές. Φυσικά, το ομότιτλο κομμάτι περνάει στην… αθανασία με τη δική της ερμηνεία…

Κρίση, «Περιμπανού» και «Σείριος»…

Η Δήμητρα Γαλάνη θα «συναντήσει» ξανά το Μάνο Χατζιδάκι στο βινύλιο τον Απρίλιο του 1981, μέσα από το υπέροχο κι εξαιρετικά επιτυχημένο άλμπουμ «Τα τραγούδια της χτεσινής μέρας», όπου μοιράζεται με τη Χάρις Αλεξίου σε δεύτερες εκτελέσεις ορισμένα από τα ωραιότερα τραγούδια κυρίως των δεκαετιών ’60 και ’70. Εκεί, θα ηχογραφήσει δύο «κινηματογραφικά» κομμάτια του δημιουργού, τα «Θάλασσα πλατιά» και «Αγάπη που ‘γινες»…

Κάπου εκεί, θα έλθει και μια πολύ μικρή περίοδος κρίσης στις σχέσεις τους, καθώς προκύπτουν ορισμένα θέματα μεταξύ τραγουδιστών και συνθετών σχετικά με τα πνευματικά δικαιώματα. Ευτυχώς αυτό δε θα κρατήσει για πολύ και το φθινόπωρο του 1983 θα συνεργαστούν ξανά στη δισκογραφία, μετά από επτά και πλέον χρόνια.

Είναι η περίοδος που η Δήμητρα Γαλάνη σκέφτεται να «γιορτάσει» τα 15 χρόνια της στο τραγούδι, ετοιμάζοντας ένα διπλό άλμπουμ με ετερόκλητο ρεπερτόριο, ελληνικό και διεθνές. Πρόκειται για τον «Ατέλειωτο δρόμο», μια πραγματικά αριστουργηματική δουλειά, στην οποία θα συμβάλλει και ο Μάνος Χατζιδάκις.

Κατόπιν προτροπής του, ο Νίκος Γκάτσος θα γράψει στίχους στην ορχηστρική «Μπαλάντα του Ούρι» από την «Αθανασία» κι έτσι, θα προκύψει το «Αχ ουρανέ (όχι δε θα πω το ναι)». Έπειτα, πάλι σε στίχους Γκάτσου, θα γίνει η πρώτη απόπειρα «ελληνοποίησης» του κύκλου “Reflections”, τον οποίο είχε ηχογραφήσει ο Χατζιδάκις το 1968 κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Νέα Υόρκη. με το συγκρότημα “New York Rock & Roll Ensemble”. Το αποτέλεσμα θα είναι η υπέροχη «Περιμπανού». Αμφότερα, ενορχηστρώθηκαν από τον Τάσο Καρακατσάνη.

Το 1985, η Δήμητρα Γαλάνη θα «συμπράξει» με τον βαρύτονο Σπύρο Σακκά στην ηχογράφηση του διπλού δίσκου «Μια βραδιά μ’ ένα τραγούδι», με ετερόκλητο υλικό που ακούστηκε σε δύο μέρη τα Χριστούγεννα του 1983 και το Πάσχα του 1984. από το δεύτερο πρόγραμμα της ραδιοφωνίας της ΕΡΤ-1.

Το ρεπερτόριο περιλαμβάνει από κεφαλλονίτικες καντάδες μέχρι Τσιτσάνη κι από Schumann. μέχρι δημοτικά τραγούδια. Μέσα σε όλα αυτά, υπάρχουν και τα «Λιανοτράγουδα» του Μάνου Χατζιδάκι από τον περίφημο «Μεγάλο ερωτικό»…

Και φτάνουμε στο 1987, όταν πλέον ήδη ο δημιουργός έχει στεγάσει τα μουσικά όνειρα και πιστεύω του στο παλιό ΖΟΟΜ στην Πλάκα, το οποίο έχει μετονομάσει σε «Σείριο». Εκεί, καλεί κάποιους τραγουδιστές για λίγες εμφανίσεις, με ειδικά διαμορφωμένο για τις ανάγκες του χώρου ρεπερτόριο.

Φυσικά, δε θα μπορούσε να λείψει η Δήμητρα Γαλάνη η οποία ξεκινά προς το τέλος της χρονιάς και ολοκληρώνει τις παραστάσεις της στις αρχές του 1988. Ο Χατζιδάκις έχει ετοιμάσει για κείνη αποκλειστικά δικό του υλικό, δίνοντάς της μάλιστα για πρώτη φορά μελωδίες από τη «Τζοκόντα» με δικούς του στίχους. Εξάλλου, η ερμηνεύτρια παρουσιάζει κι ένα ευρύ μέρος του «Μεγάλου ερωτικού»…

Με αφορμή αυτές τις εμφανίσεις, υπήρξε η σκέψη της έκδοσης ενός δίσκου, όπως είχε γίνει και με την αντίστοιχη περίπτωση της Χαρούλας Αλεξίου με τα «Απρόβλεπτα τραγούδια». Ωστόσο, μάλλον ο δημιουργός είχε περισσότερες οικονομικές απαιτήσεις απ’ όσες ήταν διατεθειμένη να ικανοποιήσει η MINOS (στην οποίαν ανήκε τότε η Γαλάνη) κι έτσι, το σχέδιο ναυάγησε…

«Χορός με τη σκιά μου»

Κι όμως, η επιθυμία της ερμηνεύτριας να εκδοθεί κάποια στιγμή το υλικό από το «Σείριο» δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει και τελικώς, έγινε πραγματικότητα τον Δεκέμβριο του 1998, δηλαδή έντεκα χρόνια αργότερα κι ενώ ο Χατζιδάκις είχε περάσει στην αθανασία. Τότε λοιπόν εκδόθηκε -σε CD πια- ο «Χορός με τη σκιά μου», με την επιμέλεια του γιου του δημιουργού, Γιώργου Χατζιδάκι-Θεοφανόπουλου.

Το άλμπουμ περιλαμβάνει εννιά «ζωντανά» ηχογραφημένα τραγούδια από το «Σείριο» το 1987, ένα από το Ηρώδειο το 1998 και τρία μουσικά θέματα από την ταινία «Ο λέων της Σπάρτης» (“The 300 Spartans”), στα οποία ο ίδιος ο δημιουργός είχε γράψει αγγλικούς στίχους.

Τους ελληνικούς στίχους έγραψε η Λίνα Νικολακοπούλου και είναι η Γαλάνη που τα ηχογράφησε για πρώτη φορά στη δισκογραφία. σε μουσική επιμέλεια Νίκου Κυπουργού, ολοκληρώνοντας έτσι τις «χατζιδακικές» καταθέσεις της σε καινούργιο υλικό. Ολόκληρο το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Πνύκα το καλοκαίρι του 1999…

Η… σούμα

Να πούμε εδώ ότι η ερμηνεύτρια παρουσίασε πολλά τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι στις κατά καιρούς εμφανίσεις και συναυλίες της, αρκετές εκ των οποίων κυκλοφόρησαν και στη δισκογραφία. Στο παρόν αφιέρωμα, στεκόμαστε στις studio ηχογραφήσεις της σε δημιουργίες του συνθέτη και μ’ έμφαση στις πρώτες εκτελέσεις…

Συνολικά λοιπόν, η Δήμητρα Γαλάνη ηχογράφησε 25 τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, πέντε εκ των οποίων σε δεύτερη εκτέλεση. Ας τα δούμε ανά χρονιά.

1970: Στίχοι Ν. Γκάτσου: «Η πίκρα σήμερα», «Οι κολασμένοι», «Στης ζωής τη στράτα», «Σε πελαγίσιο μνήμα», «Κάθε τρελό παιδί» (Μ. Χατζιδάκι), «Ο μύθος» (ντουέτο με τον Μ. Μητσιά, στίχοι Θρ. Σταύρου).

1971: Στίχοι Ν. Γκάτσου: «Αγάπη μέσα στην καρδιά», «Χασάπικο 40», «Άσπρο περιστέρι», «Στου ήλιου τ’ αλώνι».

1975: Στίχοι Ν. Γκάτσου: «Ένας ευαίσθητος ληστής», «Ήσουν παιδί σαν το Χριστό» (κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά το 1983).

1976: Στίχοι Ν. Γκάτσου: «Κοίτα με στα μάτια», «Αθανασία», «Μια φορά κι ένα καιρό», «Ένα σπίρτο στο τραπέζι», «Παράξενη Πρωτομαγιά» (τα τελευταία δύο με τον Μ. Μητσιά).

1981: «Θάλασσα πλατιά» (Γ. Ρούσσου), «Αγάπη που ‘γινες» (Μ. Κακογιάννη-Ι. Γεωργακοπούλου).

1983: Στίχοι Ν. Γκάτσου: «Περιμπανού», «Αχ ουρανέ».

1985: «Τα λιανοτράγουδα» (δημοτικά δίστιχα, μαζί με τον Σπύρο Σακκά).

1998: Στίχοι Λ. Νικολακοπούλου: «Η εποχή της αγάπης», «Η σκάλα τ’ ουρανού», «Οριζόντια εικόνα».

—————–

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

2 ΣΧΟΛΙΑ

  1. Φίλε Τάσο, εξαιρετική η παρουσίαση της συνεργασίας των δυο αυτών μύθων του τραγουδιού μας. Για την ιστορία όμως η ρήξη μεταξύ συνθετών και ερμηνευτών με την ιστορική απαγόρευση σε Νταλάρα, Αλεξίου και Γαλάνη έλαβε χώρα την άνοιξη του 1984, ΜΕΤΑ τον Ατέλειωτο δρόμο.

  2. Φίλε Τάσο εξαιρετική η παρουσίαση της κοινής διαδρομής των δυο μύθων του τραγουδιού. Για την ιστορική ακρίβεια όμως η κόντρα μεταξύ συνθετών (και κυρίως των Χατζιδάκι Θεοδωράκη) με τους τραγουδιστές (με την θρυλική απαγόρευση σε Νταλάρα Αλεξίου Γαλάνη να τραγουδούν τραγούδια τους) έγινε την άνοιξη του 84, δηλαδή ΜΕΤΑ τον Ατέλειωτο δρόμο….
    Να σαι καλά!!

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here