Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
“Η σημασία αυτής της στήλης του musiccorner είναι ακριβώς ότι λέει ο τίτλος της: “Αφιερωμένη εξαιρετικά” σε ανθρώπους που προσέφεραν στο ελληνικό τραγούδι, αλλά μένοντας ηθελημένα στην “οπισθοφυλακή” και χωρίς ποτέ να ζητήσουν κάτι περισσότερο από το να κάνουν αυτό που αγαπούσαν.
Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.
Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!
———————————————————–
| Βασίλης Τσιτσάνης-Δήμητρα Γαλάνη: “Ακρογιαλιές-δειλινά” με “Νοσταλγία”… |
Στις 18 Ιανουαρίου, συμπληρώθηκαν εκατό χρόνια από τη γέννηση και 31 από τον πρόωρο θάνατο του Βασίλη Τσιτσάνη. Υπήρξε ίσως ο μεγαλύτερος δημιουργός στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, όχι μόνο στο λαϊκό και ρεμπέτικο είδος, αλλά στο σύνολό του. Άλλωστε, όλοι οι μεταγενέστεροι συνθέτες (Θεοδωράκης, Χατζιδάκις κ.α.) έχουν αναφέρει κατά καιρούς ότι οι βασικές μουσικές επιρροές τους, προέρχονται από το έργο του Τρικαλινού δημιουργού.
Τιμώντας τη μνήμη του, σκεφτήκαμε να παρουσιάσουμε ένα «Αφιερωμένο εξαιρετικά» στη δισκογραφική συνεργασία του με τη Δήμητρα Γαλάνη, μια εκ των κορυφαίων Ελληνίδων ερμηνευτριών των τελευταίων 50 ετών. Η ίδια δεν παύει ποτέ να μιλά με τα πιο όμορφα λόγια για την επαφή της μαζί του, ενώ «εξαιτίας του» τραγούδησε για πρώτη φορά «καθαρά» λαϊκά κομμάτια.
Παράλληλα, με αφορμή τα εκατόχρονα από τη γέννησή του, η Γαλάνη μαζί με την Ελευθερία Αρβανιτάκη θα παρουσιάσουν σήμερα και αύριο στο Μέγαρο Μουσικής ένα απάνθισμα των σημαντικότερων δημιουργιών του Τσιτσάνη, με τη μουσική επιμέλεια του Σταύρου Ξαρχάκου. Συνεπώς, πιστεύουμε ότι τούτο το αφιέρωμα έρχεται στην πιο κατάλληλη στιγμή…
Η πρώτη επαφή και το «Ακρογιαλιές-δειλινά»
Η Δήμητρα Γαλάνη ξεκίνησε και καθιερώθηκε με τραγούδια κυρίως του Δήμου Μούτση και του Μάνου Χατζιδάκι, οπότε στη συνείδηση του κοινού είχε «καταταγεί» στο χώρο του «έντεχνου» είδους. Μάλλον το είχε ασπαστεί και η ίδια, αφού όταν στα τέλη του 1973 δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από τον Βασίλη Τσιτσάνη που της πρότεινε να ηχογραφήσει κάποια παλιά κομμάτια του, αντέδρασε ως εξής: «Μεγάλη μου τιμή, αλλά θα τα καταφέρω»; Η απάντηση του συνθέτη: «Εσύ είσαι λαϊκή τραγουδίστρια και δεν το ξέρεις»…
Εκείνη την εποχή, ο δημιουργός ετοίμαζε το δίσκο «Τα ωραία του Τσιτσάνη», στον οποίο περιλαμβάνονται 12 τραγούδια του που γράφτηκαν την περίοδο 1938-1951. Ερμηνευτές ήταν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο Σταμάτης Κόκοτας, η Αλεξάνδρα και ο ίδιος μαζί με τη Λιζέττα Νικολάου.
Έτσι λοιπόν, η Γαλάνη δέχτηκε να συμμετάσχει στην όλη διαδικασία και ο Τσιτσάνης είχε για κείνη «Το όνειρο της αδελφής» (ένα εκπληκτικό ζεϊμπέκικο) και το «Ακρογιαλιές-δειλινά», το οποίο έμελλε να σημαδέψει ανεξίτηλα τη συνεργασία τους. Όπως έχει πει η ερμηνεύτρια, ο συνθέτης της απαγόρευσε ν’ ακούσει την πρώτη εκτέλεση με τη Στέλλα Χασκίλ, αλλά να το τραγουδήσει σαν να είχε μόλις γραφτεί για την ίδια. Εκεί έγκειται και η μοναδική ερμηνεία της, με την οποία το κομμάτι έκανε μια δεύτερη «καριέρα» και οι νεότερες γενιές το έμαθαν από τη δική της φωνή…
Το «Σκοπευτήριο»
Περίπου ένα χρόνο μετά τη μεταπολίτευση, ο Βασίλης Τσιτσάνης παρουσιάζει το πρώτο άλμπουμ του με καινούργιο υλικό έπειτα από αρκετά χρόνια, στο οποίο δίνει τον τίτλο «Σκοπευτήριο» (ο χώρος όπου εμφανιζότανε τότε). Εκτός του ίδιου -με τη φωνητική συνδρομή της Λιζέττας Νικολάου-, επιλέγει ως ερμηνεύτριες τη Βίκυ Μοσχολιού και τη Δήμητρα Γαλάνη, η οποία ηχογραφεί για πρώτη και τελευταία φορά τραγούδια του συνθέτη γραμμένα αποκλειστικά για τη φωνή της.
Το πιο γνωστό από τα τρία, είναι το «Η σκιά μου κι εγώ», ένα αργό οριεντάλ με στίχους του Κώστα Βίρβου. Όμως, κατ’ εμέ το ωραιότερο είναι η «Νοσταλγία», μια υπέροχη λαϊκή καντάδα με τη συνοδεία μιας κιθάρας, ενός μπουζουκιού και λίγο πιάνου. Πρόκειται για ένα τραγούδι με λόγια του Τσιτσάνη, τα οποία με αλληγορικό τρόπο μιλούν για την πτώση της δικτατορίας…
Οι επανεκτελέσεις και τα ανέκδοτα
Έκτοτε, δεν είναι λίγες οι φορές που η Δήμητρα Γαλάνη συμπεριέλαβε τραγούδια του Τρικαλινού συνθέτη στις εκάστοτε δισκογραφικές δουλειές της. Το 1983, μέσα από το διπλό άλμπουμ της «Ατέλειωτος δρόμος», ξανατραγουδά το «Ακρογιαλιές-δειλινά» μαζί με «Τα λιμάνια» και το «Κάθε βράδυ λυπημένη», με την ενορχηστρωτική επιμέλεια της Οπισθοδρομικής Κομπανίας…
Εξάλλου, το 1985 στο διπλό δίσκο «Μια βραδιά μ’ ένα τραγούδι» με τη συμμετοχή του βαρύτονου Σπύρου Σακκά, περιλαμβάνεται το «Τι σήμερα, τι αύριο, τι τώρα». Την ίδια χρονιά, η ερμηνεύτρια συνεργάζεται με το συγκρότημα «Χάνομαι γιατί ρεμβάζω» και στο ομότιτλο άλμπουμ, υπάρχουν ανέκδοτοι στίχοι του Βασίλη Τσιτσάνη τους οποίους είχε γράψει για τη Σοφία Βέμπο.
Ο Κώστας Χατζηδουλής τους παραχώρησε από το προσωπικό αρχείο του και μελοποιήθηκαν από τον Σταμάτη Κραουνάκη. Έτσι, ηχογραφήθηκε το τραγούδι «Για τη Σοφία Βέμπο», όπου προς το τέλος ακούγεται η ίδια η μεγάλη ερμηνεύτρια να μιλά για την προσφορά της στο έπος του 1940…
Και φτάνουμε στο 1992, όταν η Γαλάνη ετοιμάζει ένα υπέροχο άλμπουμ με τίτλο «Μ’ ένα γλυκό αναστεναγμό», το οποίο περιλαμβάνει επανεκτελέσεις τραγουδιών διαφόρων και…διαφορετικών -μουσικά- δημιουργών. Ηχογραφεί ξανά τα «Η σκιά μου κι εγώ» και «Νοσταλγία» από το «Σκοπευτήριο», ενώ ως «επίλογος» στο δίσκο υπάρχει το «Ότι κι αν πω δε σε ξεχνώ», το οποίο τραγουδά με το Μανώλη Λιδάκη.
Η τελευταία «επαφή» της Δήμητρας Γαλάνη με το έργο του Βασίλη Τσιτσάνη, εντοπίζεται το 2001. Τότε, ο Χρήστος Νικολόπουλος «ντύνει» με τη μουσική του ένα μέρος από στίχους που είχε γράψει ο αξέχαστος συνθέτης και δεν πρόλαβε να τους δώσει ήχο. Έτσι, προκύπτει το CD «Η συνάντηση», στο οποίο συμμετέχουν ερμηνευτικά η Χάρις Αλεξίου, ο Μανώλης Μητσιάς, ο Μανώλης Λιδάκης, η Μαρία Σπυροπούλου, ο Ηλίας Μακρής, ο ίδιος ο Νικολόπουλος και η Γαλάνη με τη «Ραραού»…
Σημειωτέον ότι δημιουργίες του Τσιτσάνη, υπάρχουν σε πολλά live άλμπουμ που κυκλοφόρησαν κατά καιρούς από διάφορα προγράμματα της ερμηνεύτριας (λ.χ. «Για πιάνο και φωνή», «Να μείνουν μόνο τα τραγούδια», «Στο Χάραμα 1 και 2» κ.α.). Ωστόσο, στο παρόν αφιέρωμα παρουσιάζονται μόνον οι στούντιο ηχογραφήσεις…
Η…σούμα
Συνολικά, η Δήμητρα Γαλάνη ηχογράφησε έντεκα τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη, εκ των οποίων τα πέντε σε πρώτη εκτέλεση. Αυτά κατά χρονολογική σειρά, είναι τα εξής:
1973: «Ακρογιαλιές-δειλινά», «Το όνειρο της αδελφής».
1975: «Η σκιά μου κι εγώ» (Κ. Βίρβου), «Σταυραϊτός» (Κ. Βίρβου), «Νοσταλγία».
1983: «Τα λιμάνια», «Κάθε βράδυ λυπημένη».
1985: «Τι σήμερα, τι αύριο, τι τώρα», «Για τη Σοφία Βέμπο» (μουσική Στ. Κραουνάκη).
1992: «Ότι κι αν πω δε σε ξεχνώ» (μαζί με το Μανώλη Λιδάκη).
2001: «Η Ραραού» (μουσική Χρ. Νικολόπουλου).
—————–
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…