Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
“Η σημασία αυτής της στήλης του musiccorner είναι ακριβώς ότι λέει ο τίτλος της: “Αφιερωμένη εξαιρετικά” σε ανθρώπους που προσέφεραν στο ελληνικό τραγούδι, αλλά μένοντας ηθελημένα στην “οπισθοφυλακή” και χωρίς ποτέ να ζητήσουν κάτι περισσότερο από το να κάνουν αυτό που αγαπούσαν.
Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.
Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!
———————————————————–
| Γιάννης Σπανός – Γιάννης Πουλόπουλος Μια φορά μόνο δε φτάνει… |
Στη συνείδηση του περισσότερου κόσμου, το όνομα του Γιάννη Πουλόπουλου έχει συνδεθεί σε μεγάλο βαθμό μ’ εκείνο του Μίμη Πλέσσα. Και όχι αδίκως, καθώς ο σπουδαίος συνθέτης έχει γράψει στον ερμηνευτή το μεγαλύτερο κομμάτι των προσωπικών επιτυχιών του, με αθάνατα κι αγαπημένα τραγούδια που θα πρωταγωνιστούν ακόμη για πολλά χρόνια.
Ωστόσο, ο Πουλόπουλος έχει στο ρεπερτόριό του και σημαντικότατες δημιουργίες άλλων συνθετών. Ένας απ’ αυτούς είναι ο Γιάννης Σπανός, ο οποίος στήριξε τον ερμηνευτή στα πρώτα βήματα της καριέρας του, αλλά κι ο ίδιος βοηθήθηκε από τις ερμηνείες εκείνου. Από το 1966 που συνεργάστηκαν για πρώτη φορά, μέχρι και το 1999, βάλανε την υπογραφή τους σε μερικά από τα πιο όμορφα και διαχρονικά τραγούδια στην ιστορία της ελληνικής μουσικής των τελευταίων 50 ετών…
Τούτο θα διαπιστώσετε κι εσείς, μέσα από την αναλυτική παρουσίαση της συνεργασίας αυτών των δύο σπουδαίων μορφών του τραγουδιού μας. Γιατί, σε αντίθεση με τον τίτλο μιας από τις μεγαλύτερες επιτυχίες τους, μια φορά μονάχα …ΔΕ φτάνει για ν’ ακούμε όλα όσα μας χάρισαν!
Επιτυχία «με την πρώτη»
Το 1966, ο Γιάννης Σπανός είναι ήδη αρκετά γνωστός στο ελληνικό κοινό, έχοντας γράψει ορισμένα από τα πιο όμορφα και διαχρονικά τραγούδια του λεγόμενου «Νέου κύματος» («Μια αγάπη για το καλοκαίρι», «Μια φορά θυμάμαι» κ.α.), που είχε «πριμοδοτήσει» και καθιερώσει η LYRA του Αλέκου Πατσιφά.
Από την άλλη, ο Γιάννης Πουλόπουλος -που ανήκει κι εκείνος στην ίδια εταιρεία- βρίσκεται σε μια περίοδο που «ψάχνει» και «ψάχνεται» για τη συνεργασία που θα τον εκτοξεύσει στην κορυφή. Έχει τραγουδήσει με μια σχετική επιτυχία ορισμένες δημιουργίες του Μίκη Θεοδωράκη (περισσότερο σε δεύτερη εκτέλεση) και κάποιες από τις πρώτες του Σταύρου Κουγιουμτζή, του Δήμου Μούτση και του Μάνου Λοΐζου. Ωστόσο, ακόμα δεν έχει κάνει το μεγάλο «μπαμ», που θα τον καθιέρωνε στην πρώτη γραμμή του ελληνικού τραγουδιού.
Όμως, το 1966 θα είναι για κείνον η τυχερή χρονιά του. Κι αυτό, γιατί θα συνεργαστεί για πρώτη φορά τόσο με το Μίμη Πλέσσα, όσο και με τον Γιάννη Σπανό, ηχογραφώντας συνθέσεις τους που θα τον οδηγήσουν σε χρόνο μηδέν στο «Έβερεστ» της εγχώριας μουσικής σκηνής…
Η πρώτη επαφή με τον Σπανό, αποφέρει έξι τραγούδια που θα κυκλοφορήσουν σε τρία δισκάκια 45 στροφών. Τα πέντε από αυτά, έχουν στίχους του Άκου Δασκαλόπουλου και θ’ ακουστούν αρκετά («Δε σου γύρεψα μαχαίρι»), έως πάρα πολύ («Κι αν περπατώ»).
Όμως, η μεγάλη και διαχρονική επιτυχία θα έχει τη στιχουργική υπογραφή του Κώστα Κινδύνη. Είναι το πασίγνωστο κι αγαπημένο «Μια φορά μονάχα φτάνει», το οποίο επί σχεδόν μισόν αιώνα εξακολουθεί να βρίσκεται στα χείλη όλων των Ελλήνων…
Οι «Ανθολογίες»
Το 1967, ο Γιάννης Σπανός θα παρουσιάσει την πρώτη «Ανθολογία» του, μελοποιώντας ορισμένους από τους πιο γνωστούς εγχώριους ποιητές του πρώτου μισού του 20ού αιώνα. Συμμετέχουν ερμηνευτικά οι κυριότεροι εκπρόσωποι του «Νέου κύματος» (Χωματά, Βιολάρης, Αστεριάδη, Ζωγράφος) και βεβαίως, δε θα μπορούσε να λείπει ο Γιάννης Πουλόπουλος. Τραγουδά ένα μελοποιημένο ποίημα του Γεωργίου Βιζυηνού, το «Παιδί μου ώρα σου καλή», εξαιρετικό «νεοκυματικό» ζεϊμπέκικο που ακούστηκε αρκετά. Πάντως, η εισαγωγή του μοιάζει αρκετά με το “Μια Κυριακή”, μετέπειτα μεγάλη επιτυχία του Σπανού με τη φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση…
Η επιτυχία της πρώτης «Ανθολογίας», θα φέρει και τη δεύτερη το 1968, φυσικά σε μουσική Σπανού και τους ίδιους ερμηνευτές (πλην Ζωγράφου), συν την Αρλέτα και την Αλέκα Μαβίλη. Ο Πουλόπουλος θα δώσει και πάλι το παρών, ερμηνεύοντας στίχους του Αργύρη Εφταλιώτη («Το τραγούδι της ταβέρνας») και Κώστα Καρυωτάκη («Μόνο»).
Την ίδια χρονιά, ο ερμηνευτής θα ηχογραφήσει σε δεύτερη εκτέλεση το «Ήρθες εψές» (ποίηση Σωτήρη Σκίπη) από την πρώτη «Ανθολογία», όπου το τραγουδούσε ο Μιχάλης Βιολάρης. Όπως απέδειξε η ιστορία, τούτη η επανεκτέλεση είναι και η πιο γνωστή…
Στην εποχή του «ελαφρολαϊκού»
Θα περάσουν εννιά χρόνια μέχρι ο Γιάννης Σπανός να ξαναγράψει τραγούδια για τον Γιάννη Πουλόπουλο. Είναι πια 1977 όταν θα ξανασυναντηθούν στο βινύλιο, με τον ερμηνευτή να έχει «μεταπηδήσει» στη MINOS και να ξεκινά μια «δεύτερη καριέρα», αρκετά μακριά από το ρεπερτόριο που τον είχε καθιερώσει στην κορυφή του πενταγράμμου.
Είναι η εποχή της κυριαρχίας του «ελαφρολαϊκού» ή «ευρωελαφρού» τραγουδιού, με τον Πουλόπουλο να «υποκύπτει» στη μόδα των διασκευών δημιουργιών του εξωτερικού στα ελληνικά. Έτσι, το Μάρτιο του ’77 κυκλοφορεί το άλμπουμ «Αγάπα με» και σημειώνει υψηλότατες πωλήσεις, με «αιχμή» το ομότιτλο «μεταγλωττισμένο» από τον Πυθαγόρα κομμάτι, που είχε γίνει πασίγνωστο σε όλη την Ευρώπη με τη φωνή του Julio Inglesias ως “Abrazame”.
Όμως, μέσα στο «ευρωπαϊκό» κλίμα του δίσκου, υπάρχουν και τέσσερα τραγούδια του Γιάννη Σπανού, με στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, τα τρία εκ των οποίων ακούστηκαν πολύ. Πιο γνωστό όμως είναι το «Με τη ντάμα, με το ρήγα» κι εν συνεχεία το «Σε θέλω».
Ο Σπανός θα δώσει και την επόμενη χρονιά (1978) τραγούδια για το νέο άλμπουμ του Πουλόπουλου, με τίτλο «Για σένα». Ωστόσο, οι δύο συνθέσεις του πάνω σε στίχους της αείμνηστης Βαρβάρας Τσιμπούλη («Πρώτος έκανα το βήμα» και «Πάντα ήθελες να φύγεις») δεν ακούστηκαν σχεδόν καθόλου…
Η συνεργασία τους θα συνεχιστεί και το 1979, μέσα από το δίσκο «Αν γυρίσεις αν». Εδώ, ο συνθέτης συμμετέχει με τρία τραγούδια σε στίχους Δημήτρη Ιατρόπουλου, από τα οποία ακούστηκε περισσότερο το «Έτσι ειν’ η αγάπη».
Επιστροφή στο παρελθόν
Το 1982, ο Γιάννης Πουλόπουλος αποφασίζει να κοιτάξει λίγο πίσω και να ερμηνεύσει σε δεύτερη εκτέλεση ορισμένα από τα πιο γνωστά τραγούδια της δεκαετίας του ’60. Τα περισσότερα ανήκουν στη «νεοκυματική» περίοδο, οπότε δεν υπήρχε πιο κατάλληλος από το Γιάννη Σπανό για να τα διασκευάσει και να τα ενορχηστρώσει.
Το άλμπουμ έχει τίτλο «Μια φορά θυμάμαι» και σημειώνει μεγάλη εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία. Είναι λιτά ενορχηστρωμένο, με δυο κιθάρες (Κώστας Νικολόπουλος, Στέλιος Καρύδας) κι ένα πιάνο (Σπανός), έχοντας ως στόχο να δώσει όσο γίνεται πιο πιστά την ατμόσφαιρα του «Νέου κύματος».
Μέσα στα 16 τραγούδια που περιλαμβάνει, υπάρχουν και πέντε του Γιάννη Σπανού, τα οποία είχαν ήδη διαγράψει μια σπουδαία πορεία και αγαπηθεί από τον κόσμο. Ήρθαν ξανά στην επιφάνεια με τη φωνή του Πουλόπουλου και ξανακούστηκαν σαν να γράφτηκαν τότε, με τα «Άσπρα καράβια», «Μια φορά θυμάμαι» και «Μι’ αγάπη για το καλοκαίρι» στην πρώτη γραμμή.
Η μοναδική ολοκληρωμένη συνεργασία και το τέλος…
Βρισκόμαστε στο 1985, όταν ο Γιάννης Σπανός ετοιμάζει για πρώτη (και τελευταία) φορά έναν ολοκληρωμένο «κύκλο» τραγουδιών για το Γιάννη Πουλόπουλο. Οι στίχοι είναι του Θάνου και της Ρόνης Σοφού και την άνοιξη εκείνης της χρονιάς, κυκλοφορεί το άλμπουμ «Χάρτινες καρδιές». Οι πωλήσεις ξεπερνούν τις 50.000 κι εκτός του ομότιτλου, γίνονται μεγάλες επιτυχίες και τα «Πάρε με μαζί (Καπετάνιε)» και «Το στοίχημα».
Η επόμενη δισκογραφική συνάντηση των δύο Γιάννηδων, εντοπίζεται το 1992 και στο άλμπουμ «Φεγγάρι άλλου ουρανού». Εκεί, ο Σπανός υπογράφει τα «Πεθαίνω» και «Να ‘σαι καλά» σε στίχους Τάκη Καρνάτσου…
Κατά σύμπτωση, θα συναντηθούνε για τελευταία φορά στον «αποχαιρετιστήριο» δίσκο του Γιάννη Πουλόπουλου που κυκλοφορεί το 1999, με τίτλο «Στα όνειρά μου περπατώ». Είναι το κύκνειο δισκογραφικό άσμα του σπουδαίου ερμηνευτή (τότε βεβαίως ουδείς μπορούσε να το φανταστεί…) και ο Γιάννης Σπανός συμμετέχει με δύο τραγούδια σε στίχους Τασούλας Θωμαΐδου.
Η…σούμα
Συνολικά, ο Γιάννης Πουλόπουλος ηχογράφησε 40 τραγούδια σε μουσική Γιάννη Σπανού, έξι εκ των οποίων σε δεύτερη εκτέλεση. Αυτά κατά χρονολογική σειρά είναι τα εξής:
1966: Στίχοι Άκου Δασκαλόπουλου: «Κι αν περπατώ», «Στη Φρεαττύδα και στα Σεπόλια», «Ποιος μου πήρε τη χαρά», «Το άδειο σπίτι», «Μια φορά μονάχα φτάνει» (στίχοι Κ. Κινδύνη).
1967: «Παιδί μου ώρα σου καλή» (Γ. Βιζυηνού).
1968: «Το τραγούδι της ταβέρνας» (Αργ. Εφταλιώτη), «Μόνο» (Κ. Καρυωτάκη), «Ήρθες εψές» (Σ. Σκίπη-δεύτερη εκτέλεση).
1977: Στίχοι Λ. Παπαδόπουλου: «Τα μάτια σου τα μελαγχολικά», «Σε θέλω», «Με τη ντάμα, με το ρήγα», «Όλα τα μάτια».
1978: Στίχοι Β. Τσιμπούλη: «Πρώτος έκανα το βήμα», «Πάντα ήθελες να φύγεις».
1979: Στίχοι Δ. Ιατρόπουλου: «Έφυγες λοιπόν», «Τώρα πες μου τι θες», «Έτσι ειν’ η αγάπη».
1982: Σε δεύτερη εκτέλεση: «Αγάπη για το καλοκαίρι» (Γ. Παπαστεφάνου), «Κι αν σ’ αγαπώ, δε σ’ ορίζω» (Γ. Παπαστεφάνου), «Μια φορά θυμάμαι» (Γ. Παπαστεφάνου), «Άσπρα καράβια» (Σ. Σκίπη-ντουέτο με την Πένυ Ξενάκη), «Θυμήσου το Σεπτέμβρη» (Γ. Παπαστεφάνου).
1985: Στίχοι Θ. Σοφού: «Χάρτινες καρδιές», «Πάρε με μαζί», «Ο Θωμάς», «Φοβάμαι», «Χάρε φονιά», «Καρδιά μου». Στίχοι Ρ. Σοφού: «Το στοίχημα», «Ο ταχυδρόμος», «Δυο μέτρα χιόνι», «Βάρκα του καημού», «Αυτό το λένε χωρισμό», «Πού πας».
1992: Στίχοι Τ. Καρνάτσου: «Πεθαίνω», «Να ‘σαι καλά».
1999: Στίχοι Τ. Θωμαΐδου: «Τίποτα», «Το χαρτί και το μολύβι».
————
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…