“Αφιερωμένο εξαιρετικά”: Ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου τραγουδά Θάνο Μικρούτσικο…

                                                                                                                                     Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης

    “Η σημασία αυτής της στήλης του musiccorner είναι ακριβώς ότι λέει ο τίτλος της: “Αφιερωμένη εξαιρετικά” σε ανθρώπους που προσέφεραν στο ελληνικό τραγούδι, αλλά μένοντας ηθελημένα στην “οπισθοφυλακή” και χωρίς ποτέ να ζητήσουν κάτι περισσότερο από το να κάνουν αυτό που αγαπούσαν.

Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.

Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!

———————————————————–

Γνωρίζονται ακριβώς 40 χρόνια. Έχουν εμφανιστεί μαζί σε συναυλίες ουκ ολίγες φορές, με μεγάλη αποδοχή από τον κόσμο. Κι όμως, η συνεργασία τους στη δισκογραφία περιλαμβάνει μόλις δύο ολοκληρωμένες δουλειές, μία live κυκλοφορία και μετρημένα στα δάχτυλα «σκόρπια» τραγούδια. Ουδείς μπορεί να δώσει απάντηση στο ερώτημα ποια θα ήταν η πορεία των δυο τους, αν «συνέπρατταν» περισσότερες φορές στο βινύλιο ή στον ψηφιακό δίσκο…

Ο λόγος για τον Θάνο Μικρούτσικο και τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Δύο σπουδαίοι καλλιτέχνες που ξεκίνησαν σχεδόν μαζί την πορεία τους, κινήθηκαν πάνω-κάτω σε «κοντινές» μουσικές διαδρομές, αλλά οπωσδήποτε η κοινή δισκογραφία τους είναι σχετικά «φτωχή» με βάση την ποσότητα, την προσωπική σχέση τους και την εν γένει παρουσία τους στο χώρο. Τα πρώτα δέκα χρόνια βρίσκονταν σε διαφορετικές εταιρείες, ενώ τα επόμενα ο καθένας είχε τις δικές του υποχρεώσεις κι αναζητήσεις στο πεντάγραμμο…

Ωστόσο, ακόμη κι αυτά τα «λίγα» που έκαναν μαζί, έχουν περάσει στο πάνθεον των αθάνατων στιγμών στην ιστορία της ελληνικής μουσικής των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών. Πότε σε ποίηση Καββαδία και πότε σε στίχους Τριπολίτη και Ιωάννου, Θάνος και Βασίλης συνέδεσαν τα ονόματά τους με διαχρονικά, πασίγνωστα κι αγαπημένα τραγούδια, τα οποία θα παρουσιάσουμε σήμερα, εκφράζοντας την ελπίδα και την προσδοκία ότι ο ιστορικός του μέλλοντος θα προσθέσει κι άλλα πλάι σ’ αυτά!

Από τον Μπίρμαν στον Καββαδία…

Η πρώτη δισκογραφική «επαφή» του Βασίλη Παπακωνσταντίνου με τη μουσική του Θάνου Μικρούτσικου έγινε το 1978. Τον Δεκέμβριο εκείνης της χρονιάς, ο ερμηνευτής ηχογράφησε το τρίτο προσωπικό άλμπουμ του, αλλά ουσιαστικά το πρώτο με τη δική του μουσική «ταυτότητα» και τραγούδια διαφόρων δημιουργών.

Κάποια από αυτά ήταν σε δεύτερη εκτέλεση, όπως το «Αυτούς τους έχω βαρεθεί» του Μικρούτσικου, σε ποίηση Ρολφ Μπίρμαν κι ελληνική απόδοση Δημοσθένη Κούρτοβικ. Η πρώτη ανήκει στη Μαρία Δημητριάδη μέσα από τα «Πολιτικά τραγούδια» του 1975…

Η «παρθενική» συνάντησή τους στο βινύλιο θα έλθει τον επόμενο χρόνο, όταν ο συνθέτης θα κληθεί να γράψει κάποια τραγούδια για την τηλεοπτική σειρά «Πορεία 090» που είχε θέμα της τους ναυτικούς. Εκεί, θα παρουσιάσει για πρώτη φορά τη μουσική εργασία του πάνω στην ποίηση του Νίκου Καββαδία και προς το τέλος του 1979 θα κυκλοφορήσει ο θρυλικός πλέον «Σταυρός του Νότου» με βασικούς ερμηνευτές τον Γιάννη Κούτρα και την Αιμιλία Σαρρή.

Στο δίσκο θα συμμετάσχει και ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου κατόπιν ειδικής συμφωνίας με τη MINOS στην οποία ανήκε (ο Μικρούτσικος βρισκόταν στο δυναμικό της LYRA), ηχογραφώντας δύο σπουδαία και πασίγνωστα τραγούδια, οι τίτλοι των οποίων μιλούν από μόνοι τους: «Ένα μαχαίρι» και «Ένας νέγρος θερμαστής από το Τζιμπουτί»…

Η «σύμπραξη» με τον Τριπολίτη…

Η δεκαετία του ’80 βρήκε συνθέτη κι ερμηνευτή αρκετές φορές μαζί σε διάφορες συναυλίες, αλλά όχι στη δισκογραφία. Ο Μικρούτσικος έκανε τις πρώτες απόπειρες να γράψει λαϊκά -ή καλύτερα πιο «μαζικά»- τραγούδια με το δικό του τρόπο, αλλά και με μεγάλη επιτυχία (λ.χ. «Ερωτικό», «Η αγάπη είναι ζάλη» κ.α.).

Από την άλλη, ο Παπακωνσταντίνου με τα άλμπουμ «Φοβάμαι» και «Διαίρεση» καθιερώθηκε στη συνείδηση κυρίως της νεολαίας ως ο απόλυτος Έλληνας «ροκ σταρ» κάνοντας θραύση στη νέα γενιά εκείνης της εποχής, επιλογή που αποδείχτηκε πέρα ως πέρα επιτυχημένη…

Όντες λοιπόν αμφότεροι με μεγάλη αποδοχή στον κόσμο, αποφάσισαν το 1988 να συνεργαστούν για πρώτη φορά σε μια ολοκληρωμένη δουλειά. Έτσι, πάνω σε στίχους του Κώστα Τριπολίτη το Μάιο εκείνης της χρονιάς κυκλοφορεί ο δίσκος «Όλα από χέρι καμένα», ο οποίος σε πρώτη φάση αποδεικνύεται επιτυχημένος κι εμπορικά «χρυσός»…

Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι σε καμία περίπτωση δεν είχε τη δυναμική που εξέφραζε εκείνα τα χρόνια ο Παπακωνσταντίνου, ο οποίος μάλιστα προερχόταν από τον εμπορικό και καλλιτεχνικό θρίαμβο του άλμπουμ «Χαιρετίσματα», με πωλήσεις άνω των 100.000 αντιτύπων. Μπορεί ο Μικρούτσικος να έγραψε τραγούδια που γενικότερα του «πήγαιναν» φωνητικά, φαίνεται όμως ότι ο απόηχος της προαναφερθείσας δουλειάς του ήταν ακόμα έντονος και ίσως να υπήρξε κάποια «βιασύνη» ως προς την κυκλοφορία μιας νέας. Αν αυτό γινόταν αργότερα, ίσως είχε καλύτερη τύχη…

Εξ ου και οι «συγκρατημένες» πωλήσεις, ενώ είναι απορίας άξιον το ότι πέρα από την εποχή της κυκλοφορίας του άλμπουμ τα κομμάτια του δεν ακούστηκαν ιδιαίτερα, ενώ ούτε ο Παπακωνσταντίνου περιλαμβάνει κάποια από αυτά στα προγράμματά του. Ίσως η νεολαία -μεγάλο μέρος της οποίας εξέφραζε τότε- δε μπόρεσε να «προσαρμοστεί» στο κλίμα των “σκληρών” έως και “τολμηρών” στίχων του Τριπολίτη και να καταλάβει το νόημά τους…

Την εποχή εκείνη πέραν του «Όλα από χέρι καμένα», ακούστηκαν πολύ τα «Κοντρόλ», «Πρωταθλητής», «Κάντιλακ» και «Ένα μπλουζ». Γενικότερα, πρόκειται για ένα μάλλον «αδικημένο» δίσκο που έχει περάσει σχεδόν στη λήθη μπροστά στον «ποταμό» των άλλων μεγάλων συνεργασιών κι επιτυχιών του Παπακωνσταντίνου.

Πάλι Καββαδίας…

Στα τέλη του 1991, ο Θάνος Μικρούτσικος επιστρέφει ξανά στον αγαπημένο του ποιητή Νίκο Καββαδία και παρουσιάζει ένα διπλό άλμπουμ με τίτλο «Γραμμές των οριζόντων». Περιλαμβάνονται κάποια κομμάτια από το «Σταυρό του Νότου» με νέα ενορχήστρωση, αλλά και εντελώς καινούργια που ακούγονται σε πρώτη εκτέλεση. Ερμηνευτές είναι ο Γιώργος Νταλάρας, οι αδελφοί Κατσιμίχα, ο ίδιος ο συνθέτης και ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, ο οποίος συμμετέχει με τέσσερα τραγούδια.

Ηχογραφεί ξανά τον «Γουίλυ» με μια νέα μουσική «άποψη» αλλά και «αλογόκριτο» στίχο, αφού στην πρώτη εκτέλεση η λέξη «χασίς» είχε αντικατασταθεί απ’ τον «καπνό». Επίσης, τον ακούμε στο “William George Allum” και σε δύο κομμάτια από τον «Σταυρό του Νότου» που είχε πρωτοερμηνεύσει ο Γιάννης Κούτρας: “Cambay’s Water” και “Federico Carcia Lorca”…

Οδυσσέας Ιωάννου και «Σφεντόνα»…

Και φτάνουμε στα τέλη του 1999, όταν Μικρούτσικος και Παπακωνσταντίνου αποφασίζουν για πρώτη φορά να κάνουν κοινές εμφανίσεις σ’ ένα μουσικό χώρο. Επιλέγεται η «Σφεντόνα LIVE» και παράλληλα με την επί σκηνής συνεργασία τους, έρχεται και η στιγμή για τη δεύτερη -και τελευταία ως σήμερα- ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά τους…

Θα κυκλοφορήσει λίγο πριν τα Χριστούγεννα με τίτλο «Θάλασσα στη σκάλα» σε στίχους του Οδυσσέα Ιωάννου, ενός πολύ νέου στιχουργού. Εμπορικά θα πάει σχετικά καλά με βάση τα δεδομένα της εποχής και θα βγάλει αρκετές γνωστές στιγμές: «Μικρές νοθείες», «Έφηβα γεράκια», «Κράτα λίγο ακόμα», «Η ζωή των άλλων» κάποια απ’ αυτά…

Το άλμπουμ θα παρουσιαστεί ουσιαστικά στη «Σφεντόνα», οι εκεί εμφανίσεις τους θα πάνε πάρα πολύ καλά κι έτσι την άνοιξη του 2000 θα εμφανιστεί στα δισκοπωλεία ένα διπλό CD με τις καλύτερες στιγμές αυτών, το οποίο θα «περπατήσει» στην αγορά και θα αγγίξει τα όρια του πλατινένιου…

Από τότε, έχει περάσει μιάμιση δεκαετία χωρίς ο Θάνος και ο Βασίλης να έχουν «κοινές καταθέσεις» τόσο στη δισκογραφία, όσο κι επί σκηνής. Επειδή όμως αμφότεροι είναι «Έφηβα γεράκια», δε θα πρέπει ν’ αποκλείσουμε κι άλλες «Μικρές νοθείες» από πλευράς τους στο μέλλον…!

Η …σούμα

Συνολικά, με τη φωνή του Βασίλη Παπακωνσταντίνου ηχογραφήθηκαν 31 τραγούδια σε μουσική Θάνου Μικρούτσικου. Από αυτά, τρία σε δεύτερη εκτέλεση κι ένα σ’ επανεκτέλεση από τον ίδιο, ο οποίος το είχε πει και σε πρώτη. Αυτά κατά χρονολογική σειρά είναι τα εξής:

1978: «Αυτούς τους έχω βαρεθεί» (Βολφ Μπίρμαν, ελληνική απόδοση Δημοσθένη Κούρτοβικ).

1979: Ποίηση Νίκου Καββαδία: «Ένα μαχαίρι», «Ένας νέγρος θερμαστής από το Τζιμπουτί».

1988: Στίχοι Κώστα Τριπολίτη: «Όλα από χέρι καμένα», «Μπουμ», «Κάντιλακ», «Ένα μπλουζ», «Αλίκη», «Κοντρόλ», «Ηλεκτρικό πρόβατο», «Πρωταθλητής», «Γενέθλια ‘86», «Ονειρεύομαι (L.A.)».

1991: Ποίηση Νίκου Καββαδία: «Ένας νέγρος θερμαστής από το Τζιμπουτί» (επανεκτέλεση), “Federico Garcia Lorca”, “William George Allum”, “Cambay’s Water”.

1999: Στίχοι Οδυσσέα Ιωάννου: «Μικρές νοθείες», «Μη φύγεις», «Έφηβα γεράκια», «Η ζωή των άλλων», «Πιτσιρικάς», «Κράτα λίγο ακόμα», «Γιατί να μην κεράσω», «Το τρένο», «Βασίλισσα», «Δώσε μου μια αγκαλιά», «Άνοιξη μπαίνει», «Σκληρό γαλάζιο», «Τα πιο καλά τραγούδια μας», «Καταδότες».

—————–

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…