Γράφει ο Θανάσης Παπαζαφειρόπουλος
Έχουν περάσει 25 ολόκληρα χρόνια από τότε που ένας ήρεμος, εσωστρεφής και ιδιαίτερα χαμηλών τόνων τύπος, με την περίεργη, ασταθή έως και φάλτσα φωνή του, αποφάσισε να εισέλθει από τα θεσσαλικά αλώνια στα αστικά σαλόνια και να αναταράξει το ελληνικό μουσικό στερέωμα της δύσης του 20ου αιώνα κουβαλώντας μαζί του ιστορίες, παρελθόν και διηγήσεις. Με ένα ξύπνημα και μια «Αγία Νοσταλγία» που ξεκίνησε στο μακρινό ’93 και έγινε σιγά-σιγά «Αγρύπνια», με σημαντικούς συνοδοιπόρους, με στιγμές υψηλής δημιουργίας αλλά και λήθαργου, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου συνεχίζει μέχρι σήμερα, πάντα «Με στόμα που γελά», με μάτια ορθάνοιχτα και αυτιά που αρνούνται να πλανηθούν από τη σήψη που εκπέμπουν οι κεραίες της εποχής μας.
Όσο κλισέ κι αν ακούγεται, ένας δίσκος του Θανάση ή ένας δίσκος του Μάλαμα, δημιουργεί ειδικά σήμερα μεγάλη προσμονή και υψηλές προσδοκίες πως κάτι καλό θα γίνει και θα πληρωθούν τα σπασμένα της ελληνικής δισκογραφίας. Και το πρόβλημα δεν είναι πως δε βγαίνουν πια δίσκοι. Κάθε άλλο. Φαίνεται πως από το «Δε βγαίνουν πια δίσκοι» περάσαμε στο «Δε βγαίνουν πια καλοί δίσκοι», μεταφέροντας έτσι επιτυχώς το κέντρο της συζήτησης στα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Για να είμαστε, όμως, δίκαιοι, πριν τέσσερα μόλις χρόνια ήταν όταν ο Θανάσης μας κάλεσε σε ένα «δείπνο κυανίου» και δυστυχώς ήπιαμε μαζί του το δηλητήριο εκείνης της «πέρασε και δεν ακούμπησε», πλην μιας εξαίρεσης, δημιουργίας. Είναι και ο λήθαργος, όπως είπαμε, στο παιχνίδι.
Στο «Με στόμα που γελά», όμως, τα πράγματα μπαίνουν έστω και διστακτικά στην παλιά καλή τους πορεία, στην καλώς εννοούμενη γραμμικότητά τους που διαταράσσεται μόνο σε βαθμό που δεν καθίσταται επικίνδυνος. Και όπου «διατάραξη», χωρέστε τον κάθε είδους πειραματισμό που συνηθίζει ο Θανάσης και που τώρα φαίνεται να τον έχει αφήσει στην άκρη. Στο πλευρό του ο Σωκράτης Μάλαμας, ο καλοκαιρινός του συμπαίκτης στο φετινό συναυλιακό παιχνίδι, δείχνει να έχει εφαρμόσει τέλεια σε κάθε στιγμή του υλικού. Ο Θανάσης, δε, συνειδητά και ηχηρά απουσιάζει από τη σκακιέρα της ερμηνείας, περιορίζοντας τον εαυτό του στο δύστροπο και αιφνιδιαστικό, εναρκτήριο τραγούδι του δίσκου, με τον τίτλο «Στα πόδια της», ένα εξαίσιο κατά τ’ άλλα ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη.
Όλος αυτός ο ερμηνευτικός χώρος, που στη συνέχεια με μαεστρία και κάθε καλή πρόθεση καταλαμβάνεται και κυριαρχείται από το Σωκράτη, δημιουργεί μια υποβόσκουσα ανισορροπία, μια σύγκρουση που ο Μάλαμας μπορεί να την ακολουθήσει πιο εύκολα ως ερμηνευτικός χαμαιλέων που είναι, σε σημείο να δημιουργείται ένα σκληρό μαλαμικό σύνολο που «καταπίνει» το Θανάση. Αν ανατρέχαμε σε παλαιότερες κοινές τους στιγμές, κάτι τέτοιο πιθανόν δε θα το εντοπίζαμε μιας και τότε γινόταν ένας σχεδόν ισομερής καταμερισμός της ερμηνευτικής εργασίας. Κακά τα ψέματα, το Α και το Ω ενός δίσκου είναι στο κλείσιμο της μέρας ο ερμηνευτής.
Το ευτυχές της υπόθεσης είναι ότι οι δυο τους δεν προέρχονται από διαφορετικούς κόσμους αλλά από μια κοινή καλλιτεχνική μήτρα. Έτσι, λοιπόν, ο δίσκος πετυχαίνει πολλά πράγματα και από θεματικής απόψεως. Γιατί και θα σου προκαλέσει την περιέργεια για το «Ρίλκε» και θα σε προβληματίσει έντονα με την «Τάλα» και την «Απόδραση» αλλά θα σου δώσει και τραγούδια να φωνάξεις δυνατά τον ερχόμενο Ιούνιο, όπως το «Ζητιανόξυλο» και τον «Κήπο της Εδέμ». Όλος ο δίσκος πάντως φωνάζει παρελθόν. Από το εξώφυλλο μέχρι τις μελωδίες, τα γνώριμα και διακριτικά στοιχεία δε θα δυσκολευτεί κανείς να τα βρει. Μέχρι και η επιστρατευμένη «Λάθος μοιρασιά», από τον τίτλο της και μόνο με ταξίδεψε στα «Λάφυρα» και τη Μελίνα Κανά, που χωρίς να συγκρίνω εκείνη την εκτέλεση με τη σημερινή, ο Μάλαμας έδωσε μια πολύ ενδιαφέρουσα «αντρικο-λαϊκή» εκδοχή στο τραγούδι.
Πισωγύρισμα, αναμόχλευση ή ανακύκλωση; Μάλλον τίποτε από αυτά. Ούτε για επιστροφή στις ρίζες θα μπορούσαμε να μιλήσουμε μιας και ο Θανάσης πεισματικά δεν έφυγε από αυτές και γι’ αυτό επιβίωσε. Το «Με στόμα που γελά» είναι ένας ορεκτικός, αρχικός και ημιτελής Θανάσης, που δηλώνει ασφάλεια και έλλειψη ριψοκίνδυνων επιλογών. Αλλά είναι και ένας Θανάσης γνώριμος, ευχάριστος και προσιτός. Επομένως, σε καμία περίπτωση δε θα του καταλογιστεί ως μια κακή στιγμή ή ένα λάθος ορόσημο στη μακρόχρονη πορεία του καθώς έστω και οριακά κατορθώνει να αγγίξει τα στάνταρ του.
[pull_quote_center]Ας μιλήσουν οι στίχοι…
Ένα κορμί, που όλο ζητά,
κι ο νους, που δεν ισιώνει,
μ’ έχουνε κάνει ναυαγό,
μάρτυρα και τελώνι.
—
Ω! Είναι θάλασσα ο πόνος
κι οι χαρές νησιά.
Σαν έρμαιο γυρίζω με το ζητιανόξυλό μου
ψάχνοντας στεριά.
Λέγε με Ισμαήλ και Ιωνά και Οδυσσέα.
Ψάχνω για στεριά.
—
Η μέθη το ’να μου κουπί
κι ο έρωτας το άλλο.
Λάμνω και βρίζω και γελώ,
νιώθω σωστός και σφάλλω.[/pull_quote_center]
* (Στίχοι : Θανάσης Παπακωνσταντίνου)
Τα τραγούδια του CD:
1. Στα Πόδια Της
2. Ρίλκε
3. Είχα Τον Κήπο Της Εδέμ
4. Η Καλύβα
5. Απόδραση
6. Σκέψη Μου Ξημερωμένη
7. Γυναίκες
8. Το Ζητιανόξυλο
9. Κάρτες
10. Τάλα
11. Η Λάθος Μοιρασιά (Στίχοι: Αδριανή Διαγουμά)
12. Μείνε Κοντά Μου
13. Τρυφερή Σκιά
Δισκογραφική: MLK / Αχός
Παραγωγή: 2/2018
————–
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…