Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα: “Αθλητική Κυριακή”

Τηλεοπτικές στιγμές που μας έκαναν να γελάσουμε, να κλάψουμε, να μελαγχολήσουμε, να ταυτιστούμε με τους ήρωες και να πάσχουμε μαζί τους. Πόσα συναισθήματα δε γέννησαν σε όλους μας αξέχαστα σίριαλ της μικρής οθόνης. «Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα», άφησαν το σημάδι τους στο μυαλό και στην καρδιά μας και τα θυμόμαστε με νοσταλγία μέσα σ’ αυτό το άθλιο τηλεοπτικό τοπίο του σήμερα…

Αυτή η στήλη λοιπόν, από φέτος κάθε εβδομάδα, θα σας παρουσιάζει εναλλάξ μία σειρά και μία εκπομπή που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στην ασπρόμαυρη ή στην έγχρωμη τηλεόραση στα πρώτα 20 χρόνια πορείας της. Φιλοδοξία της, να σας θυμίσει μοναδικές κι ανεπανάληπτες στιγμές που δε θα σβήσουν ποτέ ο χρόνος και η μνήμη!

———————————————–

Το όνομά της, έχει συνδεθεί με την ιστορία της ελληνικής τηλεόρασης. Το μουσικό σήμα της, έχει «μεγαλώσει» τέσσερις και πλέον γενιές και μαζί με τον «τσοπανάκο», είναι το πιο αναγνωρίσιμο στους Έλληνες ηλικίας 5 έως…105 ετών. Επιπλέον, είναι η παλαιότερη εκπομπή της εγχώριας μικρής οθόνης και συνεχίζεται ως σήμερα, παρά το ότι δεν έχει απολύτως καμία σχέση με την παλαιά…

Ο λόγος φυσικά για την «Αθλητική Κυριακή», ο τίτλος της οποίας έχει γίνει θρύλος και είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τα κυριακάτικα βράδια της παιδικής ηλικίας μας, όταν ετοιμάζαμε τη σχολική τσάντα για την έναρξη των μαθημάτων της εβδομάδας, μελαγχολώντας γιατί άλλο ένα Σαββατοκύριακο είχε περάσει και άρχιζαν πάλι τα…βάσανα.

Κυρίαρχη μορφή της εκπομπής, δεν είναι άλλη από το Γιάννη Διακογιάννη, το μεγάλο δάσκαλο όλων των μετέπειτα αθλητικών συντακτών. Ο συντάκτης της στήλης είναι υπερήφανος που υπήρξε «μαθητής» του και είχε τη δυνατότητα να τον συναναστραφεί και να κερδίσει πολλά απ’ αυτόν, αρκετά χρόνια πριν.

Ουδέποτε φανταζόταν ότι ο σοβαρός κύριος με τα μαύρα μαλλιά και το κοστούμι που παρακολουθούσε σε πολύ μικρή ηλικία από την τηλεόραση, ή τον άκουγε στις μοναδικές μεταδόσεις του, μια μέρα θα στεκόταν απέναντί του -αν και κάποια…χρονάκια μεγαλύτερος- και θα του δίδασκε «το δρόμο τον καλό» στη δημοσιογραφία. Ουδέποτε έμαθε ότι αυτός ήταν ένας εκ των κύριων λόγων που εκείνος ο πιτσιρικάς αποφάσισε ν’ ακολουθήσει το ίδιο επάγγελμα…

Είμαστε βέβαιοι ότι ακόμη κι εκείνοι που δεν είναι φίλαθλοι και δεν ασχολούνται με τον αθλητισμό, έχουν ευχάριστες αναμνήσεις όταν ακούν το μυθικό μουσικό σήμα της, που ηχεί ακόμα και στις μέρες μας. Πολλώ δε μάλλον κάποιοι από μας, που από μικρά παιδιά λατρέψαμε το ποδόσφαιρο και γενικότερα οτιδήποτε αθλητικό και περιμέναμε πώς και πώς κάθε βράδυ Κυριακής να παρακολουθήσουμε τις κυριότερες φάσεις και τα γκολ των αγώνων…

Η στήλη λοιπόν, δε θα μπορούσε να μη περιλάβει στα αφιερώματά της την «Αθλητική Κυριακή» και την ιστορία της στη μικρή οθόνη. Θα παρουσιάσει άγνωστες λεπτομέρειες και θα θυμηθεί μαζί σας αξέχαστες μορφές και στιγμές, τότε που ο «βασιλιάς των σπορ» είχε ρομαντικό χαρακτήρα, τα γήπεδα ήτανε γεμάτα και οι περισσότερες ομάδες ισχυρές κι επικίνδυνες…

Να σημειώσουμε ότι στο αρχείο της ΕΡΤ υπάρχουνε μόνο τα στιγμιότυπα των αγώνων που προβάλλονταν (κι αυτά από το 1979 και μετά) κι όχι ολόκληρες εκπομπές της «Αθλητικής Κυριακής». Έτσι, δε σώζεται ούτε μία με παρουσιαστή το Διακογιάννη, ενώ αμφιβάλλουμε αν ισχύει κάτι διαφορετικό και για τις αντίστοιχες μετά το 1983 κι ως τις αρχές της δεκαετίας του ‘90…

Ο…πρόγονος και το θρυλικό σήμα

Με τη «γέννηση» της ελληνικής τηλεόρασης στις 23 Φεβρουαρίου 1966, ξεκίνησε σιγά-σιγά και η παραγωγή κάποιων εκπομπών, οι οποίες όμως ήτανε σε πρωτόλεια μορφή και σχετικά μικρής διάρκειας. Αυτό θεωρείται λογικό, καθώς δεν υπήρχαν ούτε τα τεχνικά μέσα, αλλά ούτε και οι εν γένει δυνατότητες για κάτι περισσότερο…

Ο Γιάννης Διακογιάννης ήταν από τα πρώτα πρόσωπα που βγήκανε στο «γυαλί». Με αφορμή το Μουντιάλ του 1966 που έγινε τον Ιούλιο στην Αγγλία, ανέλαβε τις μεταδόσεις ορισμένων αγώνων, οι οποίες φυσικά γίνονταν από το στούντιο και…ετεροχρονισμένα, καθώς οι ταινίες έφταναν στην Αθήνα με μια-δυο μέρες καθυστέρηση.

Κάπως έτσι, τη Δευτέρα 25 Ιουλίου 1966 ξεκίνησε το τότε ΕΙΡΤ η πρώτη αθλητική εκπομπή της εγχώριας μικρής οθόνης, με τίτλο «Ματιές στα σπορ», περίπου εικοσάλεπτης διάρκειας και παρουσιαστή βεβαίως το Διακογιάννη.

Από το 1969 ξεκίνησε η κυριακάτικη μετάδοσή της κι αφού πλέον είχε γίνει εξαιρετικά δημοφιλής, απέκτησε και σπόνσορα. Ήταν η καπνοβιομηχανία «Παπαστράτος», διαφήμιση της οποίας παιζόταν πριν την έναρξη της εκπομπής (οι παλαιότεροι θυμούνται την επαναλαμβανόμενη ατάκα «Άσσος φίλτρο, Άσσος Export») και συνοδευόταν από ένα μουσικό μοτίβο που είχε γράψει ο Χρήστος Λεοντής. Τότε, ο γνωστός συνθέτης ούτε φανταζόταν ότι αυτή η μουσική επρόκειτο να γίνει η πιο θρυλική κι αναγνωρίσιμη της ελληνικής τηλεόρασης…

Κι εγένετο…«Αθλητική Κυριακή»

Και τούτο γιατί όταν το 1972 αποφασίστηκε η αλλαγή του ονόματος της εκπομπής, οι τότε υπεύθυνοι του ΕΙΡΤ βρήκαν εξαιρετικό το ηχητικό θέμα για τους τίτλους της και το επέλεξαν για το νέο πρόγραμμα που ετοίμαζαν. Έτσι, την Κυριακή 27 Φεβρουαρίου 1972 εμφανίστηκε για πρώτη φορά στους ασπρόμαυρους δέκτες η «Αθλητική Κυριακή», με παρουσιαστή -ποιον άλλο;- το Γιάννη Διακογιάννη. Η εκπομπή που πλέον οδεύει προς τα 45 χρόνια της και είναι η παλαιότερη στην ιστορία της ελληνικής τηλεόρασης…

Μέχρι την άνοιξη του 1980 είχε ημίωρη διάρκεια (συνήθως ξεκινούσε στις 21:30) και στην πρώτη διετία, περιλάμβανε κινηματογραφημένα στιγμιότυπα από δυο-τρία παιχνίδια της Α` Εθνικής που γίνονταν στο λεκανοπέδιο. Μάλιστα, από τη σεζόν 1972-73 άρχισε σε πειραματικό στάδιο και η μαγνητοσκοπημένη μετάδοση ενός ολόκληρου ημιχρόνου από κάποιο ματς που επιλεγόταν, λίγο μετά τη λήξη του…

Με την έναρξη της ποδοσφαιρικής περιόδου 1973-74, ξεκίνησαν και οι πρώτες απόπειρες καταγραφής των κυριότερων φάσεων με τηλεοπτική κάμερα (βίντεο), όπου βεβαίως η εικόνα ήτανε πιο καθαρή. Πάντως, η μετάδοση εικόνων με φιλμ εξακολουθούσε να κυριαρχεί, καθώς δεν υπήρχε δυνατότητα το συνεργείο εξωτερικών μεταδόσεων να διαθέσει κάμερες για περισσότερα από ένα ή δύο γήπεδα.

Αυτό, είχε ως αποτέλεσμα να «χάνονται» αρκετές φάσεις, αλλά και ορισμένα γκολ από τους αγώνες, αφού το φιλμ ήταν εξαιρετικά ακριβό είδος και ήταν αδύνατο να καταγραφούν ολόκληρα ματς, ώστε στη συνέχεια να επιλεγούν και να μεταδοθούν τα κυριότερα στιγμιότυπα.

Όσο για τα παιχνίδια που καλύπτονταν, αφορούσανε κυρίως τους τρεις «μεγάλους» του κέντρου και περιορίζονταν στις εντός Αθηνών αναμετρήσεις τους, είτε στα γήπεδά τους, είτε εκτός έδρας.

Ορισμένες φορές, γινόταν κάποια εξαίρεση για τον ΠΑΟΚ, ο οποίος ήτανε πανίσχυρος εκείνη την εποχή και διεκδικητής του τίτλου του πρωταθλητή. Έτσι, αραιά και πού μεταδίδονταν και λίγα στιγμιότυπα από το γήπεδο της Τούμπας, κυρίως όταν ο «Δικέφαλος του Βορρά» αντιμετώπιζε το αθηναϊκό «τρίο»…

Αυτό το «στυλ» παρέμεινε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70, επιχειρώντας ορισμένες «εξορμήσεις» κι εκτός πρωτευούσης (λ.χ. Πάτρα, Ηράκλειο), πάντα βεβαίως επειδή έπαιζαν εκεί ο Ολυμπιακός, ο Παναθηναϊκός ή η ΑΕΚ…

Στροφή στον…επαγγελματισμό

Η περίοδος 1979-80 αποτέλεσε σταθμό για το ελληνικό ποδόσφαιρο, αλλά και για την «Αθλητική Κυριακή». Το πρωτάθλημα έγινε επαγγελματικό και στην Ελλάδα, με τις ομάδες πλέον να γίνονται ανώνυμες εταιρείες (ΠΑΕ), ενώ η αγαπημένη εκπομπή όλων των φιλάθλων ξεκίνησε να μεταδίδει κι έγχρωμα στιγμιότυπα από τους αγώνες. Μάλιστα, έγιναν οι πρώτες -πάντως λίγες- απόπειρες περιγραφής των καλύτερων φάσεων με «ζωντανό» ήχο, δηλαδή με τον σπίκερ να βρίσκεται στο γήπεδο.

Έτσι, ακούστηκαν για πρώτη φορά στην «Αθλητική Κυριακή» ο Τέρενς Κουίκ (τότε προϊστάμενος του αθλητικού τμήματος της ΕΡΤ) και ο Σταύρος Τσώχος, ο πρώτος κυρίως από τα παιχνίδια που γίνονταν στη Θεσσαλονίκη. Ως τότε, οι περιγραφές γίνονταν αποκλειστικά από το στούντιο και τον παρουσιαστή της εκπομπής.

Φυσικά, ο Γιάννης Διακογιάννης παρέμεινε σταθερός κι αναντικατάστατος στην παρουσίασή της, ενώ σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, τον αντικαθιστούσε μιαν άλλη γνώριμη κι αγαπητή μορφή στους τηλεθεατές, ο Βαγγέλης Φουντουκίδης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο «Ζανό» συμπλήρωσε δύο χιλιάδες εκπομπές στη μικρή οθόνη με την «Αθλητική Κυριακή» της 8ης Φεβρουαρίου 1981, μια μαύρη μέρα για τον ελληνικό αθλητισμό και γενικότερα για τη χώρα μας, καθώς είχαμε την τραγωδία του σταδίου Καραϊσκάκη…

Τη σεζόν 1980-81 άρχισε να μεταδίδεται εξ ολοκλήρου έγχρωμη και ξέφυγε από την ημίωρη διάρκεια, φτάνοντας τα 55 λεπτά. Από την επόμενη περίοδο (1981-82), αποσύρθηκε η κινηματογραφική κάμερα για την κάλυψη των αγώνων και «μονιμοποιήθηκε» η τηλεοπτική. Επίσης, έγινε και «άνοιγμα» σχεδόν σε όλα τα ελληνικά γήπεδα, καθώς μεταδίδονταν στιγμιότυπα κι από ματς που γίνονταν στην επαρχία.

Αυτομάτως, κάτι τέτοιο σήμαινε ότι θα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν ορισμένα πρόσωπα για το σπικάρισμα αυτών των αγώνων, τα οποία θα πήγαιναν εκεί και θα περιέγραφαν τις φάσεις με «ζωντανό» ήχο. Έτσι, ήδη από τη σεζόν 80-81 κάθε Κυριακή ακούγονταν οι φωνές των Σταύρου Τσώχου, Μανώλη Μαυρομάτη, Θοδωρή Κοτσώνη, Γιάννη Μαμουζέλου και Χρήστου Ράπτη, ενώ την επόμενη προστέθηκε αυτή του Χάρη Αλευρόπουλου για τη Θεσσαλονίκη. Επίσης, όποτε χρειαζόταν, βοηθούσε και ο «μπασκετικός» Φίλιππος Συρίγος.

Οι ανάγκες ολοένα και αυξάνονταν, οπότε ακολούθησαν ο Γιώργος Γκάτσης και ο Δημήτρης Πουλιάσης, ενώ προς τα τέλη του 1984 έγινε ένα «άνοιγμα» και στη συμπρωτεύουσα, αρχικά με τους Γιάννη Δέλκο και Γιώργο Τουρώνη (αυτός μόνο για λίγους μήνες, καθώς η φωνή του κρίθηκε ακατάλληλη…) κι εν συνεχεία με τους Περικλή Στέλλα, Γιώργο Τραπεζανίδη, Σταύρο Πετρακόπουλο και Άγγελο Μοσχούλα.

Η αποχώρηση Διακογιάννη και οι περιπέτειες…

Αμέσως μετά το Μουντιάλ του 1982 που έγινε στην Ισπανία, ο Γιάννης Διακογιάννης για πρώτη φορά έθεσε θέμα αποχώρησής του από την παρουσίαση της «Αθλητικής Κυριακής». Αισθάνθηκε κουρασμένος και κορεσμένος, καθώς για κείνον ουσιαστικά η εκπομπή ήταν απλώς ένα αθλητικό δελτίο ειδήσεων, χωρίς να του δίνει τη δυνατότητα του σχολιασμού.

Παρόλα αυτά, ο τότε γενικός διευθυντής της ΕΡΤ και οι συνάδελφοί του στο αθλητικό τμήμα τον πείσανε να συνεχίσει και τη σεζόν 1982-83, όπως κι έγινε. Ωστόσο, το καλοκαίρι του 1983 ανακοίνωσε την οριστική κι αμετάκλητη απόφασή του να πάψει να είναι ο παρουσιαστής της, καθώς στο μεταξύ είχε προκύψει κι ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας…

Τούτη τη φορά, ουδείς κατάφερε να τον μεταπείσει και πλέον άρχισαν οι συζητήσεις για τη «μετά Διακογιάννη» εποχή της εκπομπής. Αρχικώς, είχε πέσει στο τραπέζι το σχέδιο ν’ αλλάξει ο τίτλος και η δομή της, με περισσότερους παρουσιαστές, μεγαλύτερη διάρκεια και καταμερισμό της παρουσίασης των αθλητικών δραστηριοτήτων.

Δηλαδή, από τη μια τα κυριότερα στιγμιότυπα της αγωνιστικής, αλλά και ο σχολιασμός των επίμαχων φάσεων σε ξεχωριστή ενότητα, μα και η προβολή όσο γίνεται περισσότερων αθλημάτων.

Ως κεντρικός παρουσιαστής είχε επιλεγεί ο Δημήτρης Κωνσταντάρας, με μεγάλη θητεία στο αθλητικό τμήμα της ΕΡΤ κι έχοντας πρόσφατα τα «εύσημα» από την άκρως επιτυχημένη μετάδοση του Πανευρωπαϊκού πρωταθλήματος στίβου το Σεπτέμβριο του 1982 στο νεότευκτο Ολυμπιακό Στάδιο, όπου ήταν ο υπεύθυνος παραγωγής.

Το σχέδιο έλεγε ότι μαζί του θα υπήρχαν κι άλλος ένας ή δύο δημοσιογράφοι, οι οποίοι θ’ ασχολούνταν με την παρουσίαση ειδικών ενοτήτων της εκπομπής. Ωστόσο, οι συζητήσεις τράβηξαν σε μάκρος, η αγωνιστική περίοδος ξεκίνησε και η «Αθλητική Κυριακή» βγήκε στον αέρα όπως-όπως, με προσωρινό παρουσιαστή το Βαγγέλη Φουντουκίδη.

Επιπλέον, μετατέθηκε σχεδόν στη…μεταμεσονύκτια ζώνη, καθώς άρχιζε μετά τις έντεκα το βράδυ (πολλές φορές και 23:30), γεγονός που ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών από τους φιλάθλους. Και τούτο γιατί τους ήταν αδύνατο να καθίσουν τόσο αργά για να την παρακολουθήσουν, καθώς την επόμενη ημέρα έπρεπε να πάνε στις δουλειές τους νωρίς το πρωί…

Με τα πολλά, ανακοινώθηκε ότι η «ανανεωμένη» εκπομπή θα ξεκινούσε το Νοέμβριο του ’83, με παρουσιαστή το Δημήτρη Κωνσταντάρα και μαζί του -όποτε χρειαζότανε- το Θοδωρή Κοτσώνη. Ούτε αυτό έγινε όμως, καθώς ο πρώτος βρισκότανε σε δυσμένεια μέσα στην ΕΡΤ, εξαιτίας διαφορετικής πολιτικής τοποθέτησης από την κυβερνητική, ενώ ο δεύτερος «εξαφανίστηκε» εν μία νυκτί και πήρε τη θέση του ο Γιάννης Μαμουζέλος…

Έτσι λοιπόν, φτάσαμε λίγο πριν την πρώτη «Αθλητική Κυριακή» του 1984, οπότε και φαίνεται ότι οι αρμόδιοι καταλήγουν επιτέλους στο «σχήμα» με το οποίο θα εμφανιζότανε στους δέκτες μας. Γράφεται λοιπόν ότι την εκπομπή θα προλογίζει ο υπεύθυνος του αθλητικού τμήματος Νίκος Κατσαρός κι εν συνεχεία, τη σκυτάλη για την παρουσίαση των θεμάτων θα παίρνουν οι Κωνσταντάρας-Μαμουζέλος. Μέχρι εδώ, όλα καλά…

Και ξαφνικά, στις 8 Ιανουαρίου 1984 έχουμε την πρεμιέρα της νέας «Αθλητικής Κυριακής», αλλά χωρίς τον Κωνσταντάρα, καθώς φαίνεται ότι τα αντίθετα προς την κυβέρνηση πολιτικά πιστεύω του μέτρησαν περισσότερο από τις δημοσιογραφικές ικανότητές του. Έτσι, μαζί με τους Κατσαρό-Μαμουζέλο, εμφανίζεται ένα νεαρό παιδί, με πυκνά σγουρά μαλλιά, ονόματι Χρήστος Σωτηρακόπουλος…

Αλλά τα «παρατράγουδα» δε σταματούν εδώ. Το βράδυ της 12ης Φεβρουαρίου 1984, με μιαν ωμή κι «ετσιθελική» παρέμβαση, ο τότε ΓΓΑ Κίμωνας Κουλούρης «διατάσσει» να μη μεταδοθούν οι -πολλές- επίμαχες φάσεις από τα δύο μεγάλα παιχνίδια της αγωνιστικής, που γίνανε στη Θεσσαλονίκη: Ηρακλής-Παναθηναϊκός 2-2 και ΠΑΟΚ-Άρης 0-1. Έτσι, η εκπομπή μεταδίδεται «πετσοκομμένη» και ο Νίκος Κατσαρός αμέσως υποβάλλει την παραίτησή του στην τότε διεύθυνση της ΕΡΤ-1.

Ο σάλος από όλα αυτά κρατά αρκετές ημέρες, μέχρι που τελικώς ο Κατσαρός πείθεται και συνεχίζει να εμφανίζεται στην «Αθλητική Κυριακή», η οποία με το συγκεκριμένο «τρίο» συνεχίζει την πορεία της, μέχρι και τη σεζόν 1985-86. Έκτοτε κι ως την περίοδο 1989-90, την παρουσιάζουν οι Κατσαρός-Μαμουζέλος, ενώ εν συνεχεία τη θέση του Κατσαρού ως το 1994 παίρνει ο Κώστας Καπάταης, με μια μικρή «σφήνα» του Χάρη Αλευρόπουλου, ο οποίος την παρουσίασε για ένα μικρό διάστημα γύρω στο 1992.

Κάπου εκεί, ουσιαστικά ολοκληρώνεται η «χρυσή» περίοδος της «Αθλητικής Κυριακής». Τα ιδιωτικά κανάλια έχουνε μπει για τα καλά στη ζωή μας κι ο κόσμος επιλέγει εκείνα -και- για την αθλητική ενημέρωσή του. Η απελπισία των υπευθύνων της δημόσιας τηλεόρασης ήτανε τέτοια, που κάποια στιγμή φτάσανε στο σημείο μέχρι και ν’ αλλάξουνε το μουσικό σήμα της εκπομπής, κάτι που έκανε χειρότερα τα πράγματα, αφού το κοινό (όσο είχε μείνει τουλάχιστον…) δεν το αποδέχτηκε. Έτσι, ξαναγύρισαν στο «παραδοσιακό», που υπάρχει ως σήμερα…

Να πούμε ότι από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και μετά, την «Αθλητική Κυριακή» παρουσίασαν οι Χρήστος Υφαντής, Γιάννης Θεοδωρακόπουλος, Αλέκος Θεοφιλόπουλος, Αντώνης Πανούτσος, Αντώνης Καρπετόπουλος, Αντώνης Κατσαρός, Παύλος Παπαδημητρίου και Άννα Καραμανλή.

Ειδικά από το 2005 και μετά, μόνο το μουσικό σήμα θυμίζει την άλλοτε αγαπημένη κι αντικειμενική εκπομπή, καθώς οι εκάστοτε παρουσιαστές της πολύ συχνά γίνανε στόχος έντονων αρνητικών σχολίων για τις τοποθετήσεις τους, αλλά και για τον τρόπο παρουσίασης των θεμάτων.

Όσο για τη σημερινή, καλύτερα να μη μιλήσουμε. Ας κρατήσουμε στο μυαλό μας την «Αθλητική Κυριακή» που μάθαμε από μικρά παιδιά, με το Γιάννη Διακογιάννη και τους άξιους επιγόνους του, μέχρι τα τέλη του 20ού αιώνα…

* Οι φωτογραφίες προέρχονται από τεύχη των περιοδικών “Ραδιοτηλεόραση”, “Φίλαθλος” και “Ματς και σπορ”, που υπάρχουν στο αρχείο του συντάκτη της στήλης.

———–

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…