aspromavra_egxrwma_logo_500

Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης 
Παρασκευή, 27 Ιουνίου 2014

Τηλεοπτικές στιγμές που μας έκαναν να γελάσουμε, να κλάψουμε, να μελαγχολήσουμε, να ταυτιστούμε με τους ήρωες και να πάσχουμε μαζί τους. Πόσα συναισθήματα δε γέννησαν σε όλους μας αξέχαστα σίριαλ της μικρής οθόνης. «Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα», άφησαν το σημάδι τους στο μυαλό και στην καρδιά μας και τα θυμόμαστε με νοσταλγία μέσα σ’ αυτό το άθλιο τηλεοπτικό τοπίο του σήμερα…

Αυτή η στήλη λοιπόν, κάθε 15 ημέρες θα σας παρουσιάζει κι από μία σειρά που έγραψε τη δική της ξεχωριστή ιστορία στην ασπρόμαυρη ή στην έγχρωμη τηλεόραση στα πρώτα 20 χρόνια πορείας της. Φιλοδοξία της, να σας θυμίσει μοναδικές κι ανεπανάληπτες στιγμές που δε θα σβήσουν ποτέ ο χρόνος και η μνήμη!

———————————————————–

Η «Μεθυσμένη πολιτεία» της νοσταλγίας…

Οι τελευταίοι μήνες του 1980 βρίσκουν την Ελλάδα εντελώς διαφορετική από εκείνη που «συνάντησαν» οι πρώτοι. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είναι πλέον Πρόεδρος της Δημοκρατίας από το Μάιο, όπως και ο Γεώργιος Ράλλης πρωθυπουργός, κερδίζοντας στις εσωκομματικές εκλογές τον Ευάγγελο Αβέρωφ. Η αντίστροφη μέτρηση για την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία έχει ήδη ξεκινήσει…

Στα τηλεοπτικά μας πράγματα, λάμπει το άστρο της Μαρίας Αλιφέρη με τα τηλεπαιχνίδια «Τα τετράγωνα των αστέρων» και «Κάνε ότι κάνω» κι αυτή η «λάμψη» θα κορυφωθεί τον Ιανουάριο του 1981, όταν θα πρωταγωνιστήσει στην «Κραυγή των λύκων» του Νίκου Φώσκολου…

Πριν συμβούν όλα αυτά, η λογοτεχνία εξακολουθεί να τροφοδοτεί με καλό υλικό την ελληνική τηλεόραση. Τούτη τη φορά, είναι η σειρά ενός μυθιστορήματος του Σωτήρη Πατατζή να μεταφερθεί στη μικρή οθόνη και ν’ αγαπηθεί πολύ από το κοινό, παραμένοντας μέχρι σήμερα ένα από τα πολλά σημεία αναφοράς στην τηλεοπτική ιστορία της χώρας μας.

Είναι η «Μεθυσμένη πολιτεία», η οποία κάνει πρεμιέρα την Πέμπτη 20 Νοεμβρίου 1980 και διαρκεί 21 επεισόδια. Τη διασκευή έκανε ο ίδιος ο συγγραφέας, ενώ η σκηνοθεσία υπογράφεται από τον Κώστα Λυχναρά ο οποίος αυτοδικαίως αναγορεύεται ως ο σκηνοθέτης των περισσότερων σπουδαίων και μεγάλων επιτυχιών της εγχώριας τηλεόρασης…

Η υπόθεση

Η ιστορία ξεκινά το φθινόπωρο του 1939 σε μια κωμόπολη της Πελοποννήσου, όπου φτάνει ένας θίασος με σκοπό να δώσει παραστάσεις. Η ζωή στην περιοχή φαίνεται ήσυχη, ωστόσο πολλά είναι τα μυστικά που επιμελώς κρύβονται από τους κατοίκους της και κυρίως από την «άρχουσα τάξη», τα οποία με την παρουσία των «θεατρίνων» θ’ αρχίσουν σταδιακά ν’ αποκαλύπτονται.

Πρωταγωνίστρια της θεατρικής ομάδας είναι η Ρένα (Βέρα Κρούσκα), μια μελαγχολική και μυστηριώδης κοπέλα που ενδιαφέρεται πάνω απ’ όλα για την τέχνη και γι’ αυτό πείθει τον υπεύθυνο του θιάσου (Νίκος Κούρος) ν’ ανεβάσουν τον «Άμλετ» του Σαίξπηρ. Οι υπόλοιποι ηθοποιοί είναι ο «Σούρας» (Γιώργος Σαπανίδης) που ψάχνει διαρκώς για ούζο και είναι σχεδόν πάντα μεθυσμένος, ο «Μιζέριας» (Γιώργος Γεωγλερής), ένας πολύ κλειστός και περίεργος χαρακτήρας με αριστερές ιδέες και η «Μπέμπα» (Μαρία Μαρτίκα).

aspromavra_egxrwma_methysmeni_politeia_2014_06_02

Η άφιξη του θιάσου γίνεται αντιληπτή αμέσως στην κωμόπολη και η παρουσία της Ρένας κεντρίζει από την πρώτη στιγμή το ενδιαφέρον του Επαμεινώνδα ή Νώντα (Γιάννης Βόγλης), ενός πολύ ευκατάστατου ζωέμπορου με λίγο άξεστους τρόπους συμπεριφοράς, ο οποίος όμως στην πορεία θ’ αποδειχθεί ένας εξαιρετικά ευαίσθητος και καλόκαρδος άνθρωπος. Προσπαθεί να την πλησιάσει, αλλά εκείνη αρχικά δείχνει να τον σιχαίνεται και τον περιφρονεί.

Παράλληλα, η Ρένα γίνεται αντικείμενο συζήτησης και για τους «μορφωμένους» της περιοχής όπως ο γυμνασιάρχης (Δημήτρης Ζακυνθινός), ο θεολόγος (Δημήτρης Κουκής), η καθηγήτρια των γαλλικών (Μυρτώ Μακρή) και ο δικαστικός κλητήρας «κύριος» Τσιλιβήθρας (Αλέκος Μαυρίδης), ο οποίος είναι ένα γλοιώδες ανθρωπάκι που λατρεύει το κουτσομπολιό και τις διαβολές εναντίον των πάντων (χαρακτηριστική η φράση του «στην πόλη μας θα συμβούν γεγονότα πρωτευούσης»). Όλοι λοιπόν ερωτεύονται την πρωταγωνίστρια, αλλά δεν τολμούν να το παραδεχτούν ούτε στον ίδιο τον εαυτό τους.

Αφού στήνονται τα σκηνικά, ο «Σούρας» πηγαίνει στο αστυνομικό τμήμα της κωμόπολης για να πάρει την άδεια από τη λογοκρισία για τον «Άμλετ». Σημειωτέον ότι τότε η Ελλάδα βρισκόταν υπό την δικτατορία του Μεταξά κι έτσι ελέγχονταν οι πάντες και τα πάντα. Εκεί συναντά τον διοικητή…υποδιοίκησης (Ανδρέας Φιλιππίδης), έναν εντελώς αφελή και πιστό στην «κυβέρνηση» αξιωματικό, ο οποίος βλέπει παντού εχθρούς της και πιστεύει ότι κάθε λέξη ή πράξη είναι «ύποπτη», καταντώντας ώρες-ώρες κάτι περισσότερο από κωμικός…

Οι φόβοι των μελών του θιάσου ότι οι ντόπιοι δε θα «καταλάβουνε» τον Σαίξπηρ επιβεβαιώνονται, αφού ναι μεν γεμίζει το «θέατρο» αλλά οι θεατές υποδέχονται με…ζαρζαβατικά τα λόγια του μεγάλου συγγραφέα. Ο μόνος που τους υποστηρίζει είναι ο Επαμεινώνδας, ο οποίος πλέον είναι ερωτευμένος με τη Ρένα και αποφασίζει να τους ενισχύσει οικονομικά, ώστε να παραμείνουν στην πόλη για να μπορεί να τη βλέπει. Μάλιστα, της προτείνει να τον παντρευτεί…

Βεβαίως, η Ρένα δε θέλει ούτε να τον βλέπει και συνεχώς του πηγαίνει κόντρα, όμως εκείνος επιμένει. Μάλιστα, για να τον απομακρύνει αναγκάζεται να δεχτεί την απόφαση του θιάσου ν’ αλλάξει ρεπερτόριο και ν’ ανεβάσει επιθεώρηση, γιατί ξέρει ότι αυτό θα κάνει έξαλλο τον Επαμεινώνδα. Όντως έτσι γίνεται, αλλά σιγά-σιγά τα πράγματα αλλάζουν. Η κοπέλα αρχίζει να νιώθει διαφορετικά για τον ζωέμπορο, όμως παράλληλα προσπαθεί να κρατήσει και τις αποστάσεις απέναντί του.

Από την παρουσία της Ρένας γοητεύονται επίσης και δυο απλοί άνθρωποι: Ο ταβερνιάρης Περικλής ή «Περικλάκος» (Γιάννης Κοντούλης και μετά το θάνατό του Πάνος Αναστασόπουλος) όπως τον φωνάζουν οι ντόπιοι και ο Μπε (Νίκος Καλογερόπουλος), ένα νεαρό βοσκόπουλο με αφέλεια αλλά και χρυσή καρδιά, το οποίο κάθε πρωί πηγαίνει φρέσκο γάλα στην κοπέλα. Εκείνη αποκτά καλές σχέσεις και με τους δύο, αν και ο «Περικλάκος» έχει ν’ αντιμετωπίσει τη «μέγαιρα» σύζυγό του (Ευαγγελία Σαμιωτάκη) η οποία του κάνει το βίο αβίωτο…

Στο μεταξύ, φτάνει στην περιοχή από τη Σουηδία ένας ιχθυολόγος (Κώστας Μεσσάρης) με σκοπό να κάνει μια μελέτη για τα χέλια που υπάρχουν στο ποτάμι. Ωστόσο, διαπιστώνει ότι όλα τα παιδιά του κάμπου πάσχουν από ελονοσία και χρησιμοποιώντας κάποιες ιατρικές γνώσεις που διαθέτει, προσπαθεί και καταφέρνει να την αντιμετωπίσει με ενέσεις. Ωστόσο, όλοι τον θεωρούν τρελό και ουδείς τον παίρνει στα σοβαρά.

Μάλιστα, στην πορεία θα γίνει και στόχος του διοικητή, ο οποίος ονειρεύεται να πάρει «αστέρι» συλλαμβάνοντας τον «Πελοπίδα», που θεωρείται «επαναστάτης». Όταν η καλύβα του θα καεί και θα χάσει όλα τα έγγραφα που αποδεικνύουν την ταυτότητά του, ο ιχθυολόγος θα βρεθεί στο κρατητήριο ως «Πελοπίδας», αφού ο διοικητής «πρέπει» να συλλάβει οπωσδήποτε κάποιον και να τον παρουσιάσει ως «επιτυχία» του για να πάρει και τη σχετική προαγωγή. Ωστόσο, τελικώς θα πειστεί ότι η μοίρα του είναι να περάσει τη ζωή του ως διοικητής…υποδιοίκησης. Ο αληθινός Πελοπίδας (Χρήστος Μπίρος) μαζί με τους τέσσερις συντρόφους του, καταφέρνει να ξεφύγει από την αστυνομία κολυμπώντας στο βάλτο κι εξαφανίζεται…

Μέσα σε όλα αυτά, η Ρένα γίνεται φίλη με την καθηγήτρια των γαλλικών η οποία είναι ερωτευμένη με τον γυμνασιάρχη και με τη βοήθειά της, καταφέρνει τελικώς να τον κερδίσει. Εκείνος στην αρχή τρέφει αισθήματα για την πρωταγωνίστρια, όμως γρήγορα καταλαβαίνει ότι η προχωρημένη ηλικία του δεν επιτρέπει τέτοιου είδους σχέσεις…

Παράλληλα, αποκαλύπτεται ο έκλυτος βίος που διάγει ο «ηθικός» και «άνθρωπος του Θεού» καθηγητής της θεολογίας, ο οποίος συχνάζει στο κακόφημο Καφέ Σαντάν της περιοχής κι έρχεται σε άγρια κόντρα με τον γυμνασιάρχη. Επιπλέον, γίνεται περίγελος της μικρής κοινωνίας, όταν μαθαίνεται ότι έγραψε μια ερωτική επιστολή στη Ρένα, η οποία κατά λάθος βρέθηκε στα χέρια του διοικητή…

Εν τω μεταξύ, η κοπέλα αρχίζει να σκέφτεται σοβαρά την πρόταση του Επαμεινώνδα να την παντρευτεί, όμως θεωρεί ότι πρέπει να μάθει τα πάντα για το παρελθόν της πριν προχωρήσουν. Επιπλέον, σκέφτεται ότι θα χρειαστεί να διαλέξει μεταξύ οικογένειας και θεάτρου.

Έτσι, κάποιο βράδυ στο Καφέ Σαντάν του εξομολογείται ότι η μητέρα της την εγκατέλειψε σε ορφανοτροφείο σε ηλικία εννέα ετών για να ζήσει τη ζωή της. Όταν έφτασε στα 18, το ίδρυμα δε μπορούσε να την κρατήσει και ο διευθυντής του (Δημήτρης Μπάνος) της ζήτησε να φύγει. Επειδή όμως δεν είχε πού να πάει, δέχτηκε να την κρατήσει αλλά με το…αζημίωτο.

Η Ρένα αναγκάστηκε να υποκύψει στις ορέξεις του μην έχοντας άλλη επιλογή κι από τότε σιχάθηκε και μίσησε τους άνδρες. Όμως, κάποια στιγμή έφυγε από κει και προσπάθησε να κάνει πραγματικότητα το όνειρό της να γίνει ηθοποιός. Μάλιστα, για ν’ «αναγκάσει» τον Επαμεινώνδα ν’ αλλάξει την απόφασή του, του λέει ψέματα ότι δούλεψε για ένα διάστημα και ως πόρνη. Εκείνος όμως επιμένει να την παντρευτεί και πλέον διαλύονται οι όποιες αμφιβολίες της…

Ωστόσο, ξεσπά ο ελληνοϊταλικός πόλεμος κι έτσι ο Επαμεινώνδας θα πρέπει να πάει στο μέτωπο. Ο χωρισμός του ζευγαριού είναι προ των πυλών, καθώς μάλιστα ο θίασος αποφασίζει να τα μαζέψει άρον-άρον και να φύγει από την πόλη. Την ύστατη ώρα όλα θα τελειώσουν όμορφα, αφού ο Επαμεινώνδας θα τους ακολουθήσει…

Το καστ

Πολλοί και εκλεκτοί πρωταγωνιστές κλήθηκαν να ενσαρκώσουν τους χαρακτήρες που περιγράφει ο Σωτήρης Πατατζής στο μυθιστόρημά του, το οποίο πάντως βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Ο ίδιος ονόμαζε «Μεθυσμένη πολιτεία» την παλιά Μεσσήνη, μια περιοχή περίπου δέκα χιλιόμετρα έξω από την Καλαμάτα…

Η πανέμορφη Βέρα Κρούσκα αποδίδει ιδανικά την προσωπικότητα της Ρένας, της απογοητευμένης, πικραμένης και μελαγχολικής «πρωταγωνίστριας». Εξαίρετη ηθοποιός με αστείρευτο ταλέντο, γλυκιά φυσιογνωμία και αξιοπρεπής λόγω κι έργω, κερδίζει αμέσως τον τηλεθεατή με την υποκριτική της ικανότητα.  Επιπλέον, όπως έχει πει η ίδια, δε δυσκολεύτηκε να προσεγγίσει το ρόλο, καθώς ο χαρακτήρας της Ρένας ήτανε πολύ κοντά στον δικό της και ουσιαστικά έπαιζε τον…εαυτό της.

Από την άλλη, ο Γιάννης Βόγλης είχε κληθεί αρκετές φορές στον κινηματογράφο να υποδυθεί ρόλους «μάγκα» και «σκληρού», οπότε γι’ αυτόν ο «Επαμεινώνδας» ήταν κάτι πολύ απλό. Επίσης σπουδαίος ηθοποιός, με ήθος και αξιοπρέπεια…

aspromavra_egxrwma_methysmeni_politeia_2014_06_03

Εξαιρετικός ο Ανδρέας Φιλιππίδης ως αφελής και καχύποπτος διοικητής, ενώ τις εντυπώσεις κερδίζει και ο Κώστας Μεσσάρης ως γιατρός-ιχθυολόγος. Ωστόσο, θεωρώ ότι η σπουδαιότερη συμμετοχή στη σειρά είναι εκείνη του Νίκου Καλογερόπουλου. Είναι καταπληκτικός και μοναδικός στο ρόλο του «Μπε», του νεαρού βοσκού που φαίνεται χαμηλής διανοητικής ικανότητας, όμως είναι αυθεντικός και αγαπά με το δικό του τρόπο τη Ρένα. Πραγματικό ρεσιτάλ υποκριτικής δίνει λοιπόν ο Καλογερόπουλος, ο οποίος το 1989 ενσάρκωσε έναν ανάλογο ρόλο στη σειρά «Στο κάμπινγκ», όπου υποδυόταν το Μάιμο. Αν το 1981 υπήρχαν τηλεοπτικά βραβεία, σίγουρα θα κέρδιζε εκείνο του δεύτερου ανδρικού ρόλου…

Ωραίες και οι παρουσίες των Νίκου Κούρου, Μυρτώς Μακρή (η τέλεια καθηγήτρια γαλλικών της εποχής), Μαρίας Μαρτίκα, αλλά και του Αλέκου Μαυρίδη που γνωρίσαμε στη «Λωξάντρα» ως «Ταρνανά». Εκτός όλων αυτών, συμμετείχαν και άλλοι σημαντικοί ηθοποιοί όπως η Χρυσούλα Διαβάτη (σύζυγος φαρμακοποιού), η Κάρμεν Ρουγγέρη (σύζυγος ειρηνοδίκου), η Ρένα Βενιέρη (Κλημεντία, σύζυγος του διοικητή και κατά φαντασίαν…έγκυος) και ο Τάσος Κωστής (στρατιωτικός).

Ξεχωριστή η παρουσία της Σόφης Ζαννίνου στο ρόλο της «Λώρας», της τραγουδίστριας του Καφέ Σαντάν, ενώ πολύ καλός ως «Περικλάκος» ήταν ο Γιάννης Κοντούλης, ο οποίος δυστυχώς έφυγε από τη ζωή κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων και αντικαταστάθηκε από τον Πάνο Αναστασόπουλο. Να σημειώσουμε και τη συμμετοχή του Παύλου Χαϊκάλη ως «Αντώνη», του βοηθού του «Περικλάκου» στην ταβέρνα…

Σχόλιο

Είναι αδύνατο να παρακολουθήσει κάποιος τη «Μεθυσμένη πολιτεία» και να μην του αφήσει μια γλυκόπικρη και νοσταλγική γεύση στα χείλη. Συνυπάρχουν το χιούμορ και η μελαγχολία, ο προβληματισμός και η αφέλεια της εποχής, η ανθρωπιά και ο κυνισμός. Ο Κώστας Λυχναράς κατόρθωσε με τον πιο ιδανικό τρόπο να μετατρέψει σε εικόνα τις συνθήκες και τους χαρακτήρες που περιγράφει ο Πατατζής στο βιβλίο του (φυσικά με τη βοήθεια και των πρωταγωνιστών), ενώ και η διασκευή του είναι υποδειγματική.

Παράλληλα, μέσα από τη σειρά παίρνουμε μια γεύση από την πολιτική κατάσταση της εποχής και πώς λειτουργούσαν οι “αρχές” της κάθε περιοχής -και κατ’ επέκταση ολόκληρης της Ελλάδας. Αριστεροί, “επαναστάτες”, πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων, παρακολουθήσεις, χαφιέδες και γενικότερα ότι πράττει μια δικτατορία που…σέβεται τον εαυτό της.

Βεβαίως, η “Μεθυσμένη πολιτεία”  έμεινε στην ιστορία και για το υπέροχο τραγούδι των τίτλων σε μουσική Μανώλη Μικέλη, στίχους Δημήτρη Ιατρόπουλου κι ερμηνεία της Άννας Βίσση. Πρόκειται για ένα από τα ωραιότερα και πιο διαχρονικά τραγούδια της καριέρας της, σε μια περίοδο που έδινε υποσχέσεις για μια λαμπρή πορεία στο χώρο…

aspromavra_egxrwma_methysmeni_politeia_2014_06_01

***Ευχαριστούμε τον κ. Κώστα Λυχναρά για την άδεια δημοσίευσης της φωτογραφίας από το προσωπικό αρχείο του.

————

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

2 ΣΧΟΛΙΑ

  1. Μια ακόμα πληρέστατη παρουσίαση σειράς από τον φίλο Τάσο που μας πήγε πάλι πίσω στο 1980 όταν παιζόταν με μεγάλη επιτυχία η σειρά.

    Παραθέτω την απάντηση του σκηνοθέτη της σειράς Κώστα Λυχναρά σχετικά με το συγκεκριμένο αφιέρωμα.

    Αγαπητέ Άλκη καλησπέρα

    Ευχχαριστώ για την πληροφορία σχετικά με τη “ΜΕΘΥΣΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ” στο musiccorner.
    Αληθινά καταπληκτική δουλειά και όχι μόνο για το συγκεκριμένο σήριαλ αλλά και για
    ολόκληρη την προσπάθεια εκείνης της εποχής με τα καλά της και τα κακά της, πάντως
    συγκριτικά πολύ καλύτερη από τη σημερινή κατάπτωση ενός τουρκολαϊκίστικου
    προγράμματος που εξελίσεται ανάμεσα σε διαφημίσεις πιεσόμετρων και κουρτινών!!!!!
    Σε παρακαλώ να μεταφέρεις τα θερμά μου συγχαριτήρια κι ένα μεγάλο ευχαριστώ στους
    συνεργάτες του musiccorner ελπίζοντας πως δεν θα χάσουν το κέφι τους και θα συνεχίσουν
    την προσπάθεια με το ίδιο πάθος.

    Σε χαιρετώ
    Κώστας Λυχναράς

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here