aspromavra_egxrwma_logo_500

Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης 

Τηλεοπτικές στιγμές που μας έκαναν να γελάσουμε, να κλάψουμε, να μελαγχολήσουμε, να ταυτιστούμε με τους ήρωες και να πάσχουμε μαζί τους. Πόσα συναισθήματα δε γέννησαν σε όλους μας αξέχαστα σίριαλ της μικρής οθόνης. «Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα», άφησαν το σημάδι τους στο μυαλό και στην καρδιά μας και τα θυμόμαστε με νοσταλγία μέσα σ’ αυτό το άθλιο τηλεοπτικό τοπίο του σήμερα…

Αυτή η στήλη λοιπόν, από φέτος κάθε εβδομάδα, θα σας παρουσιάζει εναλλάξ μία σειρά και μία εκπομπή που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στην ασπρόμαυρη ή στην έγχρωμη τηλεόραση στα πρώτα 20 χρόνια πορείας της. Φιλοδοξία της, να σας θυμίσει μοναδικές κι ανεπανάληπτες στιγμές που δε θα σβήσουν ποτέ ο χρόνος και η μνήμη!

———————————————–

Όσοι από σας παρακολουθείτε (ακόμα…) εγχώρια τηλεόραση, σίγουρα θα έχετε διαπιστώσει την «κατακρεούργηση» των ελληνικών από διάφορους πιθανούς κι απίθανους που την έχουν κατακλύσει. Τα «μαργαριτάρια» διαδέχονται το ένα το άλλο και η πιο «εύρωστη, καθαρή και πεισματάρα» γλώσσα (όπως τη χαρακτήριζε ο μέγιστος Γιώργος Σεφέρης), υφίσταται πρωτοφανή «ταλαιπωρία» επί καθημερινής βάσεως…

Κάποτε όμως, υπήρχε ένα τηλεπαιχνίδι που συνέβαλε τα μέγιστα στο να διδαχθεί σωστά κι επιστημονικά η γλώσσα της πατρίδας μας. Πρόκειται για το «Ομιλείτε ελληνικά», το οποίο επί σχεδόν τρία χρόνια κάθε εβδομάδα παρέδιδε δωρεάν γλωσσικά μαθήματα σε όλους τους τηλεθεατές.

Βασίστηκε σε μια ιδέα της Δαμασκηνής Κουτέλα και ξεκίνησε να μεταδίδεται από την ΕΡΤ-1 την Τετάρτη 1 Οκτωβρίου 1986, στις 20:15, με παρουσιάστρια τη Λιάνα Κανέλλη.

Συμμετείχαν οι ηθοποιοί Χρυσούλα Διαβάτη, Μιχάλης Μητρούσης και ο αείμνηστος Τάσος Υφάντης (προς το τέλος τη θέση του πήρε η Ντίνα Κώνστα), επιστημονικός σύμβουλος ήταν ο γνωστός καθηγητής γλωσσολογίας Γιώργος Μπαμπινιώτης, τα κείμενα έγραφε ο Γιάννης Νεγρεπόντης (αργότερα ο Παύλος Μάτεσης) και τη σκηνοθεσία είχε αναλάβει ο Γιώργος Μούλιος.

Αυτό το διδακτικό κι επιμορφωτικό παιχνίδι, ολοκληρώθηκε το 1989 και μετά από συνολικά περίπου 120 εκπομπές. Όσο κι αν φαίνεται απίστευτο για την εποχή που μεταδόθηκε, έχει διαγραφεί ολόκληρο από το αρχείο της ΕΡΤ, καθώς φαίνεται ότι άλλα προγράμματα ήταν πιο σημαντικά και χρήσιμα…

omileite_ellinika_kanelli_001

Οι κανόνες

Το «Ομιλείτε ελληνικά», περιλάμβανε δύο σταθερά μέρη και μια ποικιλία άλλων κι εναλλασσόμενων τμημάτων. Το πρώτο, είχε να κάνει με την αναζήτηση της σημασίας διαφόρων λέξεων ή φράσεων, μέσα από διάφορες χρήσεις τους.

Αυτό, γινόταν μέσω προτάσεων που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας και διάβαζαν οι τρεις ηθοποιοί, εκ των οποίων ο ένας έδινε τη σωστή σημασία, ενώ οι άλλοι δύο τις λανθασμένες ή παραπειστικές. Έτσι, ο παίκτης καλείτο να βρει ποια ήταν η ορθή.

Το δεύτερο, περιλάμβανε την «αλίευση μαργαριταριών», δηλαδή το «ψάρεμα» χοντρών λαθών που γίνονται σε λέξεις ή φράσεις που υπάρχουν στην καθημερινή ζωή μας. Μέσα από θεατρικούς διαλόγους, Διαβάτη, Μητρούσης και Υφάντης προσπαθούσαν όχι τόσο να μπερδέψουν, όσο ν’ απευθυνθούν στις γλωσσικές γνώσεις των παικτών, ώστε να βρουν τα «μαργαριτάρια».

Όσον αφορά το τρίτο κομμάτι, το βασικό μέρος του είχε τον τίτλο «Πες το ελληνικά». Η Κανέλλη έδινε μία ξένη λέξη και οι διαγωνιζόμενοι έπρεπε να εντοπίσουν την αντίστοιχη που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στη γλώσσα μας. Παράλληλα, συχνά περιλαμβάνονταν κάποια εναλλασσόμενα ερωτήματα με τη μορφή παιχνιδιού, που είχαν να κάνουν με τη σημασία, τη δομή, την προέλευση και την ιστορία λέξεων της ελληνικής γλώσσας.

Επίσης, σε κάθε εκπομπή μεταδιδόταν ένα γκάλοπ που γινόταν στους δρόμους της Αθήνας, με σκοπό να φανεί τι ξέρουν και πώς καταλαβαίνουν ορισμένες λέξεις και φράσεις κάποια τυχαία πρόσωπα που περπατούσαν στο δρόμο. Δεν ήταν λίγες οι φορές, που οι απαντήσεις πρόσφεραν άφθονο γέλιο!

Σχόλιο

Κατά την προσωπική μου άποψη, εκπομπές όπως το «Ομιλείτε ελληνικά» ουδέποτε θα έπρεπε να λείπουν από την ελληνική τηλεόραση. Ειδικά στις μέρες μας, που η γλώσσα ταλαιπωρείται τόσο έντονα και …βασανιστικά, ένα τέτοιο πρόγραμμα ήταν κάτι περισσότερο από απαραίτητο και θυμάμαι ότι τότε σπανίως το έχανα, κάθε Τετάρτη που μεταδιδόταν…

Ωστόσο, οι τηλεοπτικοί σταθμοί περί άλλων τυρβάζουν και παρουσιάζουν ως πρότυπο στα νέα παιδιά την αμορφωσιά και την αγραμματοσύνη, οδηγώντας με μαθηματική ακρίβεια στο «θάνατο» την πιο ωραία γλώσσα του κόσμου. Δυστυχώς…

Όσο για το τηλεπαιχνίδι αυτό-καθαυτό, η Λιάνα Κανέλλη ήταν η ιδανική παρουσιάστρια. Μπορεί ο καθένας να έχει διαφορετική άποψη ως προς την παρουσία της στο Κοινοβούλιο εδώ και κάμποσα χρόνια, ωστόσο ουδείς μπορεί ν’ αμφισβητήσει τη μόρφωση, το υψηλό επίπεδο και την άριστη γνώση των ελληνικών που τη διακρίνει.

omileite_ellinika_kanelli_002

Το «Ομιλείτε ελληνικά» ήταν μια ευχάριστη και διδακτική εκπομπή, με τη Χρυσούλα Διαβάτη, το Μιχάλη Μητρούση και τον Τάσο Υφάντη να δίνουν τη δική τους, ξεχωριστή κι «ανάλαφρη» νότα, έτσι ώστε να μη καταντά βαρετή. Καθοριστική και η συμμετοχή του Γιώργου Μπαμπινιώτη, ο οποίος με τις πολύτιμες και πάντα ακριβείς τοποθετήσεις του, πρόσφερε το δικό του κύρος στο όλο εγχείρημα.

* Οι φωτογραφίες προέρχονται από τεύχη του περιοδικού “Ραδιοτηλεόραση”, που υπάρχουν στο αρχείο του συντάκτη της στήλης.

———–

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here