Γράφει ο Κωνσταντίνος Τσακαλάκης
Φωτογραφίες: Γιάννης Μπάρλας

Την περασμένη Τετάρτη μπαρκάραμε για ένα ανεπανάληπτο ταξίδι στον «Σταυρό του Νότου», με ξεναγούς ένα κράμα καλλιτεχνών, εκλεκτών και καταξιωμένων ηθοποιών, τραγουδιστών και χορευτών, οι οποίοι αναμετρήθηκαν με απόλυτο σεβασμό, επάξια και συγκινητικά με δύο μύθους: τις υποβλητικές μουσικές συνθέσεις του Θάνου Μικρούτσικου και τον αστείρευτο ποιητικό λόγο του Νίκου Καββαδία. Η παράσταση, λοιπόν, «Ταξίδι στο Σταυρό του Νότου» σήκωσε άγκυρα για μία περιήγηση σε πολλές πόλεις της Ελλάδας, δένοντας για αρχή στον πρώτο προγραμματισμένο της σταθμό, στο κατάμεστο – όπως ήταν αναμενόμενο – Θέατρο Πέτρας, έχοντας την ιερή αποστολή να μεταφέρει και να ανασύρει στη μνήμη μας το μεγαλείο αξεπέραστων δημιουργιών.

parastash_stauros_tou_notou_2017_07_007_zalmas_mainas

Η αξιέπαινη αυτή μουσική παράσταση έχει ως εφαλτήριό της τον ομώνυμό της μουσικό δίσκο «Σταυρός του Νότου», ένα αμφιλεγόμενο αρχικά αλλά τελικά απόλυτα επιτυχημένο και διαχρονικό έργο σε μελοποιημένη από τον Θάνο Μικρούτσικο ποίηση του Νίκου Καββαδία. Αξιοσημείωτο καθίσταται το ότι ο δίσκος, που κυκλοφόρησε το φθινόπωρο του 1979, εκδόθηκε με μεγάλη επιφυλακτικότητα από τον διευθυντή της δισκογραφικής «LYRA» κι αυτό χάρη στην αμέριστη εκτίμηση που έτρεφε προς τον συνθέτη. Μάλιστα, ο τύπος υποδέχτηκε τον δίσκο με τις χειρότερες κριτικές! Συγκεκριμένα, πασίγνωστη αθηναϊκή εφημερίδα, που οι κριτικές της στα προηγούμενα έργα του Μικρούτσικου ήταν εξαιρετικές, για τον «Σταυρό του νότου» έγραψε ότι πρόκειται για ένα πληκτικό έργο και καλούσε τον ταλαντούχο συνθέτη να το ξεχάσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα, καθώς θεωρούνταν – άκουσον, άκουσον! – ποίηση δυσνόητη και μικρής αξίας.

Όμως, την απάντηση σε όλους τους κατ’ επίφαση φιλόμουσους που έσπευσαν να καταδικάσουν το θρυλικό αυτό έργο, έδωσε η πρωτοφανής απήχηση του κόσμου και κυρίως της νεολαίας. Συγκεκριμένα, οι πωλήσεις του δίσκου ξεπέρασαν τα 50.000 αντίτυπα στους πρώτους 6 μήνες κυκλοφορίας, ενώ μέχρι σήμερα ο αριθμός αυτός πλησιάζει τα δύο εκατομμύρια! Ο Θάνος Μικρούτσικος έδωσε μυθική μουσική πνοή στις ανυπέρβλητες θαλασσινές εικόνες του Νίκου Καββαδία, αποφεύγοντας με μαεστρία το σκόπελο της έλλειψης ομοιοκαταληξίας της ποίησής του και αναδεικνύοντας, παράλληλα, τα καλά κρυμμένα – κάτω από περίτεχνα «σφυρηλατημένες» μεταφορές – νοήματα του ποιητή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο στίχος «χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία» από το τραγούδι «Γυναίκα», ο οποίος αναφέρεται στην προσωπική υπέρβαση που ο καθένας οφείλει στον εαυτό του, δίνοντας το μήνυμα ότι τίποτα δεν είναι αδύνατο, και στον οποίο ο Μικρούτσικος αποδίδει τη διαχρονικότητα και την «Καββαδιομανία» – όπως έχει πει.


Όσον αφορά στην ποιότητα και στο περιεχόμενο της ποίησης του Νίκου Καββαδία, η ενασχόληση του με τη ναυτιλία άσκησε καταλυτική επίδραση στην ψυχοσύνθεση και στην έκφραση του, κάτι που απεικονίζεται γλαφυρά και εναργώς στη γραφή του. Ό,τι περιστρεφόταν γύρω από τη θάλασσα αποτελούσε το φυσικό του πεδίο, το κάδρο μέσα στο οποίο τοποθετούσε τους ανθρώπους και τα συναισθήματά του! Υπ’ αυτό το πρίσμα πάντα επέκρινε, καυτηρίαζε και αυτοσαρκαζόταν. Κάτω από αυτή τη «σκέπη» τοποθετούσε τον πεσιμισμό, την αίσθηση της ματαιότητας, το αίσθημα του ανικανοποίητου, την κυκλοθυμία καθώς και το οξύμωρο σχήμα της αφόρητης νοσταλγίας της επιστροφής στην ξηρά που κατατρύχει τους θαλασσινούς όσο βρίσκονται εν πλω από τη μια και από την άλλη της αδημονίας και της ασφυξίας του ξέμπαρκου ναυτικού.

Κατά πιστή απόδοση, λοιπόν, όλων όσων ειπώθηκαν, η θάλασσα, τα λιμάνια, οι γυναίκες, η ζωή των ναυτικών, «το ταξίδι για το ταξίδι», οι ιστορικές αναφορές, οι μαρτυρίες αλλά και οι φανταστικές συναντήσεις σε υποθετικούς χρόνους και χώρους ήταν οι θεμελιακοί-κεντρομόλοι άξονες που συνέθεσαν το σενάριο του Θέμη Μουμουλίδη, ο οποίος συνυπογράφει με τους συνεργάτες του -Παναγιώτα Πανταζή, Μαρούσκα Παναγιωτοπούλου και Βίκυ Παναγιωτοπούλου- φωτίζοντας, έτσι, με εξαιρετικά εφευρετικό και πρωτότυπο τρόπο μοναδικές εκφάνσεις της λεπτής δραματουργίας που συνθέτουν τη ζωή και το έργο του Καββαδία, που όπως ο ίδιος ο συνθέτης πιστεύει, πρόκειται για έναν ποιητή «που μίλησε για την ελευθερία, για την αξία της ανατροπής, για τη δύναμη της ζωής χωρίς συμβάσεις». Η σκηνοθετική αντίληψη, πολυσυλλεκτική στα μέσα της αλλά και αεικίνητη στην αναζήτησή της, επιχείρησε επιτυχώς να μετουσιώσει τη σκηνική δράση σε εμπειρία για τον θεατή κάθε ηλικίας, παρουσιάζοντας μια ποιητική εκδοχή της ζωής αλλά και μια ζωντανή εκδοχή της ποίησης. Το κείμενο ήταν άρρηκτα συνδεδεμένο με το εκάστοτε τραγούδι, ενώ τα επεισόδια ήταν αυτοτελή με γρήγορη πλοκή που κρατούσε αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή, μπροστά στον οποίο εκτυλίχθηκε ένα ταξίδι στη ζωή, τον έρωτα, την απογοήτευση, την απώλεια και τη νοσταλγία.


Ακόμη, ο σκηνικός χώρος, με την υπογραφή του Γιώργου Πάτσα, εναλλασσόταν διαρκώς μέσα από παράλληλες προβολές σε δύο αντικριστές οθόνες που εξυπηρετούσαν την παραστατικότερη αποτύπωση της ιστορίας στα πλαίσια της κινηματογραφικής δομής της παράστασης. Έτσι, ο θεατής μεταφερόταν σε διαφορετικούς χώρους, τόπους και χρόνους. Το στατικό σκηνικό- φόντο απεικόνιζε το πλαϊνό μέρος ενός πλοίου, ενώ το κάτω μέρος ήταν πολύ-επίπεδο. Στο κέντρο της σκηνής διάσπαρτα υπήρχαν καρέκλες που εξυπηρετούσαν στην κινησιολογία τα δρώντα πρόσωπα, που τις αναδιέτασσαν αναλόγως. Επιπλέον, στη σκηνή τοποθετούνταν με ομαλή ροή διάφορα αντικείμενα που εξυπηρετούσαν αναλόγως την οικονομία του έργου. Ιδιαίτερη ήταν η εναλλαγή των φωτισμών αλλά και των ήχων που «έντυναν» τις σκηνές, προσδίδοντας περισσότερη ζωντάνια και κάνοντας στον θεατή πιο βιωματική την εμπειρία της θέασης. Επομένως, η σκηνική λιτότητα συμπληρωνόταν με τεχνολογικά στοιχεία αλλά πάνω απ’ όλα με τη εξαιρετική απόδοση των ηθοποιών, των τραγουδιστών, των χορευτών και της ορχήστρας που τους συνόδευε άρτια  με – πραγματικά – αφοπλιστικές ενορχηστρώσεις!

Οι καθηλωτικές ερμηνείες των συντελεστών κατόρθωσαν να φέρουν επί σκηνής και να διαχύσουν σε όλο το αμφιθέατρο τα αρώματα της θάλασσας και τις πολυποίκιλες οσμές παλαιότερων εποχών, μεταγγίζοντας εντός μας πολύ έντονα συναισθήματα με έναν, ωστόσο, πολύ ήρεμο τρόπο! Η κινηματογραφικής σύλληψης αφήγηση της παράστασης ζωντάνεψε με τις ερμηνείες των: Στέλιου Μάινα, Σταύρου Ζαλμά, Ελισάβετ Μουτάφη, Νίκου Αρβανίτη, Ιωάννη Παπαζήση, Μαρούσκας Παναγιωτοπούλου, Κώστα Φαλελάκη και 20 ακόμη ηθοποιών, χορευτών και μουσικών. Ο Στέλλιος Μάινας ενσάρκωσε εξαιρετικά τον κεντρικό πολύπαθο ναυτικό-ποιητή που έρχεται αντιμέτωπος και ηττάται από τις αναπότρεπτες σκληρές συνθήκες της ζωής, που του αποκαλύπτουν το αποτρόπαιο και ξεπουλημένο πρόσωπο του έρωτα, ο οποίος αναπόδραστα προδίδει την αγάπη. Εξαιρετική ήταν, επίσης, η ερμηνεία του Ιωάννη Παπαζήση, ο οποίος υποδύθηκε τον Γάλλο ποιητή Σαρλ Μπωντλαίρ, που με τα λόγια του λειτούργησε ως απόκρυφη και μύχια φωνή της συνείδησης του ποιητή (Στέλιου Μάινα). Ο Σταύρος Ζαλμάς επέδωσε με εκπληκτική εσωτερικότητα και μοναδικό συναίσθημα έναν αξιοπρεπέστατο καπετάνιο. Η Ελισάβετ Μουτάφη ενσάρκωσε μοναδικά μία πολυσχιδή προσωπικότητα, τη βασική ιερόδουλη Μπλανς, που αρχικά ήταν επιθετική και χειμαρρώδης και κατέληξε ανήσυχη και εύθραυστη καταβεβλημένη από τις κακουχίες του επαγγέλματος και της ζωής της.


Ταυτόχρονα, ένα εξαιρετικό μουσικό σύνολο επί σκηνής συνόδευσε την Ρίτα Αντωνοπούλου, τον Κώστα Θωμαΐδη και την Μαριάννα Πολυχρονίδη, που ως τραγουδιστές αλλά και ως δρώντα πρόσωπα, ερμήνευσαν τα κλασικά, αγαπημένα σε τρεις γενιές τραγούδια. Η Ρίτα Αντωνοπούλου, αιθέρια και δυναμική, έδωσε με την επιβλητική, στιβαρή και δωρική της ερμηνεία μία νοσταλγική μελωδική νότα στην παράσταση. Ο Κώστας Θωμαΐδης, άριστος φωνητικά και σκηνικά, ανεπιτήδευτος, χωρίς υπερβολές, εισήγαγε και ξενάγησε το θεατή στη μαγεία του «Σταυρού του νότου» από την οπτική ενός ναύτη. Τέλος, η Μαριάννα Πολυχρονίδη, με την αγγελική φωνή και την μοναδική της άλλοτε γαλήνια και άλλοτε εκρηκτική ερμηνεία, μάς παρουσίασε μια ευάλωτη και ανήσυχη κοπέλα της εποχής, που γίνεται τελικά άθυρμα των αντιξοοτήτων της ζωής ενώ, όταν έρχεται πάλι σε επαφή με τον ποιητή που της είχε εμπνεύσει τον αγνό έρωτα, προβαίνει στο απονενοημένο διάβημα της αυτοκτονίας από ντροπή συνειδητοποιώντας την καταδίκη της ύπαρξής της ως ιερόδουλη πια. Η μόνη έλλειψη ήταν η αισθητή απουσία του Θάνου Μικρούτσικου, ο οποίος για λόγους ανωτέρας βίας – ένα έκτακτο πρόβλημα υγείας – υποχρεώθηκε να παραμείνει στην Αθήνα και να μην ξεκινήσει αυτό το ταξίδι μαζί με τους υπόλοιπους «συνοδοιπόρους» του.


Αποτιμώντας ολιστικά την μουσική παράσταση «Ταξίδι στο Σταυρό του Νότου», πρόκειται –ομολογουμένως– για μία εξαιρετική και νοσταλγική αναπαράσταση περασμένων εποχών σε όλο το φάσμα τους και μία περιπλάνηση στο συναισθηματικό λαβύρινθο της ψυχής του Νίκου Καββαδία, την ποιητική ρώμη του οποίου ο Θάνος Μικρούτσικος έχει κατορθώσει να ενθυλακώσει στο DNA της μουσικής μας μνήμης μέσω των μνημειωδών μελοποιήσεών του. Οι συντελεστές της παράστασης – έχοντας απόλυτη συνείδηση – κατόρθωσαν να σηκώσουν στις καλλιτεχνικές τους πλάτες τον τιμητικό και ανεκτίμητης αξίας ογκόλιθο τέχνης που ονομάζεται «Σταυρός του Νότου».

parastash_stauros_tou_notou_2017_07_029

Το κοινό φανερά ενθουσιασμένο καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης ξεσπούσε σε εκδηλώσεις και επιφωνήματα θαυμασμού, με αποκορύφωμα το παρατεταμένο και εκκωφαντικό χειροκρότημα που απλόχερα χάρισε επιβραβεύοντας στο τέλος τον θίασο για την υποκριτική και ερμηνευτική του δεινότητα. Καθίσταται, εξάλλου, αδήριτη ανάγκη μέσα στη ρηχότητα της εποχής μας να θυμόμαστε, να διατηρούμε και να προάγουμε πάνω απ’ οτιδήποτε άλλο την ουσιαστική τέχνη, τη μόνη, δηλαδή, που έχει τη δύναμη να σκάψει σε βάθος την ψυχή μας, να την αδειάσει απ’ ό,τι κίβδηλο προσπάθησαν να την καλύψουν οι καιροί μας και να τη γεμίσει – επιτέλους – με αλήθεια! Στο πλαίσιο αυτό η συγκεκριμένη παράσταση συστήνεται ανεπιφύλακτα σε όποιον επιθυμεί πραγματικά να προβληματιστεί, να αναπολήσει, να διασκεδάσει και τελικά να καθαρθεί!


ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μουσική: ΘΑΝΟΣ  ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ
Σκηνοθεσία: ΘΕΜΗΣ ΜΟΥΜΟΥΛΙΔΗΣ
Σενάριο: ΘΕΜΗΣ ΜΟΥΜΟΥΛΙΔΗΣ

Με τη συνεργασία των:
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΠΑΝΤΑΖΗ, ΜΑΡΟΥΣΚΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ, ΒΙΚΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ

Σκηνικό- κοστούμια: ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΤΣΑΣ
Χορογραφία: ΣΕΣΙΛ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΥ
Μουσική Επιμέλεια: ΘΥΜΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Σχεδιασμός Ήχου: ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ
Φωτισμοί: ΣΑΚΗΣ ΜΠΙΡΜΠΙΛΗΣ
Video: NIKOΣ TΣΙΜΟΥΡΗΣ
Βοηθοί  σκηνοθέτες: ΜΑΡΟΥΣΚΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ, ΣΗΦΗΣ  ΜΑΙΝΑΣ
Βοηθός  σκηνοθέτη: ΒΙΚΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ
Οργάνωση παραγωγής:  ΜΑΤΡΩΝΗ ΦΑΓΑ – ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΟΥΜΟΥΛΙΔΗΣ
Artwork:  ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΛΕΒΙΖΑΚΗ
Επικοινωνία:  ΕΙΡΗΝΗ ΛΑΓΟΥΡΟΥ

Παραγωγή : 5η Εποχή Τέχνης

Τους ρόλους ερμηνεύουν:
ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΑΙΝΑΣ , ΣΤΑΥΡΟΣ  ΖΑΛΜΑΣ, ΕΛΙΣΑΒΕΤ  ΜΟΥΤΑΦΗ, ΝΙΚΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ, ΙΩΑΝΝΗΣ  ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ, ΜΑΡΟΥΣΚΑ  ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ, ΚΩΣΤΑΣ ΦΑΛΕΛΑΚΗΣ, ΕΛΕΝΗ ΖΑΡΑΦΙΔΟΥ, ΙΟΥΛΙΟΣ  ΤΖΙΑΤΑΣ,  ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ  ΓΟΥΡΖΟΥΛΙΔΗΣ, ΝΑΤΑΣΣΑ ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ, ΒΑΓΓΕΛΗΣ  ΣΑΛΕΥΡΗΣ, ΜΠΙΛΛΙΩ   ΜΑΡΝΕΛΗ

Τραγουδούν:
ΡΙΤΑ  ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ – ΚΩΣΤΑΣ  ΘΩΜΑΙΔΗΣ – ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΗ

Το πρόγραμμα της υπόλοιπης περιοδείας:

ΙΟΥΛΙΟΣ
10 & 11 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΘΕΑΤΡΟ ΔΑΣΟΥΣ
12 ΒΟΛΟΣ, ΑΝΟΙΧΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ
13 ΛΑΡΙΣΑ, ΚΗΠΟΘΕΑΤΡΟ ΑΛΚΑΖΑΡ
14 & 15 ΚΑΒΑΛΑ, ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΦΙΛΙΠΠΩΝ
18 ΠΕΙΡΑΙΑΣ, ΒΕΑΚΕΙΟ ΘΕΑΤΡΟ
24 & 25 ΗΡΑΚΛΕΙΟ, ΚΗΠΟΘΕΑΤΡΟ «ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ»
26 ΡΕΘΥΜΝΟ, ΚΑΣΤΡΟ ΦΟΡΤΕΤΖΑ
27 & 28 ΧΑΝΙΑ, ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΤΑΦΡΟΥ
30 ΔΕΛΦΟΙ, ΘΕΑΤΡΟ «ΦΡΥΝΙΧΟΣ»
31  ΑΙΓΙΟ, ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ «Γ.ΠΑΠΠΑΣ»

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
4 ΣΠΑΡΤΗ, ΣΑΪΝΟΠΟΥΛΕΙΟ ΘΕΑΤΡΟ        
5 ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ, ΘΕΑΤΡΟ ΦΛΟΚΑ
6 ΖΑΚΥΝΘΟΣ, ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΘΕΑΤΡΟ
7 ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ, ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ «ΑΝΔΡΕΑΣ ΒΕΡΓΙΩΤΗΣ»
8 ΠΡΕΒΕΖΑ, ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ «ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ»
9 ΛΕΥΚΑΔΑ, ΑΝΟΙΧΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΗΜΟΥ ΛΕΥΚΑΔΑΣ
11 ΜΥΤΙΛΗΝΗ, ΚΑΣΤΡΟ
12 ΧΙΟΣ, ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΣΤΡΟΜΗΝΑ «ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ»

* Στο πρόγραμμα μπορεί να γίνουν αλλαγές.

Προπώληση: viva.gr
Τιμές εισιτηρίων:  20, 18, 15, 14 ευρώ.

————

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here