Γράφει η Μαρία Αβραμίδου
Βραδάκι Πέμπτης και στο Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη» στον Βύρωνα, η Φωτεινή Βελεσιώτου έχει ετοιμάσει ένα πρόγραμμα αφιερωμένο στις «Μούσες του Ρεμπέτικου». Και πόσο ταιριαστό της είναι αλήθεια, αφού και η δική της –εξαιρετικά αναγνωρίσιμη– χροιά και το ταπεραμέντο της, παραπέμπουν σε μεγάλες κυρίες της ρεμπέτικης μουσικής σκηνής, όπως η Σωτηρία Μπέλλου, η Χαρούλα Λαμπράκη, η Ιωάννα Γεωργακοπούλου, η Στέλλα Χασκίλ, η Εύα Στυλ και η Μαρίκα Νίνου.
Από την πρώτη στιγμή, είναι εμφανές ότι η διάθεση της ερμηνεύτριας είναι να γίνουμε όλοι μια παρέα. Οι θέσεις μουσικών και τραγουδιστών βρίσκονται πάνω στην ορχήστρα του θεάτρου και όχι σε υπερυψωμένη σκηνή, ενώ η ίδια η οικοδέσποινα, με τη χαρακτηριστική αμεσότητα και το χιούμορ της, συμβάλλει καθοριστικά στη δημιουργία ζεστής ατμόσφαιρας.
Δίπλα της, καθ’ όλη τη διάρκεια της βραδιάς, η Ανατολή Μαργιόλα, μια νέα σε ηλικία τραγουδίστρια, αλλά με «φωνή παλαιάς κοπής», όπως διευκρίνισε η Φωτεινή Βελεσιώτου. Την αλήθεια των λόγων της τη διαπιστώσαμε πολύ σύντομα, καθώς η Ανατολή μας κέρδισε με τις ερμηνείες της σε πολύ αγαπημένα τραγούδια, όπως τα «Αργοσβήνεις Μόνη», «Είπα να Σβήσω τα Παλιά», «Μοιάζεις κι Εσύ σαν Θάλασσα».
Το πρόγραμμα ήταν αποκλειστικά αφιερωμένο σε τραγούδια που ερμήνευσαν γυναικείες φωνές του ρεμπέτικου, αλλά δεν «πάτησε» σε ευκολίες. Περιλάμβανε μεν πολλά ακόμη αγαπημένα τραγούδια –από τον «Πασατέμπο» έως το «Η Καρδιά σου θα Γίνει Χρυσή» και το «Μη Μου Ξαναφύγεις πια»–, αλλά οι επιτυχίες ήταν σωστά συνδυασμένες και με πολλά, ιδιαιτέρως όμορφα, αν και όχι εξίσου γνωστά, τραγούδια: «Θα Γυρίσεις Κάποιο Δείλι», «Σιγά-Σιγά τις Μαχαιριές» και αρκετές ακόμη πιο «αφανείς» επιλογές. Ενίοτε, τα πιο «άγνωστα» τραγούδια έριχναν κάπως τον ρυθμό της τραγουδιστικής συμμετοχής του κόσμου, ωστόσο επιτυχίες όπως τα «Κάποια Μάνα Αναστενάζει», «Ακρογιαλιές Δειλινά» και «Είσαι Εσύ ο Άνθρωπός μου» ανέβαζαν και πάλι τις στροφές.
Από την παραδοσιακή ορχήστρα της ρεμπέτικης κομπανίας έλειπε μόνο το βιολί, ωστόσο οι όμορφες και λιτές ενορχηστρώσεις του Νίκου Παπαναστασίου, ο οποίος έπαιζε το ακορντεόν, βοήθησαν στο να μην γίνει αισθητή η συγκεκριμένη έλλειψη. Θαυμάσιοι και όλοι οι υπόλοιποι μουσικοί, ο Γιώργος Καραμφίλλης στο μπουζούκι, ο Βασίλης Κετεντζόγλου στην κιθάρα, ο Διονύσης Μακρής στο κοντραμπάσο και ο Γιώργος Τσοκάνης στο πιάνο.
Και με τη δική τους πολύτιμη βοήθεια, σχεδόν για ένα τρίωρο, μεταφερθήκαμε σε μια εποχή που το ρεμπέτικο τραγούδι, με τις απαρχές του βαθιά ριζωμένες στη βυζαντινή μουσική, ήταν αυτό που περιέγραφε την καθημερινότητα και τη συναισθηματική αλήθεια των ανθρώπων. Μια εποχή όπου ένα παλιό ρούχο μπορούσε να γίνει αφορμή να γραφτεί ένα διαχρονικότατο τραγούδι («Πάλιωσε το Σακάκι μου») και όπου ο ερωτικός καημός μεταφραζόταν σε μουσική και ποίηση, σε αριστουργήματα όπως το «Άνοιξε, Άνοιξε (Γιατί δεν Αντέχω)». Το ρεμπέτικο μιλούσε με αμεσότητα και για τους πιο συλλογικούς καημούς, όπως αυτόν της ξενιτιάς. Ήταν μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές της βραδιάς όταν ένας νεαρός σε αμαξίδιο, ο Κωνσταντίνος, χόρεψε ζεϊμπέκικο, με πολλούς από τους θεατές να τον ακολουθούν, καθώς η Φωτεινή Βελεσιώτου μας χάριζε μια θαυμάσια ερμηνεία στο αριστουργηματικό «Σαν Απόκληρος Γυρίζω».
Την ίδια την οικοδέσποινα την άφησα για το τέλος όμως. Άλλωστε, η φωνή και η προσωπικότητά της δύσκολα περιορίζονται στα μαύρα σημάδια πάνω στο (ηλεκτρονικό, έστω) χαρτί. Η Φωτεινή Βελεσιώτου είναι μία ερμηνεύτρια που όλοι οι πραγματικά μεγάλοι –από τον Τσιτσάνη και τον Βαμβακάρη έως τον Παπαϊωάννου και τον Μητσάκη– θα χαίρονταν να έχουν δίπλα τους στο πάλκο. Μια φωνή που δεν την μπερδεύεις με καμία άλλη, πληθωρική χωρίς στιγμή να γίνεται υπερβολική και με κάποιου είδους «αναρχία» που δεν είναι δυνατόν –και καλώς– να περιοριστεί ακριβώς στις νότες του πενταγράμμου. Ήταν αγέρωχη σαν τα ψηλόκορμα δέντρα που περιβάλλουν τις κερκίδες του Θεάτρου Βράχων και στιβαρή σαν τα ογκώδη βράχια που αγκαλιάζουν τη σκηνή του. Και μοιάζει στ’ αλήθεια παράδοξο το γεγονός ότι αυτή η γυναίκα, με αυτήν τη φωνή άρχισε να ασχολείται με το τραγούδι «πιο ζεστά», όπως η ίδια είπε, μόλις το 2011…
Από όλες τις θαυμάσιες ερμηνείες της κατά τη διάρκεια της αφιερωματικής αυτής συναυλίας –σχεδόν πάντα «μπερδεμένες» με τον καπνό του τσιγάρου της–, προσωπικά θα κρατήσω δύο: τη γεμάτη τρυφεράδα, καημό και βάλσαμο εκδοχή του «Είμαι κι Εγώ Ένα Καράβι Τσακισμένο» και την ανάδειξη μιας πιο «ανάλαφρης» εκδοχής του «Λόγια Ανταλλάξαμε Βαριά». Γιατί, ναι, το ρεμπέτικο, πέρα από τη βυζαντινή, τη λαϊκή, τη jazz και τη blues μουσική, κρύβει μέσα του και μια δόση bel canto…
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…