Γράφει η Βασιλική Πολυκάρπου
Φωτογράφηση: Ιωάννα Μπρατσολιά
Με φοβερή διάθεση, μας υποδέχτηκε το τελευταίο Σάββατο της Απόκριας, η Ελένη Τσαλιγοπούλου στη μουσική σκηνή της Αρχιτεκτονικής στο Γκάζι! Ακούσαμε στην κυριολεξία σχεδόν τα πάντα, από αυτό που εκείνη ονομάζει «καλό τραγούδι». Με το σχετικά πρόσφατο «Τράβα ρε μάγκα», άνοιξε τη βραδιά η μπάντα, χαρίζοντας κέφι στους παρευρισκόμενους.
«Είμαστε οι Bogaz Musique», μας είπε η Ελένη Τσαλιγοπούλου και συνέχισε: «το μπογκάζι που λέμε, το πέρασμα του αέρα, από την Ανατολή ως τη Δύση. Είμαι ενθουσιασμένη που μετά από τόσα χρόνια είμαστε πάνω στη σκηνή, οι Bogaz! Είμαστε εδώ, να πάρουμε, να δώσουμε πράγματα, αισθήματα, συγκίνηση!». Ακούσαμε λοιπόν, αυτό το Σάββατο, πολλά από τα τραγούδια που έχουμε συνδυάσει με τη μοναδική φωνή της Ελένης Τσαλιγοπούλου, κάποια από αυτά δικά της και κάποια άλλα, πιο παλιά τραγούδια, που έχουν ενσωματωθεί πια στο ρεπερτόριό της και τα οποία, έχουμε μάθει και αγαπήσει μέσα από τις δικές της ερμηνείες.
Με την πολύ δυναμική μπάντα και τη «μυστήρια χημεία» μεταξύ της τραγουδίστριας και των μουσικών, στην οποία τόσο μεγάλη έμφαση δίνει και η ίδια, απολαύσαμε μία σειρά από κομμάτια που «μιλάνε» σε όλους μας: το «Αργοσβήνεις μόνη», τον «Αμανέ», το «Μοσχολούλουδο», τα «Χρώματα», το «Να μ’ αγαπάς», το «Δε μας συγχωρώ», το «Ένα τραγούδι απ’ τ’ Αλγέρι» και πολλά πολλά ακόμη.
Η Ελένη Τσαλιγοπούλου σε ένα διάλειμμα μεταξύ των τραγουδιών, μας παρουσίασε έναν έναν τους μουσικούς, που αποτελούν το σχήμα «Bogaz Musique». Περισσότερα για τους Bogaz μπορείτε να διαβάσετε και λίγο παρακάτω, στις δηλώσεις που μας έδωσε κατά τη διάρκεια της βραδιάς. Τους Bogaz Musique λοιπόν, μαζί με την Ελένη Τσαλιγοπούλου, αποτελούν οι Σπύρος Χατζηκωνσταντίνου, ο Βαγγέλης Καλαμάρας, ο Αριστείδης Τσαρδάκας, ο Χάρης Κελλάρης και ο Αργύρης Διαμαντής.
Σημαντικό είναι να σημειώσουμε ότι, πέρα από τις πολύ καλές επιδόσεις όλης της ομάδας, η Ελένη Τσαλιγοπούλου ήταν κρυωμένη και παρόλα αυτά, δεν καταλάβαμε καμία διαφορά, αφού έμεινε στη σκηνή σχεδόν για τέσσερις ώρες κρατώντας αμείωτο το κέφι του κόσμου στην Αρχιτεκτονική! Εννοείται πως και ο κόσμος εισέπραξε όλη αυτήν την ενέργεια, ενώ εκείνη σχολίασε λέγοντας: «Είμαι τόσο άρρωστη και κουρασμένη σήμερα ρε παιδιά, που τελικά δεν τραγουδάμε με τη φωνή μας, αλλά με τη ψυχή μας!».
Ακόμη, μας τραγούδησε, το «πιο ταξιδιάρικο τραγούδι του Ορφέα», όπως είπε κι εκείνη, λίγο πριν ξεκινήσει το «Για που το ‘βαλες καρδιά μου» του Ορφέα Περίδη. Φοβερή στιγμή επίσης, θεωρώ πιο προσωπικά, το σημείο εκείνο που ερμήνευσε τα «Λόγια της Σιωπής». Είναι ένα κομμάτι που φαίνεται λες και είναι γραμμένο πάνω της και μάλλον δεν είναι τυχαίο αυτό, αν σκεφτούμε ότι και οι δύο δημιουργοί του, ο Κώστας Λειβαδάς και ο Γιώργος Ανδρέου, είναι από τους πιο κοντινούς και σταθερούς συνεργάτες και φίλους της.
Μετά το διάλειμμα, περίπου στα μισά του προγράμματος, οι Bogaz επέστρεψαν στη σκηνή με πιο φορτισμένες τις μπαταρίες τους. Μας είπαν και άλλα τραγούδια, μεταξύ των οποίων και το «Στων αγγέλων τα μπουζούκια», το «Έλα πάρε μου τη λύπη», το «Απορώ με την καρδιά μου». Ο κόσμος ανέβηκε στα τραπέζια να χορέψει και η Ελένη Τσαλιγοπούλου κατέβηκε κάτω από τη σκηνή, ανάμεσα στα τραπεζάκια και στον κόσμο για να πει μερικά ακόμη τραγούδια.
«1895, Παναγιώτης Τούντας. Ακούστε πώς έγραφε! Τα τραγούδια αυτά δεν είχαν κανένα κόμπλεξ», μας είπε αφού τραγούδησε τη «Λιλή τη σκανταλιάρα», που είχε ερμηνεύσει πρώτη η Ρόζα Εσκενάζυ. Επίσης ξεχωριστή στιγμή, η ερμηνεία του «Των φίλων τα σπίτια», ένα «τραγούδι για τη φιλία», όπως είπε, που κατάφερε να κάνει σε στίχους του Κώστα Λειβαδά. Τραγούδησε επίσης, τη «Φωτιά στο λιμάνι» του Παύλου Παυλίδη, το «Μέτρησα» του Νίκου Ζούδιαρη, ενώ λίγο πριν το τέλος της ξεχωριστής αυτής μουσικής βραδιάς, η Ελένη Τσαλιγοπούλου φώναξε στη σκηνή ένα από τους φίλους της, καλλιτέχνης κι εκείνος, που βρισκόταν μαζί μας στην Αρχιτεκτονική… Έτσι, ο Δημήτρης Κοργιαλάς, πήρε την κιθάρα και το μικρόφωνο και είπε και εκείνος μερικά κομμάτια.
Το live του Σαββάτου έκλεισε με το «Τζιβαέρι», το «Μίλησέ μου» και το «Ο ήλιος βασιλεύει», αφήνοντάς μας τα πιο όμορφα συναισθήματα, αφού η ενέργεια και η χημεία μεταξύ των Bogaz πέρασε σε όλους εμάς. Είναι μία πολύ καλή ευκαιρία για όσους θέλουν να βγουν και να περάσουν καλά, ακούγοντας ταυτόχρονα καλή μουσική, να δουν το πρόγραμμα των Bogaz Musique με την Ελένη Τσαλιγοπούλου, το οποίο θα κρατήσει για τα επόμενα δύο Σάββατα στην Αρχιτεκτονική και αργότερα θα συνεχίσει σε περιοδεία.
Παρακάτω, θα δείτε όσα μας είπε η Ελένη Τσαλιγοπούλου, η οικοδέσποινα της βραδιάς, στο καμαρίνι της… Την ευχαριστούμε πολύ για τη θετική ενέργεια και για όσα ενδιαφέροντα είπε στις δηλώσεις της. Η μικρή αυτή συνέντευξη ξεκίνησε με αφορμή μία πιο παλιά συναυλία, που ήταν ταυτόχρονα και παρουσίαση του album της «Ταρίρα», στο Λυκαβηττό, το 2011…
Ελένη Τσαλιγοπούλου: Από το «Ταρίρα» και μετά αρχίσαμε να σκεφτόμαστε διαφορετικά, δηλαδή, μια άλλου είδους, όχι εναλλακτική ακριβώς, αλλά μία λίγο πιο διαφορετική επαφή, ας πούμε, και με πιο mainstream προγράμματα. Εγώ δεν κάνω ποτέ «μυστήρια» προγράμματα. Είμαι τριάντα χρόνια πια στο χώρο. Με αυτούς τους μουσικούς, που τους δώσαμε και φέτος όνομα, είμαστε οι Bogaz Musique. Το Bogaz είναι το αεράκι, ο άνεμος, το πέρασμα από την Ανατολή προς τη Δύση. Δηλαδή, αυτό που κάνω, που ισορροπώ μέσα σε αυτά τα χρόνια. Είναι πολύ μυστήρια η θέση της Ελλάδας. Κι έχουμε σπουδαία μουσική. Αυτό είναι η ευχή και η κατάρα μας… Η ευχή γιατί έχουμε ένα σπουδαίο πολιτισμό. Και κατάρα, γιατί ως Έλληνες και μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, που φτάσαμε μέχρι εδώ, στην κρίση, που δεν είναι μόνο οικονομική, είναι πολιτισμική, είναι σε όλα τα επίπεδα, έφτασε το τραγούδι να γίνει λίγο έως πολύ αναλώσιμο. Φτάσαμε να μην έχει ο καλλιτέχνης τη πραγματική του αξία κι ο κόσμος που βγαίνει να διασκεδάσει στα μαγαζιά να θεωρείται δεύτερης επιλογής. Ο κόσμος στην Ελλάδα συνηθίζει να διασκεδάζει, να βγαίνει τα βράδια, κάτι που είναι μοναδικό στον πλανήτη. Αν όμως εμείς οι καλλιτέχνες δεν προσέξουμε λίγο, αν δεν πάρουμε στα χέρια μας την τέχνη μας και να προσπαθήσουμε εμείς να κάνουμε προτάσεις στον κόσμο, αυτό είναι φθορά. Δεν είναι σωστό να μην έχει να περιμένει ο κόσμος τίποτα καινούργιο από τον καλλιτέχνη. Με βάση όλα αυτά, εδώ και περίπου πέντε χρόνια, άρχισα να το παίρνω αλλιώς.
Music Corner: Τι σκέφτηκες τότε; Ποια ήταν η διαφορά από την προηγούμενη φάση;
Ελένη Τσαλιγοπούλου: Μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, έχω αποδείξει αν είμαι καλή, έχω δώσει στον κόσμο πάρα πολλές επιτυχίες, ωραία τραγούδια από πολλά είδη. Λέω «πολλά είδη», αν και θεωρώ ότι εγώ ένα πράγμα κάνω. Ό,τι είμαι, το έχω δώσει στον κόσμο. Για μένα το πιο σημαντικό πλέον είναι η δική μου εξέλιξη ως καλλιτέχνις.
Music Corner: Όταν λες ότι κάνεις «ένα πράγμα», αναφέρεσαι στο έντεχνο;
Ελένη Τσαλιγοπούλου: Όχι, όχι… Μπορώ να σου πω ότι το έντεχνο, έτσι όπως έχουμε φτάσει πια να το λέμε, με εισαγωγικά ή χωρίς εισαγωγικά, με εκνευρίζει φοβερά. Για μένα, υπάρχει μόνο το καλό τραγούδι που μένει στο χρόνο. Οι σπουδαίοι έντεχνοι, ήταν η γενιά του Χατζιδάκι και του Γκάτσου. Από το ’90 και μετά κάποιοι καλλιτέχνες λέμε ότι υποστηρίζουμε το έντεχνο τραγούδι», κι εγώ πρωτοστάτησα σε αυτό το χώρο. Δεν θεωρώ όμως ότι «το έντεχνο είναι καλό» και «το άλλο είναι κακό»! Το θέμα είναι το καλό τραγούδι, που έχει να αφήσει κάτι πίσω του και να τραγουδιέται μετά από χρόνια. Το κακό τραγούδι θα σβήσει μέσα σε μήνες, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα…
Music Corner: Νομίζω ότι όποιος έρθει να σε δει από κοντά, καταλαβαίνει κατευθείαν ότι έχεις μία πολύ ξεχωριστή παρουσία πάνω στη σκηνή, χρησιμοποιείς πολύ το χορό, κάνεις κάτι πιο θεατρικό…
Ελένη Τσαλιγοπούλου: Κάτι πιο …πάνκ! (γέλια). Όλο το θέμα είναι να υπάρχει “ζύμωση”! Δε γίνεται εγκεφαλικά, δε γίνεται από έναν άνθρωπο, γίνεται με παρέα. Τα ωραία πράγματα πάντα γίνονται με παρέες! Το τραγούδι, έτσι κι αλλιώς, είναι κάτι που γίνεται και με μικρές και με μεγαλύτερες παρέες. Η δική μου εξέλιξη στο χώρο, βρήκε συμμάχους τους Bogaz. Μαζί τους εξελίσσομαι από live σε live. Όλα μου τα χρόνια είχα τη τύχη να παίζω με πολύ καλούς μουσικούς.
Music Corner: Τους Bogaz Musique τους επέλεξες εσύ;
Ελένη Τσαλιγοπούλου: …αλληλοεπιλεχθήκαμε! Με το Σπύρο (Χατζηκωνσταντίνου) γράφουμε μαζί μουσικές… Ετοιμάζουμε και έναν καινούριο δίσκο!
Music Corner: Πες μας για το «Τράβα ρε μάγκα»…
Ελένη Τσαλιγοπούλου: Το «Τράβα ρε μάγκα» είναι ένα τραγούδι που βασίζεται στην ιδέα του Κώστα Σκαρβέλη, ενός πολύ καλού συνθέτη. Αλλά επειδή εγώ όλα αυτά τα χρόνια, τραγουδάω όλα αυτά τα ρεμπέτικα, τα σμυρνέικα, έχω πάθει πλάκα με τη γλώσσα. Είναι αληθινή, είναι ακομπλεξάριστη! Και μάλιστα, σε εποχές που ήταν άκρως συντηρητικές. Ενώ τώρα, συμβαίνει το αντίθετο. Έχουμε φτάσει στον Άρη, είμαστε στο 2015 και όλα με το «σεις» και με το «σας» τα λέμε! Εκείνη η γενιά, πως το έκανε αυτό; Λοιπόν… Κάθε φορά, σε κάθε live, παθαίνω αυτήν την πλάκα! Και λέω «Κοίταξέ τους ρε! Μα τι λένε!»… Μιλάνε για γυναίκες, μιλάνε για ομοφυλοφιλικά, μιλάνε για ναρκωτικά, μιλάνε για τους νταβατζήδες, μιλάνε για τις πουτάνες, μιλάνε για πάρα πολλά πράγματα! Ήταν έτσι η εποχή και κανένας δε γύρισε την πλάτη σε αυτό. Τουλάχιστον μέσα από τη μνήμη, μέσα από αυτά που μας έχουν περάσει, γιατί εκείνη την εποχή δε ξέρω αν ήταν τόσο δημοφιλή όλα αυτά. Αλλά μέσα μας, όλα αυτά έχουν πολύ μεγάλη δύναμη. Γι’ αυτό, ζήτησα από τον Κώστα Λειβαδά να γράψει πάνω σε αυτήν την ιδέα, ένα λόγο που να θυμίζει εκείνη την εποχή…
Music Corner: Σκέφτεσαι να το πάτε και λίγο παραπέρα, να κάνετε ένα album με τέτοιες διασκευές;
Ελένη Τσαλιγοπούλου: Ο Θεός ξέρει! Αυτά δεν είναι «θα κάνω ένα δίσκο» και τέτοια. Εγώ δεν είμαι μουσικός για να το κάνω. Θα πρέπει να συμβεί από κάποιον από τους μουσικούς που συνεργάζομαι. Αν τώρα, κάποιος άλλος φίλος μου, μου πει «Έχω ένα τραγούδι, που εμπεριέχει όλο αυτό», καλώς να ‘ρθει…
Music Corner: Πέρα από τον Κώστα Λειβαδά, ποιους άλλους βάζεις στους πιο κοντινούς σου μουσικούς;
Ελένη Τσαλιγοπούλου: Τον Ανδρέου, τον Ζούδιαρη, τον Πορτοκάλογλου, τον Παυλίδη…
Music Corner: Κλείνοντας, θες να μας κάνεις ένα σχόλιο και για την επικαιρότητα στα κοινωνικά και τα πολιτικά; Είσαι αισιόδοξη;
Ελένη Τσαλιγοπούλου: Είμαι! Ναι, μετά από χρόνια έχω μία ελπίδα! Φυσικά είναι πάρα πολύ δύσκολα τα πράγματα… Δεν ξέρουμε τι έχει να συμβεί από εδώ και πέρα, αλλά είμαι αισιόδοξη. Είμαστε σε καλό δρόμο. Κουράγια πολλά!
Περισσότερες φωτογραφίες του MusicCorner από τo live!
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή φωτογραφιών, χωρίς την άδεια του Music Corner…