Γράφει η Γιώτα Πριόνα
Ανθρώπινες σχέσεις. Περίπλοκες και ξεκάθαρες συνάμα. Γεννιούνται, αναπτύσσονται, συχνά σβήνουν σε ένα τοπίο ομιχλώδες, εκεί που η αλήθεια διαδέχεται το ψέμα και τούμπαλιν, εκεί που τα κλισέ φυτρώνουν, φθείρουν, ή μπορεί και καμιά φορά να σώζουν, εκεί όπου γίνεται η απομυθοποίηση του μύθου που χρόνια έπλεκαν δύο. Κάπως έτσι περιγράφει τις ανθρώπινες σχέσεις ένα από τα αγαπημένα νέα «παιδιά» των γαλλικών γραμμάτων, ο Florian Zeller, εμπνευστής και δημιουργός του “La Verite”. Η δική του καταφατική «Αλήθεια» πήρε σάρκα, οστά και μια γερή δόση αμφιβολίας για να ξαναγεννηθεί στο θέατρο Κάππα ως «Μου λες αλήθεια;»
Ο Σπύρος Παπαδόπουλος, ο Τάκης Παπαματθαίου, η Βάνα Ραμπότα και η Νικολέτα Κοτσαηλίδου είναι οι 4 πρωταγωνιστές, 4 σύγχρονοι ήρωες που έρχονται αντιμέτωποι με την φθορά του χρόνου στις σχέσεις, την απιστία, το ψέμα και την αλήθεια, την συνήθεια, την υποκρισία. Προσθέστε στα στοιχεία αυτά άφθονη δόση χιούμορ και θα έχετε μια ολοκληρωμένη εικόνα περί τίνος πρόκειται.
Ο Michel, παντρεμένος με την Laurence, διατηρεί εδώ και έξι μήνες παράνομο δεσμό με την Alice, γυναίκα του καλύτερου του φίλου, Paul. Όπως όλα δείχνουν εξ αρχής ό επιδέξιος ψεύτης – και καθαρά ευνοημένος από την όλη υπόθεση- είναι ο Michel. Ώσπου η Alice του ανακοινώνει την επιθυμία της να αποκαλύψει την αλήθεια στον άντρα της. Τότε λοιπόν ξεκινά ο «αγώνας». Ένας αγώνας δρόμου να παραμείνει κρυφή η αλήθεια που, καταπώς φαίνεται, είναι κοινό μυστικό. Το ένα ψέμα διαδέχεται το άλλο. Μία μία γίνονται γνωστές πτυχές της ιστορίας, τις οποίες ο ταλαντούχος ψεύτης μας ,Michel, αγνοεί. Φτάνει λοιπόν να πιάνεται στην φάκα των, άλλοτε έντεχνων και άλλοτε αποτυχημένων και ανούσιων, ψεμάτων που ο ίδιος σκαρφιζόταν. Για του λόγου βέβαια το αληθές (ναι, αυτό είναι όντως αληθές!) ούτε ο εξαπατημένος Paul, ούτε η προδομένη Laurence είναι τόσο αθώοι όσο μοιάζουν. Ερωτικές περιπέτειες, οι οποίες τείνουν και εν τέλει γίνονται μπλεξίματα, ψέματα μεταξύ ψεμάτων και μια αλήθεια η οποία πρέπει πάση θυσία να κρυφτεί συνθέτουν την υπόθεση μιας από τις πιο έξυπνες, αν θέλετε και εύστοχες, κωμωδίες των τελευταίων ετών.
Μπορούμε, τέλος, με βεβαιότητα να παρατηρήσουμε ότι πρόκειται για μια εξαιρετική απόδοση στα ελληνικά. Το έργο εξελληνίστηκε ως ένα βαθμό, χωρίς να χαθεί το γαλλικό στοιχείο και σ’ αυτό σπουδαίο ρόλο παίζει η μετάφραση της Νικολέτας Κοτσαηλίδου. Ο Σπύρος Παπαδόπουλος παίρνει πάνω του το βάρος σχεδόν ολόκληρης της παράστασης. Ο ρόλος άλλωστε του Michel είναι καθοριστικός και ευνοημένος από το ίδιο το σενάριο. Η ερμηνεία του χαρίζει γέλιο χωρίς να γίνεται φορτική, κουραστική. Ταιριαστοί μεταξύ τους και οι υπόλοιποι ηθοποιοί οι οποίοι αλληλοσυμπληρώνονται και δημιουργούν ένα ιδιαίτερα αγαπητό για το κοινό σύνολο. Τα πάντα εκτυλίσσονται σε ένα έξυπνο σκηνικό, συναρμολογούμενο, το οποίο αλλάζει κάθε φορά που μεταφερόμαστε σε διαφορετικό περιβάλλον και πρωταγωνιστές. Υπάρχει όμως και ένας βουβός παρατηρητής, ένας κύριος με σμόκιν, που φροντίζει να αλλάζει κάθε φορά το σκηνικό και ο οποίος μοιάζει, τρόπον τινά, συνένοχος σε όλα αυτά. Όλα τα παραπάνω συντελούν στο να μιλάμε πλέον για μια κωμωδία που καθηλώνει τον θεατή. Που ,χωρίς να είναι αυτοσκοπός της, τον οδηγεί στην ταύτιση ή έστω στον εντοπισμό πολλών ομοιοτήτων με την δική του ζωή. Το γεγονός αυτό δικαιολογεί πλήρως την δεύτερη συνεχόμενη χρονιά παραστάσεων στο Θέατρο Κάππα.
Πριν την παράσταση οι ηθοποιοί μας υποδέχθηκαν και φρόντισαν να μας πουν… την αλήθεια του ο καθένας για το έργο και τους ρόλους που υποδύονται.
Music Corner: Δεύτερη χρονιά παραστάσεων για το «Μου λες αλήθεια;» στο θέατρο Κάππα. Σίγουρα είστε και εσείς ένας από τους βασικούς λόγους μα θα θελα να μάθω, σε τι πιστεύετε ότι οφείλεται η επιτυχία της παράστασης;
Σπύρος Παπαδόπουλος: Στο έργο. Ξέρετε όσο καλός και να σαι σπάνια ένα μέτριο έργο μπορεί να το ξεπεράσεις με την ερμηνεία σου. Είναι πάρα πολύ καλό έργο. Δεν θα έλεγα η καλύτερη για να μην γίνω αφοριστικός, αλλά είναι σίγουρα η εξυπνότερη κωμωδία που έχω διαβάσει. Είναι πάρα πολύ έξυπνο το έργο. Έχει κεντρικό άξονα την αλήθεια και το ψέμα και πως τα χρησιμοποιούμε στην ζωή μας, αλλά το κάνει με έναν δαιμονικό τρόπο. Δηλαδή έχει μέσα και Pinter, θέατρο του παραλόγου, ποτέ δεν αποκαθίστανται τα πράγματα, όλα αιωρούνται. Έχει και πολλή Agatha Christie μέσα. Έχει κάτι ανατροπές δηλαδή που δεν τις περιμένεις. Και διαβάζοντάς το βγάζαμε κραυγές, όταν γύρναγες την σελίδα και έβλεπες την ανατροπή και την αποκάλυψη. Ο Zeller είναι απ’ ότι έχω μάθει το χαϊδεμένο παιδί των γαλλικών γραμμάτων την τελευταία πενταετία. Είναι πεζογράφος και έχει γράψει 4 θεατρικά έργα, το ένα είναι αυτό, που παίχτηκε στο Παρίσι με τεράστια επιτυχία. Και άλλο ένα που έχει γίνει ταινία. Ο άνθρωπος είναι λίγο Μίδας σε ότι ακουμπάει. Και είναι πιτσιρικάς, 35 χρονών. Το έργο λοιπόν. Για το οποίο δεν μπορεί να πει κανείς πολλά πράγματα γιατί το αδικεί. Είναι σαν να προσπαθείς να περιγράψεις ένα έργο του Pinter, έχει πολύ παραλογισμό μέσα. Αλλά έχει ένα καλό. Αναγνωρίζεις τον εαυτό σου μέσα. Πιο πολύ αισθάνονται πρωταγωνιστές οι από κάτω και πιο πολύ συνένοχοι. Δηλαδή και να μην τα χεις κάνει αυτά που βλέπεις σίγουρα τα έχεις σκεφτεί. Θέλω να πω , με το ψέμα, το πόσο βολικό είναι και το πόσο χρήσιμο είναι ώρες ώρες, το πόσο καταστροφικό είναι άλλες και τα λοιπά…
Music Corner: Πείτε μου δυο λόγια για τον ήρωα που υποδύεστε.
Σπύρος Παπαδόπουλος: Ουσιαστικά γι αυτό αποφάσισα να ανεβάσω το έργο, γιατί είναι ένας πολύ δύσκολος ήρωας. Ξεκινάει όντας ο απόλυτος θύτης, γιατί λέει παντού ψέματα. Νομίζει τους έχει όλους στο τσεπάκι, με τα ψέματα που λέει, γιατί έχει και τον τρόπο του, τα λέει και ωραία και άνετα. Δεν έχει κανενός είδους ενοχές και ηθικά διλλήματα. Καταλήγει όμως να είναι το απόλυτο θύμα. Όλα αυτά τα ψέματα που έλεγε, του έλεγαν οι άλλοι ψέματα πολύ καιρό πριν και ενώ νόμιζε ότι οι άλλοι είναι κάτι ανθρωπάκια που τα δουλεύει, τελικά ήταν επιεικώς η μαριονέτα τους. Αυτό είναι και το ενδιαφέρον, το πώς γίνεται αυτή η ανατροπή.
Music Corner: Η αλήθεια αποκαθίσταται κάποια στιγμή;
Σπύρος Παπαδόπουλος: Όχι δεν αποκαθίσταται. Και γι αυτό σου λέω είναι λίγο Πιντερικό. Έχουμε τρελαθεί στα ψέματα σε όλο το έργο, πραγματικά δεν ξέρουμε και το κοινό δεν ξέρει ποιος λέει τελικά αλήθεια και γιατί. Ποιος έχει καταλάβει αν του λέει ο άλλος αλήθεια και ποιος όχι. Και το πράγμα μένει έτσι μετέωρο. Έχει ένα, εντός πάρα πολλών εισαγωγικών happy end, δηλαδή καθόλου happy end. Γιατί κανένας δεν έχει πει πραγματικά την αλήθεια.
Music Corner: Αυτό θα ναι και το ενδιαφέρον νομίζω.
Σπύρος Παπαδόπουλος: Ναι , ναι! Μ αυτή την έννοια δεν είναι ένα, ξέρεις, ωραίο εργάκι με αίσιο τέλος, που όλα γίνονται καλά. Με συγχώρεσε η αγάπη μου, την συγχώρεσα κ εγώ και όλα τέλεια. Δεν είναι έτσι.
Music Corner: Σας ευχαριστώ πολύ.
Music Corner: Θα θελα να μου πείτε δυο λόγια για την ηρωίδα που υποδύεστε.
Βάνα Ραμπότα: Είναι ένα γαλλικό έργο, σύγχρονο. Έχουμε δυο ζευγάρια που εμπλέκονται ερωτικά. Εγώ κάνω την σύζυγο του Σπύρου Παπαδόπουλου. Μια γυναίκα σε ένα αστικό περιβάλλον, η οποία εμπλέκεται ερωτικά με το άλλο ζευγάρι. Δεν θέλω να δώσω και λεπτομέρειες γιατί είναι κρίμα, ξέρετε, να πούμε ακριβώς τι γίνεται. Αυτή την έννοια έχει να δει κάποιος το έργο. Δεν θα σας καλύψω ιδιαίτερα, αλλά δεν μπορώ να το αποκαλύψω. Γιατί είναι ένα έργο με πάρα πολλές ανατροπές και αυτό είναι και το νόημά του.
Music Corner: Είναι ακριβώς αυτό το μυστήριο γύρω από τις ανθρώπινες σχέσεις και εκείνη η αλήθεια η οποία δεν αποκαλύπτεται ποτέ…
Βάνα Ραμπότα: Ακριβώς. Και δεν ξέρουμε ποτέ τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέματα. Γιατί η αλήθεια πολλές φορές δεν είναι τόσο θεραπευτική όσο το ψέμα.
Music Corner: Σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας!
Music Corner: Πείτε μου δυο λόγια για το έργο και τον «ήρωα» σας.
Τάκης Παπαματθαίου: Ήρωας όπως είπες πολύ σωστά. Ξέρεις μπορεί να ναι και αντιήρωας. Θέλω να πω ότι πολλοί από το κοινό, εννοώ τον αντρικό πληθυσμό, είναι σαν να κοιτάζουν σε έναν καθρέφτη και να βλέπουν το είδωλό τους. Είναι πολύ αναγνωρίσιμος χαρακτήρας. Τώρα, μπορεί να φταίει ότι είμαστε και εμείς κοντά με τους Γάλλους. Άλλωστε θεωρώ ότι εκτός ότι είμαστε από Ανατολής επηρεασμένοι, για να μην πω τουρκαναθρεμμένοι… Πόσες λέξεις κυκλοφορούν τούρκικες στο λεξιλόγιό μας. Και η επιτυχία με τα τούρκικα σήριαλ. Άλλο τόσο είμαστε και γαλλοαναθρεμμένοι. Ακόμη κάποιοι παλιοί λένε “μερσί” , το “σερσέ λα φαμ”, το γνωστό τραγούδι του Τσιτσάνη. Ποια είναι λοιπόν η αλήθεια και ποιο το ψέμα στο έργο. Το έργο λοιπόν αυτό μ’ αρέσει. Κατ αρχάς είναι τόσο αληθινά τα ψέματα ή θα μπορούσαμε να πούμε επίσης το «Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε» ενός άλλου μεγάλου συγγραφέα. Σίγουρα αντέχει μια υποκειμενική ματιά. Δηλαδή η αλήθεια και το ψέμα δεν είναι αντικειμενικώς ορατά, έχουν αυτό το υποκειμενικό στοιχείο. Στο έργο είναι δυο ζευγάρια, δυο γυναίκες δύο άντρες. Εγώ κάνω τον έναν άντρα που είμαστε φίλοι με τον άλλον, τον Σπύρο Παπαδόπουλο. Επειδή έχει αρκετό σασπένς και νομίζω ότι αυτό είναι που το κάνει ξεχωριστό, δεν μπορώ να πω ακριβώς ποιος είναι αυτός ο ήρωας ή αντιήρωας. Αλλά νομίζω μπορείτε να σχηματίσετε από όλα αυτά μια ιδέα του τι γίνεται. Δηλαδή, και το ποιος έχει δίκιο… Ο θύτης; Το θύμα; Μήπως το θύμα γίνεται θύτης; Που θα μπορούσαμε να πούμε σε ένα αστυνομικό έργο.
Music Corner: Μπλέκονται λοιπόν αρκετά οι ρόλοι…
Τ. Παπαματθαίου: Μπλέκονται ναι! Όλοι φταίνε. Όλοι μας φταίμε! Σε ένα ζευγάρι ποτέ δεν φταίει ο ένας. Που λέμε… τα κλασσικά!
Music Corner: Μερίδιο ευθυνών αναλογεί και στους δύο. Βλέποντας την παράσταση υποθέτω μπορεί κανείς να διακρίνει μέσα απ’ αυτή την δική του αλήθεια.
Τ. Παπαματθαίου: Έτσι ακριβώς. Και αυτό είναι το μυστικό. Πολύ ωραία το εντόπισες. Όπως η επιτυχία, επίσης σαν ανέβασμα του έργου που έγκειται πάρα πολύ στον Σπύρο, στην σκηνοθεσία, είναι ότι δεν μπορεί να καταλάβει, δηλαδή , σαν ο ήρωας να μην παίρνει θέση. Ενώ φαίνεται να υπάρχει μια θέση. Πάντα έχεις αμφιβολία και το σασπένς μέχρι τέλους. Το σασπένς δεν τελειώνει ποτέ. Ούτε δίνει ένα τέλος λυτρωτικό. Ότι ναι, αυτό είναι ή δεν είναι το άλλο.
Music Corner: Προβληματίζει τον θεατή;
Τ. Παπαματθαίου: Όχι, καμία σχέση.
Music Corner: Είθισται οι παραστάσεις που κανείς μπορεί να ταυτιστεί ή να εντοπίσει τεράστιες ομοιότητες με τους ήρωες, να προβληματίζουν ως ένα βαθμό τον θεατή. Να του αφήνουν γλυκόπικρη γεύση…
Τ. Παπαματθαίου: Σωστό αυτό που λες. Θα έλεγα όμως ότι προβληματίζονται κατά την διάρκεια της παράστασης. Και αυτό είναι το όμορφο! Και οι αντιδράσεις. Από εκεί που νομίζουν ότι το βρήκαμε, αμ δεν είναι αυτό παρακάτω. Ακούς επιφωνήματα κανονικά έτσι. Αυτή είναι η ομορφιά. Υπάρχει επικοινωνία.
Music Corner: Ευχαριστώ πολύ κύριε Παπαματθαίου και καλή επιτυχία για σήμερα!
Music Corner: Πες μου δυο λόγια για τον χαρακτήρα που υποδύεσαι.
Ν. Κοτσαηλίδου: Λοιπόν, είμαι γιατρός. Και έχω ένα κρυφό δεσμό με τον Σπύρο Παπαδόπουλο, ο οποίος τυχαίνει να είναι και κολλητός με τον Τάκη Παπαματθαίου. Οπότε καταλαβαίνεις ότι είναι αρκετά μπερδεμένο το πράγμα. Δεν μπορώ να αποκαλύψω περισσότερα, γιατί θα σας χαλάσω την ιστορία. Απλά είναι αρκετά περίπλοκη η ζωή μου και προσπαθώ να ξεκαθαρίσω το τοπίο, αλλά δεν με αφήνει ο Σπύρος Παπαδόπουλος. Οπότε από κει ξεκινάνε όλα. Εγώ θέλω να αποκαλύψω την αλήθεια, ο Σπύρος δεν θέλει και κάπως έτσι πάει το πράγμα και ξετυλίγεται σιγά σιγά.
Music Corner: Ξετυλίγεται ή περιπλέκεται;
Ν. Κοτσαηλίδου: Αυτό νομίζω θα μου το πεις στο τέλος της παράστασης.
Music Corner: Ποιες ομοιότητες μπορείτε να παρατηρήσετε στην ιστορία συγκριτικά με την ζωή;
Ν. Κοτσαηλίδου: Το έργο είναι ταυτισμένο με την ζωή. Επειδή ακριβώς είναι βγαλμένο απ’ την ζωή οι θεατές μας λένε ότι αισθάνονται πως είναι γραμμένο γι αυτούς. Γιατί πάνω κάτω αυτά που συμβαίνουν στους ήρωες του έργου συμβαίνουν σε όλους μας. Λίγο περισσότερο, λίγο λιγότερο, αλλά μας έχουν συμβεί ή ελπίζουμε τέλος πάντων να μην μας συμβούν.
Music Corner: Σαν διαπίστωση αυτή δεν είναι τρομακτική;
Ν. Κοτσαηλίδου: Είναι, είναι πολύ τρομακτική. Αλλά να σου πω κάτι; Δεν μπορεί να γίνει αλλιώς, γιατί τελικά όσο και αν λέμε οι περισσότεροι ότι δεν λέμε ψέματα, είναι κάτι το οποίο έχουμε ως «καραμέλα», ότι «Εγώ δεν λέω ψέματα, ή ότι δεν θέλω να λέω ψέματα». Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν τα κατά συνθήκη ψεύδη που λέμε. Ξέρεις, υπάρχουν ορισμένα ψέματα τα οποία δεν μπορείς να αποφύγεις γιατί το κάνεις πραγματικά και για να προστατεύσεις τον άλλο και για να προστατεύσεις τον εαυτό σου. Δεν μπορείς να κάνεις διαφορετικά. Κουβαλάς πολύ μεγαλύτερο βάρος αν τελικά πεις την αλήθεια από το να μην την πεις. Γι αυτό είναι και τόσο βγαλμένο από την ζωή το έργο. Γιατί τελικά καταλαβαίνεις ότι δεν μπορείς να αποφύγεις το ψεύδος.
Music Corner: Ευχαριστώ πολύ και καλή επιτυχία!