Γράφει η Έφη Ρασσιά
Φωτογραφίες: Αθηνά Γκούμα

Μισοσκόταδο.
Ο ήχος του επιβλητικού μπάσου.
«Τίποτα»

Και η παράσταση ξεκίνησε…

Ο «Καλιγούλας» του Καμύ παίρνει σάρκα και οστά από μια ομάδα πάρα πολύ καλών ηθοποιών, σε μια πολύ ωραία σκηνοθεσία από την Αλίκη Δανέζη Knutsen. Στην ατμόσφαιρα καταλυτικό ρόλο παίζει και η πρωτότυπη μουσική live επί σκηνής από τον Blaine Reininger των Tuxedomoon. Είναι όμως και η φωνή της Θεοδώρας Τζήμου όταν τραγουδά που σε παρασύρει σε μια κατανυκτική δράση.

Δράση στην οποία κάθε πρόταση του κειμένου εμπεριέχει σκέψη για εσωτερική διεργασία. Εντυπωσιάστηκα ομολογώ απ’ το ότι οι ηθοποιοί μου μετέδωσαν κάθε πρόταση, με έκαναν να την καταλάβω και να την αφομοιώσω, δίχως να χάνομαι και να αδυνατώ να παρακολουθήσω τη ροή της ιστορίας.

Το πλαίσιο έχει ως εξής: ο αυτοκράτορας όταν πεθαίνει η αδερφή και ερωμένη του, έρχεται αντιμέτωπος με μια φοβερή αλήθεια: «οι άνθρωποι πεθαίνουν και δεν είναι ευτυχισμένοι». Και είναι τέτοιο το πάθος του για ευτυχία, ώστε όταν συνειδητοποιεί ότι είναι ανέφικτη (άρα «Αδύνατη»), αλλά και ότι το μόνο αναπόφευκτο είναι ο θάνατος, βλέπει μπροστά του τη μοίρα του ανθρώπου, δηλαδή το παράλογο και μάταιο της ύπαρξης. «Η γνώση αυτή σε κάνει ελεύθερο», όμως διαλέγει μια ελευθερία απόλυτη και χωρίς φραγμούς, σπέρνοντας μέσα απ’ την επανάστασή του το σπαραγμό, για να φτάσει στην κορύφωση, το «στήσιμο» της δολοφονίας του, δηλαδή σε μια «ανώτερη αυτοκτονία».


Κοστούμια, σκηνικό φωτισμοί δένουν άψογα και όλοι οι ηθοποιοί αναδεικνύουν τα λόγια και τις πράξεις των ηρώων που ενσαρκώνουν. Ο Γιάννης Στάνκογλου ως Καλιγούλας μιλάει χωρίς να φορτίζει συναισθηματικά, απευθυνόμενος έτσι ευθέως στη σκέψη, αγγίζοντας όμως και την ευαισθησία σου όποτε εκείνος θελήσει. Θα έλεγε μάλιστα κανείς ότι τις στιγμές που κάθεται στο θρόνο σκυφτός, ενώ τα χέρια του κρέμονται παραλυμένα, είναι η πιο ποιητική εικόνα όλου του βάρους των υπαρξιακών αδιεξόδων στους ώμους του ήρωα που συνειδητοποιεί εκείνες τις αλήθειες που τον συνθλίβουν.

Η Θεοδώρα Τζήμου, ως Σεζόνια, η παλιά ερωμένη του αυτοκράτορα, μεταφέρει την απόγνωση του να βλέπεις ένα αγαπημένο σου πρόσωπο να δυστυχεί και στα λόγια της ακούς μελωδικά φωτεινές ακτίνες ελπίδας μέσα απ΄ την υπαρξιακή άβυσσο.

Ο Ιερώνυμος Καλετσάνος, ως Χαιρέας, προκαλεί μαζί με το Γιάννη Στάνκογλου ακόμα περισσότερο τη σκέψη σου, ειδικά στη σκηνή με το διάλογό τους, ο οποίος, όπως είναι τοποθετημένοι, αποτυπώνεται πολύ όμορφα σαν εικόνα.

Ο Μιχάλης Afolayan, ως Ελικώνιος, αποδίδει με τη σωστή βαρύτητα τα λόγια – αιχμές του, ενώ ο Δημήτρης Κίτσος, ως Σκιπίωνας, (σ’ άλλες παραστάσεις εμφανίζονται ο Κώστας Νικούλι και η Βένια Σταματιάδη) σου μεταφέρει την αμφιταλάντευση της καρδιάς ενός νέου, ειδικά όταν κραυγάζει ψελλίζοντας: «τέρας…».

Οι Πατρίκιοι (Αριστοτέλης Αποσκίτης, Εμμανουήλ Χάρης, Γιώργος Νάκος, Δημήτρης Λιόλιος, Στράτος Σωπύλης, Κώστας Λάσκος) στέκονται απέναντι στον Καλιγούλα και τον πλαισιώνουν με τέτοιον τρόπο, ώστε πετυχαίνουν η αντίθεσή τους μ’ αυτόν να διογκώνεται, ενώ η γυναίκα του Μούκιου (Αναστασία Γεωργοπούλου) μένει στη μνήμη, ως μαριονέτα, στην εξέλιξη της πλοκής.

kaligoulas_theater_2017_03_04_021_stankoglou

Η πολύ ωραία σκηνοθεσία της Αλίκης Δανέζη Knutsen βγάζει την ιστορία απ΄ το χώρο ενός ανακτόρου και σε εισάγει περισσότερο στο σκοτεινό λαβύρινθο με τις παραμορφωμένες εικόνες του ανθρώπινου νου, χωρίς να επισκιάζει το κείμενο, αλλά αντιθέτως δίνοντας χώρο στη σκέψη να αφομοιώσει αυτά που λέγονται και γίνονται στη σκηνή.

Φεύγοντας απ’ το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά οι λέξεις του Καμύ με ακολουθούσαν ακόμα, καθώς η παράσταση χαράζει τα ερωτηματικά του στο νου σου, αν ωστόσο και εσύ έχεις τη διάθεση να παρακολουθήσεις ένα έργο με υπαρξιακούς προβληματισμούς (αν πιεις και καφέ πριν για έξτρα διαύγεια, δεν είναι κακή ιδέα).

Μια πολύ ωραία παράσταση γι’ αυτόν που επιθυμεί να δει ένα έργο που θα πυροδοτήσει τη σκέψη του, σαν σε σκάκι με τον εαυτό του.

Παίζεται στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, έως και τις 26/3.
Τετ, 22/3 19:00
Πεμ, 23/3 20:30
Παρ, 24/3 20:30
Σαβ, 25/3 18:00 & 21:00
Κυρ, 26/3 19:00

Τον Απρίλιο μεταφέρεται για 3 παραστάσεις (21, 22, 23/4), στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (λεπτομέρειες εδώ)

kaligoulas_theater_2017_03_04_012_stankoglou

Είχαμε την ευκαιρία μ’ αφορμή την παράσταση να μιλήσουμε με τον πρωταγωνιστή – και τον ευχαριστούμε για τον πολύτιμο χρόνο που μας διέθεσε.

Ο Γιάννης Στάνκογλου, ένας άνθρωπος με απόψεις και περιεχόμενο, μας υποδέχτηκε πρόσχαρος και φιλικός, έτοιμος να ξεδιπλώσει, σε μια απολαυστική συζήτηση, τις σκέψεις που βρίσκονται πίσω απ’ τα καθαρά και λαμπερά του μάτια.

Πως αποφασίσατε να ανεβάσετε ένα τόσο φιλοσοφικό έργο;
Είναι ένα έργο το οποίο εγώ το έχω αγαπήσει απ’ όταν ήμουν στη Δραματική Σχολή, απ’ το 1997 που το πρωτοδιάβασα. Από τότε το ‘χα στο μυαλό μου ότι ήθελα να κάνω αυτό το έργο και φέτος μας δόθηκε αυτή η δυνατότητα με το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και με τη Stefi Theatreworks να τα καταφέρουμε. Όλα αυτά τα χρόνια που ξαναεπέστρεφα σ’ αυτό το ρόλο, δηλαδή το ‘χω διαβάσει 3-4 φορές σίγουρα, ήταν κάτι το οποίο πάντα ήθελα. Εγώ δεν το βρίσκω ότι είναι τόσο πολύ μόνο φιλοσοφικό, δηλαδή έχει πολλά άλλα πράγματα. Έχει και δράση, πολλή, σαν έργο και την ίδια στιγμή το θεωρώ πάρα πολύ σύγχρονο σε σχέση με το τι περνάμε και ‘μεις και το τι έχει γράψει ο Αλμπέρ Καμύ στο συγκεκριμένο έργο. Εμένα είναι απ’ τους αγαπημένους μου συγγραφείς. Τον πρωτογνώρισα απ’ το έργο του «Η Πτώση» και μετά από τότε έχω διαβάσει όλα τα έργα του. Απλώς με το συγκεκριμένο έργο ήμουνα κολλημένος!

Πάνω σ’ αυτό που είπατε, ότι σχετίζεται μ’ αυτά που περνάμε σήμερα. Άρα δεν βρίσκετε τολμηρό το ανέβασμα ενός τέτοιου έργου, σε σχέση με τον κόσμο και όλα όσα του συμβαίνουν, ότι θα τον βαρύνει.
Όχι, δεν νομίζω γιατί αυτό που κάνει ο Καμύ είναι ότι κάπως, με κάποιον τρόπο λέει αυτά που θα ‘θελε να δηλώσει γενικώς για τους ανθρώπους, για τα υπαρξιακά θέματά τους, για το πόσο τελικά αντιδρούνε, πόσο ξεσηκώνονται απέναντι σε κάποια πράγματα, όπως είναι η εξουσία που τους ποδοπατάει και τους κάνει ό,τι θέλει και τελικά δεν κάνουν τίποτα. Για το τι δύναμη θα μπορούσε να έχει η εξουσία με έναν άλλο τρόπο και όχι έτσι όπως την έχουμε γνωρίσει εμείς, ότι δηλαδή θα μπορούσε η εξουσία να χρησιμοποιηθεί μ’ έναν καλύτερο τρόπο και να έχουμε μια καλύτερη ζωή όλοι μας, αλλά δυστυχώς τα πράγματα δεν είναι έτσι. Αυτά καταδεικνύει ο Καμύ και γι’ αυτό ήθελα και ‘γω να ασχοληθώ μ’ αυτό το έργο.

stankoglou_kaligoulas_interview_2017_03_002

Στο έργο υπάρχει – και το λέτε μ’ εκπληκτικό τρόπο, δηλαδή και σε συνδυασμό με το πώς είναι σκηνοθετημένη η εικόνα – «οι άνθρωποι πεθαίνουν και δεν είναι ευτυχισμένοι».
Πολύ σοφή κουβέντα δεν είναι;

Χμ… άρρωστη ψυχή, απαισιοδοξία ή αλήθεια;
Όχι, νομίζω ότι είναι απόλυτη αλήθεια, κατά τη γνώμη μου δηλαδή και ειδικά στις μέρες μας. Δε μιλάει για όλους τους ανθρώπους, αλλά σίγουρα για τη μεγαλύτερη μάζα ανθρώπων αυτό ισχύει με κάποιο τρόπο και η δυσκολία του Καλιγούλα είναι να δεχτεί τα γηρατειά, είναι αυτό που λέει στο τέλος «Η Δρουσίλλα γριά; Πολύ χειρότερο απ’ τη Δρουσίλλα νεκρή». Ο Καμύ παίρνει διάφορα φιλοσοφικά ζητήματα, υπαρξιακά θέματα και προσπαθεί λίγο πολύ, με κάποιο τρόπο να αναδείξει μια καινούργια ίσως ηθική, μια καινούργια οπτική γωνία της ζωής. Και αυτό προσπαθούμε όλοι μας όσο μπορούμε να το περάσουμε και στον κόσμο.

Τον απασχολεί πολύ μέσα σ’ αυτό το κείμενο το ζήτημα της ευτυχίας.
Τον απασχολεί, ναι, γιατί ο Καμύ μιλάει για το παράλογο και ξέρουμε, όσοι έχουν διαβάσει τουλάχιστον Καμύ, ότι η ευτυχία δεν είναι κάτι που μπορείς να το έχεις για μια ζωή, ούτε κρατάει καιρό. Δηλαδή είναι πολύ μικρές στιγμές οι οποίες σε διαμορφώνουν, τις περνάς, αλλά από εκεί και πέρα δεν είναι ότι είσαι ευτυχισμένος πάντα. Δυστυχώς δεν μπορείς. Ίσως να ‘ταν αφόρητη η ζωή κιόλας αν ήσουν ευτυχισμένος πάντα. Αλλά αυτά καταδεικνύει και αυτά προσπαθούμε εμείς να μεταγγίσουμε κάπως προς το κοινό.

Στη δική σας ζωή τι είναι ευτυχία;
Απλά πράγματα. Νομίζω την ευτυχία τη βρίσκεις σε απλά πράγματα. Δηλαδή, ευτυχία είναι να ‘μαι με τα παιδιά μου, να παίζω, να περνάω χρόνο μαζί τους, να ‘μαι σε μια θάλασσα και να κολυμπάω μόνος μου, να κάνω πράγματα που μου αρέσουν, ν’ ακούω μουσική, να μαγειρεύω, να τρώω ωραίο φαγητό, πολύ απλά πράγματα… Απλώς το θέμα είναι ότι στις μέρες μας, ακόμα και αυτά πλέον τα απλά πράγματα που κάνεις, όταν δίπλα σου βλέπεις ότι η δυστυχία είναι πολύ μεγάλη, δεν μπορείς να τα χαρείς όσο θα ήθελες.


Είπατε πριν ότι το κείμενο αυτό το είχατε διαβάσει απ’ το 1997. Τώρα που το ξαναδιαβάσατε και βαθύτερα για να ερμηνεύσετε αυτό το ρόλο νιώθετε ότι επηρέασε ακόμα περισσότερο τις μέχρι τώρα απόψεις σας για τα ζητήματα που θίγει;

Κοίταξε, όσο μεγαλώνεις αντιμετωπίζεις τη ζωή και τα πράγματα τα οποία μαθαίνεις με διαφορετικό τρόπο. Σίγουρα οι γνώσεις μου είναι πολύ περισσότερες απ’ ότι ήταν όταν το διάβασα το 1997, σίγουρα το ‘χα δει λίγο διαφορετικά το κείμενο, αλλά την ίδια στιγμή προσπάθησα να κρατήσω αυτή τη νεανικότητα με την οποία το διάβασα τότε, αυτήν την ορμή την οποία είχα και αυτό που μου ‘χε κάνει όταν το πρωτοδιάβασα. Από ‘κει και πέρα όμως, σίγουρα κατάλαβα πολλά περισσότερα πράγματα ύστερα από είκοσι τόσα χρόνια και αυτά προσπάθησα να αναδείξω και να μεταφέρω πάνω στη σκηνή.

Εσείς καταλαβαίνετε τον Καλιγούλα;
Νομίζω πως ναι, τον καταλαβαίνω. Τον καταλαβαίνω μέχρι ένα σημείο, όσο μπορεί ένας ηθοποιός να καταλάβει έναν χαρακτήρα, έτσι; (Γέλια)
Γιατί προσπαθείς μέσα από αυτό το οποίο ξέρεις από το κείμενο να τον ενσαρκώσεις με κάποιον τρόπο, αλλά σίγουρα πολλά πράγματα σου φεύγουνε και η αλήθεια είναι ότι όλο αυτό με το θέατρο είναι μια διαδικασία που είναι in progress πάντα. Δεν είναι ότι έχεις φτάσει την τελειότητα ή ότι ξέρεις τα πάντα για το χαρακτήρα σου. Κάθε μέρα μπορεί κάτι καινούργιο να σου γεννηθεί, κάτι που δεν το είχες σκεφτεί ούτε στις πρόβες, αλλά μπορεί στις παραστάσεις να σου έρθει και αυτό να σου δώσει μια καινούργια πάσα για να προχωρήσεις παρακάτω και να παίζεις κάθε μέρα μ’ έναν διαφορετικό τρόπο. Σίγουρα από μια βάση συγκεκριμένη, αλλά προσπαθώντας να καταδείξεις κάποια πράγματα. Για παράδειγμα, αυτό που λέει μέσα στο έργο ο Καμύ: «πάρα πολλοί νεκροί, πάρα πολλοί νεκροί». Δεν είχα σκεφτεί ποτέ στις πρόβες ότι το λέει για τους ανθρώπους που είναι απέναντί του και για τους θεατές. Αυτό μου ήρθε κατά τη διάρκεια των παραστάσεων, για το κοινό μέσα, ότι ναι, είσαστε νεκροί τελικά, είμαστε νεκροί, σας κάνω όλα αυτά που σας κάνω ως Καλιγούλας, ως «εξουσία» και δεν αντιδράτε, δεν κάνετε τίποτα. Οπότε ναι, είναι σαν ο Καμύ να έχει γράψει ένα έργο για να το μεταφέρει στους θεατές, είναι σαν να έχει γράψει την άποψή του για να την μιλήσει, να τη φωνάξει.

Η άποψη αυτή, οι απόψεις που καταθέτει ο Καλιγούλας σε σχέση με σας. Όταν κατανοείτε τη συμπεριφορά κάποιου, τη δικαιολογείτε κιόλας;
Όχι σώνει και καλά. Εντάξει, ο Καλιγούλας… όχι, σίγουρα κάνει λάθη, δηλαδή οι πράξεις του είναι…
Ο ίδιος δεν είναι τρελός. Είναι πάρα πολύ λογικός και αυτά τα οποία λέει έχουν τρομερή αλήθεια και είναι πολύ ουσιαστικά πράγματα, απλώς το ότι οι άλλοι δεν τον καταλαβαίνουν, αυτό τον οδηγεί σε τρελές πράξεις, παρανοϊκές. Αυτό δε σημαίνει όμως ότι έχει ο Καλιγούλας το άδικο. Θα μπορούσε κάποιος – και αυτή είναι η μεγάλη του ανάγκη μέσα στο έργο – κάποιος να καταλάβει κάτι από αυτό το οποίο λέει ο ίδιος. Αυτό για το οποίο μιλάει είναι μια καινούργια ηθική, να πάψουν δηλαδή τους κανόνες τους μέχρι τώρα, που μας έχουνε διαμορφώσει και απ’ ότι φαίνεται μας έχουνε διαμορφώσει μ’ αυτόν τον τρόπο με τον οποίο τελικά πεθαίνουμε και δεν είμαστε ευτυχισμένοι, να βρούμε καινούργιους κανόνες που να πεθαίνουμε και να μπορούμε τουλάχιστον να ‘μαστε ευτυχισμένοι. Και μιλάει για τέτοια πράγματα πάρα πολύ κατά τη διάρκεια και μάλιστα φέρνει σε πολύ ακραίες καταστάσεις όλους τους άλλους. Αλλά τους δίνει το δικαίωμα να αντιδράσουν αληθινά, όταν λέει σ’ έναν Πατρίκιο: «Είσαι κακόκεφος; Μήπως επειδή σκότωσα το γιο σου;»…θα μπορούσε να του πει: «Ναι, είμαι κακόκεφος, σκότωσες το γιο μου, ρε ***, έχεις σκοτώσει το γιο μου», αλλά αυτός λέει: «Όχι»…ο φόβος…λέει: «Όχι…το αντίθετο μάλιστα». Θέλω να πω και οι πράξεις του Καλιγούλα έπονται και από λάθη τα οποία κάνουν και οι άνθρωποι γύρω του.

stankoglou_kaligoulas_interview_2017_03_005

Άρα δεν τον προσεγγίσατε ως κακό ή ως τρελό;
Καθόλου, ίσα ίσα, προσπάθησα να τον προσεγγίσω, αρχικά να τον κατανοήσω ο ίδιος και έπειτα να βρω τα στοιχεία τα οποία τον οδηγούνε μέσα σ’ αυτήν την κατάσταση, μέσα σ’ αυτήν την τρέλα. Την «τρέλα». Γιατί δεν είναι ουσιαστική τρέλα. Μέχρι και το τέλος, μέχρι και την ώρα που πεθαίνει, αυτά τα οποία λέει είναι τρομερά λογικά πράγματα. Οι πράξεις του είναι τρελές, μόνο. Και βέβαια, προσπάθησα πρώτα να τον κατανοήσω και από ‘κει και πέρα να τον δικαιολογήσω και να τον παρουσιάσω ως έναν ευαίσθητο άνθρωπο, ο οποίος απλά ψάχνει να βρει μια δικιά του αλήθεια, γιατί δεν είναι ικανοποιημένος μ’ αυτήν την ζωή, μ’ αυτόν τον τρόπο με τον οποίο ζουν οι άνθρωποι.

Πάνω σ’ αυτό που είπατε, ότι οι πράξεις του είναι τρελές, τελικά όταν θες να ερμηνεύσεις τον κόσμο θα καταλήξεις στην τρέλα;
Όχι σώνει και καλά, δε νομίζω. Απλά όταν θέλεις να αλλάξεις τον κόσμο με άλλον τρόπο…
Τώρα μιλάμε για ακραία φιλοσοφικά πράγματα, θέλω να πω ότι και ο ίδιος ο Καμύ έχει γράψει πράγματα όντας ο ίδιος ξένος από τον εαυτό του. Το πρώτο του βιβλίο λέγεται «Ο Ξένος» και αυτό με το οποίο «συνομιλεί» είναι το πόσο τελικά γνωρίζουμε εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας, μιλάμε για αυτό που έρχεται απ’ έξω και δεν το κατανοούμε και δεν το δεχόμαστε και δεν το… αλλά πόσο την ίδια στιγμή έχουμε δεχθεί εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας;

Είναι φοβερά τα ζητήματα στον Καλιγούλα…
Και δεν έχει ένα ζήτημα μόνο! Έχει πολλά! Δηλαδή θέτει πάρα πολλά, δεν είναι μόνο ένας που θέτει πολλά πολλά πράγματα, αλλά μέσα σ’ έναν πολύ συγκεκριμένο κλοιό και πλαίσιο, κατά τη γνώμη μου, πιστεύω, που είναι ο άνθρωπος, και όχι με φανφάρες ή δήθεν ερωτηματικά, αλλά με πολύ ουσιαστικά ερωτηματικά και αυτό κάνει το έργο να είναι τόσο σημαντικό.


Και είναι σε κάθε πρόταση, κάθε μια έχει ένα βάρος.
Ναι και δεν είναι μόνο οι προτάσεις του Καλιγούλα, είναι και οι προτάσεις των Πατρικίων, αυτά που λέει η Σεζόνια…

Του Ελικώνιου…
Του Ελικώνιου, είναι πράγματα τα οποία… όλοι οι χαρακτήρες φτιάχνουν αυτό το οποίο θέλει να πει ο Καμύ.

Ίσως… ξαναγυρίζω λίγο μ’ αυτό που είπατε, με τις τρελές πράξεις. Επειδή προσπαθούσε πολύ ο Καλιγούλας να κατανοήσει τελικά τον κόσμο και το νόημά του, ίσως όταν προσπαθούμε να το κάνουμε αυτό, λιγάκι τελικά φλερτάρουμε με την τρέλα; Το αποδεχόμαστε, δηλαδή, ένα τέτοιο γεγονός;
Κάποιοι το αποδέχονται, κάποιοι δεν το αποδέχονται. Πολλοί λένε, ξέρεις, ότι ο κόσμος ενός ανθρώπου ο οποίος έχει μια «τρέλα» ή μια άλλη πραγματικότητα από σένα και είναι στο περιθώριο, δε σημαίνει ότι σώνει και καλά είναι λάθος, μπορεί εσύ να είσαι λάθος, που είσαι ο ηθικός άνθρωπος που αγαπάς τη μαμά σου, τον μπαμπά σου, θέλεις να μην κερατώσεις τον άντρα σου ή τον φίλο σου, που θες να κάνεις παιδιά, οικογένεια, μπορεί εσύ να είσαι λάθος και να μην είναι αυτός ο λάθος, άμα το δεις μ’ άλλον τρόπο…


Ο Καλιγούλας πάντως φτάνει κάποια στιγμή στο σημείο να αρνείται τον άνθρωπο.
Αυτό είναι το μεγάλο του λάθος τελικά. Αλλά για να φτάσει σ’ αυτό το σημείο, έχει περάσει μια πολύ μεγάλη πορεία ούτως ώστε προσπάθησε να τον κατανοήσει. Τον αρνείται γιατί κάνει λάθη ο άνθρωπος πάρα πολύ μεγάλα.

Και καταλήγει στο τέλος ότι η ανθρώπινη ζωή είναι τελείως ασήμαντη.
Κατά κάποιον τρόπο, ναι. Αυτό κιόλας το είχε υπερασπιστεί ο Καμύ, έχει γράψει πάρα πολύ ο ίδιος σε σχέση με το δικαίωμα του ανθρώπου στην αυτοκτονία. Από εκεί ξεκινάει όλο αυτό που άρχισε ο ίδιος με τον κύκλο του παραλόγου, που είχε γράψει και το «Μύθο του Σίσυφου» και τον «Καλιγούλα» και τον «Ξένο». Από εκεί ξεκίνησε, το ότι ο άνθρωπος έχει δικαίωμα να πάρει τη ζωή του ανά πάσα στιγμή, σκοτώνεις τον εαυτό σου αν το θες, αλλά δεν ξέρω, είναι και αυτό ένα όριο που πρέπει να το ψάξεις. Αυτό βέβαια κάνει τη ζωή παράλογη, γιατί απ’ την άλλη συνεχίζεις να ζεις μέσα σε μια ζωή όπου δεν είσαι ικανοποιημένος απόλυτα από τα πράγματα τα οποία θέλεις και όχι μόνο δεν είσαι εσύ με τον εαυτό σου, αλλά ούτε και με το γύρω, με αυτό το οποίο ζεις, πολύ συχνά…
Βέβαια, εντάξει, το έργο είναι και γραμμένο σε μια εποχή πολύ δύσκολη, λίγο πριν ξεκινήσει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, το τελειοποίησε κατά τη διάρκειά του και ήρθε το οριστικό τέλος του έργου μετά, αφού τελείωσε ο πόλεμος, οπότε έχει μέσα και πράγματα τα οποία και για μας είναι δύσκολο να τα κατανοήσουμε, γιατί δεν το ‘χουμε ζήσει αυτό το πράγμα. Το κατανοούμε μόνο θεωρητικά.

Στο σήμερα, στη δική σας ζωή, έχουν συμβεί γεγονότα που σας έκαναν να σκεφτείτε κάπως έτσι; Ότι η ανθρώπινη ζωή είναι τελείως ασήμαντη;
Κοίταξε να δεις, όλοι μας ως νέοι νομίζω έχουμε σκεφτεί ότι θα πεθάνουμε ή έχουμε κάνει και τρέλες στη ζωή μας ως μικροί και δεν δείχνουμε αξία στη ζωή, δεν ξέρουμε τι είναι ακριβώς, δηλαδή ως νέοι είμαστε λίγο πιο αφελείς και πιο επικίνδυνοι. Αλλά μεγαλώνοντας αρχίζεις και συνειδητοποιείς και βάζεις κάποιες, αυτό που λέμε, αρχές. Αυτά τα οποία θέτει ο Καμύ δεν είναι ότι πρέπει οπωσδήποτε να τα πάρεις κατά γράμμα και να τα τηρήσεις, αλλά συγχρόνως να σκεφτείς τα πράγματα μ’ έναν έτσι, λίγο διαφορετικό τρόπο. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε με το έργο, λίγο να σε ταρακουνάει και να σε ξυπνάει και να σου πει «κοίταξε να δεις, πρέπει και κάτι άλλο να κάνεις, δεν είναι μόνο αυτό».


Και πρέπει να πω, ξεφεύγοντας απ’ τη συζήτηση αλλά μ’ αφορμή την παράσταση: ευχαριστούμε πάρα πολύ, γιατί ακούγοντας το κείμενο από όλους σας, σκεφτόμασταν μαζί σας ταυτόχρονα, χωρίς να χάνουμε τη ροή του έργου.
Ναι, αυτό είναι σημαντικό και το ‘χω ακούσει και από πολλούς θεατές και, ξέρεις, είναι μεγάλη επιτυχία για μας το ότι έχοντας ένα τέτοιο δύσκολο έργο, το πρώτο πράγμα που όλοι μας προσπαθήσαμε να κάνουμε είναι να μεταφέρουμε το συγκεκριμένο κείμενο και να μπορέσει ο κόσμος να το κατανοήσει και να το δει και μέσα από μια άλλη οπτική γωνία και το ότι το καταφέραμε, αυτό μας κάνει πολύ χαρούμενους. Οι περισσότεροι δηλαδή που έρχονται σε μένα μου λένε: «Ωραία παράσταση, κλπ αλλά…το κείμενο, ακούσαμε το κείμενο» και αυτό είναι πολύ σημαντικό για μένα, γιατί αυτό ήθελε πιστεύω να κάνει και ο ίδιος ο Καμύ.

Και σας ευχαριστούμε πάρα πολύ γι’ αυτό, πραγματικά!
Εγώ σας ευχαριστώ, εγώ!

Κάτι ακόμα… στις 8 Μαρτίου, τη μέρα της γυναίκας, κυκλοφόρησε ένα βίντεο όπου με τη Δάφνη Λαμπρόγιαννη μιλάτε για την ανισότητα των δύο φύλων. Στο έργο ο Καλιγούλας υποστηρίζει ότι η ζωή δεν έχει νόημα και όποιος το καταλάβει είναι ελεύθερος. Για σας οι διεκδικήσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων και η πάλη για δικαιοσύνη και έναν καλύτερο κόσμο δίνουν νόημα στη ζωή;
Είναι πάρα πολύ σημαντικό. Σίγουρα. Σίγουρα δίνουν νόημα στη ζωή. Και άμα κάτσεις και το σκεφτείς ότι σε 170 χρόνια από τώρα οι γυναίκες θα έχουν ίση μεταχείριση με τους άντρες είναι κάπως…
Έτσι, μπορείς να πεις ότι αυτή η ζωή δεν έχει νόημα. Δηλαδή, αν σκεφτείς ότι μετά από 170 χρόνια οι γυναίκες θα έχουν ίση μεταχείριση σ’ όλα τα θέματα, ίση, με τους άντρες, ε, αυτή η ζωή που ζεις τώρα δεν έχει νόημα. Αυτό εννοεί ο Καμύ, λέγοντας ότι η ζωή δεν έχει…
Αυτή η ζωή, αυτή, δεν έχει νόημα, γιατί ξέρουμε ότι θα μπορούσες να ‘σαι ίση και συ ως γυναίκα και να πληρώνεσαι όπως ένας άντρας και να ‘χεις πιο πρόσβαση σε διάφορα άλλα επαγγέλματα, σε διάφορες άλλες καταστάσεις γενικώς.


Γενικά πιστεύετε ότι σ’ ένα μεγάλο ανθρώπινο αδιέξοδο η τέχνη μπορεί να φέρει λύτρωση;
Ε, ναι, σίγουρα για μας που την κάνουμε, σίγουρα, ναι! (Γέλια)
Από κει και πέρα, ναι, αν είναι η «καλή» τέχνη και μεταφέρει ουσιαστικά πράγματα, πιστεύω ότι και γι’ αυτόν που θα το δει σίγουρα θα τελειώσει η παράσταση, θα πάρει κάποιες ιδέες, θα μπορέσει να τις κουβεντιάσει με μια φίλη ή ένα φίλο και λίγο, αυτό που λέμε, λίγο να μετακινηθεί απ’ αυτό το οποίο ήξερε μέχρι πριν και αυτό πιστεύω ότι μπορεί να γίνει λυτρωτικό. Βέβαια, για να λυτρωθείς πρέπει να ‘χεις τις κεραίες σου και συ ο ίδιος ανοιχτές. Δε σημαίνει ότι πρέπει και ο άλλος να σε… «μαγέψει» και να ‘ναι «Το Απόλυτο». Πρέπει να μπεις και συ σ’ έναν κόσμο, να ‘σαι ανοιχτός να μπεις σ’ έναν κόσμο καινούργιο.

Μάλιστα… και κάτι τελευταίο…
Πώς αποφορτίζεστε απ’ το βάρος απ’ το βάρος αυτού του ήρωα;!
(Γέλια) Πίνω δύο ουίσκι… πολύ γρήγορα!
Και μετά πάω για ύπνο. Δεν μπορώ να κοιμηθώ βέβαια κατευθείαν, ναι, σίγουρα… κάνω γυμναστική, κάνω άλλα πράγματα, παίζω με τα παιδιά μου, προσπαθώ να βρω άλλους τρόπους να αποφορτιστώ γιατί όντως είναι αρκετά δύσκολο.

Πάντως ο ρόλος είναι εκτόνωση!
Είναι εκτόνωση αλλά κάτι αδειάζει μετά. Εκτονώνεσαι αλλά μετά αδειάζεις και μετά δεν ξέρεις τι γίνεται, είναι λίγο περίεργο αυτό το συγκεκριμένο έργο μ’ αυτό το χαρακτήρα.


Αλλά είναι ένα ωραίο άδειασμα, όχι ότι «νιώθω κενός»…
Όχι, κενός όχι, είναι ωραίο άδειασμα, απλώς σωματικά… είναι αυτό που λέει ο Καλιγούλας «το σώμα είναι αυτό που υποφέρει» από ένα σημείο και έπειτα, οπότε πρέπει να το αγαπήσεις, πρέπει να το προσέξεις και… εκεί πέρα… όταν δεν έχεις χρόνο μπορεί λίγο να… χάσεις τη μπάλα.

Θέλετε να μας πείτε τα επόμενα σχέδιά σας;
Θα ξανακάνω το «Επτά επί Θήβας», που θα πάμε και Επίδαυρο πάλι, με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, που ‘χαμε κάνει την παράσταση πέρυσι μ’ επιτυχία, μας ξαναπήρανε στο Φεστιβάλ Επιδαύρου, θα κάνουμε περιοδεία μ’ αυτό… βγαίνει η ταινία τώρα στις 23 Μαρτίου, το «America Square» από την Feelgood, μια πολύ ωραία ταινία και μιλάω για κάποια άλλα πράγματα για του χρόνου το χειμώνα.

Τέλεια! Ανυπομονούμε! Ευχαριστούμε πολύ!
Εγώ ευχαριστώ, να ‘στε καλά!

stankoglou_kaligoulas_interview_2017_03_001

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here