Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
“Η σημασία αυτής της στήλης του musiccorner είναι ακριβώς ότι λέει ο τίτλος της: “Αφιερωμένη εξαιρετικά” σε ανθρώπους που προσέφεραν στο ελληνικό τραγούδι, αλλά μένοντας ηθελημένα στην “οπισθοφυλακή” και χωρίς ποτέ να ζητήσουν κάτι περισσότερο από το να κάνουν αυτό που αγαπούσαν.
Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.
Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!
———————————————————–
Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, πέρασε στη “στοά των αθανάτων” του ελληνικού πολιτισμού για πολλούς λόγους. Εκ των βασικότερων, χωρίς καμία αμφιβολία, είναι η συνεργασία του με το Μίκη Θεοδωράκη, που χάρισε μοναδικές κι ανεπανάληπτες στιγμές στο τραγούδι της πατρίδας μας.
Ωστόσο, ο “σερ” είχε την τύχη και την ευτυχία να δώσει φωνή και σε έργα πολλών και σπουδαίων δημιουργών. Ο Μάνος Χατζιδάκις, ισότιμος του Μίκη και “συνοδοιπόρος” του στην “επανάσταση” που έγινε στο χώρο της ελληνικής μουσικής στις αρχές της δεκαετίας του ’60, δε θα μπορούσε ν’ αποτελέσει εξαίρεση…
Μπορεί η συνεργασία του με το Μπιθικώτση να μετρά μόλις 14 τραγούδια (συν ένα, όπου ο ερμηνευτής ακούγεται μόνο στα φωνητικά), εκ των οποίων τα τρία σε δεύτερη εκτέλεση, όμως τα περισσότερα έχουνε περάσει στο “πάνθεον” της εγχώριας μουσικής και είναι πασίγνωστα κι αγαπημένα.
Πιστεύουμε λοιπόν ότι αξίζει τον κόπο να τα “φωτίσουμε” εκ νέου και να θυμίσουμε στιγμές που μείνανε χαραγμένες με χρυσά κι ανεξίτηλα γράμματα στο “βιβλίο” του ελληνικού πολιτισμού…
Από πουκάμισο…τραγούδια
Η ιστορία της πρώτης δισκογραφικής “επαφής” του Γρηγόρη Μπιθικώτση με το Μάνο Χατζιδάκι, είναι ιδιαίτερα “χαριτωμένη” κιαι οφείλεται σε μια καθαρή σύμπτωση. Ο ερμηνευτής και δημιουργός, είχε πάει σ’ ένα μαγαζί ν’ αγοράσει ένα πουκάμισο και βγαίνοντας, άκουσε από ένα πλανόδιο γραμμόφωνο το “Γαρύφαλλο στ’ αυτί”, που είχε γράψει ο δημιουργός για την ταινία του Αλέκου Σακελλάριου “Λατέρνα, φτώχια και φιλότιμο”.
Αμέσως, ζήτησε από τον κάτοχο της συσκευής να του το ξαναβάλει, αλλά και ν’ ακούσει και το τραγούδι που υπήρχε στην άλλη πλευρά του δίσκου. Ήτανε το “Είμαι άντρας (και το κέφι μου θα κάνω)” από το ίδιο φιλμ και ο “σερ” ενθουσιάστηκε. Χωρίς να χάσει καιρό, έτρεξε στην Columbia, βρήκε τον Τάκη Λαμπρόπουλο και του μίλησε γι’ αυτά. Εκείνος, απογοητευμένος του απάντησε ότι οι πωλήσεις τους ήταν εξαιρετικά χαμηλές και τότε, ο Μπιθικώτσης του πρότεινε να τα ηχογραφήσει και ο ίδιος.
Ο “ισχυρός άνδρας” της εταιρείας συμφώνησε, πάντως χωρίς να πιστεύει ότι θα μπορούσανε να γίνουν επιτυχίες. Όμως, ο ερμηνευτής πήγε και βρήκε το Χατζιδάκι, του συστήθηκε και για να τον πείσει να του επιτρέψει να τα τραγουδήσει, του είπε ότι θα έπαιζε μπουζούκι ο Βασίλης Τσιτσάνης.
Ο συνθέτης δέχτηκε κι έτσι, στις 31 Μαρτίου 1956 ηχογραφήθηκαν αυτά τα δύο τραγούδια. Ο Μπιθικώτσης δικαιώθηκε πανηγυρικά, αφού οι υπεύθυνοι του εργοστασίου της Columbia δεν προλάβαιναν να τυπώνουνε δίσκους 78 στροφών και οι πωλήσεις εκτινάχθηκαν στα ύψη, κάνοντάς τα πασίγνωστα στο πανελλήνιο.
Στη συνέχεια,το 1957 ο “σερ” τραγούδησε και το “Αχ βρε παλιομισοφόρια” των Χατζιδάκι-Σακελλάριου, με αφορμή το δεύτερο μέρος της ταινίας, που τούτη τη φορά είχε τίτλο “Λατέρνα, φτώχια και γαρύφαλλο”.
Φωνητικά και “Μαγική πόλη”
Και πάμε στο 1960, όταν προβάλλεται το φιλμ “Το κλωτσοσκούφι”, με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη, το άστρο της οποίας ήδη είχε αρχίσει να λάμπει. Ο Μάνος Χατζιδάκις ανέλαβε και πάλι να γράψει τη μουσική και τα τραγούδια, με το ομότιτλοπου ερμηνεύει η ίδια να γίνεται επιτυχία. Κατά τη διάρκειά του, στα φωνητικά ακούγεται ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο οποίος εμφανίζεται κιόλας στην ταινία…
Στις 20 Ιουνίου του 1963, ανεβαίνει στο θέατρο “Παρκ” της λεωφόρου Αλεξάνδρας η επιθεώρηση “Μαγική πόλη”. Είναι η πρώτη φορά που ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Μάνος Χατζιδάκις εμφανίζονται μαζί σε μια θεατρική παράσταση, έχοντας ο καθένας το δικό του ξεχωριστό κομμάτι για να παρουσιάσει τις δημιουργίες του.
Στους ερμηνευτές, περιλαμβάνεται και ο “σερ”, ο οποίος τραγουδούσε και στα δύο μέρη. Ήδη είχε ξεκινήσει να γράφει την ιστορία του με το Μίκη, ενώ ερμήνευε και δύο τραγούδια του Μάνου: Κατ’ αρχήν, το πασίγνωστο “Ειμ’ αητός χωρίς φτερά” σε στίχους Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, το οποίο συγκαταλέγεται στα κορυφαία που γράφτηκαν ποτέ και είχε πρωτακουστεί το 1961 από το σολίστα του μπουζουκιού Διαμαντή Πανάρετο, στην ταινία “Αγάπη και θύελλα”. Πάντως, η εκτέλεση του Μπιθικώτση είναι πραγματικά ανεπανάληπτη…
Επίσης, ο Γρηγόρης ερμήνευε και την “Κυρά” σε στίχους του ίδιου του Χατζιδάκι, το οποίο επίσης είναι γνωστό κι αγαπημένο…
Ένα 45άρι και μια τελευταία “Επιστροφή”…
Βρισκόμαστε στο 1965, όταν ο Μάνος Χατζιδάκις σε στίχους Νίκου Γκάτσου θα γράψει δύο τραγούδια για τη φωνή του “σερ”, τα οποία θα κυκλοφορήσουνε σ’ ένα δισκάκι 45 στροφών. Στη μια πλευρά, υπάρχει το πασίγνωστο “Λαύριο” (“Στο Λαύριο γίνεται χορός”), ενώ στην άλλη το “Πάει ο καιρός”, που είχε τη δική του περιπέτεια.
Μόλις η Ελλάδα μπήκε “στο γύψο” του Παπαδόπουλου και της παρέας του, αυτό το τραγούδι απαγορεύτηκε για ευνόητους λόγους κι έπαψε να μεταδίδεται από τα ραδιόφωνα, αλλά και να κυκλοφορεί. Πάνω στην ίδια μελωδία, ο Γκάτσος έγραψε νέους στίχους και ξανακυκλοφόρησε το 1971 με τίτλο “Πρωτομηνιά”, ερμηνευμένο από το Μανώλη Μητσιά…
Και φτάνουμε στο καλοκαίρι του 1970. Ο Μάνος Χατζιδάκις βρίσκεται στην Αμερική, αρνούμενος να ζήσει σε μιαν Ελλάδα που βρίσκεται κάτω από τη χουντική “μπότα”. Από εκεί, στέλνει ηχογραφημένες κάποιες νέες μελωδίες του μετά από αρκετά χρόνια, μαζί με τις οδηγίες για την ενορχήστρωσή τους, που αναλαμβάνει ο Δήμος Μούτσης. Ο Νίκος Γκάτσος γράφει τους στίχους κι έτσι, ξεκινούν οι ηχογραφήσεις του δίσκου “Επιστροφή”…
Βασικός ερμηνευτής είναι ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ενώ συμμετέχει και η μόλις 18χρονη Δήμητρα Γαλάνη, η οποία είχε κάνει το δισκογραφικό ντεμπούτο της το 1969, στο άλμπουμ “Ένα χαμόγελο” του Μούτση. Ο “σερ” ηχογραφεί επτά τραγούδια, γνωστότερα εκ των οποίων είναι τα “Χελιδόνι σε κλουβί” και “Μίλησέ μου”.
Ξεχωριστή στιγμή, είναι το ντουέτο του με την Αλίκη Βουγιουκλάκη στο “Δεσποινάκι” (που για χάρη της έγινε…”Αλικάκι”), ενώ υπάρχουνε μεταξύ άλλων και τα υπέροχα “Φιλντισένιο καραβάκι” και “Τι να γίνεται ο κυρ-Φώτης”. Κάποια από αυτά τα τραγούδια, θα ηχογραφηθούν σχεδόν παράλληλα από το Σταμάτη Κόκοτα (θα παραμείνουν ανέκδοτα ως το…2000) και το Γιώργο Μαρίνο…
Αυτή ήτανε και η τελευταία δισκογραφική συνεργασία του Γρηγόρη Μπιθικώτση με το Μάνο Χατζιδάκι. Ο “σερ” στη συνέχεια θα συνδέσει την πορεία του στο βινύλιο με μια σειρά δίσκων, στους οποίους ο ίδιος θα υπογράφει τη μουσική και ο Κώστας Βίρβος τους στίχους, ενώ ο μεγάλος κι αξέχαστος δημιουργός όταν επιστρέψει στην Ελλάδα, θ’ ασχοληθεί με πιο “εσωστρεφείς” μουσικές συνθέσεις, χρησιμοποιώντας σχετικά άγνωστους ερμηνευτές…
————
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…