Συνέντευξη στη Γιώτα Πριόνα
Φωτογραφίες: Λία Διαμαντοπούλου

Στις 11 & 12 Νοεμβρίου ο Ιανός θα φιλοξενήσει τον Στέφανο Κορκολή και τη Σοφία Μανουσάκη, σε μια μουσική «Συνάντηση» με το Μ. Θεοδωράκη. Ο μεγάλος Έλληνας σολίστ επιλέγει να παρουσιάσει τα «προδομένα έργα» του δημιουργού, εκείνα που η μεγάλη μερίδα του κοινού αγνοεί.

Η αφορμή της συζήτησής μας, λοιπόν, ξεκάθαρη. Τι ποιο ενδιαφέρον από μια κουβέντα για τις δύο αυτές εμφανίσεις, στις οποίες ο επαναπροσδιορισμός και η διαφορετική ματιά ανήκει στο Σ. Κορκολή, έναν καλλιτέχνη που χειροκροτείται και που γράφει τη δική του ιστορία στους σημαντικότερους χώρους κλασικής μουσικής παγκοσμίως!

Στη συνάντησή μας παρευρέθηκε και η Σοφία Μανουσάκη. Η νεαρή ερμηνεύτρια, μόλις στα 21 της χρόνια καταφέρνει με το ταλέντο της να κερδίσει την εμπιστοσύνη του Σ. Κορκολή και να «πείσει» το Μ. Θεοδωράκη. Μεταμορφώνεται στη μεγάλη ερμηνεύτρια  που μαγεύει στο πλευρό μέντορά της την Ακαδημία Σοπέν στη Βαρσοβία και συγκλονίζει το κοινό του  Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, το οποίο υποκλίνεται στο ταλέντο της.

Οι ιστορίες πολλές, η διάθεση εξομολογητική. Όλα αυτά, πρωί Δευτέρας, στο καφέ του Ιανού, λίγο πριν πετάξουν για τις προγραμματισμένες συναυλίες τους στο Παρίσι…

korkolis_synenteuksi_2016_07_003

Ας ξεκινήσουμε με τη «Συνάντηση» σας με τον Μίκη Θεοδωράκη…
Η αιτία για αυτές τις δύο εμφανίσεις στον Ιανό είναι η «Συνάντηση 2», το καινούριο CD που ετοιμάσαμε με την Σοφία Μανουσάκη και αφορά τα «προδομένα έργα» του Μ. Θεοδωράκη.

Σοφία, εσύ πως νιώθεις για τη συμμετοχή σου σ αυτό το εγχείρημα;
(Σοφία Μανουσάκη) Είμαι τυχερή, γιατί έχω δίπλα μου δύο μεγάλους δασκάλους. Ο Μ. Θεοδωράκης για ακόμα μια φορά με εμπιστεύτηκε. Είναι πολύ σημαντικό γιατί μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα που είμαι στο χώρο της μουσικής κάνω δεύτερο CD , πάλι σε έργα του Μ Θεοδωράκη, δίπλα στο Στέφανο. Τα προδομένα έργα είναι τόσο σπουδαίες μελωδίες…

Με δυο λόγια, κύριε Κορκολή, ποια ήταν τα «προδομένα έργα»;
Είναι 23 CDs τα οποία από την περίοδο 1980 έως σήμερα δεν ακούστηκαν ποτέ, δεν φάνηκαν. Ο Μίκης σε μία πάρα πολύ ώριμη και δημιουργική περίοδο της ζωής του απαγορεύτηκε ξανά. Αυτή τη φορά ήταν μια ιδιότυπη απαγόρευση. Κάποιος μπορεί να μπει στο site του και να διαβάσει την επιστολή του για τα προδομένα έργα. Τα εξηγεί όλα με ονόματα. Ο Μίκης δεν χαρίζεται…

…ανακαλύπτοντας τον κλασικό Θεοδωράκη τον βάζω στους δέκα καλύτερους όλων των εποχών. Ο ίδιος ο Σοστακόβιτς, όσο ο Μίκης ήταν ακόμα νεαρός, του έδωσε το μετάλλιο μουσικής ιδιοφυίας. Ο Σοστακόβιτς! Στο εξωτερικό αν ανοίξετε οδηγό συναυλιών παντού υπάρχει συμφωνικός Θεοδωράκης. Εκτός από εδώ…

Ποιος ήταν ο ρόλος σας σε αυτή την ιστορία;
Γνωρίζοντας καιρό τον Μίκη Θεοδωράκη εκνευρίστηκα όταν διάβασα την επιστολή. Αν θέλετε συγκινήθηκα και στενοχωρήθηκα. Στις πολλές μας επισκέψεις με τη Σοφία στο Μίκη ήρθε η κουβέντα σε αυτό το θέμα. Μας εξήγησε και έπειτα του ζητήσαμε να τα δισκογραφήσουμε, να κάνουμε δηλαδή μια επιλογή από όλα τα CDs και να βγουν κάποια κομμάτια. Εκείνος μας πρότεινε το «Μια θάλασσα  γεμάτη μουσική», το οποίο σε χαρακτηριστικά θεωρεί πως είναι το απόσταγμα των μελωδιών του. Είναι ένας δίσκος που γράφτηκε το ‘87 στο Παρίσι και βγήκε το ‘94 με την Αγγελική Ιονάτος. Μέχρι εκεί όμως… Είναι άγνωστος παντελώς! Είναι ένας Μίκης Θεοδωράκης εντελώς διαφορετικός. Με λυρικότητα και απίστευτες μελωδίες. Στην πορεία αυτού του CD μας είπε να κάνουμε και τους «Χαιρετισμούς», οι οποίοι κυκλοφόρησαν το ‘82 σε ερμηνεία της Δ. Γαλάνη και ανήκουν στα «προδομένα». Δύσκολο εγχείρημα, διότι εκεί είχα να μεταφέρω μια ολόκληρη ορχήστρα σε ένα πιάνο. Συμπεριλαμβάνονται η «Μικρή σουίτα για πιάνο», ένα πιανιστικό αριστούργημα που ανήκει στον «κλασικό» Μίκη, τη συμφωνική μουσική του.

Η επιλογή του επαναπροσδιορισμού των Προδομένων λειτουργεί και ως ηθική δικαίωση για το δημιουργό;
Θεωρώ πως ο Μίκης δεν χρειάζεται καμιά δικαίωση, αλλά μέσα του, ναι, τη νιώθει! Θέλει να ξεκαθαρίσει τα πράγματα. Εμείς προσπαθούμε να ξεκαθαρίσουμε το τοπίο ως προς τι είναι ο Θεοδωράκης. Γιατί ο Θεοδωράκης πέρα από τα τραγούδια που όλοι γνωρίζουμε είναι για μένα ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες της κλασικής, της συμφωνικής μουσικής. Και έχω πλήρη επίγνωση όσων λέω. Σας μιλά ένας κλασικός σολίστ. Ανακαλύπτοντας τον κλασικό Θεοδωράκη τον βάζω στους δέκα καλύτερους όλων των εποχών. Ο ίδιος ο Σοστακόβιτς, όσο ο Μίκης ήταν ακόμα νεαρός, του έδωσε το μετάλλιο μουσικής ιδιοφυίας. Ο Σοστακόβιτς! Στο εξωτερικό αν ανοίξετε οδηγό συναυλιών παντού υπάρχει συμφωνικός Θεοδωράκης. Εκτός από εδώ!

korkolis_synenteuksi_2016_07_007

Πως εξηγείτε την ελληνική… «διαφοροποίηση»;
Πώς να το εξηγήσω… Κανείς προφήτης στον τόπο του. Εγώ θεωρώ ότι επειδή είναι κάτι το ανέγγιχτο ο Μίκης προσπαθούμε να το ψαλιδίσουμε. Δεν μπορώ να διανοηθώ πως στους χώρους κλασικής μουσικής που έχουμε στην Ελλάδα, είτε λέγεται Μέγαρο Μουσικής είτε Λυρική Σκηνή, δεν υπάρχει Θεοδωράκης. Έχει τέτοια πληθώρα έργων, έχει γράψει τόσες όπερες, τόσα συμφωνικά. Τα Πρελούδια, η Σουίτα του, τόσα πιανιστικά έργα του, οι σονατίνες του, αυτά θα έπρεπε να ‘ναι υποχρεωτικά και να διδάσκονται στα ωδεία. Επικεντρώνομαι στον Θεοδωράκη, γιατί για μένα τουλάχιστον σ ‘αυτόν τον τομέα είναι ο ύψιστος.

Εκπλήξεις θα υπάρξουν στις παραστάσεις του Ιανού;
Μία από τις εκπλήξεις θα είναι μια λατέρνα. Προέκυψε όταν κάναμε πρόβα με τη Σοφία και από κάτω περνούσε λατερνατζής που έπαιζε Θεοδωράκη.  Είναι γοητευτικός ο ήχος της λατέρνας, αν και το έχω ζήσει ελάχιστα. Τότε, δηλαδή, που περνούσαν οι λατέρνες και έμπαινε ο ήχος αβίαστα απ’ τα ανοιχτά παράθυρα, η μεγάλη μουσική και η μεγάλη ποίηση. Το θεωρώ πολύ σημαντικό για τον πολιτισμό μας, κάτι που έχει ξεχαστεί και θα ‘ταν πολύ όμορφο να το βιώσουμε. Η Σοφία θα τραγουδά πάνω στη λατέρνα. Θα έχουμε επίσης φλάουτο και τσέλο.

Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει ένα έργο για να το θεωρήσετε αριστουργηματικό;
Τρίτη Συμφωνία, Δεύτερη Συμφωνία, Κονσέρτο για πιάνο και ορχήστρα…
Στην Τρίτη συμφωνία έχει μελοποιήσει έναν στίχο από την Πόλη του  Καβάφη. Την ίδια μελωδία την έχει εντάξει στην Έβδομη Συμφωνία πάνω σε Ρίτσο. Εδώ είναι ιδιοφυία. Η ίδια μελωδία να χωρέσει δυο ποιητές με διαφορετική γραφή και μέτρημα. Αυτή τη συγκεκριμένη μελωδία θεωρώ το αριστούργημα των αριστουργημάτων. Αν έπρεπε να πω ένα top ten των μεγαλύτερων μελωδιών θα ήταν σίγουρα στις πρώτες θέσεις.

…ένιωσα χαρά όταν στην απονομή που έγινε και συνδυάστηκε με μια συναυλία μας στο Μέγαρο Μουσικής ο Μίκης πήρε το μικρόφωνο και είπε «Αυτό που έγινε σήμερα ήταν ένα καινούριο ξεκίνημα στη μουσική μου και το χρωστάω στον Κορκολή, ο οποίος δεν είναι λόγια, είναι πράξεις». Εγώ έκλεισα από παράσημα μετά από αυτό….

Από τα έργα που θα παρουσιαστούν, στο δελτίο τύπου ξεχωρίζετε το Μαουτχάουζεν του Καμπανέλη. Για ποιο λόγο;
Ο Καμπανέλης ήταν έγκλειστος στο Μαουτχάουζεν και διηγείται ουσιαστικά μια ιστορία αγάπης μεταξύ δύο έγκλειστων πίσω απ τα συρματοπλέγματα. Αυτό έπειτα διαχέεται και γίνεται ένας ύμνος προς την αγάπη, την ελευθερία και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Ουσιαστικά ήταν το ημερολόγιο που κράταγε ο Καμπανέλης. Αυτό πήρε ο Θεοδωράκης και έγινε ένα αριστούργημα. Το Μαουτχάουζεν το θεωρώ ένα από τα κορυφαία του έργα.

(…) Βιώνω απίστευτες στιγμές. Είμαι δίπλα σ αυτό το μουσικό μεγαθήριο. Μικρότερος σκεφτόμουν τι τυχερός ο πιανίστας που έχει την τύχη να κάτσει δίπλα στον Προκόφιεφ, στον Σοστακόβιτς, στον Ραχμανίνοφ και να μπορεί να έχει ανταλλαγή απόψεων. Και ξαφνικά η ζωή μου τα φέρνει έτσι και κάθομαι δίπλα σε έναν ισάξιο.

korkolis_synenteuksi_2016_07_001

Ο πρώτος δίσκος «Συνάντηση» γίνεται χρυσός την περίοδο που ξεκινούν τα capital controls…
Αυτό αποδεικνύει ότι ο κόσμος το απλό, το αληθινό, το μη επιτηδευμένο το αγκαλιάζει. Νιώθω απεριόριστη χαρά. Έτσι και αλλιώς η χαρά μου ήταν μεγάλη με το που πήρα στα χέρια μου αυτό το CD. Ακουμπούσε το Μίκη και μέσα ο Μίκης έδινε παράσημα. Ένιωσα χαρά όταν στην απονομή που έγινε και συνδυάστηκε με μια συναυλία μας στο Μέγαρο Μουσικής ο Μίκης πήρε το μικρόφωνο και είπε «Αυτό που έγινε σήμερα ήταν ένα καινούριο ξεκίνημα στη μουσική μου και το χρωστάω στον Κορκολή, ο οποίος δεν είναι λόγια, είναι πράξεις». Εγώ έκλεισα από παράσημα μετά από αυτό.

Είστε από τους καλλιτέχνες που το κοινό τιμά συνεχώς με sold out…
Είναι αυτό που λέγαμε και νωρίτερα. Είναι η επιλογή του που πάμε. Επιλέγω πάντα που θέλω και ποιους θέλω. Δεν ξανοίγομαι…

Και ποιους ακροατές «επιλέγετε»;
Τους αγνούς ακροατές και ας μην είναι μορφωμένοι μουσικά. Τους ευαίσθητους ανθρώπους. Αυτόν που θα ακούσει κάτι και μπορεί να μην το ξέρει, να μην το αντιλαμβάνεται με τη μια, αλλά θα τον χτυπήσει ηλεκτρικό ρεύμα όταν το ακούσει. Ας πούμε όταν παίζω στις μικρές επαρχιακές πόλεις, ξεκινάω με ότι πιο δύσκολο, τη «Μικρή σουίτα για πιάνο». Έπειτα λέω στον κόσμο την ιστορία του Θεοδωράκη που έγραψε τη Σουίτα. Γιατί την έγραψε πεταμένος σε ένα  βόθρο από τους βασανιστές του, ημιλιπόθυμος από το ξύλο, να τον χλευάζουν και στα χαρτιά, τα απορρίματα, έγραψε αυτό το έργο. Όταν τελικά παίζω ανατινάζεται η αίθουσα. Δεν είναι ο τρόπος που το παίζω εγώ αλλά ο συνδυασμός της εξαίρετης μουσικής με την ιστορία.

…τώρα που ζούμε ότι ζούμε νομίζω πως το μόνο που μας μένει είναι να ανθίσει η τέχνη…

Πιστεύετε στην σημασία των φιλανθρωπικών δράσεων;
Πάντα ήμουν στο ναι όταν μου ζητούσαν να παίξω για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Πολλές φορές πιάστηκα κορόιδο. Υπό την έννοια ότι το φιλανθρωπικό δεν ήταν τόσο φιλανθρωπικό. Μάλλον εγώ ήμουν το φιλανθρωπικό. Το υπόλοιπο ίσως και να μην ήταν. Ο νοών νοείτω. Μαθαίνοντας προχωράς. Πλέον ξέρω που λέω ναι. Εκεί που υπάρχει φιλανθρωπία, εκεί που υπάρχει αλληλεγγύη. Σίγουρα, λοιπόν, ο “Ορίζοντας”, το “Μαζί για το Παιδί” και ο Σύλλογος “Ελπίδα” είναι σύλλογοι που πράττουν έργο. Είμαι πάντα δίπλα τους. Θα κάνουμε μια συναυλία σε ένα σχολείο, στο «Αυγουλέα»,  στο Περιστέρι και τα έσοδα θα πάνε στο Ίδρυμα “Ελπίδα”. Στους καιρούς μας, αν δεν δίνουμε το χέρι στο συνάνθρωπό, είμαστε άξιοι της μοίρας σας.

korkolis_synenteuksi_2016_07_004

Η σημερινή πολιτική κατάσταση, η αστάθεια, αν θέλετε, στη διεθνή και εγχώρια πολιτική σκηνή, σας προβληματίζει;
Η πολιτική αστάθεια με ζαλίζει. Δεν είναι απλά τρόμος πια. Νιώθω ότι δεν ξέρω που πατάω και που βρίσκομαι. Δεν είμαι ο μοναδικός βέβαια. Όλους μας τρομάζει, όλοι δεν ξέρουμε τι μας ξημερώνει. Καμιά φορά μου ζητούν να τους πω τι θα κάνω το καλοκαίρι που έρχεται. Και απαντώ «Πλάκα μου κάνεις; Ποια σχέδια;» Νομίζω μας έχει επηρεάσει όλους σε όλα τα επίπεδα. Ξημερώνει και δεν ξέρουμε τι θα προκύψει το επόμενο δευτερόλεπτο.

Παρ’ όλα αυτά και ενώ ζήσατε πολλά χρόνια στο εξωτερικό επιλέξατε την Ελλάδα ως βάση σας…
Στην Ελλάδα ουσιαστικά εγκαταστάθηκα όταν ξεκίνησε η περιπέτεια με την υγεία μου, ο καρκίνος. Αλλά δεν σημαίνει ότι έκλεισα το εξωτερικό. Απόδειξη είναι ότι σήμερα που μιλάμε είναι Δευτέρα και αύριο πετάμε για Παρίσι. Έπρεπε να κάνω ένα break για να παρακολουθήσω τις θεραπείες μου, αλλά ,φυσικά, δεν κάθισα κλεισμένος. Συνέχισα να παίζω. Από κει και πέρα, τώρα αρχίζω και ξεκλειδώνω τις πόρτες που έχω στο εξωτερικό, γιατί μου δίνεται η ευκαιρία να πάω πιο δυνατός, με ένα απίστευτο όπλο στα χέρια μου που είναι η Σοφία και το υπερ-όπλο, τον Μ. Θεοδωράκη. Και φυσικά να κάνω μια δεύτερη μεγάλη περιοδεία που αφορά τη μουσική του Μίκη. Καμιά φορά εκείνος με μαλώνει, μου λέει «Κάνε και τα δικά σου! Μη ξεχνάς, είσαι ένας πολύ σπουδαίος συνθέτης».

Από τα «δικά» σας λοιπόν, τι να αναμένουμε;
Έρχεται ένα καινούριο άλμπουμ με ορχηστρικά κομμάτια. Θα συμπράξω με τις δυο Ορχήστρες τις ΕΡΤ. Αρχίζει πια και αλλάζει το τοπίο. Να είναι καλά ο Τάσος Σιμεωνίδης που ανέλαβε το πόστο του Διευθυντή Ορχήστρας και τη διεύθυνση των δυο Μουσικών Συνόλων. Η πολιτική του είναι εξωστρεφής, όπως ακριβώς πρέπει. Διότι αυτές τις ορχήστρες πρέπει όλοι μας να τις χαιρόμαστε. Έκαναν ένα πολύ καλό ξεκίνημα με τα Κίτρινα Ποδήλατα. Εξαιρετική προσπάθεια, σε εξαιρετική ενορχήστρωση του φίλου Γιάννη Γκίκα. Πάμε λοιπόν με αυτή την ορχήστρα να προβάλουμε, όσο μπορούμε, ότι έχουμε και εμείς ορχήστρες. Αυτοί οι άνθρωποι θέλουν ένα κίνητρο, να μην είναι απλά κλεισμένοι… Τώρα που ζούμε ότι ζούμε νομίζω πως το μόνο που μας μένει είναι να ανθίσει η τέχνη.

…η ζωή μας είναι βιβλίο. Δεν μπορείς να σκίζεις σελίδες από ένα βιβλίο. Τις περνάς και πας στην επόμενη. Είναι κομμάτι της ζωής σου…

Υπάρχει κάποιο όνειρο που δεν έχετε πραγματοποιήσει ακόμα καλλιτεχνικά;
Δεν κάνω όνειρα πια. Θέλω να ζω το σήμερα, άντε μέχρι το αύριο . Είμαι ευχαριστημένος με αυτά που έχω κάνει, όπως θέλω να κάνω και πολλά. Οι καταστάσεις που βιώνουμε δεν μας επιτρέπουν όνειρα. Καλό είναι να μην κάνω λοιπόν. Ας προκύπτουν και όταν προκύπτουν να έχω την δυνατότητα να τα πραγματοποιήσω. Δεν θέλω να κάνω μακροπρόθεσμα σχέδια.

Μετανιώνετε για πράγματα που έχετε κάνει;
Δεν μετανιώνω. Η ζωή μας είναι βιβλίο. Δεν μπορείς να σκίζεις σελίδες από ένα βιβλίο. Τις περνάς και πας στην επόμενη. Είναι κομμάτι της ζωής σου. Είναι κακό να μετανιώνεις για πράγματα που έχεις κάνει και στην τελική εγώ όταν έχω κάνει κάτι, οτιδήποτε και αν έκανα καλλιτεχνικά, το γούσταρα και το υποστήριζα. Αν είχα μαγικές ικανότητες θα έκανα άλλα πράγματα, δεν θα άλλαζα αυτά. Αυτά είναι στη σφαίρα της φαντασίας. Προτιμώ τη φαντασία να τη χειρίζομαι για την έμπνευσή μου και για τη μουσική μου.

Έχετε κάτι προγραμματισμένο για το χειμώνα;
Θα κάνουμε το reunion με την αγαπημένη μου Α. Πρωτοψάλτη. Πάμε στο Gazarte για να ξαναθυμηθούμε και να ξαναθυμήσουμε στον κόσμο αυτά που κάναμε δύο χρόνια, το ‘7 και το ‘8, αν δεν κάνω λάθος. Οι παραστάσεις θα είναι για όλο το Δεκέμβρη, κάθε Παρασκευή και Δευτέρα. Μόνο πιάνο και φωνή.
Δισκογραφικά ,  θα κυκλοφορήσει ο δίσκος της Σοφίας σε ποίηση μελοποιημένη από μένα. Είμαστε ακόμα στην αναζήτηση ποιημάτων, έχουμε βρει αρκετά και προχωράμε. Από εμένα θα ακολουθήσει ένα διπλό CD. Το ένα θα είναι σαν το First Touch,  ουσιαστικά Second Touch και το άλλο θα είναι κονσέρτα για πιάνο και ορχήστρα. Άρα θα είναι ο Σ. Κορκολής συμφωνικά και ορχηστρικά. Και κάποιες προγραμματισμένες συναυλίες στην Πάτρα & την Κέρκυρα, σε έργα του Μίκη.

korkolis_synenteuksi_2016_07_008

—————–

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…
*** Ευχαριστούμε τον “ΙΑΝΟ” για τη φιλοξενία…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here