Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
«Μια φορά κι ένα καιρό, ήταν μια πανέμορφη πόλη, που οι φιλόξενοι κι ανοιχτόκαρδοι κάτοικοί της λάτρευαν τη μουσική. Έτσι λοιπόν, για πολλά – πολλά χρόνια κάθε Σεπτέμβριο, πλημμύριζε από μελωδίες που έγραψαν μεγάλη ιστορία»…
Κάπως έτσι θα μπορούσε ν’ αρχίζει ένα «παραμύθι», αναφερόμενο στο Φεστιβάλ τραγουδιού της Θεσσαλονίκης. Μα, μήπως κάτι τέτοιο δεν ήταν; Από το 1962 και μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’80, η πρωτεύουσα της Μακεδονίας μόλις ξεκινούσε ο Σεπτέμβριος έβαζε τα καλά της, για να υποδεχτεί τους εκλεκτούς καλεσμένους της από το χώρο της μουσικής. Τα βλέμματα όλης της φιλόμουσης Ελλάδας, στρέφονταν στο «Αλεξάνδρειο Μέλαθρο», για πολλά χρόνια τόπο διεξαγωγής του Φεστιβάλ.
Κάθε 15 ημέρες λοιπόν, θα γυρίζουμε το ρολόι του χρόνου σ’ εκείνες τις αξέχαστες εποχές, παρουσιάζοντας χρόνο με το χρόνο τα τραγούδια, τους δημιουργούς και τους ερμηνευτές που γράψανε τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στο θεσμό. Όλα αυτά, μαζί με διάφορα παραλειπόμενα, εντός κι εκτός σκηνής…
———————————————————–
1974: Μεταπολίτευση κι ένας «Θεός»… «χωρίς δεκάρα»
Τα συνταρακτικά γεγονότα που συνέβησαν σε Ελλάδα και Κύπρο τον Ιούλιο του 1974, έφεραν πολλές και μεγάλες αλλαγές σε όλους τους τομείς. Στη χώρα μας, η λαομίσητη δικτατορία πήρε τέλος, η δημοκρατία αποκαταστάθηκε και «γεννήθηκαν» πολλές ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον. Στον αντίποδα, η Μεγαλόνησος πνίγηκε στο αίμα από την τουρκική εισβολή και το πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου. Χιλιάδες ζωές χάθηκαν, άλλες τόσες ξεριζώθηκαν και το πανέμορφο νησί μεταβλήθηκε σ’ ένα εφιαλτικό τοπίο…
Όπως ήτανε φυσικό, όλα αυτά δεν ήταν δυνατό να μην επηρεάσουν και το Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης. Τα πάντα άλλαξαν σχεδόν σε μια νύχτα, καθώς όλος ο προγραμματισμός πήγε περίπατο. Ανακοινώθηκε ότι θα γινόταν νέα αξιολόγηση όσον αφορά τα τραγούδια που είχανε προκριθεί και μάλιστα από το Μάνο Χατζιδάκι κι έτσι, δόθηκε η δυνατότητα σε όσα είχαν αποκλειστεί αρχικώς να έχουνε μια δεύτερη ευκαιρία. Επιπλέον, επετράπη να υποβληθούν και νέες συμμετοχές, καθώς τα πράγματα είχαν αλλάξει κι αποφασίστηκε να παρουσιαστούν περισσότερα τραγούδια από τις προηγούμενες φορές.
Μάλιστα, άλλαξαν και οι ημερομηνίες διεξαγωγής της διοργάνωσης, ούτως ώστε όλα να είναι καλύτερα οργανωμένα. Έτσι, ενώ την άνοιξη είχε ανακοινωθεί το τριήμερο 11 ως 13 Σεπτεμβρίου, μετά τα γεγονότα που οδήγησαν στη μεταπολίτευση έγινε γνωστό ότι το 13ο Φεστιβάλ θα λάβαινε χώρα από τις 19 ως τις 21 Σεπτεμβρίου…
Και κάτι ακόμα. Το Μάιο του 1974, ο τότε διευθυντής του ΕΙΡΤ Χ. Καραϊωσηφόγλου σε συνέντευξη Τύπου ανέφερε ότι μέσα από τους 20 εμφανιζόμενους στη Θεσσαλονίκη, το ίδρυμα με ειδική επιτροπή θα επέλεγε τον ερμηνευτή ή το γκρουπ που θα εκπροσωπούσε την Ελλάδα στη Eurovision του 1975, καθώς είχαν ακουστεί πολλά για την απευθείας ανάθεση στο «τρίο» Κατσαρός-Πυθαγόρας-Μαρινέλλα. Όμως, η χώρα μας δε δήλωσε συμμετοχή στο εν λόγω φεστιβάλ κι έτσι, οι εξαγγελίες έμειναν…εξαγγελίες.
Εν τέλει, από τα 632 τραγούδια που υποβλήθηκαν, «προκρίθηκαν» τα 24 και για πρώτη φορά ακούστηκαν περισσότερα από 20 (από δώδεκα τις πρώτες δυο βραδιές). Ωστόσο, τη βραδιά του «τελικού» πέρασαν και πάλι δέκα, όπως και όλες τις προηγούμενες χρονιές.
Μεγάλος νικητής της βραδιάς, ο Τώνης Βαβάτσικος με το «Ποιος να ξέρει στο βλέμμα του πίσω τι κρύβει ο Θεός για μας», που έγραψε κι ερμήνευσε ο ίδιος, συγκεντρώνοντας 1.101 ψήφους. Πολλοί σχολίασαν ότι το τραγούδι είχε πολιτική χροιά και ο δημιουργός του ως «Θεό» εννοούσε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο οποίος τότε έτσι έμοιαζε στα μάτια των περισσότερων Ελλήνων…
Τη δεύτερη θέση με 811 ψήφους κατέλαβε ο Μιχάλης Βιολάρης με το «Αν» των Γιώργου Κριμιζάκη-Σώτιας Τσώτου, ενώ την τρίτη μιαν ερμηνεύτρια που και άλλες φορές είχε πάρει μέρος στο Φεστιβάλ, όμως το 1974 έκανε μεγάλη εντύπωση στον κόσμο με την ιδιαίτερη (αλλά τόσο μαγική…) φωνή της. Ήταν η Αλέκα Κανελλίδου με το «Άσε με να φύγω» των Γιώργου Μανίκα-Νίκου Ελληναίου, το οποίο ήταν η αφετηρία για μια μεγάλη καριέρα, γεμάτη πολλές και διαχρονικές επιτυχίες…
Η Βιτάλη και άλλα…
Πάντως, πέρα από τα πρώτα τρία βραβεία, τις εντυπώσεις κέρδισε μια νεαρή κοπέλα, η οποία εμφανίστηκε στη σκηνή του Παλέ ντε σπορ ντυμένη σαν…καραγκούνα και τραγουδώντας ένα κομμάτι με πολλά δημοτικά στοιχεία. Ήταν η Ελένη Βιτάλη και το «Χωρίς δεκάρα», των Γιάννη Μέτσικα και Βαρβάρας Τσιμπούλη. Ο κόσμος αποθέωσε την ερμηνεύτρια για τον τρόπο που παρουσίασε το τραγούδι της, το οποίο μπορεί να μη βραβεύτηκε, αλλά έκανε γνωστό το όνομά της από τη μια μέρα στην άλλη…
Από τις υπόλοιπες συμμετοχές, ξεχώρισε η «Νέα γενιά» των Νίκου Λαβράνου-Διονύση Τζεφρώνη με τη Μίλλη Καραλή, η οποία ήταν ήδη αρκετά δημοφιλής στη νεολαία. Άλλωστε, οι περισσότεροι θεατές που κατέκλυσαν το Αλεξάνδρειο στις τρεις ημέρες της διοργάνωσης, ήτανε νεαρής ηλικίας. Το τραγούδι ακούστηκε πολύ κι έδωσε και τον τίτλο στο δεύτερο προσωπικό άλμπουμ της…
Ίσως το πιο σημαντικό τραγούδι της διοργάνωσης κι από τα καλύτερα όλων των εποχών, να ήταν “Ο τυφλός” που έγραψε κι ερμήνευσε ο Γιώργος Πολυχρονιάδης, σε στίχους Κώστα Πεΐδη. Ο κόσμος το καταχειροκρότησε, αλλά δεν κέρδισε κάποιο βραβείο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η αξία του μειώνεται…
Ξεχωριστή στιγμή η συμμετοχή του ντουέτου Λήδα (Χαλκιαδάκη)-Σπύρος (Βλασσόπουλος) με το «Έλα να δεις τον τόπο μου», στο οποίο συμμετείχαν και οι αδελφοί Τζαβάρα. Πρόκειται για ένα παραδοσιακό τραγούδι, που έγινε από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του «διδύμου» και ουσιαστικά διόρθωσε την «αδικία» της προηγούμενης χρονιάς, τότε που το «Όταν θα γεννηθεί ο γιος σου» δεν είχε προκριθεί στην τελική βραδιά…
Προσωρινό «αντίο» Στέα και βραβεύσεις…
Στο τέλος του 13ου Φεστιβάλ, ο Άλκης Στέας ανακοίνωσε στο κοινό ότι παρουσίαζε για τελευταία φορά τη διοργάνωση, καθώς πλέον είχε κουραστεί. Το κοινό τον αποθέωσε και του ζήτησε να μη το κάνει, φωνάζοντας τη φράση-σήμα κατατεθέν του «Ευτυχείτε», για να πάρει την απάντηση από τον ίδιο ότι «από του χρόνου θα ευτυχώ κι εγώ». Όμως, «άντεξε» μόλις ένα χρόνο και ξαναγύρισε στην παρουσίαση το 1976…
Από εκεί και πέρα, να πούμε ότι για πρώτη φορά δόθηκαν βραβεία από τους εκπροσώπους του Τύπου. Συγκεκριμένα, της σύνθεσης κέρδισε ο Γιάννης Πηλιούρης για την «Ελπίδα», στίχου ο Ανδρέας Αγγελάκης για το «Έλα να δεις τον τόπο μου» κι ερμηνείας η Αλέκα Κανελλίδου για το «Άσε με να φύγω». Το έπαθλό τους, ήταν ένα ταξίδι στο Σαν Ρέμο με έξοδα της ΔΕΘ, ώστε να παρακολουθήσουν το εκεί φημισμένο φεστιβάλ…
Ακόμα, την πρώτη βραδιά της διοργάνωσης βραβεύτηκε ο Τώνης Μαρούδας για την πολυετή προσφορά του στο ελληνικό τραγούδι, ενώ τη δεύτερη ο Βασίλης Τσιτσάνης για τον ίδιο λόγο. Αμφότεροι, αποθεώθηκαν από τον κόσμο…
———–
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…