Ένα μοναδικό οδοιπορικό στην μουσική ιστορία των βραβείων “Όσκαρ” !

25/2/2011
www.musiccorner.gr
Γράφει ο Λευτέρης Κατσουλιέρης

Λίγες μέρες έμειναν για την τελετή απονομής των 83ων βραβείων της Αμερικάνικης Ακαδημίας Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών, τα οποία ίσως έχετε ακουστά και με το παρατσούκλι “Οσκαρ“. Βρήκαμε λοιπόν ευκαιρία στο Music Corner να κοιτάξουμε λίγο πίσω στην ιστορία των Όσκαρ και συγκεκριμένα στην κατηγορία της αρμοδιότητας μας, αυτής του Καλύτερου Τραγουδιού. Ιδού λοιπόν τα αποτελέσματα της μικρής αναδρομής, εν αναμονή της Κυριακάτικης βράβευσης:

Δεκαετίες 1930-1040
Βάλαμε τις δυο δεκαετίες μαζί μιας και η πρώτη είναι κουτσουρεμένη (η πρώτη βράβευση για καλύτερο τραγούδι έλαβε χώρα το 1934).  Κατά τις δεκαετίες αυτές δημιουρήθηκε μεγαλύτερο μέρος αυτού που ονομάζεται “The Great American Songbook” και πολλά αυτά τα κομμάτια βρίσκονται στη λίστα με τους νικητές: Lullaby of Broadway  (1935 – H.Warren/A.Dublin) από την ταινία Gold Diggers, The way you look tonight (1936 – J.Ker/D.Fields) από την ταινία Swing Time, Over the rainbow (1939 – H.Arlen/ E.HArburg) από τον Μάγο του Οζ, White Christmas (1942 – I.Berling) από την ταινία Holiday Inn, Baby, it’s cold outside (1949 – F.Loesser) από την ταινία Neptune’s daughter.

Το ίδιο εντυπωσιακή είναι και η λίστα με τους χαμένους: I’ve got you under my skin (1936 – C.Porter), They can’t take that away from me  – (G. Gerwshwin/ I. Gershwin, μια μεταθανάτια υποψηφιότητα για τον μεγάλο συνθέτη), Accentuate the positive (1945 – H. Arlen/ J. Mercer), Chatanooga Choo Choo (1941 -H.Warren/ M.Gordon), Blues in the night (1945 – H. Arlen/ J. Mercer).  Τα δύο τελευταία ήταν τόσο μεγάλα φαβορί για το 1941 ώστε οι Jerome Kern και OScar Hammerstein που κέρδισαν τελικά το βραβείο για το The last time I saw Paris δεν είχαν καν μπει στον κόπο να παραστούν στην τελετή…

Δεκαετία 1950
Αν ακούτε δεκαετία 1950 και σκέφτεστε rock n’ roll και τα σχετικά, το Hollywood …διαφωνεί μαζί σας! Η ορμή της νέας μουσικής δεν συγκίνησε την (μάλλον αρτηριοσκληρωτική) Ακαδημία και οι πιο γνωστοί νικητές της δεκαετίας είναι το Mona Lisa του Nat King Cole (1950 – N.Brodzksy/ S.Cahn) από την ταινία Captain Carrey, USA και το Whatever will be, will be (Que sera, sera) της Doris Day (1956 – J.Livingston/ R.Evans) από τον Ανθρωπο που ήξερε πολλά.

 Ανάμεσα στους χαμένους βρίσκουμε τραγούδια που γνώρισαν και μεταγενέστερες δόξες μέσα από ταινίες: το That’s amore (1953  – H. Warren/ J. Brooks) από την ταινία The Caddy με τους Dean Martin (που το ερμηνεύει κιόλας) και Jerry Lewis συνδέθηκε και με την ταινία Κάτω από τη λάμψη του φεγγαριού (Cher, Nicholas Cage) του 1987, το A kiss to build a dream on (1951 – B. Kalmar/ H.Ruby / O.Hammerstein) του Lewis Armstrong ακουγόταν και στο Άγρυπνος στο Σηάτλ (Tom Hanks, Meg Ryan)του 1993 ενώ το Unchained Melody (1955 – A. North/ H. Zaret) στην εκτέλεση των Righteous Brothers από το 1965 έκανε μεγάλη επιτυχία το 1990 όταν σημάδεψε την ταινία Αόρατος Εραστής (Patrick Swayze, Demi Moore).

Δεκαετία 1960
Η δεκαετία του 1960 ξεκίνησε με ένα σημαντικό γεγονός για την Ελλάδα καθώς ο Μάνος Χατζιδάκις βραβεύτηκε με το Όσκαρ Καλύτερου Τραγουδιού για Τα παιδιά του Πειραιά (ή Ποτέ την Κυριακή) από την ομότιτλη ταινία με τη Μελίνα Μερκούρη που το ερμήνευσε! Την επόμενη χρονιά άλλο ένα κλασσικό τραγούδι  πήρε το Όσκαρ: ήταν το πασίγνωστο πλέον Moon River που η Audrey Hepborn ερμήνευσε στην ταινία Breakfast at Tiffany’s. Δημιουργοί του ήταν δύο τεράστιες μορφές της Αμερικάνικης μουσικής, ο συνθέτης Henry Mancini (γνωστός φυσικά και για το θέμα του Ροζ Πάνθηρα) και ο στιχουργός Johny Mercer (του οποίου το όνομα συναντήσατε ήδη στο άρθρο αυτό), οι οποίοι κέρδισαν το βραβείο και το 1962 για το Days of Wine and Roses από την ομότιτλη ταινία. Άλλα σημαντικοί νικητές της δεκαετίας: το Call me irresponsible (1963 – J. Van Heusen/ S. Kahn) που έκανε διάσημο ο Frank Sinatra (και πιο πρόσφατα ο Michael Buble), το Windmills of your mind (1968 – M.Legrand/ A. Bergman/ M. Bergman) της Dusty Springield  από την Υπόθεση Τόμας Κράουν καθώς και ένα από τα καλύτερα τραγούδια στην ιστορία του θεσμού, το Raindrops keep falling on my head από το Butch Cassidy & the Sundance Kid, γραμμένο από τη μεγάλη συνθετική ομάδα των Burt Bacharach και Hal David και ερμηνευμένο από τον BJ Thomas (1969).

Μελίνα Μερκούρη – Τα Παιδιά του Πειραιά

Από τα τραγούδια  που έφτασαν ως τη βρύση αλλά δεν ήπιαν νερό, δε μπορούμε να μην αναφέρουμε τις 3 συνεχόμενες υποψηφιότητες των Bacharach/ David από το 1965 ως το 1967 με τα Alfie (από την ομότιτλη ταινία, ερμηνευμένο από την Cilla Black),  What’s new pusycat? (από την ομότιτλη ταινία, ερμηνευμένο από τον Tom Jones) και The look of love (από το Casino Royale, ερμηνευμένο από την Dusty Sprinfield). (http://www.youtube.com/watch?v=a28kY1-s-Vc)

Δεκαετία 1970
Αν και πιο φτωχή σε τραγούδια που άντεξαν στο χρόνο, η δεκαετία του 1970 ξεχωρίζει για την πρώτη βράβευση Αφρο-αμερικάνου καλλιτέχνη στη σχετική κατηγορία. O Isaac Hayes με το κλασικό Theme from Shaft (1971) ήταν αυτός που είχε τη σχετική διάκριση. Το τραγούδι ήταν μάλλον προχωρημένο για τις ως τότε προτιμήσεις της Ακαδημίας με την περιγραφή του Shaft, ενός ανθρώπου της πιάτσας με έφεση στη βία και το σεξ, να κορυφώνεται με τη τη (λογοκριμένη) φράση “Shaft is a baaaaaaad mother(shut your mouth!)…”, ακριβώς δηλαδή το αντίθετο από τον άλλο πιο γνωστός νικητή της δεκαετίας, το The way we were (1973 – M.Hamlisch/ A.Bergman/ M.Bergman) της Barbara Streisand.

 Άλλες αξιοσημείωτες υποψηφιότητες τη δεκαετία αυτή: το Hopelessly devoted to you (1978 – J.Farrar) της Olivia Newton-John από το Grease (σοβαρά, από όλα τα τραγούδια που ξέρετε από την ταινία – Summer nights, Greased Lightning, You’re the one that I want – αυτό ήταν υποψήφιο! Το κόλλημα της Ακαδημίας με το rock n’ roll συνεχίζεται…) καθώς και η πιο συνοπτική περιγραφή του James Bond που θα μπορούσε να υπάρξει: Nobody does it better (1977 – M.Hamlisch/ C.B. Sager) από το Ο κατάσκοπος που με αγάπησε.

Δεκαετία 1980
Εδώ τα πράγματα γίνονται πραγματικά ενδιαφέροντα, με μια πλειάδα διάσημων τραγουδιών να κονταροχτυπιούνται για το Όσκαρ. Η Ακαδημία, ως είθισται, δείχνει αδυναμία στις μπαλάντες:  Up where we belong (1982) από το Ιπτάμενος και τζεντλμαν σε μελωδία του μεγάλου Jack Nitzsche και της Buffy Saint-Marie και στίχους Will Jennings (ερμηνεία: Joe Cocker και Jennifer Warnes), I just called to say I love you (1984 – Stevie Wonder) από τη Γυναικάρα με τα κόκκινα, Say you, say me (1985 – Lionel Richie) από τις Λευκές Νύχτες, Take my breath away (σε μουσική ενός επίσης θρυλικού συνθέτη και παραγωγού, του Giorgio Moroder και στίχους Tom Whitlock) από το Top Gun. Από την άλλη βέβαια, κανείς δε μπορεί να κατηγορήσει την Ακαδημία ότι δεν της αρέσει ο χορός καθώς βραβεύτηκαν επίσης τα Fame (1980 – M.Gore/ D.Pitchford), Flashdance…what a feeling (1983 – πάλι G.Moroder, σε στίχους Keith Forsey και Irene Cara) και (I ‘ve had) The time of my life (1987 – F.Previte/ J.DeNicola/ D.Markowitz) από το Dirty Dancing, ερμηνευμένο από τον Bill Medley (γνωστός ως ο ένας εκ των Righteous Brothers) και η Jennifer Warnes που μάλλον είχε το λαγοπόδαρο εκείνα τα χρόνια. Κι αν ο νικητής του 1981, το Arthur του Burt Bacharach, ήταν ένας συνδετικός κρίκος με το ένδοξο παρελθόν των 60s, ο νικητής του 1989, το Under the sea (A. Menken/ H. Ashman) από τη Μικρή Γοργόνα ήταν προμήνυμα για την κυριαρχία των animated ταινιών στην κατηγορία αυτή τα επόμενα χρόνια. (Δείτε το “”the time of my life” εδώ http://www.youtube.com/watch?v=WpmILPAcRQo)

Ας δούμε όμως και ποια γνωστά τραγούδια γύρισαν σπίτι με άδεια χέρια την ίδια δεκαετία: τα On the road again (Willie Nelson) και 9 to 5 (Dolly Parton) το 1980, το Endless love (Lionel Richie) το 1981, το Eye of the tiger των Survivor το 1982, τα Footloose (K.Loggins/ D.Pitchford) και Ghostbusters (Ray PArker Jr) το 1984, Nothing’s gonna stop us now (A.Hammon/ D.Warren) το 1987.

Δεκαετία 1990
Όπως προαναφέραμε, αυτή ήταν η δεκαετία του animation. Και μπορεί η Madonna που κέρδισε το 1990 με το Sooner or later (I always get my man) να είχε εξ αποστάσεως σχέση με το είδος (η ταινία Dick Tracy βασιζόταν φυσικά σε κόμικ) αλλά δείτε την υπόλοιπη δεκαετία ποια πήραν το αγαλματάκι: 1991 το Beauty and the Beast (A. Menken/ H.Ashman) από το ομότιτλο, 1992 το A whole new world (A.Menken/ T.Rice) από το Aladdin, 1994 το Can you feel the love tonight (E.John/ T.Rice) από τον Βασιλιά των λιονταριών, 1995 το Colors of the wind (A. Menken/ S.Schwartz) από το Pocahontas, 1998 το When you believe (S.Schwartz) από τον Πρίγκιπα της Αιγύπτου, 1999 το You’ll be in my heart (Phil Collins) από το Ταρζάν! Ποιοι κατάφεραν να σπάσουν το μονοπώλιο αυτό? Η Madonna το 1996 με το You must love me από το Εβίτα (σε στίχους Tim Rice και φυσικά μουσική του Sir Andrew Lloyd Webber), το My heart will go on (J.Horner/ W.Jennings) το 1997 από τον Τιτανικό (υπάρχει κάποιο βραβείο που δεν πήρε ο Τιτανικός εκείνη τη χρονιά?) ενώ το 1993 είχαμε τη μεγάλη μονομαχία στο Ελ Πάσο, Bruce Springsteen εναντίον Neil Young με τραγούδια από την ίδια ταινία (το Philadelphia) και τελικό νικητή τον Bruce, μια απόφαση για την οποία ακόμα έχω ενστάσεις: ωραίο το Streets of Philadelphia αλλά το Philadephia* είναι από τα πιο συγκινητικά τραγούδια του Neil Young (οπότε αξιωματικά ένα από τα πιο συγκινητικά που γράφτηκαν ποτέ ακόμα κι αν δεν έχεις δει την ταινία…).

Εκτός του Neil Young, το αγαλματάκι είδαν από κοντά και οι Jon Bon Jovi (το 1990 για το Blaze of glory από το Young guns II), o Bryan Adams και οι M.Kamen και R.J. Lange για το Everything I do (το 1991 για το Robin Hood: Prince of thieves), o Elton John και ο Tim Rice το 1994 (μετράει αν χάσεις 2 φορές από τον εαυτό σου??), ο Bruce Springsteen για το Dead man walking (το 1995), o Bryan Adams και οι M.Kamen και R.J. Lange (πάλι) για το Have you ever loved a woman? (επίσης το 1995), ο Randy Newman για το You’ve got a friend in me (πάλι 1995, από το Toy Story), για το That’ll do (το 1998 από το Babe) και το When she loved me (το 1999 από το Toy Story 2) , o Adam Schlesinger των Fountains of Wayne για το That thing you do (από την ομότιτλη ταινία που σκηνοθέτησε ο Tom Hanks το 1996), η Diane Warren για το Because you loved me (1996) το How do I live (1997), I don’t wanna miss a thing (το γνωστό των Aerosmith το 1998) και Music of my heart (1999) και η Aimee Mann για το Save me από το Magnolia (1999).  Αρχίζω να λυπάμαι λίγο την Diane Warren…το 1998 δε μπορεί να μη σκεφτόταν “φέτος δεν το χάνω με τίποτα”, δε μπορεί να μην πρόβαρε το λόγο της στοκ καθρέφτη. Το 1999 βάζω στοίχημα ότι ούτε καν πήγε. Μάλλον θα προτίμησε να τα πιει σε κάποιο μπαρ με τον Randy Newman.

Δεκαετία 2000
Η νέα δεκαετία ξεκίνησε με μια ακόμα ήττα του Randy Newman… τουλάχιστον το Fool in love έχασε από το Things have changed του Bob Dylan και ο Newman πήρε το αγαλματάκι σπίτι την επόμενη χρονιά με το If I didn’t have you από το Μπαμπούλας Α.Ε. Μαντέψτε ποια άλλη ήταν υποψήφια την ίδια χρονιά…φυσικά η Diane Warren για το There you’ll be από το Περλ Χάρμπορ (εδώ που τα λέμε ότι Όσκαρ και να έπαιρνε αυτή η ταινία θα ήταν παντοτινός λεκές στο μητρώο της Ακαδημίας…). Αξιοσημείωτοι νικητές τα επόμενα χρόνια ήταν φυσικά ο Eminem με το Lose yourself (από το 8 mile του 2002), η Annie Lennox με τους Fran Walsh και Howard Shore για το Into the west (από τον Άρχοντα των δακτυλιδιών: η επιστροφή του Βασιλιά), οι A.R.Rahman/ Gulzar για το Jai Ho από το Slumdog Millionaire και η συνεργασία του ταλαντούχου Ryan Bingham με τον πολύπειρο T-Bone Burnett για το The weary kind από το περσινό Crazy Heart.

Όσο για τη λίστα με τους διάσημους χαμένους, αυτή περιλαμβάνει ονόματα όπως ο Paul McCartney (Vanilla Sky το 2001), o Sting (2001 – Until… από το Kate &Leopold και 2003 για το You will be my ain true love από το Cold Mountain σε ερμηνεία της Alison Krauss), o Paul Simon για το Father & daughter (2002 – The wild Thornberries Movie), οι U2 (2002 – The hands that built America από τις Συμμορίες της Νέας Υόρκης), Elvis Costello και T-bone Burnette (2003- Scarlet Tide από το Cold Mountain,  επίσης σε ερμηνεία της Alison Krauss), τους Counting Crows (Accidentally in love από το Shrek 2 το 2004) και τον Peter Gabriel (Down to Earth από το WALL-E του 2008). Α, και φυσικά είχαμε άλλες δυο υπoψηφιότητες του Randy Newman, το Our town από το Cars (2006) και το Down in New Orleans από The Princess and the Frog (2009).