«Πρέπει να αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε ότι ήρθε η ώρα να αλλάξουμε τις πεποιθήσεις μας, τις αντιλήψεις μας και τα πιστεύω μας»…
Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης στην Ελένη Λαμπράκη
Φωτογράφηση: Θαλίνα Καρπούζη
Music Corner – 5/10/2012
Η αρχή θεωρείται το ήμισυ του παντός και στη συνέντευξη με τη Θεοδοσία Τσάτσου, η καλή αρχή έγινε με το πρώτο τηλεφώνημα! Μια γλυκιά και ευγενική φωνή που με κάλεσε για να γνωριστούμε και να κανονίσουμε το μέρος και την ημερομηνία της συνέντευξης.
Το ραντεβού μας δόθηκε λίγες μέρες αργότερα στη Μαρίνα Φλοίσβου, στο πολύ ζεστό παραλιακό Café Bar Restaurant Breeze. Καιρού επιτρέποντος καθίσαμε έξω να απολαύσουμε τον ήλιο και τη θάλασσα και κάπως έτσι κύλησε η κουβέντα μας για πολλές ώρες. Χείμαρρος και στη σκηνή και στο λόγο της και με μία απίστευτη αίσθηση του χιούμορ, δε διστάζει να εκτεθεί και να μιλήσει με ειλικρίνεια…
Κυρίες και κύριοι, η Θεοδοσία Τσάτσου!
Music Corner: Θεωρητικά το καλοκαίρι έχει τελειώσει και έχει μπει για τα καλά ο Σεπτέμβρης. Σε τι φάση σε έχουμε πετύχει;
Θεοδοσία Τσάτσου: Είμαι σε φάση αναδιοργάνωσης! Ξανασυντονίζω τα πάντα στη ζωή μου, από το νύχι του ποδιού μου μέχρι την τελευταία μου σκέψη πριν κοιμηθώ. Σ’ αυτή την κρίσιμη εποχή, που αρνούμαι να τη δω ως κρίση αλλά σα μια ευκαιρία να ξαναβρώ τον εαυτό μου εκ νέου, φτιάχνω τη Θεοδοσία απ’ την αρχή. Αυτό δηλαδή που θα ευχόμουν να κάνει ο κάθε άνθρωπος που είναι γύρω μου και κυρίως αυτοί που μ’ ακούν και μ’ αγαπάνε.
Music Corner: Χαίρομαι που το βλέπεις έτσι αισιόδοξα γιατί η αισιοδοξία είναι ίσως αυτό που λείπει περισσότερο σήμερα.
Θεοδοσία Τσάτσου: Μα γι’ αυτό το βλέπω έτσι. Είμαι κόντρα στον καιρό συνειδητά. Όταν ξέρεις ότι η κάθε σκέψη σου, η κάθε λέξη σου, η κάθε σου πνοή επηρεάζει το διπλανό σου, η μόνη ευθύνη που έχεις είναι να είσαι θετικός άνθρωπος. Και να μην παραμυθιάζεις το νου με αυτά που σερβίρουν απ’ έξω. Θα δεις πως έτσι φεύγουν κι από το λεξιλόγιο ένα σωρό λέξεις. «Δύσκολοι καιροί» έξω, «κρίση» έξω, «πρέπει να το κάνω αυτό» έξω. Γιατί; Γιατί να πάθεις κατάθλιψη πριν τα τριάντα; Αυτή είναι η πρόκληση της εποχής μας. Πρέπει να συντονιστούμε στην εσωτερική μας διάνοια όσο κι αν δεν την ξέρουμε. Τα πράγματα πλέον λειτουργούν ομαδικά, η επανάσταση τελείωσε. Ο καθένας θα ξεκινήσει από το δικό του εαυτό, από το σπίτι του, το ψυγείο του, την τσέπη του, από αυτά που έχει. Αυτή είναι η ουσία. Όταν εγώ λοιπόν θα βγω να δω εσένα η ενέργειά θα είναι τέτοια ώστε να σε κάνω να νιώσεις καλύτερα, όχι χειρότερα. Δε θα κουβαλήσω τον πόνο μου σε σένα αλλά τη μεταμορφωτική μου διάσταση. Αυτό θα πει «νοιάζομαι για τον άλλον».
Music Corner: Δεν θεωρείς εγωιστικό το γεγονός ότι κόσμος που τόσα χρόνια έζησε υπερβολικά και με μία ασυδοσία, τώρα που καλείται να δώσει λόγο, να αγανακτεί;
Θεοδοσία Τσάτσου: Αυτοί που γκρινιάζουν τόσο πολύ, είναι αυτοί που χάνουν τη βολή τους. Κι αυτή η χώρα δυστυχώς έχει γαλουχήσει τους ανθρώπους με έναν τρόπο που δεν τους αφήνει να μεγαλουργήσουν και να γίνουν θεοί. Δεν τους επιτρέπει να είναι αυθεντικοί. Τους αφήνει μέσα στα όρια του «Είσαι Ελληνάρας, πατρίδα-θρησκεία-οικογένεια», και όχι να βγούνε πιο μπροστά. Και τώρα καλούμαστε όλοι να το κάνουμε από μόνοι μας. Ε δεν υπάρχει, ξέρεις, κι άλλη λύση. Το παρελθόν, η ιστορία, πρέπει να μείνουν πίσω. Να σωθούν τα μωρά μας και το κάθε μωρό που κρύβεται μέσα στον καθένα μας. Όποιος έχει τη δύναμη να κρύβει ένα παιδί μέσα του, να το ταΐζει και να τ’ αγαπάει, θα σωθεί. Όσοι είναι ενταγμένοι στο σύστημα και στις ελλείψεις του, δε θα τη βγάλουν καθαρή.
Music Corner: Πλέον είναι πολύ εύκολο να επηρεαστούμε αρνητικά από όλες τις πληροφορίες που προσλαμβάνουμε, είτε από τον περίγυρό μας, είτε από τα Μ.Μ.Ε.
Θεοδοσία Τσάτσου: Θα σου πω κάτι απλό. Κοιτάω κάποιον που πονάει. Τι θα κάνω; Βουτιά μες τον πόνο του; Θα τον σώσω; Όχι, απλά θα φορτίσω το μυαλό μου, θα αρχίσω να νιώθω άσχημα και θα αναρωτιέμαι μετά για ποιο λόγο συμβαίνει. Γι’ αυτό ο φίλος μου ο Μιχάλης Δέλτα μου έχει πει κάτι πολύ σωστό: «Παρατηρώ, δε φιλοξενώ». Και το στέλνω αυτό το μήνυμα σε όλους. Κι εγώ και ο Μιχάλης γνωρίζουμε τι θα πει «μουσικοθεραπεία». Έχουμε διεισδύσει στη νότα. Δε μείναμε κουπλέ-ρεφραίν. Δε μείναμε στις εφτά νότες. Δεν ασχοληθήκαμε μόνο με το να γράφουμε έτσι απλά. Είδαμε τη δύναμη της μουσικής και τι μπορεί να κάνει. Και πως την έχουνε ξεφτυλίσει και κακομεταχειριστεί όλα αυτά τα χρόνια οι διάφοροι του χώρου. Δουλεύουμε τώρα μαζί ένα καινούριο τραγούδι, άσμα της νέας εποχής. Μέσα απ’ αυτό προσπαθούμε να πούμε κάτι, μια πληροφορία που έχουμε όλοι μέσα μας και απλά εμείς την κινούμε με τη μουσική. Αυτή είναι και η θεραπευτική αγωγή της μουσικής. Πρέπει να υπάρχει η μουσική στη ζωή μας σε κάθε μορφή. Να παίζουμε από λίγο ένα μουσικό όργανο.
Music Corner: Όσον αφορά την εκμάθηση μουσικού οργάνου όμως, στο τέλος μπορεί να καταλήξει να γίνεται αγγαρεία αν δε το θες πραγματικά.
Θεοδοσία Τσάτσου: Μα αγγαρεία θα καταλήξει αν στο φορτώσει κάποιος. Εάν δεν το διαλέξεις εσύ το όργανο σε κάποια στιγμή της ζωής σου, δε θα δουλέψει. Να έρθει αυτή η στιγμή και να πεις «θέλω να μάθω γιουκαλίλι». Η μουσική είναι κομμάτι της ζωής μας. Το να έχεις όργανα μες το σπίτι δεν πάει να πει ότι είσαι επαγγελματίας μουσικός. Πάει να πει ότι θες κάποιες στιγμές να φεύγει ο νους, να δονείται η καρδιά, να είσαι ένα κύμα ρυθμού και ήχου. Γιατί αυτό είμαστε. Γιατί κλαίει ένα μωρό όταν γεννιέται; Γιατί βγαίνει από τη μήτρα και ακούει τον έξω ήχο. Το αυτί μας είναι το νούμερο ένα όργανο αντίληψης στον οργανισμό μας. Αυτά που ακούμε, αυτά φτιάχνουν τις σκέψεις, αυτά γαλουχίζουν τις προσωπικότητες. Οπότε το να γρατζουνάς ένα μουσικό όργανο που και που, κάνει καλό στο αυτί σου. Το καθαρίζει από το θόρυβο της ζωής και του νου. Τώρα με αυτό που λέω μπορεί να φαίνομαι υπερβολική ή να θεωρήσει κάποιος ότι έχω και μια τρέλα, αλλά το είδα να δουλεύει. Είδα να γίνονται άνθρωποι καλά με αγωγή μουσικής. Και στο εξωτερικό γίνεται χρόνια. Εδώ είναι ακόμα φρέσκο.
Music Corner: Ουσιαστικά πρέπει να μάθουμε δηλαδή να ακούμε…
Θεοδοσία Τσάτσου: Ένα από τα πιο βασικά πράγματα που πρέπει να κάνουμε στους εαυτούς μας είναι να βάζουμε εμείς οι ίδιοι αυτί στη φωνή μας. Σ’ αυτά που λέμε και στο πως νιώθουμε την ώρα που τα λέμε. Π.χ. στην τηλεόραση, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που τους ακούω και δε μου αρέσει η φωνή τους. Επικοινωνούν κι άλλα πράγματα που δε χρειάζεται να το κάνουν εκείνη την ώρα. Και επειδή ζούμε σε αυτό που λένε «Κρίση», οι φωνές είναι αχαλίνωτες. Δεν ακούει κανένας, κανέναν. Κατά βάση τώρα αρχίζει η καταθληπτική εποχή της τρέλας. Και γι’ αυτό χρειάζεται ακόμα μεγαλύτερη προσπάθεια απ’ το νεότερο κόσμο να μη μασήσει.
Music Corner: Πιστεύεις ότι αυτό μπορεί να γίνει;
Θεοδοσία Τσάτσου: Ναι, είναι το ίδιο εύκολο όσο και το αντίθετό του. Ένα κλικ είναι, μια απόφαση.
Music Corner: Τι θεωρείς ότι μας έχει οδηγήσει σ’ αυτή την καθημερινή παράνοια;
Θεοδοσία Τσάτσου: Το ότι δεν είμαστε ο εαυτός μας και υποδυόμαστε ρόλους. Και ζούμε την κάθε μας μέρα έτσι. Είμαστε ψεύτικα ευγενικοί, ψεύτικα τυπικοί, γινόμαστε η δουλειά μας, η εικόνα μας, τα ρούχα που φοράμε. Και επειδή ζούμε σε μια εποχή εικόνας με τηλεοράσεις και computers, ταυτιζόμαστε μ’ αυτό. Ζούμε τη σύγκριση. Δε συντονιζόμαστε στον πλούτο του εαυτού μας. Έχουμε φτάσει σε σημείο να θέλουμε να είμαστε σαν τον άλλο. Και γι’ αυτό σήμερα η Ελλάδα κρατάει την πρώτη θέση στην κρίση. Γιατί δεν είναι ο εαυτός της. Κάνει μια δουλειά που δε γουστάρει, πιστεύει σε μια θρησκεία που δε γουστάρει αλλά υποδύεται ότι τη γουστάρει, είναι σε μια σχέση παντρεμένη με παιδιά αλλά δεν γουστάρει και όμως μένει εκεί για τα παιδιά. Είναι πολύ μεγάλο το πακέτο του «δήθεν» και του συμβιβασμού σ’ αυτή τη χώρα. Και το λέω με πόνο αυτό, όχι για να κριτικάρω. Κι εγώ Ελληνίδα είμαι κι έχω βιώσει αυτά τα πράγματα, ασχέτως αν έχω μεγαλώσει στην Αυστραλία. Και με πόνο βλέπω πως καταρρέει αυτός ο πληθυσμός. Και καταρρέει από πολλά μέρη. Αντί να πέσουμε σε βαθιά κατάθλιψη και σε μιζέρια, ας βγούμε μπροστά. Κι όχι να δείρουμε τον κόσμο. Δεν έχει βοηθήσει αυτό βρε παιδιά. Δεν ξέρω να προτείνω τι άλλο μπορεί να γίνει, αλλά ξέρω ότι αυτό δε βοηθάει. Βγήκαν οι αγανακτισμένοι στο Σύνταγμα, και ακόμα μας κάνουν περικοπές. Τι κατάφεραν αυτοί που βγήκαν και τα σπάσανε; Δεν πρέπει να βρούμε έναν άλλο τρόπο λοιπόν; Αυτό που πρέπει να αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε είναι ότι ήρθε η ώρα να αλλάξουμε τις πεποιθήσεις μας, τις αντιλήψεις μας και τα πιστεύω μας. Δε μπορείς επειδή έχεις ένα όνομα να σε κινεί αυτό. Είναι περιοριστικό και καθημερινή αυτοκτονία. Απ’ τη στιγμή που έχουν ισοπεδωθεί όλα εσύ γιατί δεν έχεις την τόλμη να ισοπεδώσεις την προσωπικότητά σου και να βρεις την ουσία σου; Ποιος στην έδωσε την προσωπικότητα; Η μαμά σου; Η γιαγιά σου; Οι δάσκαλοί σου; Δε λέω ότι δεν ήταν καλοί άνθρωποι, αλλά ήταν κι αυτοί περιοριστικής εμβέλειας. Εσύ έχεις ευθύνη τώρα. Εμείς τις κάνουμε τις επιλογές μας. Όσο παράξενο κι αν ακούγεται πιστεύω πραγματικά πως η ψυχή διαλέγει που πάει και μόλις αντιληφθεί το σώμα και ο νους, τότε ο άνθρωπος γίνεται θεός του εαυτού του.
Music Corner: Η κοινωνία δε μας επιβάλλει συγκεκριμένα πρότυπα;
Θεοδοσία Τσάτσου: Φυσικά και το κάνει. Από το πρώτο παραμύθι που θα διαβάσεις για τη Σταχτοπούτα στο έχει επιβάλλει. Συντονιζόμαστε με μια πληροφορία από μωρά, η οποία μας αφήνει ένα πολύ ισχυρό αποτύπωμα. Έχεις την αίσθηση ότι θα βρεις την ευτυχία όταν θα βρεις τον πρίγκιπα. Ε δεν υπάρχουν πρίγκιπες. Και στην τελική για να κάνουμε και λίγη πλάκα, γιατί να δίνουμε τόσο άγχος στ’ αγόρια; Στο τέλος γίνονται gay! Βλέπεις όμως πως μας τα ‘χουνε φορτώσει όλα; Πάρε τα σχολικά βιβλία που έχουμε διδαχθεί. Πόσο χρόνο απ’ τη ζωή μας έχουμε φάει σε γελοιότητες και εν τέλει βγαίνουμε από το σχολείο αμόρφωτοι; Δε μαθαίνουμε να σκεφτόμαστε, πως να κάνουμε καλά σκονάκια μαθαίνουμε! Το μόνο καλό που έχουν τα σχολεία είναι ότι περνάμε καλά και είμαστε με φίλους αντί να είμαστε κολλημένοι στην τηλεόραση. Και το πανεπιστήμιο έτσι το χάρηκα. Φοιτητική ζωή ναι, αλλά το 10% των μαθημάτων γούσταρα. Όλα τ’ άλλα δε μ’ εξυπηρέτησαν πουθενά.
Music Corner: Ηθοποιός δε σπούδασες;
Θεοδοσία Τσάτσου: Ναι, αλλά μπήκα και αγγλική φιλολογία για το μπαμπά μου! Σιγά μη μ’ άφηνε ο Τσάτσος να γίνω ηθοποιός και τραγουδίστρια! Έπρεπε οπωσδήποτε να μπει το …Τσατσάκι σε κάτι φιλολογικό, να γίνει δασκάλα και να κατοχυρωθεί, μη μείνει έτσι, να έχει ένα πτυχίο! Και έτσι μπήκα κι έδωσα, αλλιώς δεν υπήρχε περίπτωση να κατάφερνα να ασχοληθώ μετά με τη μουσική ή να σπουδάσω στη δραματική. Αυτοί είναι οι γονείς. Δε θα μας φορτώσουν με ενοχές; Εγώ τραγούδησα το μεγαλύτερο συναίσθημα του Έλληνα, «Νιώθω ενοχές». Πιο ενοχικός λαός από τους Έλληνες και τους Εβραίους υπάρχει; Βάσει θρησκείας, βάσει παραδόσεων, βάσει του πως ζούνε τώρα, όπως θες παρ’ το. Έχουμε μεγάλη δύναμη σα λαός, αλλά κάνουμε κακή χρήση. Ευτυχώς που ο τόπος που ζούμε είναι παραδεισένιος από μόνος του. Είναι θαυματουργό το πως αυτή η χώρα είναι τόσο θεϊκή στο φως και τα χρώματά της. Δε μπορεί να συγκριθεί με καμία άλλη, όσο κι αν έχω ταξιδέψει. Αυτό το φως δεν υπάρχει πουθενά. Ή οι θάλασσές της. Είναι φιλικές. Σε καλούνε…
Music Corner: Έχεις ταξιδέψει πολύ;
Θεοδοσία Τσάτσου: Έχω ταξιδέψει αρκετά. Μετά τη μουσική, τα ταξίδια είναι αυτό που αγαπάω περισσότερο. Τα τελευταία χρόνια δεν το έκανα τόσο, αλλά όσο μπορώ ανοίγομαι προς αυτή την κατεύθυνση. Θυμάμαι την πρώτη φορά που πήγα στο Βερολίνο και περπάτησα… υπήρχε τόση ανθρωπιά! Στο πεζοδρόμιο, στα πάρκα τους… Είναι ωραίο πράγμα να μπορεί ο άνθρωπος να αποσυντονίζεται από την ενέργεια της ζωής του που έχει εδώ και να ανοίγεται σε άλλα πράγματα. Γυρνάς πίσω πιο πνευματικός, πιο ανεβασμένος. Παίρνει η ζωή σου ένα άλλο χρώμα. Έτσι απλά, μια αλλαγή ατμόσφαιρας.
Music Corner: Υπάρχει κάτι που σε έχει συγκινήσει ή θυμάσαι πάρα πολύ έντονα από τα ταξίδια σου;
Θεοδοσία Τσάτσου: Δεν υπάρχει μέρος που να έχω πάει και να μην έχει συμβεί αυτό. Πάω και με μια καλλιτεχνική διάσταση, μένω και πολύ σε μία χώρα. Να την αισθανθώ, να πάρω τη δόνηση, να πάρω τις μυρωδιές. Το ίδιο συμβαίνει κι όταν πάω για πρώτη φορά σ’ ένα νησί στην Ελλάδα, στο οποίο δεν έχω ξαναπάει. Πρέπει να το περπατήσεις το μέρος που θα πας από το πρωί μέχρι το βράδυ, να μπει μέσα σου. Να έχεις την αίσθηση γυρνώντας ότι έχεις πάρει μια τεράστια βιταμίνη που θα κρατήσει καιρό. Και μπορείς να πας και με λίγα λεφτά. Πιο φθηνά θα σου κοστίσει να πας Βερολίνο παρά να πας Θεσσαλονίκη!
Music Corner: Μου είπες πριν πως ζούμε στην εποχή της εικόνας. Θεωρείς πως έχει δημιουργηθεί λάθος εικόνα για σένα από τα Μ.Μ.Ε.;
Θεοδοσία Τσάτσου: Μα ναι! Με θεωρούν ναρκομανή και τρελή. Και εντάξει η τρέλα πάει με την καλλιτεχνία δε λέω, αλλά δεν είμαι και η …Amy Winehouse της Ελλάδος, που με έχουν αποκαλέσει! Δηλαδή τη λατρεύω την Amy, θεωρώ ότι είναι η φωνή του 21ου αιώνα αλλά όχι, δεν είμαι ναρκομανής και η μόνη τρέλα που πουλάω είναι για να μπορώ να τραγουδάω και να ξεγυμνώνω την καρδιά μου στο άψε σβήσε. Γιατί με λογική αυτά δε γίνονται. Α, και στο παρελθόν από τότε που έφυγα απ’ τους Μπλε και ήρθε η Τζώρτζια, και εκεί ειπώθηκαν πολλά πράγματα και ακούγονταν για χρόνια.
Music Corner: Απ’ όσο θυμάμαι, είχε ειπωθεί έντονα ότι υπήρξε τσακωμός με το συγκρότημα και γι’ αυτό έφυγες.
Θεοδοσία Τσάτσου: Σ’ αυτή την περίπτωση ήταν περισσότερο το πως ο κόσμος αντιμετώπισε το θέμα. Δεν υπήρξαν ούτε καβγάδες ούτε τίποτα. Απλά έφυγα, πολύ πολιτισμένα. Με «έκραξαν» αρκετά τότε, ότι πάω να κάνω σόλο καριέρα ντεμέκ για να βγάλω πιο πολλά λεφτά και για να φανώ. Η αλήθεια είναι όμως ότι έφυγα γιατί δε μου επιτρεπόταν να γράψω μουσική και στίχο, αλλά ο ρόλος μου περιοριζόταν στο να είμαι μόνο το πρόσωπο και η φωνή. Κι εγώ δεν ήθελα να είμαι απλά η ερμηνεύτρια. Έκανα αυτό που ήθελα λοιπόν. Το πλήρωσα ακριβά, διαφώνησε πολύς κόσμος μαζί μου, από παραγωγούς, εταιρείες, ό,τι θες. Αλλά καθόμουν το βράδυ στο κρεβάτι μου και σκεφτόμουν ότι «ή το κάνεις αυτό κι είσαι καλά με τους υπόλοιπους και όχι με τον εαυτό σου ή παίρνεις το ρίσκο σου». Σκοπός είναι να κάνουμε αυτό που θέλουμε. Είναι πολύ σημαντικό σ’ αυτή τη ζωή. Γιατί θα έρθει κάποια στιγμή στη ζωή μας που θα δούμε τους συμβιβασμούς μας και δε θα το αντέξουμε. Γι’ αυτό έρχονται οι καταθλίψεις.
Music Corner: Θεωρείς ότι σου έχουν χρεώσει αυτές τις συμπεριφορές λόγω ιδιοσυγκρασίας;
Θεοδοσία Τσάτσου: Ναι, δεν ξέραν σε ποιο καλούπι να με βάλουν. Δεν ξέρανε με ποιον να με παντρέψουνε, με ποιον να με συνδυάσουν, είχανε πολλά τέτοια θέματα μαζί μου! Έχω πει πολλά “όχι” σε κάποιους πολύ μεγάλους κυρίους της ελληνικής μουσικής σκηνής, όχι επειδή δεν τους εκτιμούσα αλλά επειδή θεωρούσα ότι δεν ταιριάζω μαζί τους, οπότε ακούστηκαν κάποια πράγματα για το πρόσωπό μου που δεν ήταν πολύ κολακευτικά. Αλλά αυτό δε με αφορά καθόλου. Δεν είμαι εδώ για να με γουστάρουν όλοι. Είναι πολύ σημαντικό να έχεις ανθρώπους που διαφωνούν μαζί σου. Τότε ξέρεις ότι κάνεις δουλειά. Μια ζωή είναι αυτή, ας τη ζήσουμε καλά.
Music Corner: Στα live σου ξεγυμνώνεσαι συναισθηματικά. Πως το αντέχεις κάθε φορά να δίνεις τόση ενέργεια στον κόσμο από κάτω;
Θεοδοσία Τσάτσου: Αυτό το ρωτάνε και οι φίλες μου. Η αλήθεια είναι ότι δε χρειάζεται ν’ αντέχω. Και δε θεωρώ ότι καταθέτω ψυχή, απλά είμαι ψυχή εκείνη την ώρα. Κι άμα πέσει και λίγος ιδρώτας παρά πάνω, κι αν κι εσύ μοιραστείς αυτό που νιώθω εκείνη τη στιγμή, αυτό ήταν. Έγινε η δουλειά μου. Τώρα κι εγώ όταν με είδα πρώτη φορά πως ήμουν στη σκηνή, σκέφτηκα «Καλά αυτή είναι τρελή»! Ήταν στη συναυλία των Μπλε, στο Λυκαβηττό. Είδα μετά την εμφάνιση και σκεφτόμουν ότι αυτό ήταν κι ότι είχε καταστραφεί η καριέρα μου. Δεν αδικώ αυτούς που με βλέπουν σε κάποιο live και βγάζουν συγκεκριμένα συμπεράσματα, απλά όπως σου είπα δεν ισχύουν.
Music Corner: Τι πιστεύεις ότι καταπιέζει έναν καλλιτέχνη στην Ελλάδα;
Θεοδοσία Τσάτσου: Το ότι πρέπει να μην είναι ο εαυτός του πάνω στη σκηνή. Πιστεύω ότι είναι λίγοι οι καλλιτέχνες σ’ αυτή τη χώρα που είναι ο εαυτός τους. Οι περισσότεροι διεκπεραιώνουν την εικόνα τους. Και δεν πιστεύω ότι στην Ελλάδα μπορεί να σε καταστρέψει ένας manager, δεν παίζουν manager εδώ. Στο εξωτερικό ναι, είναι γιγάντιοι οι manager, ποιο γιγάντιοι κι από τον καλλιτέχνη. Εδώ είναι πιο οικογενειακή υπόθεση και είναι και φυσιολογικό από τη στιγμή που δεν υπάρχει κάποιος άλλος. Και αν θες τη γνώμη μου, καλύτερα ο καθένας να είναι manager του εαυτού του. Να γνωρίζει τα δικαιώματά του και να μη βασίζεται στη γνώμη κάποιου που θα του δώσει συμβουλές μέχρι και για το πως θα κουρευτεί. Αν ο καθένας είναι για τον εαυτό του επί της ουσίας, τότε αυτή η χώρα θα γίνει όμορφη. Δε γίνεται η μόνη στιγμή που είμαστε ενωμένοι σα λαός να είναι όταν παίζει η Εθνική!
Music Corner: Σ’ έχουν κουράσει, τόσα χρόνια μετά, που σου ζητάνε ξανά να πεις στα live σου τα τραγούδια των Μπλε;
Θεοδοσία Τσάτσου: Τώρα δε με κουράζει. Με κούρασε όταν «χώρισα» απ’ τους Μπλε, όπου ο κόσμος έγινε πιο επιθετικός και για δύο χρόνια δεν τα ‘λεγα και έτρωγα ξύλο, μπουκάλια, ό,τι μπορείς να φανταστείς. Απλά είχα συνειδητοποιήσει ότι για να βγω από κάτι έπρεπε να το αφήσω πίσω μου με όλο το κόστος. Μετά όμως, όταν ξανασυντόνισα τον εαυτό μου, είδα κι άλλα πράγματα στα τραγούδια αυτά. Και τα τραγουδάω κάθε φορά διαφορετικά. Τα τελευταία χρόνια λέω «Δε νιώθω ενοχές». Και στέλνω αυτή τη δόνηση προς τα έξω. Το «Φοβάμαι» το λέω και το χαίρομαι. Γιατί ο φόβος είναι ένα πανάρχαιο αίσθημα. Είναι σημαντικό να τον γνωρίζουμε καλά το φόβο. Οπότε όταν λέω «Φοβάμαι» το λέω και με μια αίσθηση άφοβη, σα να τον αγκαλιάζω το φόβο. Αύριο θα φύγει αυτό, θα έρθει κάτι άλλο που θα με βάλει στην ανασφάλεια. Οπότε τα αγαπάω όλο και πιο πολύ αυτά τα τραγούδια. Και τα λέω με πολλή αγάπη στους ανθρώπους κάτω γιατί σέβομαι το ότι τα αγάπησαν κι αυτοί. Μπορεί να τα αγάπησαν περισσότερο από τα άλλα μου τραγούδια. Μιλάνε για συναισθήματα που μας αφορούν όλους. Είμαστε ενοχικός λαός και ο φόβος βρίσκεται παντού.
Music Corner: Πειραματίζεσαι πολύ με τα τραγούδια σου;
Θεοδοσία Τσάτσου: Πειραματίζομαι με τον εαυτό μου και αυτό βγαίνει και στα τραγούδια μου.
Music Corner: Στο «Αγαπήσου» ακούσαμε μέχρι και μπουζούκι!
Θεοδοσία Τσάτσου: Α, ναι, γιατί το ‘γραφα για τον Έλληνα, αυτό το τέλειο παιδί! Τέσσερα χρόνια το παίδευα αυτό το τραγούδι. Έβλεπα τον Έλληνα σε συνδυασμό με το Βούδα, αλλά ταυτόχρονα εντελώς διαφορετικό απ’ αυτόν. Τότε ασχολιόμουν πολύ με την ινδική κατάσταση ζωής. Αλλά ένιωθα κι ένα Ζορμπά μέσα στο Βούδα! Οπότε δούλευα πολύ αυτή την τελειότητα. Δε γινόταν λοιπόν να μην πειραματιστώ με το μπουζούκι. Και μου άρεσε πολύ αυτό. Ξέρεις, λατρεύω τις παλιές λαϊκές φωνές, αλλά έχω μια αποστροφή στο πως έχει καταντήσει το λαϊκό τραγούδι σήμερα. Το ξεφτυλίσαν το μπουζούκι πια, τα τελευταία είκοσι χρόνια το έχουν σκίσει. Εγώ απλά το γνώρισα λίγο καλύτερα. Μου άρεσε ο ήχος που ανακάλυψα και με έφερε και ποιο κοντά στην ελληνικότητα που με τρομάζει πολλές φορές. Γιατί το «Αγαπήσου» ήταν «Α γαμήσου». Με αυτά που γίνονταν τότε στην Αθήνα, είχα βαρεθεί να λέω αυτή τη λέξη, στον εαυτό μου, στα πάντα. Κι όμως εκεί είδα την έννοια της αγάπης. Μέσα στη φωτιά, το τίποτα και την καταστροφή, μόνο αυτή μπορεί να σώσει. Με κάποιον τρόπο, δεν ξέρω με ποια συνταγή, αλλά μόνο αυτή. Οπότε το «Αγαπήσου» το χρειάζεται ο Έλληνας όσο κανένας άλλος λαός και το μπουζούκι μιλάει πολύ μέσα μας. Και το έκανα συνειδητά κι αν θες μουσικοθεραπευτικά. Δεν είναι τίποτα το genius. Τρία ακόρντα. Ούτε είμαι καμιά ιδιαίτερη συνθέτις και ούτε και με ενδιαφέρει κάτι τέτοιο. Αλλά το ‘κανα όλο μόνη μου και πήρα το ρίσκο. Χωρίς εταιρείες, χωρίς τίποτα. Ήταν το δικό μου θέλω και η δική μου μεταμόρφωση. Οπότε όταν εσύ τ’ ακούσεις θα σου κάνει κάτι, και κάτι θετικό. Δε θα σε μιζεριάσει.
Music Corner: Τα τραγούδια σου στοχεύουν κατευθείαν στον εσωτερικό κόσμο του ακροατή, τουλάχιστον αυτού που παρακολουθεί την πορεία σου.
Θεοδοσία Τσάτσου: Συνειδητά συμβαίνει και αυτό. Είναι και πως θα πεις το κάθε τι. Η ποιότητα του ανθρώπου φτιάχνει τις λέξεις. Οφείλουμε να είμαστε συνειδητοί μ’ αυτά που τραγουδάμε και να τερματίσει πλέον το δράμα και η μιζέρια μες το στίχο. Τι πάει να πει για παράδειγμα «Τυραννιέμαι»; Δε μπορείς να βρεις να πεις κάτι άλλο στο κοινό σου; Θέλω να πω, έχουμε μια ευθύνη απέναντι στα πράγματα και στο τι λέμε, ειδικά άμα είσαι καλλιτέχνης. Αν δεν είσαι υπεύθυνος απέναντι στον εαυτό σου, δε μπορείς να την κάνεις αυτή τη δουλειά, τέλος. Κάνε κάτι άλλο.
Music Corner: Ο καλλιτέχνης οφείλει να έχει δημόσιο λόγο;
Θεοδοσία Τσάτσου: Αναγκαστικά έχει, με το έργο του. Δε χρειάζεται να λέει τίποτα παραπάνω. Κι αυτά που λέμε τώρα, τα λέμε με αφορμή ένα live που έρχεται. Πιστεύω ότι ο καλλιτέχνης οφείλει να εκφράζεται και να επικοινωνεί κάποια πράγματα. Άμα είναι τίμιος με το υλικό του, δε χρειάζεται να πει κάτι άλλο.
Music Corner: Σε λίγες μέρες θα εμφανιστείς στο Troll Festival του ομώνυμου ραδιοφώνου μέσω internet. Ποια είναι η γνώμη σου γι’ αυτό;
Θεοδοσία Τσάτσου: Μου αρέσει πολύ αυτή η φάση έτσι όπως γίνεται. Τέτοιες εκδηλώσεις είναι σημαντικές για τη μουσική και για να φέρουν στο κοινό και άλλα γκρουπ που είναι απαραίτητα να ακουστούν. Το ότι το trollradio ενδιαφέρεται να στηρίζει τα καινούργια παιδιά και τη μουσική και να οργανώνει τέτοια φεστιβάλ, είναι από τα καλύτερα που μπορούν να συμβούν για τη μουσική σήμερα.
Music Corner: Ετοιμάζεις κάποια καινούρια δουλειά;
Θεοδοσία Τσάτσου: Πριν από λίγους μήνες κυκλοφόρησε η «Χώρα Θεά» σε σύνθεση και στίχους του Γιώργου Μίχα. Τελευταία, έχω ξεκινήσει και γράφω κομμάτια. Δεν ξέρω πότε θα γίνει ο δίσκος βέβαια.
Music Corner: Κριτικάρεις τον εαυτό σου;
Θεοδοσία Τσάτσου: Αυτό το κακό που ‘χω, που το πας; Στον πέμπτο μου δίσκο ανακάλυψα ότι μου αρέσει η φωνή μου! Μέχρι τότε δεν ήθελα ποτέ monitor. Να μη μ’ ακούω. Με τρόμαζα. Έβγαινε ένα πράγμα που δεν το καταλάβαινα. Αν με βάλεις τώρα ν’ ακούσω τη φωνή μου απ’ το κασσετοφωνάκι θα νιώσω απίστευτα εκτεθειμμένη. Η φωνή είναι αυτή που καθορίζει την προσωπικότητα μας. Αυτό με τρόμαζε. Και αυτό το έμαθα με τον καιρό. Το πως μιλάς, αντικατοπτρίζει αυτό που είσαι. Οπότε ακούγοντας τη φωνή σου, σου βγάζει μια εικόνα που ίσως δε τη θες.
Music Corner: Μιλάς πολύ ανοιχτά για την αγάπη στα τραγούδια σου.
Θεοδοσία Τσάτσου: Ναι, γιατί έχω πάρει τα ρίσκα μου με την αγάπη, για να τη γνωρίσω. Είναι αυτό που λέω στη Babalou «Δε θα μας το πει κανείς / Θα το ανακαλύψουμε εμείς». Τα έφαγα τα μούτρα μου πολλές φορές. Αλλά την ένιωσα την αγάπη στην πιο απλή και απέριττη μορφή της, και είδα ότι δεν περιγράφεται. Μπορείς να περιγράψεις ένα ηλιοβασίλεμα; Θα το σκοτώσεις. Μην το περιγράφεις, νιώσε το…
——————
*** Ευχαριστούμε το Cafe Bar Restaurant «BREEZE» για τη φιλοξενία (Μαρίνα Φλοίσβου, Π. Φάληρο / 210.9889094)…
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…