«Θα ήθελα αυτή η φυλή να συνεχίσει να τραγουδά. Να θυμηθούμε τί σημαίνει να καθόμαστε σε έναν κύκλο και να λέμε ένα τραγούδι».

Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης στην Πέννυ Γέρου
Φωτογράφηση: Σπύρος Σταυρόπουλος
Music Corner – 18/12/2013

 

Τη συνάντησα ένα απόγευμα στο Βοτανικό, στην οδό Σερβίων, στον πολυχώρο «Baumstrasse». Μπήκα σε έναν άκρως πειραματικό χώρο, κάθισα σε μια καρέκλα, σαν αυτές του θερινού κινηματογράφου, και περίμενα τη Μάρθα να κατέβει. Ο χώρος γεμάτος σκηνικά, δείγματα ζωής και δραστηριότητας. Κάτι γινόταν σε αυτή την αίθουσα και πολύ ήθελα να μάθω πώς λειτουργεί ένας τέτοιος πολιτισμικός χώρος κρυμμένος στο Βοτανικό.

Η Μάρθα επί σκηνής είναι ένας άνθρωπος γεμάτος τρέλα, χιούμορ, όρεξη για πειραματισμό και ανοιχτός σε νέες προκλήσεις. Εκείνη τη μέρα η Μάρθα, απόλυτα φιλόξενη και καλοσυνάτη, ήταν από τους πιο «σταράτους» ανθρώπους που έχω γνωρίσει, με άποψη και σιγουριά για τον εαυτό και τη ζωή τους στην παρούσα κατάσταση. Περικυκλωμένη από τις αγαπημένες της γάτες που τριγυρνούν στο χώρο, η Μάρθα μου μίλησε για το φετινό πρόγραμμα στην Άνοδο, το «Kubara Project», τον πολυχώρο «Baumstrasse» που μας φιλοξένησε εκείνο το απόγευμα, καθώς και για κριτικές που την αφήνουν αδιάφορη, καταστάσεις που την προβληματίζουν ή μέρη του κόσμου που την κάνουν να χαμογελά και να βρίσκει τον εαυτό της.

frintzila_interview_2013_12_03

Music Corner: Με αφορμή το live στην Άνοδο και δεδομένου ότι έχετε εμφανιστεί ήδη τρεις Κυριακές, ποια είναι η εμπειρία σου από το πρόγραμμα και την επαφή με τον κόσμο;
Μάρθα Φριντζήλα: Το live αυτό ήταν ένα στοίχημα για μας. Περιλαμβάνει τραγούδια που παίζουμε πρώτη φορά και λίγα κομμάτια με τα οποία μας έχει γνωρίσει ο κόσμος. Παρόλα αυτά, ο κόσμος ξέρει ότι κάθε παράσταση είναι διαφορετική. Μας αρέσει να πειραματιζόμαστε με πάρα πολλά πράγματα. Την πρώτη Κυριακή υπήρχε σίγουρα άγχος, γιατί ένα πρόγραμμα είναι ζωντανός οργανισμός. Γι’ αυτό και κάθε Κυριακή κάνουμε αλλαγές. Όλα είναι πείραμα ούτως ή άλλως. Ο χώρος είναι πολύ ωραίος, ο ήχος εξαιρετικός και τα παιδιά που δουλεύουν εκεί είναι υπέροχα.

Music Corner: Πώς σμίξατε τα μέλη του «Kubara Project» και πώς αποφασίσατε αυτήν την επιστροφή;
Μάρθα Φριντζήλα: Το «Kubara Project» είναι μια παλιά ιστορία. Ξεκίνησε σχεδόν το ’98. Ο Βασίλης Μαντζούκης ήταν σύντροφός μου από το ’96 και δουλεύαμε μαζί ούτως ή άλλως. Ο Παναγιώτης Τσεβάς είναι αδερφός, όχι απλά φίλος, και μας πάντρεψε με το Βασίλη. Ξεκίνησε λοιπόν η κουμπαριά και σταμάτησε πλέον να με φωνάζει Μάρθα, αλλά μόνο κουμπάρα. Έτσι ξεκίνησε το «Kubara Project». Η πρώτη μορφή του εμφανίστηκε το 2000. Το ενισχυμένο ήρθε το 2005, οπότε κάναμε και το δεύτερό μας «μπαμ», στο Μετρό, με τη Ματούλα Ζαμάνη. Όλα αυτά τα χρόνια δεν σταματήσαμε να βγάζουμε τραγούδια και στην Άνοδο βρήκαμε τις κατάλληλες συνθήκες για να παρουσιάσουμε ένα κανονικό πρόγραμμα.

Music Corner: Έχετε ως σύνθημα το «Εμπρός πίσω». Σε τι αφορά;
Μάρθα Φριντζήλα: Αφορά σε ό,τι συμβαίνει αυτήν την εποχή στην Ελλάδα, στην «εποχή των συνθημάτων». Είναι σαν να έχουμε βγει στους δρόμους και να φωνάζουμε συνθήματα, ενώ αυτό που χρειάζεται είναι να κοιτάξουμε αυτό που πραγματικά είμαστε. Το «Εμπρός πίσω» έχει πολλές σημασίες: κοίταξε πίσω, κοίταξε ποιος είσαι, ποιος ήσουν πριν 30 χρόνια και πόσο αληθινός ήσουν. Από την άλλη, πόσο πίσω πια θα πάμε ως χώρα; Είναι πολλές οι σημασίες, αλλά περισσότερο είναι χιουμοριστικό.

frintzila_interview_2013_12_06

Music Corner: Ποιος είναι ο «Μυστηριώδης καλεσμένος» του προγράμματος;
Μάρθα Φριντζήλα: Είναι ο Αλέξανδρος Ηλιάκης, ένας υπέροχος τραγουδιστής, μια φωνή που σπάνια ακούει κανείς. Είναι μια περσόνα πολύ ολοκληρωμένη και αισθανόμαστε ότι έχει μεγάλη συγγένεια με ό,τι αγαπάμε κι εμείς. Τον Αλέξανδρο τον γνώρισα στο «Baumstrasse», που είχε έρθει να παρακολουθήσει κάτι σεμινάρια. Την πρώτη φορά που τον άκουσα να τραγουδά, «μου έπεσε το σαγόνι». Είναι πολύ πηγαίος, πολύ αληθινός, πολύ ανατρεπτικός τραγουδιστής με εξαιρετικό όργανο. Επίσης, είναι πολύ μυστήριος τύπος.

Music Corner: Παλιότερα είχαμε μιλήσει για την επιστροφή στα καφενεία και τις μικρές σκηνές. Η ίδια μου είπες ότι ένα καφενείο δε μπορεί να καλύψει τις ανάγκες μιας μουσικής παράστασης. Στην Άνοδο βρήκες αυτό που έψαχνες σε ένα χώρο;
Μάρθα Φριντζήλα: Η άνθηση των μικρών χώρων υπάρχει. Κι ενώ υπάρχει αυτή η τάση των ανθρώπων να μαζεύονται σε ένα χώρο, να τραγουδάνε τον πόνο τους, την ίδια στιγμή υπάρχει κι ένας κρατικός μηχανισμός που κυνηγά αυτούς τους χώρους, οι οποίοι θα θέλανε να έχουν ένα μπουζουκάκι, αλλά θα έπρεπε να πληρώσουν πρόστιμο 10.000 ευρώ, αν το μπουζουκάκι αυτό δεν είναι ασφαλισμένο. Το κράτος δεν στηρίζει αυτές τις προσπάθειες. Είναι σαν να απειλείται από τις συντροφιές… Την Άνοδο δεν την ήξερα. Είδα φέτος ένα χώρο αισθητικά ουδέτερο, με πολύ καλή σκηνή, πολύ καλό ήχο και καλό σύστημα φωτισμού. Βρήκα ένα χώρο έτοιμο να φιλοξενήσει μια δύσκολη μουσική παράσταση. Από ‘κει και πέρα το χώρο τον κάνουν οι άνθρωποι. Φέτος μάλιστα φιλοξενεί πολλούς αξιόλογους καλλιτέχνες, όπως τον Σωκράτη Μάλαμα, τη Χάρις Αλεξίου και την Τάνια Τσανακλίδου…

Music Corner: Αυτό ήταν ιδιαίτερα ευχάριστο νέο!
Μάρθα Φριντζήλα: Έχω δουλέψει και με τις δύο. Είναι στην κυριολεξία «κοριτσάκια». Έχουν και οι δυο τέτοια αγάπη για το παιχνίδι… Η σκηνή είναι ο κατάλληλος χώρος και για τις δυο.

Music Corner: Όσον αφορά στο «Baumstrasse», πώς λειτουργεί αυτός ο χώρος και τι δραστηριότητες φιλοξενεί;
Μάρθα Φριντζήλα: Αυτός ο χώρος είναι το «παιδάκι» του «Κρατήρα». Είχαμε ένα χώρο από το 2000 μέχρι τα τέλη του 2009. Ήμαστε τέσσερις ομάδες που νοικιάζαμε το χώρο αυτό για να έχουμε ένα μέρος να εργαζόμαστε. Όταν γκρεμίστηκε ο «Κρατήρας» βρεθήκαμε ξαφνικά στο δρόμο. Για μισό χρόνο ήμαστε πελαγωμένοι και συμφωνήσαμε από κοινού να βρούμε ένα χώρο, βάζοντας λίγα λεφτά ο καθένας, για να μπορούμε να δουλεύουμε. Έτσι ξεκίνησε το «Baumstrasse» και φέτος είμαστε στον τρίτο χρόνο. Είναι ουσιαστικά ένας χώρος εργασίας και εκπαίδευσης. Δίνει μεγάλη έμφαση στη σημασία της εκπαίδευσης, γιατί δεν φτάνει μόνο να διασκεδάζουμε και να ξεφαντώνουμε. Ο χώρος φιλοξενεί μαθήματα, σεμινάρια και κάποιες φορές πολύ αγαπημένους καλλιτέχνες από τη μουσική ή θεατρική σκηνή, που δεν θα μπορούσαν να παίξουν σε άλλο χώρο. Εδώ δεν είναι θέατρο ούτε μουσική σκηνή όμως, είναι ένας πειραματικός χώρος.

frintzila_interview_2013_12_02

Music Corner: Σκηνοθετικά ασχολείσαι και με το αρχαίο δράμα. Ποια στοιχεία πιστεύεις ότι κάνουν αυτά τα έργα διαχρονικά και πώς ένας σκηνοθέτης του 2013 μπορεί ακόμα να συνεισφέρει σε αυτά, να δώσει κάτι νέο;
Μάρθα Φριντζήλα: Το θέατρο είναι ζωντανός οργανισμός. Τα έργα αυτά έχουν ανέβει πάρα πολλές φορές. Ο λόγος είναι ότι αποτελούν πολύ σπουδαία και πυκνά ποιητικά, φιλοσοφικά, θεολογικά κείμενα. Σίγουρα έχεις πολλά πεδία να ανοίξεις. Ο λόγος που ένας σκηνοθέτης του 2013 ασχολείται ακόμα με το αρχαίο δράμα είναι ότι είναι έξυπνος και έχει καταλάβει ότι σε αυτά υπάρχει πολύ «ψωμί». Δε μπορώ να φανταστώ έναν σκηνοθέτη, που αγαπά πολύ το θέατρο, να σνομπάρει το αρχαίο δράμα. Είναι σαν να αναρωτιόμαστε γιατί ένας πιανίστας αγαπά και παίζει ακόμα Bach. Θα σταματήσει ποτέ να παίζεται ο Bach; Δεν νομίζω…

Music Corner: Με το Αττικό Σχολείο Αρχαίου Δράματος θα ανεβάσετε και παράσταση του Σοφοκλή…
Μάρθα Φριντζήλα: Το «Baumstrasse» λειτουργεί ως εργαστήριο από τον Οκτώβρη μέχρι τον Ιούνιο. Πέρυσι ανεβάσαμε έργο του Ευριπίδη, φέτος του Σοφοκλή και του χρόνου του Αισχύλου. Θέλουμε, έτσι, κάθε τρία έτη να κάνουμε τους τρεις τραγικούς. Το Αττικό Σχολείο περιλαμβάνει και ένα δεκαήμερο θερινό κύκλο μαθημάτων σε συνεργασία με τον Δήμο Ελευσίνας και το Παλαιό Ελαιουργείο. Πέρυσι όλη η έρευνα ήταν πάνω στις «Βάκχες» του Ευρυπίδη και φέτος στον «Αίαντα» του Σοφοκλή, που θα ανέβει το καλοκαίρι.

Music Corner: Φέτος στο «Baumstrasse» είναι ο έκτος κύκλος σεμιναρίων για τη φωνή. Τι πραγματεύονται αυτά τα σεμινάρια;
Μάρθα Φριντζήλα: Είναι μια γνωριμία για τη φωνή. Θεωρούμε ότι η φωνή είναι κάτι άλλο από το σώμα. Μπορεί να αποκαλύψει όλα μας τα μυστικά και έτσι την περιορίζουμε πάρα πολύ, την κακομεταχειριζόμαστε ή δεν την εμπιστευόμαστε. Το μάθημα αυτό προσπαθεί να μας φέρει αντιμέτωπους με το τί είναι η φωνή. Είναι η ψυχή του ανθρώπου και μπορεί να αποκαλύψει πάρα πολλά για τον ίδιο. Έχω γνωρίσει τόσο τραυματισμένους ανθρώπους που το τραύμα έχει αποτυπωθεί πλέον στη φωνή τους, που θεωρούν ότι το να τραγουδούν δεν είναι δικό τους δικαίωμα. Σκέψου ότι το τραγούδι έχει φύγει πλέον από την κοινωνική μας ζωή, το έχει αντικαταστήσει το ηχογράφημα. Οι άνθρωποι πια δεν τραγουδούν ούτε στους γάμους. Εγώ θα ήθελα αυτή η φυλή να συνεχίσει να τραγουδά. Να θυμηθούμε τί σημαίνει να καθόμαστε σε έναν κύκλο και να λέμε ένα τραγούδι.

Music Corner: Έχεις γνωρίσει ανθρώπους που έχουν καλή φωνή και δεν το ξέρουν;
Μάρθα Φριντζήλα: Φυσικά, όλοι οι άνθρωποι έχουν φωνή και δεν το ξέρουν. Υπάρχουν άνθρωποι που χρειάζεται να κάνουν πολλή δουλειά για να μπορέσουν να υπερασπιστούν ένα κομμάτι. Δεν έχω ακούσει όμως ένα άτομο που δεν μπορεί να τραγουδήσει. Επίσης, ένας τραγουδιστής δεν είναι μόνο φωνή. Είναι σίγουρα ένα χάρισμα, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Έχουμε παραδείγματα τραγουδιστών παγκοσμίως που θα τους έλεγες και κακόφωνους ή φωνές πολύ ιδιαίτερες. Θεωρώ πολύ μεγάλη φωνή τον Αργύρη Μπακιρτζή. Δεν την ξεχνάς αυτή τη φωνή. Άλλο παράδειγμα, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου. Από την άλλη υπάρχουν πλέον και φωνάρες, τόσο καλλιεργημένες, που είναι πλέον τσιμεντωμένες. Δεν αναγνωρίζεις τον άνθρωπο πίσω από αυτές, δεν υπάρχει ψυχή. Στην ουσία πρόκειται για υπερβολικό στόλισμα και στυλιζάρισμα. Σκέψου τι εντύπωση θα έκανε η Edith Piaf, που ξαφνικά εμφανίστηκε μια γυναίκα – «καραμούζα», για την εποχή της, και γονάτισε όλο το σύμπαν.

frintzila_interview_2013_12_04

Music Corner: Επιστρέφοντας στα δικά σου μουσικά σχέδια, ετοιμάζεις κάτι δισκογραφικά;
Μάρθα Φριντζήλα: Ανά διαστήματα γράφουμε και ένα κομμάτι από το «Kubara Project». Γράψαμε το «Duddy Lolo» και «Ποιος σου είπε δεν σ’ αγαπώ» και τώρα θέλουμε να μαζέψουμε αρκετό υλικό. Δεν ξέρω αν βγάλουμε δίσκο. Περισσότερο παίζουμε και γράφουμε live, έτσι είχε γίνει και ο προηγούμενος δίσκος. Η αλήθεια είναι ότι δεν είμαι και πολύ της δισκογραφίας. Μου έχει ζητηθεί να κάνω προσωπικούς δίσκους -έχουν γράψει τραγούδια για μένα, αλλά τελικά δεν θα ήταν και τόσο προσωπικοί.

Music Corner: Σε ενδιαφέρει η γνώμη των άλλων;
Μάρθα Φριντζήλα: Εξαρτάται ποιων. Για παράδειγμα, η κριτική δεν απευθύνεται στους καλλιτέχνες, αλλά στο κοινό. Επομένως δεν με ενδιαφέρει η κριτική. Το κοινό θα αποφασίσει ποιον από τους δύο θα ακολουθήσει, τον καλλιτέχνη ή τον κριτικό. Δε θα πρέπει ούτε ο καλλιτέχνης να χαριστεί στον κριτικό, ούτε ο κριτικός στον καλλιτέχνη. Η γνώμη ανθρώπων που εκτιμώ και δείχνουν με τη δουλειά τους ότι είναι ειλικρινείς φυσικά και με ενδιαφέρει. Αν τα κάνουμε όλα όμως ένα πακέτο, η απάντηση είναι πως, όχι, δεν με ενδιαφέρει η γνώμη των άλλων.

Music Corner: Όταν ακούστηκε η δική σου εκδοχή της «Ρόζας» του Δημήτρη Μητροπάνου, κάποιοι έσπευσαν να το θεωρήσουν προσβολή. Σε άγγιξε καθόλου αυτή η κριτική;
Μάρθα Φριντζήλα: Δεν σταμάτησα να το λέω το συγκεκριμένο τραγούδι. Ειδικά αυτή η κριτική, που έχει διάθεση εκφοβισμού, δεν με ενδιαφέρει καθόλου. Εγώ προσπαθώ να εκπέμψω ένα σήμα. Θέλω αυτό το σήμα να είναι καθαρό, όσο είμαι κι εγώ καθαρή. Αν στο σήμα αυτό παρεμβάλλονται διάφορα παράσιτα, τι σημαίνει αυτό; Θα σταματήσω να εκπέμπω; Αν αισθάνομαι ότι πρέπει να είμαι πάνω στη σκηνή, ακόμα κι αν όλοι μου πουν να κατέβω, δεν θα κατέβω. Ξέρεις, η γνώμη είναι ο αντικαταστάτης της γνώσης. Αν γνωρίζεις, είσαι πολύ πιο ανοιχτός και στο καινούργιο, το παράξενο, αυτό με το οποίο δε συμφωνείς.

Music Corner: Με αφορμή αυτό το πολυπολιτισμικό στοιχείο που βλέπουμε στο φετινό πρόγραμμα, ταξιδεύεις;
Μάρθα Φριντζήλα: Ναι, με κάθε ευκαιρία!

frintzila_interview_2013_12_05

Music Corner: Ποιο μέρος σου έχει αφήσει την καλύτερη γεύση;
Μάρθα Φριντζήλα: Έχω ένα μέρος που μου έχει αφήσει, όχι απλά την καλύτερη γεύση, αλλά την πυκνότερη. Λαχταράω να ξαναπάω. Το μέρος αυτό είναι η Κούβα. Νιώθω πως έχει κάτι από την παιδική μου ηλικία, το οποίο δεν μπορώ να προσδιορίσω. Είναι η ομορφιά της, οι άνθρωποί της, η σχιζοφρένεια πάνω στην οποία είναι χτισμένη.

Music Conrer: Στις εμφανίσεις σου περιλαμβάνεις και αντιρατσιστικά κομμάτια. Πιστεύεις ότι οι Έλληνες είμαστε ρατσιστές;
Μάρθα Φριντζήλα: Πολύ. Γιατί είμαστε φοβισμένοι. Ο φόβος είναι αυτός που γεννά το ρατσισμό. Και ο φόβος μας γεννιέται από την ανάγκη μας έχουμε κάποιον να μας προστατέψει. Τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς δεν είναι και λίγο. Είμαστε ακόμα λίγο σκλάβοι. Το θέλουμε το αφεντικό μας, δε μπορούμε μόνοι μας.

Music Corner: Πρόσφατα είπες ότι δεν υπάρχει σωτηρία σε αυτό…
Μάρθα Φριντζήλα: Ναι, το είπα. Μακάρι να διαψευστώ.

Music Corner: Για τί να προσπαθούμε τότε;
Μάρθα Φριντζήλα: Προσπαθούμε να ζήσουμε τη ζωή μας λίγο καλύτερα. Φυσικά θέλουμε να ανατραπεί αυτή η κατάσταση και κάνουμε όνειρα. Υπάρχει μέλλον, αλλά δεν υπάρχει σωτηρία! Πρέπει να μην είμαστε μόνοι μας, να επιμένουμε στις κοινότητες και τις συσπειρώσεις.

frintzila_interview_2013_12_01

Η Μάρθα Φριντζήλα με τους «Kubara Project» θα εμφανιστούν για μια τελευταία Κυριακή, στις 22 Δεκεμβρίου, στο Άνοδος Live Stage (Πειραιώς 183 και Παλλάντος 38, Αθήνα).

——————–

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή φωτογραφιών, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here