18/1/2013
www.musiccorner.gr
Γράφει η Φαίδρα Παπακαλοδούκα
Μικρότερη έβλεπα τις διαφημίσεις σαν στιγμιότυπα παραμυθιών, χωρίς να καταλαβαίνω τις όποιες προεκτάσεις τους. Μεγαλώνοντας, ευτυχώς η ρομαντική θεώρηση άφησε χώρο στην παρατήρηση και αυτή με τη σειρά της άρχισε να καταγράφει το πώς σιγά σιγά οι διαφημίσεις άρχισαν να αλλάζουν. Η εικόνα των διαφημίσεων άλλαζε καθώς διασχίζαμε ως έθνος, με περισσή περηφάνεια κάθε χρόνο, πάνω στα κόκκινα χαλιά μας, καμαρωτοί, με ένα αεράκι να κάνει τα μαλλιά μας να ανεμίζουν στο διάβα μας, με την πατημασιά μας στιβαρή και το ντύσιμο μας όλο και πιο λαμπερό και ακριβοπληρωμένο, από την κορυφή ως τα νύχια.
Η ύπαιθρος αποχώρησε από τις διαφημίσεις. Το «γύρισε στη φύση» επανήλθε μόνο για να σαρκάσει τον «χωριάτη» Έλληνα, που εντάξει, μπορεί να ξέρει από καλή φέτα, αλλά είναι λίγος μπροστά στους λαμπιρίζοντες Έλληνες, που όλοι μας οφείλαμε να είμαστε! Η «τυρίλα» δεν είχε καμία ομοιότητα με τον δικό μας «ευρωπαϊκό» αέρα, τα διθέσια αμάξια μας, τις VIP παρτάρες, τις οικιακές βοηθούς που μας αναλογούσαν.
Το life style εισέβαλλε στις διαφημίσεις, θυμίζοντας μας διακριτικά, ότι το αμάξι μας πρέπει να είναι σύγχρονο, το ντύσιμο μας ακριβά επιμελημένο, οι εργασίες μας δημοσιοσχετίστικες και το τέλος της ημέρας να μας βρίσκει και πάλι στην τρίχα σε μια χρυσαφένια εκδήλωση μιας αυτοαποκαλούμενης «καλής κοινωνίας»… Οι διαφημίσεις με οικογένειες, γονείς, παιδιά και παππούδες, για μια περίοδο ήταν ξενόφερτες και φυσικά «ξενέρωτες»! Η διαφήμιση όμως έχει αμφίδρομη λειτουργία – απεικονίζει την κοινωνία μας και αντίστροφα, η κοινωνία πασχίζει να ενσαρκώσει τις διαφημίσεις της. Με αυτό το life style χτίστηκε η καθημερινότητα πολλών τα τελευταία χρόνια ή η ονειρεμένη ζωή κάποιων άλλων, που μόχθησαν πολύ για να την αποκτήσουν, ακόμα και αν το τίμημα ήταν υπερχρεωμένες πιστωτικές ή κόκκινα δάνεια, απ’ αυτά που ενώ τότε ήταν το εισιτήριο στο όνειρο, σήμερα είναι η γκιλοτίνα προδομένων προσδοκιών μιας ολόκληρης ζωής.
Σήμερα ένα μεγάλο Χ έχει μπει σε πολλά από τα life style περιοδικά της πάλαι ποτέ ψευτοχλιδής και ευφάνταστης υπερβολής. Τα κόκκινα χαλιά δεν στήνονται πια όπως παλιότερα, τα πανάκριβα ρολόγια δεν γίνονται καθημερινά δώρα φιγούρας, πολλές Porsche Cayenne απέκτησαν πωλητήριο. Όχι, δεν είναι ευχάριστο να χάνονται περιουσίες ή να βλέπεις παντού το κίτρινο «πωλείται»! Η φούσκα όμως έσκασε, και τώρα ο κρότος είναι όλος δικός μας, δυστυχώς μαζί και η τραγικότητα της. Δική μας είναι και η περισυλλογή, ο απολογισμός και η αποδέσμευση από τα λάθη της παραφουσκωμένης υπερβολής μας. Επί πόσους μήνες διαβάζουμε για το πόσο πρέπει να αλλάξουμε. Ένα μέρος της αλλαγής είναι εξωτερικό – βίαιο, και για πολλούς άδικο. Το άλλο είναι -ή οφείλει να είναι- εσωτερικό. Αυτό που προκύπτει μετά από την περισυλλογή του σοφού μυαλού μας, που αναγνωρίζει τα προσωπικά του λάθη, ενδοσκοπεί και αντί κάλπικων μεγαλείων, αναζητά ανθρωπιά, αγάπη, αλληλεγγύη, επαφή με τη φύση και μικρές απολαύσεις.
Και εκεί που λες, αν δεν αλλάξουμε τώρα, δεν θα αλλάξουμε ποτέ, εκπλήσσεσαι βλέποντας τα ίδια σύμβολα να διατηρούν την ισχύ τους, να έχουν ακόμα απήχηση, να προβάλλονται ως αυτονόητα, και δυστυχώς να είναι ακόμα ελκυστικά… Η διαφήμιση είναι εκεί για να μας απεικονίσει… Μια κυρία του σήμερα λοιπόν, έχει κερδίσει ένα σκασμό λεφτά. Κυκλοφορεί στα νέα της σαλόνια με μια φορεσιά υπερπαραγωγή, ακόμα και για μέσα στο σπίτι. Κινείται με ύφος και περπάτημα υπεροπτικό και το καλύτερο που επιλέγει να κάνει είναι να καλέσει στην παλιά της δουλειά, να ζητήσει τον εαυτό της, για να επιδοθεί σε ένα ξεκαρδιστικό, κακόηχο και αποκρουστικό γέλιο, ακούγοντας ότι δεν εργάζεται πια εκεί. Πόσες σημερινές γυναίκες άραγε ζήλεψαν αυτή τη γυναίκα;
Τις ημέρες των γιορτών, των πιο φτωχών των τελευταίων δεκαετιών, μια διαφήμιση απεικονίζει μια οικογένεια κουρελιάρηδων γύρω από ένα φτωχικό τραπέζι. Τα πρόσωπα λάμπουν ως δια μαγείας, όταν τα ευχάριστα νέα έρχονται: μπορούν και αυτοί να αγοράσουν ένα τελευταίας τεχνολογίας κινητό, με τιμή «μόνο» τριών ψηφίων…! Άραγε πόσοι πνιγμένοι στα χρέη ζήλεψαν αυτό το πανάκριβο κινητό;
Στην προ κρίσης Ελλάδα, οι διαφημίσεις αντιστοιχούσαν στην υπερβολή που διαπερνούσε την καθημερινότητα πολλών εξ ημών. Καλώς ή κακώς αυτή ήταν η κοινωνία μας, αυτές ήταν και οι διαφημίσεις μας. Αυτές ήταν και οι υπερβολές που εν μέρει μας έφεραν ως εδώ. Σήμερα όμως; Αν αυτές είναι οι διαφημίσεις που μας αντανακλούν και σήμερα ως κοινωνία, τότε τίποτα δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά. Παραμένουμε μικροαστοί και ματαιόδοξοι. Η κυρία “Καραγκιόζη”, που ξαφνικά έγινε πάμπλουτη, δεν θα μπορούσε στην Ελλάδα της κρίσης να βοηθήσει τους τόσους άστεγους, τα τόσα παιδιά που δίνονται σε ιδρύματα γιατί οι οικογένειες τους αδυνατούν να τα μεγαλώσουν, να ενισχύσει τα συσσίτια, τους άπορους, να δωρίσει βιβλία σε σχολεία θυμίζοντας ότι υπάρχει και αυτός ο πλούτος; Όχι, έπρεπε να συνεχίσει την υπερβολή και την υπέρμετρη ομφαλοσκόπηση…
Ευτυχώς αυτή η διαφημιστική μας αντανάκλαση έχει αποκτήσει και άλλη όψη: χαμογελαστά, ολοκάθαρα νεανικά πρόσωπα πλησιάζουν αγνώστους και τους εύχονται τα μύχια όνειρα τους:
«Σου εύχομαι να κάνεις το ταξίδι που επιθυμείς»!
«Σου εύχομαι να ερωτευτείς»!
«Ευχόμαστε περαστικά σε όλους»…
Οι διαφημίσεις μας αντανακλούν τις πλευρές της κοινωνίας μας, αυτές που συνυπάρχουν σαν τα δύο πρόσωπα του Ιανού και παλεύουν συνεχώς μεταξύ τους, ανταλλάσσοντας τα ηνία. Ποιο πρότυπο θέλει ο καθένας για αντικατοπτρισμό του είναι θέμα επιλογής. Μια αλλαγή έχει ευτυχώς διαφανεί. Από εκεί και πέρα ο καθένας διαλέγει τα δικά του διαφημιστικά πρότυπα. Μαζί και τα πρότυπα ζωής του… Βρίσκει τη διαφήμιση που θέλει να γίνει και πορεύεται…
———–
***Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή φωτογραφιών, χωρίς την άδεια του Music Corner…