stou_xronou_ton_kathrefti_logo_500

Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
Πέμπτη, 3 Απριλίου 2014

Η δεκαετία του ’60 θεωρείται από πολλούς ως εκείνη που άλλαξε τα πάντα στη μουσική της πατρίδας μας. Ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μάνος Χατζιδάκις κι εν συνεχεία ο Σταύρος Ξαρχάκος και οι «επίγονοί» τους, άνοιξαν νέους δρόμους στο τραγούδι με τις δημιουργίες τους. Παράλληλα όμως, αυτές ευτύχησαν να ερμηνευθούν από μια γενιά σπουδαίων τραγουδιστών που είτε ξεκίνησε τότε, είτε προϋπήρχε αλλά άκμασε στη συγκεκριμένη περίοδο.

Με αφετηρία λοιπόν το 1960, θα σταθούμε «στου χρόνου τον καθρέφτη» και θα γυρίσουμε το ρολόι στο «τότε». Ανά 15 ημέρες, η στήλη θα παρουσιάζει τα σημαντικότερα μουσικά γεγονότα στην Ελλάδα χρόνο με το χρόνο και παράλληλα, συχνά θα κάνει μια «βόλτα» στα νυχτερινά κέντρα της εποχής, παρουσιάζοντας τα «σχήματα» που έγραψαν ιστορία…

———————————————————–

stou_xronou_ton_kathrefti_1973_2014_03_04_001

1973: «Εδώ Πολυτεχνείο», «Μεγάλο τσίρκο» και «παραγγελιά»

Το 1973 ξεκινά η αντίστροφη μέτρηση για το τέλος του δικτατορικού καθεστώτος. Η κατάληψη της Νομικής σχολής σιγά-σιγά θα μεταβληθεί σε φοιτητική εξέγερση και θα φτάσουμε στη 17η Νοεμβρίου και στην επέμβαση των τανκς. Πλέον, είναι ξεκάθαρο ότι η χούντα βρίσκεται στο λυκόφως της κι ο πανικός στις τάξεις της είναι διάχυτος.

stou_xronou_ton_kathrefti_2014_03_04_tank_002

Ο Παπαδόπουλος ανατρέπεται από τον Ιωαννίδη, ο οποίος την επόμενη χρονιά θ’ αποδειχθεί ο μοιραίος άνθρωπος για την τύχη της Κύπρου, ενώ εντύπωση προκαλούν οι δηλώσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή από το Παρίσι εις βάρος της. Παράλληλα, άλλη μια πράξη αντίστασης προς τη δικτατορία είναι η ανταρσία του αντιτορπιλικού «Βέλος» που καταφεύγει στην Ιταλία ζητώντας άσυλο.

Πριν απ’ όλα αυτά, το παραπαίον καθεστώς «φροντίζει» να καταργήσει τη Βασιλευομένη Δημοκρατία και ζητά από το λαό με δημοψήφισμα την επικύρωση της απόφασης, η οποία φυσικά «κλειδώνει» μέσα από μια καθ’ όλα διάτρητη διαδικασία…

Κατά τα άλλα, η Ελλάδα θρηνεί την απώλεια της Κατίνας Παξινού και συγκινείται από τον θάνατο του Αλέξανδρου Ωνάση σε «ύποπτο» αεροπορικό δυστύχημα. Είναι η αρχή του τέλους της «δυναστείας» και θ’ αποτελέσει βαρύτατο πλήγμα για τον πατέρα του, Αριστοτέλη. Εκτός αυτών, «παγώνει» στην είδηση ότι ο Νίκος Κοεμτζής σκότωσε με μαχαίρι τρεις ανθρώπους σε νυχτερινό κέντρο για μια “παραγγελιά”, η οποία θα περάσει στο χώρο του θρύλου…

stou_xronou_ton_kathrefti_2014_03_04_onasis_002

Στην Κύπρο ο Μακάριος γλιτώνει από άλλη μια απόπειρα δολοφονίας εναντίον του, ενώ στις ΗΠΑ ο Ρίτσαρντ Νίξον δεν προλαβαίνει να γιορτάσει τον εκλογικό θρίαμβό του, καθώς το σκάνδαλο Ουότεργκέϊτ τον βυθίζει μέρα με τη μέρα όλο και πιο πολύ μέσα στο βούρκο του. Ο Πάμπλο Πικάσο φεύγει από τη ζωή πλήρης ημερών, ενώ στη Χιλή ο Πινοσέτ με πραξικόπημα ανατρέπει τον νόμιμα εκλεγμένο πρόεδρο Σαλβαδόρ Αλιέντε κι εγκαθιδρύει τη δική του δικτατορία.

Και μέσα σε όλα αυτά, στον καλλιτεχνικό τομέα φαίνονται τα πρώτα σημάδια ελευθερίας. Στις μπουάτ της Πλάκας ακούγεται όλο και περισσότερος Θεοδωράκης, ενώ και αυτή τη χρονιά οι συνθέτες γράφουν εξαιρετικά έργα που αποτελούν σταθμό στη μουσική ιστορία μας. Όμως, το μεγάλο γεγονός της χρονιάς είναι το ανέβασμα της παράστασης «Το μεγάλο μας τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη στο θέατρο «Αθήναιον» με πρωταγωνιστές την Τζένη Καρέζη και τον Κώστα Καζάκο, μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου και τραγουδιστή τον Νίκο Ξυλούρη.

Πάμε λοιπόν να δούμε τα σημαντικότερα μουσικά δρώμενα του 1973, ένα προς ένα…

«Βυζαντινός εσπερινός», αριστουργηματικός Καλδάρας

Θεωρώ ότι αυτός ο δίσκος συγκαταλέγεται μέσα στους είκοσι κορυφαίους όλων των εποχών στην ελληνική δισκογραφία και είναι μακράν ο καλύτερος του Απόστολου Καλδάρα, ανώτερος ακόμη κι από τη «Μικρά Ασία» κι ας μην είχε τις ίδιες μεγάλες πωλήσεις. Μπορεί η τελευταία να «γέννησε» μεγάλα και σπουδαία τραγούδια που θα μείνουν για πάντα στη μνήμη μας, όμως ο «Βυζαντινός εσπερινός» πιστεύω ότι είναι το κάτι άλλο τόσο από ενορχηστρωτικής, όσο και από ερμηνευτικής πλευράς.

Κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1973 με ερμηνευτές τον Γιώργο Νταλάρα και τη Χάρις Αλεξίου, όπως κι ένα χρόνο νωρίτερα στη «Μικρά Ασία». Ωστόσο, η συγκεκριμένη δουλειά ξεκίνησε με εντελώς διαφορετικό σκεπτικό. Σκοπός του Καλδάρα ήταν η δημιουργία ενός έργου με τον τίτλο «Ελληνισμός» πάνω σε στίχους του Πυθαγόρα, προορισμένο για τον Στέλιο Καζαντζίδη.

Όμως, μια παρεξήγηση συνθέτη και στιχουργού στάθηκε αφορμή να «ναυαγήσει» το σχέδιο κι επομένως κλήθηκε να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο οποίος εξ αρχής διαφώνησε με την περιορισμένη θεματολογία που είχε κατά νου ο Καλδάρας κι έτσι ο «Ελληνισμός» απορρίφθηκε. Τη λύση ως προς τον τίτλο έδωσε ο παραγωγός του δίσκου Αχιλλέας Θεοφίλου, «βαφτίζοντάς» τον «Βυζαντινός εσπερινός».

Μπορεί να μην έφτασε το «χρυσό» όριο των 50.000 αντιτύπων όπως η «Μικρά Ασία», ωστόσο αυτό δε μειώνει στο παραμικρό την αξία του. Όσο για τις ερμηνείες των δύο τραγουδιστών τα λόγια είναι περιττά, ενώ δε μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο από τα τραγούδια, αφού και τα δώδεκα είναι το ένα καλύτερο από το άλλο: «Εκεί που σμίγει η Δύση κι η Ανατολή», «Βάρα νταγερέ», «Για πιάσε γύφτο σφυρί κι αμόνι», «Καμπάνα του εσπερινού», «Αχ και να ‘μουνα το παλικάρι», «Στην ξενιτιά» και όλα τα υπόλοιπα…

Ο Κηλαηδόνης και τα «Μικροαστικά» του

Πρόκειται για το δίσκο με τον οποίο ο Λουκιανός Κηλαηδόνης μας συστήνεται και ως ερμηνευτής πέρα από συνθέτης, όπως ήταν γνωστός μέχρι τότε. Έχοντας στο ενεργητικό του δύο πολύ επιτυχημένα άλμπουμ («Η πόλη μας» και «Η κόκκινη κλωστή») και αρκετά δισκάκια 45 στροφών με ιδιαίτερη επιτυχία και «βασικό» τραγουδιστή τον Μανώλη Μητσιά, τον Οκτώβριο του 1973 κάνει την πρώτη του απόπειρα να τραγουδήσει ο ίδιος τις μελωδίες του, τακτική που θ’ ακολουθήσει μονίμως από το 1978 μέχρι και τις μέρες μας.

Αυτή τη φορά, το θέμα της δουλειάς του δεν έχει σχέση με τις προηγούμενες αλλά είναι «ιδιαίτερο» για εκείνη την εποχή, μια και μέσα από τους στίχους του αείμνηστου Γιάννη Νεγρεπόντη (Ξυνοτρούλιας το πραγματικό του επώνυμο) περνάνε έστω και «υπογείως» κοινωνικά, αλλά και πολιτικά μηνύματα. Γενικότερα, πρόκειται για μιαν απεικόνιση της ελληνικής πραγματικότητας (άλλοτε με χιούμορ κι άλλοτε με σοβαρότητα) που δεν αφορά μόνο τη συγκεκριμένη περίοδο, μια και σε μεγάλο βαθμό τα πράγματα μέχρι και σήμερα έχουν παραμείνει ίδια -ίσως είναι και χειρότερα.

Η πολιτική «χροιά» του δίσκου φαίνεται κυρίως από το γεγονός ότι κυκλοφόρησε με κόκκινο βινύλιο, χρώμα εξαιρετικά προκλητικό για μια ταραγμένη περίοδο που οδήγησε στην πτώση της δικτατορίας. Παρόλα ταύτα, τα «Μικροαστικά» πήγαν πάρα πολύ καλά εμπορικά και τα τραγούδια δημιούργησαν αίσθηση εκείνη την εποχή.

Ακούστηκαν πολύ κυρίως τα «Κολίγα γιος», «Μακριά από την πόλη», «Ο Γιώργος», «Κάποιος παλιός συνάδελφος», «Οικονομία κάνε» και «Ντροπή τέτοιο παιδί». Ουσιαστικά, πρόκειται για σύντομα μουσικά σκετς με το γνωστό μελωδικό ύφος του συνθέτη που δεν άλλαξε ποτέ μέχρι σήμερα.

Εκτός από τον ίδιο, τραγουδούν ο Λάκης Χαλκιάς, η Ιωάννα Κιουρκτσόγλου, ο Νίκος Ρουσέας και ο αείμνηστος Μίμης Χρυσομάλλης, ενώ στην «Πρωινή γυμναστική» ακούμε τη φωνή του – επίσης αδικοχαμένου – ηθοποιού Νίκου Σκυλοδήμου να δίνει τα «παραγγέλματα». Επίσης, υπάρχει κι ένα ορχηστρικό κομμάτι-διασκευή του «Κάποιος παλιός συνάδελφος».

Ο υπέροχος «Δρόμος για τα Κύθηρα»

Από τους ωραιότερους και πιο γνωστούς δίσκους της δεκαετίας του ’70, ο οποίος κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 1973 με ερμηνευτές τον αξέχαστο Δημήτρη Μητροπάνο και τη Χριστιάνα. Εκείνος είχε ήδη τις πρώτες του επιτυχίες («Θεσσαλονίκη», «Ο ξενύχτης», «Δώσε μου φωτιά» κ.α.) και προερχόταν από την ερμηνεία ενός μεγάλου έργου όπως ο «Άγιος Φεβρουάριος» του Δήμου Μούτση, ενώ εκείνη βρισκόταν στα πρώτα της βήματα και ήταν η «παρθενική» συμμετοχή της σε μιαν ολοκληρωμένη δουλειά.

Εδώ υπάρχει ένα από τα πιο όμορφα και διαχρονικά τραγούδια στην ιστορία της ελληνικής μουσικής, το οποίο δεν είναι άλλο από το «Τα Κύθηρα ποτέ δεν θα τα βρούμε» με ένα μελωδικότατο Μητροπάνο και τη Χριστιάνα υποδειγματική στις δεύτερες φωνές.

Εκτός από αυτό, μεγάλη επιτυχία έγινε και το «Νικολή-Νικολή» ενώ ακούστηκαν πολύ το «Μάνα κι αγαπητικιά μου» και το εξαιρετικό «Μαντήλι κόκκινο». Από τα υπόλοιπα, ξεχωρίζει η ερμηνεία της Χριστιάνας στα «Ρούχο τον ίσκιο σου φορώ» και «Γιε μου, γιε μου, γιε μου». Γενικότερα, τα τραγούδια ξεχειλίζουν από μελωδικότητα και καλοκαιρινή διάθεση.

Η πρώτη έκδοση του δίσκου είναι ένα πραγματικό κόσμημα, αφού κυκλοφόρησε σε μορφή άλμπουμ-λευκώματος με ιλουστρασιόν σελίδες στο εσωτερικό του και εικονογράφηση την οποία επιμελήθηκε ο Τάσος Ζωγράφος. Στο δισέλιδο ένθετο περιλαμβάνονται οι στίχοι των τραγουδιών με καλλιγραφικά γράμματα, ενώ στο «σαλόνι» υπάρχουν δύο μεγάλα φωτογραφικά πορτραίτα των τραγουδιστών σε σχήμα καρδιάς. Επίσης, βρίσκουμε φωτογραφίες του συνθέτη και του στιχουργού, καθώς και ιδιόχειρο σημείωμα του Γιώργου Κατσαρού που εξηγεί ποιος είναι «ο δρόμος για τα Κύθηρα».

Το «Ηλιοσκόπιο» του Σταύρου Κουγιουμτζή

Από τους λιγότερο γνωστούς, αλλά κι από τους καλύτερους δίσκους του αείμνηστου Σταύρου Κουγιουμτζή με ερμηνευτές τον Γιώργο Νταλάρα και την – πρωτοεμφανιζόμενη δισκογραφικά – Αιμιλία Κουγιουμτζή, σύζυγο του συνθέτη.

Κυκλοφόρησε στις αρχές του 1973 με στίχους από την ποιητική συλλογή «Ηλιοσκόπιο» του φιλόλογου και ποιητή Γιώργου Θέμελη που γεννήθηκε στη Σάμο στις 23 Αυγούστου του 1900 αλλά έζησε πολλά χρόνια στη Θεσσαλονίκη (από το 1930), όπου και πέθανε στις 17 Απριλίου 1976.

Πρόκειται για μια δουλειά που κινείται στο γνωστό και «κλασικό» ύφος του Κουγιουμτζή, με μελωδίες προερχόμενες από το δημοτικό τραγούδι (για παράδειγμα «Το πρώτο περιστέρι» έχει ρυθμό τσάμικο) αλλά και το λαϊκό, καθώς και μπαλάντες που τραγουδά η Αιμιλία Κουγιουμτζή. Κοντολογίς, είναι ένας δίσκος καθαρά «κουγιουμτζικός» με εξαιρετική ενορχήστρωση και μοναδικές ερμηνείες.

Πάντως, με εξαίρεση «Το πρώτο περιστέρι» και το «Πάσχα των Ελλήνων» τα υπόλοιπα κομμάτια δεν ακούστηκαν σχεδόν καθόλου, αν και δεν υστερούν σε τίποτε σε σχέση με τα αντίστοιχα του συνθέτη που έμειναν διαχρονικά και τα τραγουδάμε μέχρι σήμερα.

Ο Χατζηνάσιος και η «χρυσή» «Διαδρομή» του

Ο πρώτος «χρυσός» δίσκος του Γιώργου Χατζηνάσιου, ο οποίος κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1973 με ερμηνευτές τον Μανώλη Μητσιά, τη Δήμητρα Γαλάνη, τον Σταμάτη Κόκοτα, τον Θέμη Ανδρεάδη – λίγο πριν αυτός αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στην ερμηνεία σατιρικών τραγουδιών που έφεραν την υπογραφή κυρίως του Γιάννη Λογοθέτη – και χορωδία. Ήταν η δεύτερη δουλειά του συνθέτη εκείνη τη χρονιά, καθώς είχε προηγηθεί το επίσης επιτυχημένο «Έχει ο Θεός» με τους Μητσιά-Γαλάνη σε στίχους Γιάννη Λογοθέτη.

Οι στίχοι ανήκουν στον αείμνηστο Γιώργο Κανελλόπουλο, εκτός από δύο τραγούδια το ένα εκ των οποίων («Ήλιε μην κοιτάς») ακουγόταν την ίδια χρονιά στην κινηματογραφική ταινία «Ο βάλτος» του Ντίνου Δημόπουλου που υπογράφει και τους στίχους (γίνεται σχετική αναφορά σε άλλη ενότητα του αφιερώματος).

Ο εξαιρετικός αυτός δίσκος έβγαλε πέντε μεγάλες και διαχρονικές επιτυχίες: «Με λένε Γιώργο», «Συγνώμη που σ’ αγάπησα πολύ», «Που θα πάει που θα βγει», «Ασ’ τους να λένε» και «Να ‘χα τα χρόνια σου». Επίσης, ακούστηκαν αρκετά και τα «Ήλιε μην κοιτάς» και «Χάρε σαν έλθεις», το οποίο επίσης «πέρασε» και στον κινηματογράφο το 1976 στο φιλμ «Το αγκίστρι».

«Μέρες αγάπης» για Σπανό-Παπαδόπουλο

Ο δεύτερος μεγάλος δίσκος που κάνουν μαζί οι δύο δημιουργοί, μετά «Το Σαββατόβραδο» του 1970. Κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 1973 με ερμηνευτές τον Σταμάτη Κόκοτα και τη Δήμητρα Γαλάνη και περιλαμβάνει τραγούδια κατά βάση «ελαφρολαϊκά», τα περισσότερα εκ των οποίων έγιναν γνωστά και ακούστηκαν εκείνη την εποχή, αλλά και αργότερα.

Σπανός και Παπαδόπουλος έχουν ήδη υπογράψει ορισμένες από τις μεγαλύτερες επιτυχίες στην ιστορία της ελληνικής μουσικής («Πες πως μ’ αντάμωσες», «Μια Κυριακή», «Ξύπνησε η πόλη», «Δεν το μπορείς» κ.α.) και στη συγκεκριμένη περίοδο η συνεργασία τους ήταν πολύ στενή, δημιουργώντας τραγούδια που ακόμη και σήμερα πρωταγωνιστούν στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα και στα κέντρα διασκέδασης.

Έτσι λοιπόν, δημιούργησαν τις «Μέρες αγάπης» μέσα από τις οποίες ξεπήδησε μια από τις μεγαλύτερες και διαχρονικές επιτυχίες της Γαλάνη, το πασίγνωστο «Βροχή και σήμερα». Ωστόσο, το τραγούδι είχε ακουστεί με στίχους του Κώστα Ασημακόπουλου τρία χρόνια νωρίτερα (1970) από την ίδια ερμηνεύτρια στην ταινία «Όμορφες μέρες», με τον τίτλο «Μη μου μιλάς γι’ αγάπη». Εξάλλου, η Γαλάνη στο ίδιο φιλμ είχε τραγουδήσει – πάλι σε στίχους Ασημακόπουλου – το «Θάλασσά μου δίχως άκρη», τη μελωδία του οποίου βρίσκουμε σ’ αυτό το δίσκο ερμηνευμένη από τον Κόκοτα και τον τίτλο «Μη λυπάσαι».

Έχω στην προσωπική μου δισκοθήκη δύο εκδόσεις του άλμπουμ από την ίδια εποχή που κυκλοφόρησε. Η διαφορά τους έγκειται στο ότι στη μία υπάρχουν τα τραγούδια «Νάνι-νάνι» και «Ένα πουλί στην ποταμιά», τα οποία στην άλλη έχουν αντικατασταθεί από τα «Οκτώ μικρά παιδιά» και «Ένα παλικάρι», τα οποία το 1975 συμπεριλήφθηκαν στον προσωπικό δίσκο της Δήμητρας Γαλάνη «Λεπτομέρειες». Επίσης, η σειρά των κομματιών είναι διαφορετικά ταξινομημένη στις δύο εκδόσεις, ενώ διαφέρει και το χρώμα του εξωφύλλου (λαδί στη μία, σκούρο πράσινο στην άλλη)…

Εκτός από το «Βροχή και σήμερα», ακούστηκαν αρκετά και τα «Εϊβαλά» (με έμμεσους υπαινιγμούς για το δικτατορικό καθεστώς), «Μια βραδιά του Μαγιού», «Σ’ ευχαριστώ» και «Ήσουνα παιδί», ενώ εξαιρετικά είναι και όλα τα υπόλοιπα, με «προσωπικές αδυναμίες» τα «Νταγιάντα» και «Νάνι-νάνι».

Τέσσερις συντελεστές «Για μια σταγόνα αλάτι»

Ο Μίμης Πλέσσας συνεργάζεται με τον εξαίρετο ποιητή Δημήτρη Χριστοδούλου και το «πάντρεμα» των δυο τους είναι κάτι περισσότερο από ιδανικό, δημιουργώντας ένα πολύ καλό από κάθε άποψη δίσκο. Οι μελωδίες του συνθέτη κινούνται στο ύφος που είχε υιοθετήσει γράφοντας τα μουσικά θέματα των μιούζικαλ του Γιάννη Δαλιανίδη, προσαρμοσμένα ωστόσο στις απαιτήσεις μιας «καθαρής» δισκογραφικής δουλειάς κι όχι ενός soundtrack.

Ερμηνευτές είναι ο Αντώνης Καλογιάννης και η Πετρή Σαλπέα, δυο καλλιτέχνες με εντελώς διαφορετική πορεία στο χώρο καθώς ο πρώτος έκανε σπουδαία καριέρα κι άφησε πίσω του ορισμένα από τα ωραιότερα τραγούδια που γράφτηκαν ποτέ, ενώ η Σαλπέα χάθηκε σχεδόν αμέσως από το προσκήνιο, χωρίς ωστόσο να πάψει να υπηρετεί το χώρο. Πρόλαβε όμως να καταθέσει την πανέμορφη φωνή της και να συνδέσει το όνομά της με τον «Άγιο Φεβρουάριο» του Δήμου Μούτση, έναν από τους σημαντικότερους δίσκους όλων των εποχών…

Από το παρόν άλμπουμ ξεχώρισαν κι έγιναν γνωστά αρκετά κομμάτια, με πρώτο το υπέροχο ντουέτο «Κράτα το φιλί». Ακολούθησαν τα «Αχ ας εύρισκα τα λόγια», «Είμαι μικρός και σ’ αγαπώ» και «Το ποτάμι», το οποίο είχε ακουστεί για πρώτη φορά το 1971 στο φιλμ «Θέμα συνειδήσεως» όπου πρωταγωνιστούσαν ο αείμνηστος Νίκος Κούρκουλος και η Μπέτυ Αρβανίτη.

Το λαϊκό τραγούδι

Στέλιος Καζαντζίδης και Γρηγόρης Μπιθικώτσης είναι και πάλι οι πρωταγωνιστές στο λαϊκό τραγούδι του 1973. Ο πρώτος κυκλοφορεί το άλμπουμ «Γυάλινος κόσμος» απ’ όπου προκύπτει η ομότιτλη μεγάλη και διαχρονική επιτυχία, παρά το γεγονός ότι παρουσιάζεται σε δεύτερη εκτέλεση μετά από εκείνη του Βασίλη Βλάσση το 1960. Προς τα τέλη της χρονιάς, θα συναντηθεί για πρώτη και τελευταία φορά δισκογραφικά με τον Άκη Πάνου και θα κυκλοφορήσουνε τρία 45άρια με έξι τραγούδια, το ένα καλύτερο από το άλλο («Οι μισοί καλοί», «Το θολωμένο μου μυαλό» κ.α.). Ένα τέταρτο θα έλθει στις αρχές του ’74 και θα περιλαμβάνει το «Η ζωή μου όλη»…

Ο Μπιθικώτσης ανάβει «Πράσινο φως» σε στίχους Κώστα Βίρβου και μουσική δική του, με το λαϊκό σουξέ της χρονιάς «Εγνατίας 406» ν’ ακούγεται παντού.

Από εκεί και πέρα, ο Στράτος Διονυσίου συνεργάζεται με τον Αντώνη Κατινάρη στο άλμπουμ «Μπαγλαμάδες και μπουζούκια», ενώ παράλληλα ξεκινά και η περιπέτειά του με τη δικαιοσύνη που θα τον ταλαιπωρήσει για σχεδόν τρία χρόνια.

Ο Γιώργος Ζαμπέτας ηχογραφεί και πάλι ένα δίσκο μόνο με τη δική του φωνή και η επιτυχία είναι ακόμα πιο μεγάλη από την αντίστοιχη προηγούμενη της «Λεωφόρου Ζαμπέτα». Πρόκειται για το «Μάλιστα κύριε», όπου εκτός από το ομότιτλο είναι πασίγνωστο και το «Πού ‘σαι Θανάση»…

Παράλληλα, ο Βασίλης Τσιτσάνης αποφασίζει να επαναφέρει με νέες εκτελέσεις ορισμένα από τα παλιά μοναδικά τραγούδια του. Αρχικά με τη δεύτερη έκδοση του δίσκου «Το ξεκίνημα» με ερμηνευτές τους Μανώλη Μητσιά, Στράτο Διονυσίου, Πόλυ Πάνου και τον ίδιο κι εν συνεχεία με το άλμπουμ «Τα ωραία του Τσιτσάνη» με τους Γρηγόρη Μπιθικώτση, Σταμάτη Κόκοτα, Δήμητρα Γαλάνη και Αλεξάνδρα. Το αποτέλεσμα είναι επιτυχημένο και ιδιαίτερα το «Ακρογιαλιές δειλινά» με την ερμηνεία της Γαλάνη ξαναπαίρνει τη θέση του στο πάνθεον του λαϊκού τραγουδιού μας…

Να σημειώσουμε και τα «Παλιά μεράκια» με τον Σταμάτη Κόκοτα σε μουσική επιμέλεια Αντώνη Κατινάρη, με παλιά και ξεχασμένα ως επί το πλείστον λαϊκά και ρεμπέτικα κομμάτια. Ήταν η δεύτερη σχετική δουλειά των δυο τους μετά τα «12 φύλλα της καρδιάς» το 1972…

Όσον αφορά τα μεμονωμένα τραγούδια, το «Αχ ο μπαγλαμάς» των Καλδάρα-Παπαδόπουλου με τον Γιώργο Νταλάρα είναι ίσως η πιο δυνατή λαϊκή στιγμή του ’73…

Έντεχνο κι ελαφρολαϊκό

Η απουσία του Μίκη Θεοδωράκη είναι αισθητή και αυτή τη χρονιά, παρά το ότι ο ίδιος δε σταματά να γράφει και να κυκλοφορεί στο εξωτερικό νέα τραγούδια και ολοκληρωμένες δουλειές. Πάντως, η μουσική του ακούγεται στην αθηναϊκή νύχτα και ειδικά στην Πλάκα, όπου έχει συγκεντρωθεί ένα μεγάλο μέρος της «αφρόκρεμας» της ελληνικής τραγουδιστικής σκηνής. Μάλιστα, ο Γιώργος Νταλάρας θα «τολμήσει» να ηχογραφήσει τα «18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας» σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου, όμως ο δίσκος θα παραμείνει «στο ψυγείο» ως τη μεταπολίτευση…

stou_xronou_ton_kathrefti_2014_03_04_theodorakis_mikis_001

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος μελοποιεί Σεφέρη στο δίσκο «Ο Στράτης θαλασσινός ανάμεσα στους αγάπανθους» με τον Νίκο Ξυλούρη, τον Λάκη Χαλκιά και τη Μέμη Σπυράτου, ενώ τις φορτισμένες ημέρες του Πολυτεχνείου ηχογραφεί τη «Θητεία» σε στίχους Μάνου Ελευθερίου με τον Χαράλαμπο Γαργανουράκη, τον Λάκη Χαλκιά και την Τάνια Τσανακλίδου, η οποία ωστόσο θα κυκλοφορήσει στις αρχές της επόμενης χρονιάς…

Το ίδιο ισχύει και για το «Καλημέρα ήλιε» του Μάνου Λοΐζου σε στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου με τη Χάρις Αλεξίου, την Αλέκα Αλιμπέρτη και τον Κώστα Σμοκοβίτη, αλλά και για «Το μεγάλο μας τσίρκο» των Ξαρχάκου-Καμπανέλλη. Επομένως, όλες αυτές οι εξαιρετικές στιγμές της ελληνικής μουσικής θα παρουσιαστούν αναλυτικά στην ανασκόπηση του 1974…

Σημαντική «έντεχνη» στιγμή της χρονιάς, ο σπουδαίος δίσκος της Μαρίζας Κωχ «Μια στο καρφί και μια στο πέταλο» με δικές της δημιουργίες, αλλά και διασκευές παραδοσιακών τραγουδιών όπως και στον προ διετίας «Αραμπά». Αξιοσημείωτη και η πρώτη εμφάνιση του Χριστόδουλου Χάλαρη στη δισκογραφία με τον “Τροπικό της Παρθένου” σε στίχους Γιάννη Κακουλίδη κι ερμηνευτές τον Νίκο Ξυλούρη, τη Δάφνη Ζούνη και τον ίδιο τον συνθέτη. 

Στο ελαφρολαϊκό είδος, ο Τόλης Βοσκόπουλος, ο Γιάννης Πάριος και ο Γιώργος Κοινούσης κυριαρχούνε με τις επιτυχίες τους το 1973. Ο πρώτος συνεργάζεται με τον Άκη Πάνου και τραγουδά «Χωρίς αυτήν», ενώ προς το τέλος της χρονιάς κυκλοφορεί το άλμπουμ «Ας είμαστε ρεαλισταί» με την ομότιτλη επιτυχία.

Ο Πάριος συμμετέχει με τη Λίτσα Διαμάντη στο δίσκο των Λυκούργου Μαρκέα-Πυθαγόρα «Ανθρώπινα και καθημερινά» απ’ όπου ακούγεται το «Αγανάκτησα», ενώ στις 45 στροφές ηχογραφεί μεταξύ άλλων τα «Εγωισμέ μου» των Σπύρου Παπαβασιλείου-Μάρως Μπιζάνη, «Το καναρίνι» των Απόστολου Καλδάρα-Γιώργου Σαμολαδά και κυρίως το «Θα σε θυμάμαι» των Γιάννη Σπανού-Πυθαγόρα, μιαν από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της «πρώτης» περιόδου του…

Όσο για τον Κοινούση, «κάνει κατάσταση» και πάλι με το περίφημο «Όλοι θα ζήσουμε» που είναι πιο γνωστό ως «Τα παιδιά, τα παιδιά, τα φιλαράκια τα καλά», με τις χαρακτηριστικές κινήσεις του δημιουργού κι ερμηνευτή του…

Εκτός της «Διαδρομής», ο Γιώργος Χατζηνάσιος γράφει άλλο ένα επιτυχημένο άλμπουμ. Ο λόγος για το «Έχει ο Θεός» σε στίχους Γιάννη Λογοθέτη με ερμηνευτές τον Μανώλη Μητσιά και τη Δήμητρα Γαλάνη, το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τα πασίγνωστα «Τι να πούμε τι», «Αν μ’ αγαπάς φίλα σταυρό», «Βρε πώς αλλάζουν οι καιροί» και «Πάρε τον ηλεκτρικό»…

Ωστόσο, η μεγαλύτερη «ελαφρολαϊκή» επιτυχία της χρονιάς προέρχεται από ένα συνθέτη που ελάχιστη σχέση είχε με το είδος: Τον Γιάννη Μαρκόπουλο, ο οποίος γράφει τον «Ταρζάν» που με τη φωνή του Θέμη Ανδρεάδη φτάνει σε όλη την Ελλάδα και γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλής. Και μια κι ο λόγος για τον Ανδρεάδη, το ’73 κυκλοφορεί τον πρώτο προσωπικό δίσκο του με τίτλο «Γελοιογραφίες» σε μουσική και στίχους Γιάννη Λογοθέτη, ξεκινώντας έτσι μιαν άκρως επιτυχημένη συνεργασία μαζί του…

Μεταξύ ελαφρολαϊκού κι έντεχνου κινείται αυτή τη χρονιά ο Δήμος Μούτσης, ο οποίος γράφει τις «Στροφές» για τη φωνή της Βίκυς Μοσχολιού στη μοναδική ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά τους. Το άλμπουμ (που αρχικώς επρόκειτο να ονομαστεί «Νεφέλες») θα ξεπεράσει σε πωλήσεις τις 50.000 αντιτύπων και θα βγάλει επιτυχίες όπως «Εγώ ειμ’ εγώ», «Στους μπαξέδες», «Αγκαλιά και πλάι-πλάι» κ.α.

Φυσικά, θα πρέπει να γίνει αναφορά στην «Αλβανία» των Γιώργου Κατσαρού-Πυθαγόρα με τραγούδια που αναφέρονται στο Έπος του ’40 κι ερμηνεύτρια την αξεπέραστη Μαρινέλλα. «Μάνα μου κρύψε το σπαθί (Κράτα μάνα)», «Γυναίκες Ηπειρώτισσες», «Πήραμε τ’ Αργυρόκαστρο» μερικές από τις πιο σπουδαίες στιγμές ενός εξαιρετικού δίσκου…

Όσον αφορά το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, εντυπωσιάζει ένας νέος τραγουδιστής που κερδίζει και το πρώτο βραβείο. Είναι ο Δημήτρης Κοντολάζος με τον περίφημο «Μπαρμπαλιά», ένα τραγούδι που ξεσηκώνει διαμαρτυρίες κυρίως από τους υποστηρικτές του «ελαφρού», οι οποίοι αρνούνται να δεχτούν «μπουζουκοτράγουδα» στον θεσμό. Επίσης, τις εντυπώσεις κερδίζουνε και οι Charms που παίρνουνε το δεύτερο βραβείο με το πολύ γνωστό «Να μείνουμε πάντα παιδιά»…

Σινεμά και τραγούδι

Η γιγάντωση της τηλεόρασης και η κυριαρχία της ως μέσο ψυχαγωγίας του κοινού, ήτανε μοιραίο ότι θα έδινε το μοιραίο χτύπημα στον κινηματογράφο. Βεβαίως, γυρίστηκαν αρκετές ταινίες και το 1973 αλλά προβλήθηκαν σε σχεδόν άδειες αίθουσες (πάντα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια). Όπως ήτανε φυσικό, έλειψε και η μεγάλη τραγουδιστική επιτυχία από τη μεγάλη οθόνη, με μοναδική εξαίρεση ίσως το «Ήλιε μη κοιτάς» των Γιώργου Χατζηνάσιου-Ντίνου Δημόπουλου από το φιλμ «Ο βάλτος» με ερμηνεύτρια τη Δήμητρα Γαλάνη (περιλήφθηκε στη «Διαδρομή»)…

————

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

2 ΣΧΟΛΙΑ

  1. Αγαπητή Ράνια, αν και -εκ παραδρομής φαντάζομαι- υπέβαλλες την ερώτησή σου σε λάθος topic (μάλλον στο αντίστοιχο με την παρουσίαση των 45αριών του Νταλάρα θα ήθελες να την κάνεις), σου απαντώ εδώ. Εξαρτάται τι ακριβώς θέλεις και φυσικά τι οικονομικές δυνατότητες έχεις, γιατί γενικώς τα 45άρια είναι αρκετά δαπανηρό “σπορ” -μιλώ εκ πείρας. Να τα βρεις όλα “με την πρώτη” ή έστω σε μικρό χρονικό διάστημα, το αποκλείω παντελώς. Πάντως, ειδικά στην Αθήνα και κυρίως στα παλαιοδισκοπωλεία του Μοναστηρακίου υπάρχουν ορισμένα από αυτά.

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here