6/4/2012
Γράφει η Πέννυ Γέρου
Φωτογράφηση: Θαλίνα Καρπούζη
www.musiccorner.gr

Μια βραδιά γεμάτη παράδοση και συγκίνηση μας χάρισε ο Ψαραντώνης (Αντώνης Ξυλούρης) την Τρίτη 3 Απριλίου στο χώρο του Gagarin 205! Τραγούδια από τo πιο μικρό στενό της Κρήτης ως το πιο ψηλό βουνό, βγαλμένα από την καθημερινότητα και την καρδιά αυτού του τόπου, ξεσήκωσαν και συγκίνησαν όσους παρευρέθηκαν.

Ο χώρος του Gagarin γέμιζε σιγά σιγά. Οι πόρτες άνοιξαν στις 21:00, αλλά ακόμα και μιάμιση ώρα μετά ο χώρος δε φαινόταν να γεμίζει. Η μέρα καθημερινή και τα καθήκοντα τρέχουν. Έτσι, έμοιαζε σαν αυτή η νύχτα να προοριζόταν περισσότερο για μια συνάντηση «παλιών φίλων», με επίκεντρο έναν μεγάλο λυράρη και τραγουδοποιό του ελληνικού χώρου, όπως είναι ο Ψαραντώνης! Παρόλα αυτά τα τραπέζια του Gagarin γέμισαν και όλοι περίμεναν την άφιξη του Ψαραντώνη με τους συντρόφους του επί σκηνής.

Στις 22:30 όλοι πήραν τις θέσεις τους. Ο Λάμπης Ξυλούρης και ο Νεκτάριος Κοντογιάννης πήραν στα χέρια τους τα λαούτα, η Νίκη Ξυλούρη πήρε αγκαλιά το τύμπανό της και ο Ψαραντώνης κάθησε δίπλα στη λύρα, το μαντολίνο, τo τζουρά και τα δυο του δοξάρια. Ακόμα κι όταν οι τέσσερις μουσικοί κούρδιζαν τα όργανά τους και έκαναν τον τελικό έλεγχο πριν ξεκινήσει η παράσταση, όλο το μαγαζί παρακολουθούσε σιωπηλά. Η αίθουσα του Gagarin μετατράπηκε ξαφνικά σαν σε μια αίθουσα, στην οποία επρόκειτο να λάβει χώρα κάποιο τελετουργικό! Όταν οι μουσικοί ήταν πλέον έτοιμοι, δέχθηκαν το ζεστό χειροκρότημα του κοινού και η βραδιά πήρε τη ρότα της.

Η τετράδα μας εισήγαγε σε κρητικούς ρυθμούς, με τα λαούτα και το τύμπανο να δίνουν ζωή στο χώρο και να μας προετοιμάζουν για ένα ταξίδι σε μαντινάδες, ριζίτικα και άλλα τραγούδια αγαπημένα από το νησί της Κρήτης. Όταν ο Ψαραντώνης πήρε επιτέλους στα χέρια του τη λύρα, όλοι καταλάβαμε ότι δεν επρόκειτο να δούμε και να απολαύσουμε τίποτα λιγότερο από ό,τι μας υπόσχεται χρόνια τώρα αυτός ο άνθρωπος.

Μετά από ένα «ντελίριο» δοξαριών στην «Σκυλογαβγισμένη», ο Ψαραντώνης, με την χαρακτηριστική βαθιά και επιβλητική φωνή του, απήγγειλε στίχους από την πρώτη ενότητα του «Ερωτόκριτου», ερωτικού ποιήματος του Βιτσέντζου Κορνάρου και ιδιαίτερα αγαπητού στην κρητική παράδοση, με συνοδεία της λύρας και των υπόλοιπων οργάνων ανάμεσα στις στροφές.

Στο μοτίβο του έρωτα και της παντοδυναμίας της αγάπης, ο Ψαραντώνης συνέχισε με το κομμάτι του «Να κάμω θέλω ταραχή», ένα παραδοσιακό κρητικό τραγούδι για έναν άνθρωπο που είναι έτοιμος να κινήσει γη και ουρανό, «να ρίξει χιόνια και νερά» για να φυλάξει τη μοναδική του αγάπη. Τα ριζίτικα φυσικά δεν έλειπαν από το πρόγραμμα του κρητικού λυράρη, ριζίτικα για εκείνους που «τις νύχτες περπατούν και τις αυγές κοιμούνται».

Στο σημείο εκείνο τη σκυτάλη πήρε η Νίκη Ξυλούρη, μια φωνή βαθιά και αισθαντική και 2 χέρια που σε όλη τη βραδιά μας δίνανε τον πιο επιβλητικό ρυθμό κρατώντας ένα τύμπανο. Με τη συνοδεία ενός ξέφρενου λαούτου από τον Νεκτάριο Κοντογιάννη, η Νίκη μας τραγούδησε για μια «Κόρη κρητικιά», ενώ μετά ξεφύγαμε για λίγο από την παράδοση της Κρήτης και ταξιδέψαμε ως την Κύπρο, με το «Τέσσερα τσαι τέσσερα», ένα τραγούδι ανατριχιαστικό με έντονα τα στοιχεία του θανάτου, του θρήνου και του μύθου.

Για το τέλος του πρώτου μέρους, ο Ψαραντώνης, αφού πήρε στα χέρια του τη λύρα του με το χαρακτηριστικό του δοξάρι, γεμάτο μικρά κουδούνια, μας παρέσυρε σε ένα μαλεβιζιώτικο ρυθμό με το παραδοσιακό τραγούδι «Εμ’ όντε πας στην εκκλησιά», τραγούδι με στοιχεία αντικρουόμενα, στοιχεία που κολάζουν «θεούς και αγίους», όπως αυτά που όχι σπάνια συναντάμε στα τραγούδια του Αντώνη Ξυλούρη.

Για το δεύτερο μέρος, μας υποσχέθηκε «τα καλύτερα». «Πέτρα βουβή», «Αυτό το Αχ δεν είν’ φωθιά» και «Για δες πώς με κατάντησες» ήρθαν να ταράξουν το κοινό της βραδιάς που για λίγο είχε ηρεμήσει μετά το διάλειμμα: τραγούδια για τη μοναξιά, τον ανεκπλήρωτο πόθο, την αγνή αγάπη, όπως τη συναντάμε μέσα στις μαντινάδες και τα ποιήματα, και τον πόνο του έρωτα που τίποτα και κανείς δεν τον χωρά στον κόσμο αυτό. Με το ίδιο πάθος και την ίδια λαχτάρα, τραγούδησε μαζί με τον κόσμο «Στον ουρανό θε’ ν’ ανεβώ», ψάχνοντας χρόνους και ζαμάνια στ’ ουρανού τα μεϊντάνια… Συγκινημένος από την ανταπόκριση του κοινού και την αγάπη στα τραγούδια αυτά που κρατάνε ακόμα ζωντανή την παράδοση και το συναίσθημα, σήμανε με τη λύρα του την αρχή του κομματιού που όλοι έχουμε βάλει στα βάθη της ψυχής μας. Έτσι, τραγουδήσαμε όλοι για την «Τίγρη» που έχουμε μέσα μας, την τίγρη που μισούμε κι αγαπάμε όλα αυτά τα χρόνια, την τίγρη στην οποία έδωσε πνοή και φωνή ο ίδιος ο Ψαραντώνης μέσα απο την ψυχή του.

Στη συνέχεια, η φωνή της Νίκης Ξυλούρη επέστρεψε με μια μαντινάδα:

«Στη γκρεμισμένη τους φωλιά
απάνω κελαηδούνε
Γι’ αυτό ζηλεύω τα πουλιά
Κι όχι γιατί πετούνε»

Αυτό ήταν ίσως το τετράστιχο που μου έμεινε, το τετράστιχο που ένιωσα ότι μιλά κατευθείαν στην ψυχή, αλλά και την ψυχοσύνθεσή καθενός, ως ανθρώπου εν μέσω κρίσης ιδεών και συναισθημάτων, όχι πολιτικής και οικονομίας. «Το μερακλίδικο πουλί», ένα τραγούδι για μερακλήδες, για ανθρώπους που έχουν νόημα και λόγο να ζουν στον κόσμο αυτό, μας έδωσε την καληνύχτα από την «Ψαρονίκη», όπως συνηθίζει ο κόσμος να τη φωνάζει συνεχίζοντας την παράδοση της οικογένειας Ξυλούρη.

Για το τέλος, ο Αντώνης Ξυλούρης και οι σύντροφοί του μας φύλαγαν όντως τα καλύτερα. Με δυο κομμάτια βγαλμένα για ακόμα μια φορά από την παράδοση και τη ζωή ενός κόσμου από το παρελθόν, πιο αγνού, πιο απλού, πιο «ανθρώπινου», είδαμε τον καλύτερο εαυτό αυτής της τετράδας επι σκηνής. «Ο πραματευτής» και το «Μικιό κοπελιδάκι μου» σήμαναν το τέλος της βραδιάς, δυο τραγούδια για τον έρωτα, την αυτοθυσία για τον έρωτα, την ομορφιά, τη χάρη και την εξύμνηση όλων αυτών των συναισθημάτων μπροστά στη θέαση ενός προσώπου και μόνο.

Με το πιο θερμό και ζωντανό χειροκρότημα, το κοινό του Gagarin καληνύχτισε τον Ψαραντώνη και την παρέα του, που μας χάρισε μια βραδιά γεμάτη ψυχή και νοσταλγία για εποχές και τόπους ξεχασμένους και αφανείς σε μέρη όπως το κέντρο της Αθήνας. Ο Ψαραντώνης, μετά από τόσα χρόνια, εξακολουθεί να είναι από τους μεγαλύτερους λυράρηδες της Ελλάδας, από εκείνους που δεν παίζουν απλά ένα όργανο, αλλά κάνουν το σώμα, τη φωνή, την ψυχή και το όργανο να μοιάζουν ένα. Ένας λυράρης που παραδίδεται με κλειστά τα μάτια στο ρυθμό της Κρήτης, στους «θεούς» και τους «δαίμονες», που φαίνεται να τον κυριεύουν όσο τραγουδά, και στις ψυχές όλων μας που ταλαντεύονται μαζί με τη δική του κάπου ανάμεσα στις αφηνιασμένες δοξαριές του! Αυτός ήταν ο Ψαραντώνης για όλους όσους βρέθηκαν εκείνη τη νύχτα στο Gagarin, αλλά και για εκείνους που ο ίδιος συντροφεύει μουσικά τόσα χρόνια…!

Περισσότερες αποκλειστικές φωτογραφίες του MusicCorner από το live

***Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή φωτογραφιών, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here