Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
http://vinylmaniac.madblog.gr
Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου 2012
Παράλληλα, θα παρουσιάζει σπουδαίες συνεργασίες δημιουργών κι ερμηνευτών που έγραψαν ανεξίτηλα το όνομά τους στις πιο χρυσές σελίδες του ελληνικού τραγουδιού…“
———————————————————–
| “Ακρογιαλιές-δειλινά” (Βασίλη Τσιτσάνη) Στέλλα Χασκίλ – Δήμητρα Γαλάνη |
Σωτήριον έτος 1947… Η Ελλάδα βρίσκεται στη δίνη του Εμφυλίου πολέμου και σπαράσσεται για πολλοστή φορά μέσα στη δεκαετία, αφού ήδη στις αρχές της είχε βρεθεί αρχικά κάτω από την ιταλική κι εν συνεχεία κάτω από τη γερμανική μπότα της Κατοχής.
Ο Βασίλης Τσιτσάνης αγαπούσε πολύ την πατρίδα του και υπέφερε βλέποντάς την να τρώει τις σάρκες της, ιδιαίτερα δε μετά τα όσα είχε περάσει από τους ξένους κατακτητές. Θέλησε λοιπόν να γράψει ένα τραγούδι στο οποίο να περιγράφει τα πάθη της, αλλά η πανταχού παρούσα λογοκρισία δεν του επέτρεπε κάτι τέτοιο.
Έτσι, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει αλληγορικούς στίχους, μιλώντας για ένα «κορίτσι ξένο» που «σαν ίσκιος πλανιέται μονάχο στη γη» και «αναζητεί τον ήλιο που έχει χαθεί, στα σκοτάδια να βρει». Με τη βοήθεια της γυναίκας του που βρήκε τη λέξη «ντροπή» για να ολοκληρώσει ο συνθέτης το τραγούδι (μέρες παιδευόταν για να βρει τούτη τη λέξη…), έφτιαξε το «Ακρογιαλιές-δειλινά». Κατάφερε λοιπόν να ξεπεράσει τη μέγγενη της λογοκρισίας, όχι όμως και την αντίστοιχη των δισκογραφικών εταιρειών…
Σοφία Βέμπο: Ο απαγορευμένος καρπός…
Και εξηγούμαστε: Ο Τσιτσάνης θαύμαζε πάντα τη Σοφία Βέμπο και πίστευε ότι ήταν «υπογείως» μια σπουδαία λαϊκή ερμηνεύτρια. Ήθελε λοιπόν να ηχογραφήσει τραγούδια μαζί της -όπως και πολλοί άλλοι λαϊκοί συνθέτες της εποχής- κι έτσι έγραψε ειδικά γι’ αυτήν το εν λόγω κομμάτι.
Όμως οι υπεύθυνοι της εταιρείας απέρριψαν κατηγορηματικά αυτό το ενδεχόμενο. Βλέπετε, είχαν «βολευτεί» με τη Βέμπο να τραγουδά τόσα χρόνια μόνο «ελαφρά» κομμάτια γεμίζοντας έτσι με εκατομμύρια τα ταμεία της δισκογραφικής και δεν είχαν σκοπό να πάρουν το παραμικρό ρίσκο «ξεστρατίζοντάς» την. Αφήστε που ακόμα τότε τα μπουζούκια ήταν στην …παρανομία!
Έτσι, ο Τσιτσάνης αφού είδε κι απόειδε, αποφάσισε να ηχογραφήσει το τραγούδι ένα χρόνο αργότερα (1948) με τη μεγάλη λαϊκή ερμηνεύτρια της εποχής Στέλλα Χασκίλ και τον ίδιο στη δεύτερη φωνή. Κυκλοφόρησε σε δίσκο γραμμοφώνου 78 στροφών κι ακούστηκε κάπως, όμως με τα χρόνια σχεδόν ξεχάστηκε…
“Ακρογιαλιές δειλινά” με την Στέλλα Χασκίλ
Η «ανάσταση» με τη Δήμητρα Γαλάνη
Πέρασαν ακριβώς 25 χρόνια από τότε και το 1973, ο μεγάλος λαϊκός δημιουργός αποφάσισε για πολλοστή φορά να μεταφέρει το παλαιό του ρεπερτόριο στη σύγχρονη εποχή και με νέες φωνές. Ετοίμαζε λοιπόν το δίσκο «Τα ωραία του Τσιτσάνη», στον οποίο συμπεριέλαβε τραγούδια που έγραψε το χρονικό διάστημα μεταξύ του 1938 και του 1951 και που κάποια από αυτά ήταν σχεδόν άγνωστα ή λησμονημένα…
Μέσα σε τούτα, έβαλε και το «Ακρογιαλιές-δειλινά» και η γυναικεία φωνή που σκέφτηκε για να το ερμηνεύσει, ήταν εκείνη της Δήμητρας Γαλάνη. Της τηλεφώνησε λοιπόν και της το πρότεινε ξαφνιάζοντάς την, αφού ως τότε η ερμηνεύτρια έλεγε καθαρά «έντεχνο» ρεπερτόριο και δεν είχε περάσει καν από το μυαλό της ότι μπορούσε να τραγουδήσει λαϊκό.
Η ίδια η Γαλάνη πολλά χρόνια αργότερα, αφηγήθηκε την ιστορία αυτού του τηλεφωνήματος: «Όταν άκουσα την πρόταση του Τσιτσάνη, αιφνιδιάστηκα και του είπα: «Μεγάλη μου τιμή, αλλά θα τα καταφέρω;». Κι εκείνος μου απάντησε: «Εσύ είσαι λαϊκή τραγουδίστρια και δεν το ξέρεις!» …
Όταν συναντήθηκαν οι δυο τους για να ξεκινήσουν πρόβες, η Γαλάνη ζήτησε από τον δημιουργό να της δώσει ν’ ακούσει την πρώτη εκτέλεση με τη Χασκίλ. Εκείνος όμως αρνήθηκε κατηγορηματικά και της είπε ότι πρέπει να έχει στο μυαλό της πως το τραγούδι είναι καινούργιο, ότι γράφτηκε ειδικά για τη φωνή της και να το μάθει όπως θα της το έδειχνε εκείνος. Κι αυτό γιατί δεν ήθελε μια ερμηνεία-απομίμηση, αλλά μια εντελώς καινούργια και «φρέσκια»
Η τραγουδίστρια ακολούθησε τη συμβουλή του Τσιτσάνη και πραγματικά το ερμήνευσε με τον τρόπο που της έμαθε ο ίδιος. Η δικαίωση για τον συνθέτη ήλθε όταν κυκλοφόρησε ο δίσκος (Δεκέμβριος 1973) και το «Ακρογιαλιές-δειλινά» ακουγόταν διαρκώς από τα ραδιόφωνα κι άρχισε να παίζεται πάλι στα λαϊκά πάλκα, κάνοντας μια δεύτερη και πιο μεγάλη «καριέρα». Άλλωστε, οι περισσότεροι το έμαθαν από τη φωνή της Γαλάνη (με τον Τσιτσάνη πάλι στο σεκόντο, όπως και στην πρώτη εκτέλεση), η οποία το ηχογράφησε εκ νέου και το 1983 στο προσωπικό άλμπουμ της «Ατέλειωτος δρόμος» …
“Ακρογιαλιές δειλινά” με τη Δήμητρα Γαλάνη
———————
***Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…