Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
http://vinylmaniac.madblog.gr

Πέμπτη 21 Μαρτίου 2013

Κάθε τραγούδι έχει τη δική του ιστορία. Άλλοτε από μια προσωπική εμπειρία, άλλοτε από την ανάγνωση ή το άκουσμα μιας ιστορίας, άλλοτε εντελώς τυχαία και συμπτωματικά, έχουν γραφτεί υπέροχες μελωδίες και στίχοι που μας συντρόφεψαν στις χαρές, στις λύπες, στη διασκέδαση, στους έρωτες, στους χωρισμούς μας. Αυτές τις ιστορίες θ’ αφηγείται τούτη η στήλη, σαν ένα παραμύθι, που όμως είναι τόσο αληθινό…

Παράλληλα, θα παρουσιάζει σπουδαίες συνεργασίες δημιουργών κι ερμηνευτών που έγραψαν ανεξίτηλα το όνομά τους στις πιο χρυσές σελίδες του ελληνικού τραγουδιού…

———————————————————–

Διότι δεν συνεμορφώθην
(Μίκη Θεοδωράκη)
Μίκης Θεοδωράκης

 

Η χούντα των συνταγματαρχών είχε καταλύσει κάθε έννοια ελευθερίας και δημοκρατίας στην Ελλάδα από την 21η Απριλίου 1967 και φυσικά όποιος εναντιωνόταν στον Παπαδόπουλο και την παρέα του, το πλήρωνε με φυλακίσεις, ξύλο, εξορία και άλλες …ευγενείς χειρονομίες.

Ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν ο πρώτος που καταδίκασε επισήμως το καθεστώς τρεις ημέρες μετά την εγκαθίδρυσή του όντας κρυπτόμενος, οπότε αυτομάτως το όνομά του μπήκε πρώτο στη λίστα των καταζητούμενων. Συνελήφθη ακριβώς τέσσερις μήνες μετά το πραξικόπημα (21 Αυγούστου) και για δύο μήνες παρέμεινε κρατούμενος στην Ασφάλεια Αθηνών. Εν συνεχεία, μεταφέρθηκε στις φυλακές Αβέρωφ και από τον Ιανουάριο του 1968 ως τον Δεκαπενταύγουστο εκείνης της χρονιάς τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό στο εξοχικό του στο Βραχάτι. Ακολούθησε η «μετατόπισή» του στη Ζάτουνα της Αρκαδίας και το φθινόπωρο του 1969 οδηγήθηκε σ’ ένα στρατόπεδο πλησίον των παλαιών αγροτικών φυλακών Ωρωπού, όπου βρίσκονταν ήδη πολλοί «αντιφρονούντες».

Η κατάσταση που βρήκε εκεί ο Θεοδωράκης, ήταν απερίγραπτη. Πρωτόγονες συνθήκες υγιεινής και διατροφής, τους παλαιούς φίλους και συναγωνιστές του χωρισμένους ιδεολογικά σε τρία «στρατόπεδα» και χωρίς καμία επικοινωνία μεταξύ τους. Έτσι, αποφάσισε ο ίδιος να βάλει κάποια τάξη εκεί μέσα…

Η επιτροπή και οι …υποδείξεις

Αφού λοιπόν κατάφερε μετά κόπων και βασάνων ν’ αποκαταστήσει έστω μια υποτυπώδη συνεννόηση μεταξύ των τριών «παρατάξεων», τέθηκε επικεφαλής της οργάνωσης μιας όσο το δυνατό καλύτερης ζωής στο χώρο. Ως επικεφαλής της επιτροπής για τις ανάγκες των κρατουμένων, βρισκόταν σε καθημερινή επικοινωνία με τους υπεύθυνους του στρατοπέδου για την εξασφάλιση της τροφής, της ένδυσης κλπ.

Κάποια στιγμή, ο Ερυθρός Σταυρός ζήτησε έναν αναλυτικό κατάλογο με το τι χρειάζονταν οι έγκλειστοι. Ο διοικητής και οι χωροφύλακες ζήτησαν ατομικές δηλώσεις των αναγκών του καθενός και όχι συλλογικό. Ο Θεοδωράκης όμως έγραψε ένα κατάλογο για όλους τους κρατούμενους και τον πήγε στη διοίκηση, η οποία βεβαίως τον απέρριψε. Έτσι, καθημερινά οι διοικούντες έμπαιναν στους θαλάμους και έκαναν μόνοι τους την καταμέτρηση.

Κάποιο πρωί, ένας υπομοίραρχος άφησε όλους τους φακέλους που είχε γράψει ο Θεοδωράκης πάνω στο κρεβάτι του συνθέτη, μαζί μ’ ένα συνοδευτικό σημείωμα που ανέφερε: «Επιστρέφονται, διότι δεν συνεμορφώθητε προς τας υποδείξεις».

Αυτή η φράση αφύπνισε σχεδόν αμέσως τα μουσικά «ραντάρ» του δημιουργού και μέσα σε λίγη ώρα έγραψε το «Διότι δεν συνεμορφώθην», το οποίο την ίδια μέρα τραγουδήθηκε από τη χορωδία των κρατουμένων κι έκτοτε ακουγόταν σχεδόν καθημερινά μέσα στο στρατόπεδο.

Αργότερα, όταν πια ο Μίκης βρισκόταν στο Παρίσι ηχογράφησε ο ίδιος ολοκληρωμένο απ’ όλες τις πλευρές το τραγούδι και το συμπεριέλαβε μαζί με άλλα που έγραψε εκείνα τα δύσκολα χρόνια στα «Τραγούδια του αγώνα», που κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά στις 16 Φεβρουαρίου 1971 στη Γαλλία. Στην Ελλάδα, τα ακούσαμε μετά τη μεταπολίτευση για ευνόητους λόγους…

Πρόκειται φαινομενικά για ένα «σκωπτικό-ειρωνικό» τραγούδι (αυτό δείχνει ο τρόπος που τραγουδά ο Θεοδωράκης τον τίτλο του), όμως ουσιαστικά περιγράφει την αγωνία, τα ερωτηματικά και την πίκρα του κρατούμενου-εξόριστου για το μέλλον και την οικογένειά του.

Μπορεί να μην έγινε τόσο γνωστό τουλάχιστον στη χώρα μας όσο κάποιες προγενέστερες ή μεταγενέστερες δημιουργίες του συνθέτη, όμως αφενός στα χρόνια της δικτατορίας τα τραγούδια του ήταν απαγορευμένα, αφετέρου μετά το 1974 η υπερπληθώρα κυκλοφορίας παλαιών και νέων έργων του κάπου το «καπέλωσε»

———————

***Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here