Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
http://vinylmaniac.madblog.gr

Ένας δίσκος ήρθε απ’ τα παλιά
Οι δίσκοι που ποτέ δεν ξεχνάμε…!

Παρασκευή 5 Ιουλίου 2013

Η στήλη αυτή του musiccorner έχει ως στόχο να θυμίσει στους παλαιότερους και να προτείνει στους νεότερους μια σειρά από δίσκους 33 στροφών που εκδόθηκαν σε μια «χρυσή» περίοδο για το ελληνικό τραγούδι. Τότε που μεσουρανούσαν μεγάλοι συνθέτες, ποιητές και στιχουργοί, αλλά και ερμηνευτές. Τότε που ένας νέος δίσκος του Θεοδωράκη, του Χατζιδάκι, του Ξαρχάκου, του Μούτση, του Λοΐζου και τόσων άλλων σπουδαίων μουσικών αποτελούσε καλλιτεχνικό και πολιτισμικό γεγονός!

Οι δίσκοι που θα παρουσιάσουμε, χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Σε αυτούς που σήμερα χαρακτηρίζονται «κλασικοί» κι έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στο ελληνικό τραγούδι, αλλά και σε κάποιους που μπορεί να μην είχαν την αποδοχή και την «αναγνωρισιμότητα» που τους άξιζε την εποχή που εκδόθηκαν, κρύβουν όμως «διαμάντια» που έστω και μετά από τόσα χρόνια δεν είναι αργά να βγουν στην επιφάνεια…

———————————————————–

ΣΤΑΥΡΟΣ ΞΑΡΧΑΚΟΣ
«ΣΥΛΛΟΓΗ» (EMI-COLUMBIA SCXG 124)

 

Ο Σταύρος Ξαρχάκος υπήρξε ένας από τους πιο στενούς και ειλικρινείς φίλους του αξέχαστου Νίκου Ξυλούρη. Πέραν της καλλιτεχνικής συνεργασίας τους που έμεινε γραμμένη με χρυσά γράμματα στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, ο συνθέτης αγάπησε βαθιά τον σπουδαίο λυράρη κι ερμηνευτή και στάθηκε στο πλάι του μέχρι το επώδυνο τέλος.

Πάντως, η αλήθεια είναι ότι στη δουλειά δεν του …χαρίστηκε ιδιαίτερα και του έδωσε κατά κανόνα δύσκολα κι απαιτητικά ως προς την ερμηνεία τους κομμάτια. Κι όμως, ο «Ψαρονίκος» κατάφερε να δικαιώσει τον δημιουργό με το μοναδικό και «δωρικό» τρόπο που τραγουδούσε, ασχέτως αν συχνά το νόημα των στίχων του ήταν δυσνόητο.

record_2013_07_05_xylouris

Ένα από τα «διαμάντια» που μας χάρισαν οι δυο τους, είναι και η «Συλλογή». Ο τίτλος του δίσκου αντικατοπτρίζει πλήρως το περιεχόμενό του, καθώς στην πρώτη πλευρά του περιλαμβάνονται σε δεύτερη εκτέλεση τραγούδια που είχε ερμηνεύσει λίγα χρόνια νωρίτερα ο Ξυλούρης και στη δεύτερη τέσσερις καινούργιες δημιουργίες του Σταύρου Ξαρχάκου και δύο που είχαν γραφτεί για τις ανάγκες του κινηματογράφου και της τηλεόρασης.

Συγκεκριμένα, το άλμπουμ που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 1974 περιέχει τρία από τα τραγούδια του δίσκου «Διόνυσε καλοκαίρι μας» (1972), τα δύο εκ των οποίων σε νέα εκτέλεση: Πρόκειται για τα «Γυρνάν αμίλητα παιδιά» και «Πώς να σωπάσω», ερμηνευμένα συγκλονιστικά από τον μεγάλο Ανωγειανό λυράρη, ενώ το «Ράβε ξήλωνε» («Αυτό τον κόσμο τον καλό») περιλαμβάνεται όπως ηχογραφήθηκε το 1972.

Επίσης, υπάρχει το «Πάνω στ’ αργυρό σκαμνί» των Χριστόδουλου Χάλαρη και Γιάννη Κακουλίδη που είχε πρωτοπεί ο Ξυλούρης στα τέλη του 1973 στο άλμπουμ «Τροπικός της Παρθένου» και μια διασκευή του «Ερωτόκριτου», η δεύτερη κατά σειρά που ηχογραφεί ο ερμηνευτής μετά από εκείνη στο πρώτο «προσωπικό» άλμπουμ του το 1970…

Η δεύτερη πλευρά σε μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου περιλαμβάνει το «Παραμύθι» που γράφτηκε για την κινηματογραφική μεταφορά της «Λυσιστράτης» κι ερμήνευσε στο φιλμ η Τζένη Καρέζη και το πασίγνωστο κι αγαπημένο «Ήτανε μια φορά», το οποίο ακουγόταν στους τίτλους της τηλεοπτικής σειράς «Οι έμποροι των εθνών» σε σκηνοθεσία του Κώστα Φέρρη βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

Αυτή ξεκίνησε να προβάλλεται τον Οκτώβριο του 1973, ωστόσο συνάντησε μεγάλα προβλήματα από τη λογοκρισία του – πνέοντος τα λοίσθια – δικτατορικού καθεστώτος, το οποίο απαγόρευσε ν’ ακούγεται η φωνή του Ξυλούρη.

Εκτός από το «Ήτανε μια φορά», πολύ γνωστά και διαχρονικά έγιναν κι έμειναν τα υπέροχα «Μπάρμπα Γιάννη Μακρυγιάννη», «Γεια σου χαρά σου Βενετιά» και το «Παλικάρι στα Σφακιά» («Έβαλε ο Θεός σημάδι»), ένα συγκλονιστικό και «προφητικό» τραγούδι με μια μοναδική ερμηνεία από τον Κρητικό λυράρη. Όλα τους έχουν πάρει ξεχωριστή θέση στο πάνθεον του ελληνικού τραγουδιού και μας κάνουν να καμαρώνουμε για τη φυλή μας…

Στο εσώφυλλο του δίσκου υπάρχει ένα μίνι φωτογραφικό άλμπουμ με φωτογραφίες από τα παιδικά και νεανικά χρόνια του Νίκου Ξυλούρη στην Κρήτη, ενώ στο οπισθόφυλλο ένα σημείωμα του Σταύρου Ξαρχάκου γραμμένο στις 2 Απριλίου 1974. Εξάλλου, το τραγούδι «Η κόρη του πασά» είναι αφιερωμένο στον Γρηγόρη Κασιδόκωστα.

Παραγωγός ήταν ο Δημήτρης Μηλιόπουλος και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της Columbia με ηχολήπτη τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο και βοηθό τον Γιώργο Τζάννες.

Τα τραγούδια του δίσκου
01. Ερωτόκριτος (Διασκευή Στ. Ξαρχάκου)
02. Γυρνάν αμίλητα παιδιά (Κ. Κινδύνη)
03. Πάνω στ’ αργυρό σκαμνί (Χρ. Χάλαρη-Γ. Κακουλίδη)
04. Πώς να σωπάσω (Κ. Κινδύνη)
05. Ράβε ξήλωνε (Β. Ανδρεόπουλου)
06. Μπάρμπα Γιάννη Μακρυγιάννη (Ν. Γκάτσου)
07. Γεια σου χαρά σου Βενετιά (Ν. Γκάτσου)
08. Ήτανε μια φορά (Κ. Φέρρη)
09. Η κόρη του πασά (Ν. Γκάτσου)
10. Παλικάρι στα Σφακιά (Ν. Γκάτσου)
11. Το παραμύθι (Γ. Ζερβουλάκου)

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΧΑΛΑΡΗΣ – ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ
«ΔΡΟΣΟΥΛΙΤΕΣ» (EMI-COLUMBIA 70181)

 

Ένας εξαιρετικός δίσκος από κάθε άποψη, που μπορεί να μην έκανε ιδιαίτερη αίσθηση το 1975 που κυκλοφόρησε και μέχρι και σήμερα να παραμένει στα «μετόπισθεν», ωστόσο όσοι αγαπούν το καλό ελληνικό τραγούδι αξίζει να τον έχουν στη δισκοθήκη τους.

Πιστεύω ότι πρόκειται για την καλύτερη στιχουργική δουλειά του σπουδαίου ποιητή Νίκου Γκάτσου, που βασισμένος στις εξαιρετικά δουλεμένες μελωδίες του Χριστόδουλου Χάλαρη έγραψε στίχους χρησιμοποιώντας λέξεις ξεχασμένες στα βάθη των αιώνων, που παραπέμπουν στα βυζαντινά και μεταγενέστερα χρόνια (π.χ. «ριζιμιά», «λυκοποριά», «σινί», «φουμιά», «λογάρι» κ.α.).

record_2013_07_05_xalaris

Ο συνθέτης σ’ αυτό το δίσκο συνεχίζει την «περιπλάνησή» του στους χώρους της βυζαντινής και παραδοσιακής μουσικής, όπως είχε κάνει με τις δύο πρώτες δισκογραφικές δουλειές του («Τροπικός της Παρθένου» το 1973 και «Ακολουθία» το 1974) και παρουσιάζει δέκα εξαιρετικά κομμάτια. Κυρίαρχο ρόλο παίζουν παραδοσιακά όργανα, όπως η λύρα (ποντιακή και μεγάλυρα), το σαντούρι, το κανονάκι κ.τ.λ, ενώ η ενορχήστρωση είναι υποδειγματική.

Και πάμε στους ερμηνευτές: Η Δήμητρα Γαλάνη πιστοποιεί για ακόμη μια φορά ότι είναι μια τραγουδίστρια που μπορεί να πει τα πάντα και είναι εντελώς άτοπο να τυποποιείται σε συγκεκριμένα είδη. Ήδη είχε συνεργαστεί με το συνθέτη στην «Ακολουθία» και στα «Παιδικά», οπότε είχε μπει στο πνεύμα του και αποδίδει εξαιρετικά τα πέντε τραγούδια που της αναλογούν.

Από την άλλη, ο αείμνηστος ερμηνευτής ποντιακών τραγουδιών Χρύσανθος βρίσκεται σε γενικές γραμμές «στο στοιχείο του», καθώς οι μελωδίες μοιάζουν αρκετά με το είδος που υπηρέτησε για πολλά χρόνια. Η αλήθεια είναι ότι δε μου αρέσει ιδιαίτερα αυτό και όσοι το εκπροσωπούν, αναγνωρίζω όμως ότι είναι τραγούδι ψυχής, καρδιάς και λεβεντιάς.

Αυτά τα στοιχεία υπάρχουν στη μοναδική φωνή του Χρύσανθου, αν και σε ορισμένα σημεία των κομματιών που ερμηνεύει σε τούτο το δίσκο δυσκολεύομαι να καταλάβω κάποιες λέξεις, λόγω των λαρυγγισμών του. Τούτο βεβαίως δε μειώνει ούτε στο ελάχιστο την αξία και το «βάρος» του αξέχαστου Πόντιου ερμηνευτή…

Να σημειώσουμε ότι το 2005 με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 30 χρόνων από την πρώτη έκδοση των «Δροσουλιτών» η εταιρεία επανακυκλοφόρησε ένα περιορισμένο αριθμό αντιτύπων σε CD και σε βινύλιο, με ειδική ηχητική επεξεργασία. Στο ένθετο που τα συνοδεύει, υπάρχουν αρκετές λεπτομέρειες για τη δομή των στίχων και φωτογραφικά στιγμιότυπα από το στούντιο την εποχή των ηχογραφήσεων.

Παραγωγός του δίσκου ήταν ο Γιώργος Μακράκης και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο της Columbia με ηχολήπτη τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο. Το έργο του εξωφύλλου είναι του Γιώργου Σταθόπουλου, ενώ στο ένθετο υπάρχει σημείωμα του Νίκου Γκάτσου που εξηγεί τι είναι το φαινόμενο «Δροσουλίτες».

Τα τραγούδια του δίσκου
01. Ο Δροσουλίτης (Δ. Γαλάνη)
02. Του Ριζικάρη (Χρύσανθος)
03. Ο Μαυραϊλής (Δ. Γαλάνη)
04. Κάτω στα τριπόταμα (Χρύσανθος)
05. Το τραγούδι του Λειδινού (Δ. Γαλάνη)
06. Μάνα μου μάνα (Χρύσανθος)
07. Μια Κομνηνή (Δ. Γαλάνη)
08. Μαδριγάλι (Χρύσανθος)
09. Ο Ζαφείρης (Δ. Γαλάνη)
10. Τα φλουριά (Χρύσανθος)

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here