19/3/2012
Γράφει η Μαριάνα Πουτακίδου
Φωτογράφηση: Μάριος Γκούβας
www.musiccorner.gr
Στο Θησείο και στο γραφικό καφενείο Χελώνα βρεθήκαμε την Τετάρτη 14 Μαρτίου για να γνωρίσουμε τα μέλη και τη μουσική της γυναικείας ορχήστρας Smyrna. Το ραντεβού μας είχε δοθεί στις 21.30 και έτσι είχαμε την ευκαιρία πριν την έναρξη του live να μιλήσουμε με την Πένυ Παπακωνσταντίνου, το πολίτικο λαούτο των Smyrna, και να μάθουμε από εκείνη κάποια πράγματα για την ορχήστρα.
——————————-
Music Corner: Πώς και πότε δημιουργήθηκε η ορχήστρα Smyrna;
Πένυ Παπακωνσταντίνου: Με τα κορίτσια ξεκινήσαμε να παίζουμε μαζί πριν περίπου δύο χρόνια. Η ορχήστρα Smyrna δημιουργήθηκε με αφορμή μια ιδέα του Ανδρέα Τσεκούρα, που έχει κάνει την Εστουδιαντίνα του Βόλου. Η ιδέα ήταν να γίνει μια ορχήστρα που να αποτελείται μόνο από κοπέλες. Έτσι και έγινε. Στην αρχή ήμασταν τέσσερις. Μέχρι πρότινος δηλαδή ήμασταν εγώ, η Γεωργία, η Ελευθερία και μαζί μας ήταν και η Κλαούντια που έπαιζε βιολί. Η Κλαούντια είναι από την Ελβετία και είχε έρθει μόνο και μόνο για να σπουδάσει ελληνική παραδοσιακή μουσική. Δυστυχώς δεν μπόρεσε να μείνει στην Ελλάδα και έτσι φέτος ήρθε μαζί μας η Μυρτώ στο βιολί και μαζί με την Μυρτώ μπήκε και μια πέμπτη κοπέλα στην ομάδα, η Μικαέλλα που παίζει κλαρίνο.
Music Corner: Το όνομα πώς προέκυψε;
Πένυ Παπακωνσταντίνου: Μετά από πολλές ώρες ψαξίματος σε βιβλία είδα κάπου τη λέξη Smyrna. Έτσι λεγόταν η αμαζόνα που έδωσε το όνομα στην πόλη της Σμύρνης, αλλά και το αρωματικό λουλούδι που ξέρουμε από τα δώρα των τριών μάγων στο Χριστό. Εφόσον είμαστε κοπέλες είδαμε πως μας ταιριάζει σαν όνομα και αντιπροσωπεύει και το είδος της μουσικής που παίζουμε.
Music Corner: Σε αυτά τα δύο χρόνια τι έχετε κάνει μουσικά;
Πένυ Παπακωνσταντίνου: Σε αυτά τα δύο χρόνια έχουμε παίξει σε διάφορες σκηνές στην Αθήνα, ενώ έχουμε κάνει και πολύ ωραίες συνεργασίες στο Ρουφ με τον Ζαχαρία Kαρούνη και τη Μαρία Σουλτάτου. Το καλοκαίρι που μας πέρασε εμφανιστήκαμε σε διάφορα φεστιβάλ ανά την Ελλάδα και τώρα συνεχίζουμε τις εμφανίσεις μας στην Αθήνα αδημονώντας πάλι για το καλοκαίρι.
Music Corner: Η δισκογραφία είναι στα πλάνα σας;
Πένυ Παπακωνσταντίνου: Όχι απαραίτητα, γιατί μέχρι πρότινος θεωρούσαμε πως για να κάνουμε δισκογραφία και να μπορέσουμε να δώσουμε το στίγμα μας, θα πρέπει πρώτα να έχουμε δέσει σαν ομάδα. Με τις αλλαγές που ανέφερα πριν, μάλλον θα το καθυστερήσουμε λίγο. Έτσι κι αλλιώς όμως η δισκογραφία σήμερα συμβαίνει δύσκολα. Θα πρέπει να είναι δική μας παραγωγή, οπότε πρέπει πρώτα να βρεθούν τα χρήματα.
Music Corner: Στις ημέρες μας ενδεχομένως να θεωρηθεί παράξενο που πέντε νέες κοπέλες ασχολούνται με την παραδοσιακή μουσική. Πώς επιλέξατε να κινηθείτε προς αυτή την κατεύθυνση;
Πένυ Παπακωνσταντίνου: Αυτό που λέμε πάντα είναι το εξής: Η παραδοσιακή μουσική είναι ένα είδος που δυστυχώς στην Ελλάδα ούτε διαφημίζεται, ούτε προωθείται. Δεν υπάρχει και η ανάλογη παιδεία. Για να μπορέσει να ασχοληθεί κάποιος με αυτό το είδος μουσικής πρέπει να το ψάξει. Δε σε βρίσκει η μουσική από μόνη της. Από εμάς, η Μυρτώ, η Γεωργία και η Μικαέλλα είναι από μουσικά Γυμνάσια και Λύκεια, οπότε εκ των πραγμάτων η παραδοσιακή μουσική ήταν μέσα στο ρεπερτόριο που έκαναν. Για μένα και την Ελευθερία υπήρχε πάντα μεγάλη αγάπη γι αυτό το είδος. Αν το αγαπάς ασχολείσαι. Πολλά νέα παιδιά ασχολούνται με την παραδοσιακή μουσική, άσχετα αν δεν το ξέρουμε. Ακόμα και σήμερα στο live θα δείτε ότι ο κόσμος που έρχεται είναι νέα παιδιά.
Music Corner: Συχνά ακούμε εκτελέσεις παραδοσιακών κομματιών που συνδυάζουν και πιο σύγχρονο ήχο. Πώς σας φαίνονται τέτοιοι πειραματισμοί;
Πένυ Παπακωνσταντίνου: Ο καθένας μπορεί να παρουσιάσει ότι θέλει. Η δική μας δουλειά είναι να πάρουμε τα αυθεντικά κομμάτια και να τα φέρουμε στο δικό μας τρόπο παιξίματος. Δεν είναι μουσειακό είδος η παραδοσιακή μουσική, έχει εξέλιξη. Ότι και αν επιλέξεις να παίξεις είναι έτσι κι αλλιώς διασκευή. Ο καθένας μπορεί να κάνει ότι τον ευχαριστεί, δεν είμαστε αντίθετες, απλά εμείς έχουμε αποφασίσει να κάνουμε κάτι άλλο.
Music Corner: Πρόσφατα έφυγε από κοντά μας η Δόμνα Σαμίου, μια γυναίκα κεφάλαιο για την παραδοσιακή μουσική του τόπου μας. Θα ‘θελες να μου πεις δυο λόγια;
Πένυ Παπακωνσταντίνου: Ήταν μια εξαιρετική γυναίκα. Ήταν πολύ αυστηρή με το θέμα της μετάδοσης των τραγουδιών και πολύ αυστηρή στον τρόπο που θα τα παίξεις. Με τη Δόμνα δεν υπήρχε περίπτωση να παίξεις ένα ακόρντο ή να τραγουδήσεις μια νότα λάθος. Σου μάθαινε το κομμάτι νότα-νότα και είχε την απαίτηση να το κάνεις σωστά. Ήταν μια γυναίκα απλόχερη, με μεγάλη αγάπη γι’ αυτό το πράγμα. Αν δεν ήταν η Δόμνα Σαμίου, εμείς δε θα μπορούσαμε να κάνουμε αυτό που κάνουμε σήμερα. Ήταν ένας άνθρωπος που αγαπούσε πολύ τους νέους ανθρώπους. Ήθελε πάρα πολύ τα νέα παιδιά να ασχοληθούν με την παραδοσιακή μουσική, γι αυτό είχε και πολλούς μαθητές.
Music Corner: Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας σχετικά με ζωντανές εμφανίσεις και γενικά πού μπορεί να μαθαίνει κάποιος νέα σας;
Πένυ Παπακωνσταντίνου: Υπάρχει το MySpace και η σελίδα μας στο Facebook που μπορεί να ενημερώνεται όποιος θέλει. Μετά από εδώ εμφανιζόμαστε στις 25 Μαρτίου, 1 και 8 Απριλίου στο “Αγγέλων Βήμα” με μία θεματική παράσταση, καθώς πλησιάζει και το Πάσχα. Λογικά μετά το Πάσχα τις Τετάρτες του Μαΐου θα συνεχίσουμε στη “Χελώνα” και αναμένουμε το καλοκαίρι…
——————————-
Καθώς ο χώρος γέμιζε σιγά-σιγά και υπήρχαν αρκετοί γνωστοί και φίλοι που ήθελαν να μιλήσουν με τις κοπέλες, επιστρέψαμε κι εμείς στο τραπέζι μας. Μια πρώτη ματιά στην αυτοσχέδια σκηνή έδειχνε πως τα κορίτσια θα έπαιζαν χωρίς μικροφωνική ενίσχυση του ήχου, κάτι που επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια, όταν λίγα λεπτά μετά τις 22.00 οι Smyrna έλαβαν ανά χείρας τα μουσικά τους όργανα και ξεκίνησαν τη βραδιά, όχι μόνο unplugged, αλλά και acapella! Πρώτο τραγούδι το «Απόψιν τα μεσάνυχτα», σε κάθε στροφή του οποίου άλλαζε και η κοπέλα που τραγουδούσε πρώτη φωνή με τις υπόλοιπες να αναλαμβάνουν τις δεύτερες και τις τρίτες. Μια έμπρακτη απόδειξη ότι παρ’ όλες τις αλλαγές στη σύνθεση της ορχήστρας, οι πέντε κοπέλες έχουν καταφέρει να γίνουν μια ομάδα με δεμένες φωνές.
Το μουσικό ταξίδι στο οποίο μας προσκάλεσαν τα κορίτσια και το οποίο αφιερώθηκε στη μνήμη της Δόμνας Σαμίου, ξεκίνησε από την Καππαδοκία. Με ενδιάμεσες στάσεις στο Μιστί και στα Φάρασα απολαύσαμε τα «Τι μου στέλνεις γράμματα» και «Χαρμάν γερί», κατά τη διάρκεια του οποίου ένα νεαρό ζευγάρι βρήκε λίγο χώρο εύκαιρο στο μαγαζί και μας χάρισε έναν εξαιρετικό χορό των κουταλιών.
Μετά την Καππαδοκία βάλαμε ρότα προς το Αιγαίο… Σκύρος, Λέρος Μυτιλήνη, Σύμη, Κάλυμνος… Απ’ ότι φαίνεται οι Smyrna επέλεξαν να επισκέπτονται την κάθε περιοχή της Ελλάδας και με ένα acapella κομμάτι και έτσι μας τραγούδησαν «Από τα μπεντένια πέφτω», ένα τραγούδι-ψαλμωδία, που δύσκολα μπορεί να σε αφήσει ασυγκίνητο. Με κατεύθυνση προς τα βόρεια, φτάσαμε στη Μακεδονία και τη Θράκη. Με τα «Τριανταφυλλιά», «Σ’ αυτό τ’ αλώνι το φαρδύ» (ξανά acapella σε μια εξαιρετική εκτέλεση), «Μηλίτσα που ’σαι στο γκρεμνό», «Αλεξανδρής» και «Πουσνίτσα», τα κορίτσια έκλεισαν την πρώτη ώρα εισπράττοντας ένα θερμό χειροκρότημα από τον κόσμο.
Στο δεύτερο μισό ταξιδέψαμε στη Μικρά Ασία με τραγούδια Σμυρνιών συνθετών της μεταγενέστερης περιόδου που πρωτακούστηκαν στον Πειραιά. Οι Τούντας, Καρίπης, Περιστέρης, Ρούκουνας, Χρυσίνης και Ασίκης είχαν την τιμητική τους. Μέσα από τα τραγούδια τους οι Smyrna τίμησαν με το δικό τους μοναδικό τρόπο αυτή την ομάδα των Μικρασιατών μουσικών που μετά την καταστροφή του 1922, διαμόρφωσαν το ρεμπέτικο τραγούδι στην Ελλάδα. Μεταξύ άλλων ακούσαμε τα «Αχ χθες το βράδυ» και «Και τι σε μέλει», τραγούδια που οι περισσότεροι γνωρίζουμε από μεταγενέστερες εκτελέσεις ως «Θα σπάσω κούπες» και «Τι σε μέλλει εσένανε». Προς το τέλος τα κορίτσια μας τραγούδησαν για «Αψιλιές», ένα κομμάτι πιο επίκαιρο από ποτέ, ενώ ολοκλήρωσαν τη μουσική βραδιά με το «Καλώς ανταμωθήκαμε», ευχόμενες να ξανά ανταμώσουμε και εις άλλα με υγεία.
Τι μπορεί να πει κανείς συμπερασματικά γι αυτό το live; Ξεκινώντας από το μόνο αρνητικό της βραδιάς, σίγουρα πρέπει να επισημανθεί το γεγονός πως αφενός λόγω των συζητήσεων του κόσμου, αφετέρου εξαιτίας της έλλειψης μικροφωνικής ενίσχυσης, πολλές φορές ήταν δύσκολο έως αδύνατο να ακουστούν τα τραγούδια. Πέρα από αυτό και κάποια μικρά και ασήμαντα λαθάκια, το live των Smyrna ήταν εξαιρετικό. Οι φωνές τους ήταν καλοδουλεμένες και αρμονικές, οι επιλογές τους προσεγμένες και οι εκτελέσεις τους άρτιες και άριστες. Όταν πρωτομίλησα με τα κορίτσια τους είπα πως δεν είχα καταφέρει να μάθω ακόμα τα ονόματά τους και να συνδέσω όνομα, πρόσωπο και μουσικό όργανο. Μετά το τέλος της βραδιάς θα ένιωθα ντροπή να μην τα ξέρω. Σας προτείνω να τις αναζητήσετε και ακούγοντάς τις θα καταλάβετε τι εννοώ. Πρόκειται για πέντε κοπέλες που αγαπάνε πολύ αυτό που κάνουν και αυτό φαίνεται από τη διάθεση και το χαμόγελό τους επί σκηνής. Έχουν επιλέξει το δύσκολο δρόμο να μεταφέρουν και να διαδώσουν τη μουσική μας παράδοση, κάτι που πραγματικά είναι μαγκιά τους, τιμή τους και καμάρι τους!
Τις Smyrna αποτελούν η Μυρτώ Δράκου (βιολί & τραγούδι), η Ελευθερία Κουρλιά (κιθάρα & τραγούδι), η Γεωργία Λώλη (κανονάκι & τραγούδι), η Πένυ Παπακωνσταντίνου (πολίτικο λαούτο & τραγούδι) και η Μικαέλλα Τσούμπου (κλαρίνο & τραγούδι).
———–
Αποκλειστικές φωτογραφίες του MusicCorner από το live
***Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή φωτογραφιών, χωρίς την άδεια του Music Corner…