Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
http://vinylmaniac.madblog.gr
Ένας δίσκος ήρθε απ’ τα παλιά
Οι δίσκοι που ποτέ δεν ξεχνάμε…!
Παρασκευή 8 Οκτωβρίου 2010
Η στήλη αυτή του musiccorner έχει ως στόχο να θυμίσει στους παλαιότερους και να προτείνει στους νεότερους μια σειρά από δίσκους 33 στροφών που εκδόθηκαν σε μια «χρυσή» περίοδο για το ελληνικό τραγούδι. Τότε που μεσουρανούσαν μεγάλοι συνθέτες, ποιητές και στιχουργοί, αλλά και ερμηνευτές. Τότε που ένας νέος δίσκος του Θεοδωράκη, του Χατζιδάκι, του Ξαρχάκου, του Μούτση, του Λοΐζου και τόσων άλλων σπουδαίων μουσικών αποτελούσε καλλιτεχνικό και πολιτισμικό γεγονός!
Οι δίσκοι που θα παρουσιάσουμε, χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Σε αυτούς που σήμερα χαρακτηρίζονται «κλασικοί» κι έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στο ελληνικό τραγούδι, αλλά και σε κάποιους που μπορεί να μην είχαν την αποδοχή και την «αναγνωρισιμότητα» που τους άξιζε την εποχή που εκδόθηκαν, κρύβουν όμως «διαμάντια» που έστω και μετά από τόσα χρόνια δεν είναι αργά να βγουν στην επιφάνεια…
———————————————————–
 |
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ
«ΑΦΙΕΡΩΜΑ» (COLUMBIA 70180) |
Ίσως ο πιο «άγνωστος» κύκλος τραγουδιών του Γιάννη Μαρκόπουλου, ο οποίος χάθηκε μέσα στο έντονα παραγωγικό έργο του συνθέτη στο πρώτο μισό της δεκαετίας του ’70. Κυκλοφόρησε το φθινόπωρο του 1975, ελάχιστους μήνες μετά τα «Ανεξάρτητα» και τον «Θεσσαλικό κύκλο» που είχαν προκαλέσει ιδιαίτερη εντύπωση αλλά μέχρι και σήμερα παραμένει στα «μετόπισθεν». Ωστόσο, γνώμη μου είναι ότι δεν υστερεί σε τίποτε από τις προηγούμενες ή τις μεταγενέστερες δουλειές του.
Εδώ καταπιάνεται και πάλι με την παραδοσιακή μουσική – κάτι που λίγο έως πολύ έκανε σχεδόν σε όλη του την πορεία στο χώρο – με επίκεντρο αυτή τη φορά την Κρήτη, την ιδιαίτερη πατρίδα του για δεύτερη φορά μετά τα «Ριζίτικα» το 1971. Οι μελωδίες του έχουν όλα τα χαρακτηριστικά της μουσικής της Μεγαλονήσου και δημιουργούν ένα εξαιρετικό σύνολο, εξ ου άλλωστε και ο τίτλος του δίσκου. Ως προς τους στίχους, επιλέγει κάποια παλιά λαϊκά ποιήματα του νησιού, γράφει δικούς του, επιστρέφει στον Γιώργο Σεφέρη μετά τον «Στρατή θαλασσινό» και ξανασυναντά τον Κ.Χ. Μύρη και τον Γιώργο Χρονά.
Και πάμε στους ερμηνευτές, οι οποίοι είναι δύο από τους στενούς συνεργάτες του εκείνης της εποχής: Χαράλαμπος Γαργανουράκης και Λιζέτα Νικολάου καλούνται για πρώτη φορά να «παίξουν» μόνοι τους σ’ ένα άλμπουμ του Μαρκόπουλου, καθώς στα προηγούμενα υπήρχαν οι συμμετοχές και των υπολοίπων μελών του «συγκροτήματος» του συνθέτη, όπως ο Λάκης Χαλκιάς (εδώ υπάρχει μόνον ως μουσικός παίζοντας λαούτο) και ο Παύλος Σιδηρόπουλος…
Οι δύο ερμηνευτές δικαιώνουν και πάλι τον Μαρκόπουλο για την επιλογή του, καθώς αποδίδουν θαυμάσια τα τραγούδια – τα οποία γραφτήκανε τη διετία 1973-1975. Η Νικολάου αποδεικνύει για ακόμη μια φορά ότι διαθέτει τη στόφα της μεγάλης τραγουδίστριας, ενώ ο Γαργανουράκης με τη χαρακτηριστική κρητική φωνή του αλλά και τη λύρα του δίνει «σάρκα και οστά» στο αποτέλεσμα που είχε φανταστεί ο συνθέτης…
Το πιο γνωστό τραγούδι του άλμπουμ είναι το «Κρήτη (μου όμορφο νησί)», αλλά υπάρχουν και τα «Η θάλασσα», «Ερωτικός διάλογος» και «Στου Ψηλορείτη την κορφή», που είναι πραγματικά αριστουργήματα, χωρίς να υστερούν τα υπόλοιπα. Εξάλλου, υπάρχουν και δύο ορχηστρικά κομμάτια με γνήσια κρητική μελωδία…
Παραγωγός ήταν ο Γιώργος Μακράκης – ο οποίος υπογράφει και το σημείωμα που υπάρχει στο οπισθόφυλλο -, ενώ αξιοσημείωτο είναι ότι δεν αναφέρεται ούτε το στούντιο ηχογράφησης, ούτε οι ηχολήπτες…
Τα τραγούδια του δίσκου
01) Κρήτη (Γ. Μαρκόπουλου) Χ. Γαργανουράκης
02) Σαραντάπηχος (Κ.Χ. Μύρη) Χ. Γαργανουράκης
03) Τι βλέπεις γύρω σου Λιζέτα (Γ. Μαρκόπουλου) Λ. Νικολάου-Γ. Μαρκόπουλος
04) Ερωτικός διάλογος (παλιό λαϊκό Κρήτης) Χ. Γαργανουράκης-Λ. Νικολάου
05) Πηδηχτός της ειρήνης (Γ. Μαρκόπουλου) Ορχηστρικό
06) Η θάλασσα (Γ. Σεφέρη) Χ. Γαργανουράκης
07) Στου Ψηλορείτη την κορφή (παλιό λαϊκό Κρήτης) Χ. Γαργανουράκης
08) Ο ποταμός ο Λούσιος (Γ. Χρονά) Λ. Νικολάου
09) Ταξιδεύω (Γ. Χρονά) Χ. Γαργανουράκης-Λ. Νικολάου
10) Ιεραπετρίτικο (Γ. Μαρκόπουλου) Ορχηστρικό
|
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΛΔΑΡΑΣ – ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΡΗΤΑΣ
«ΡΙΖΕΣ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑΤΑ» (POLYDOR 2421057) |
Ανακάλυψα προσφάτως τον συγκεκριμένο δίσκο που κυκλοφόρησε το φθινόπωρο του 1975 και πραγματικά έμεινα άφωνος όταν τον άκουσα. Γιατί άραγε αυτά τα «διαμάντια» να μένουν στην αφάνεια για 35 ολόκληρα χρόνια και να μη διδάσκονται σε σχολές μουσικής για την αρτιότητα της σύνθεσης και της ερμηνείας; Τον κατατάσσω μέσα στους 50 κορυφαίους όλων των εποχών στην ελληνική δισκογραφία και τον συστήνω «με κλειστά μάτια» σε όλους εσάς που αγαπάτε το καλό τραγούδι…
Ο Απόστολος Καλδάρας αποδεικνύει για ακόμη μια φορά πόσο σπουδαίος συνθέτης είναι και πιστεύω ότι είναι ο μοναδικός που μπόρεσε να κινηθεί με την ίδια ευκολία σε όλα τα είδη του τραγουδιού. Εδώ, μας παρουσιάζει έναν εντελώς άλλο δημιουργό σε σχέση μ’ αυτόν που όλοι γνωρίζουμε. Γράφει μελωδίες απ’ όλα τα μέρη της Ελλάδας: Νησιώτικες, ηπειρώτικες, μακεδονίτικες, ακόμη και ποντιακές. Κι όλες αυτές με τη δική του μοναδική προσωπική σφραγίδα. Στο ίδιο στυλ κινούνται και οι πολύ καλοί στίχοι του Δημήτρη Ρήτα.
Άφησα για το τέλος την ερμηνεύτρια, αυτό το τεράστιο κεφάλαιο για το ελληνικό παραδοσιακό τραγούδι που λέγεται Ξανθίππη Καραθανάση. Αισθάνομαι πραγματικά πολύ μικρός για να γράψω έστω και το ελάχιστο σχόλιο για τούτη τη ΦΩΝΗ που σε μαγεύει και σε κάνει να νομίζεις ότι έρχεται από τα πολύ παλιά χρόνια, από το Βυζάντιο ως τις αρχές του 20ού αιώνα και σε πάει από τη Σμύρνη μέχρι τον Πόντο και τα Δωδεκάνησα, τη Μακεδονία και την Πελοπόννησο. Θα πω απλώς ότι αν πέσει στα χέρια σας αυτός ο δίσκος, θα καταλάβετε για τι πράγμα μιλάω…
Να σημειωθεί ότι σε τρία τραγούδια του άλμπουμ («Μικρό κυπαρισσάκι», «Λουλούδι μ’ του Μαϊού» και «Γαλάζιος πετεινός») ο Καλδάρας κράτησε τους παραδοσιακούς στίχους και πρόσθεσε κάποιους δικούς του για να τα συμπληρώσει ή τα διασκεύασε όπως αναφέρει ο ίδιος σε εκτενές σημείωμά του στο οπισθόφυλλο. Κάτι μου λέει ότι το ίδιο ισχύει ως προς τη μελωδία και στο «Δυο καΐκια με χάδι», καθώς ειδικά το ρεφρέν είναι ολόιδιο με το «Κατεργάρα αγάπη» που τραγούδησε ο Γιάννης Πάριος στα «Νησιώτικα» το 1982…
Παραγωγός ήταν ο Νίκος Καραγιάννης και ηχολήπτης ο Σήφης Σιγανός, ενώ στο εσώφυλλο υπάρχει ένα ολόσωμο φωτογραφικό πορτραίτο της Ξανθίππης Καραθανάση…
Τα τραγούδια του δίσκου
01) Μια σταλιά παιδί
02) Λεβεντομάνα
03) Πιπεριά
04) Πόρτα-πόρτα εγώ πηγαίνω
05) Μικρό κυπαρισσάκι
06) Της Κερασούντας πέρδικα
07) Λουλούδι μ’ του Μαϊού
08) Δυο καΐκια με χάδι
09) Για να ‘ρθω στη Σαλονίκη
10) Γαλάζιος πετεινός
11) Μετσοβίτικο φουστάνι
12) Της Τρίπολης τα περιστέρια