Ένας δίσκος ήρθε απ’ τα παλιά – 15/2/2013

Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
http://vinylmaniac.madblog.gr

Ένας δίσκος ήρθε απ’ τα παλιά
Οι δίσκοι που ποτέ δεν ξεχνάμε…!

Παρασκευή 15 Φεβρουαρίου 2013

Η στήλη αυτή του musiccorner έχει ως στόχο να θυμίσει στους παλαιότερους και να προτείνει στους νεότερους μια σειρά από δίσκους 33 στροφών που εκδόθηκαν σε μια «χρυσή» περίοδο για το ελληνικό τραγούδι. Τότε που μεσουρανούσαν μεγάλοι συνθέτες, ποιητές και στιχουργοί, αλλά και ερμηνευτές. Τότε που ένας νέος δίσκος του Θεοδωράκη, του Χατζιδάκι, του Ξαρχάκου, του Μούτση, του Λοΐζου και τόσων άλλων σπουδαίων μουσικών αποτελούσε καλλιτεχνικό και πολιτισμικό γεγονός!

Οι δίσκοι που θα παρουσιάσουμε, χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Σε αυτούς που σήμερα χαρακτηρίζονται «κλασικοί» κι έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στο ελληνικό τραγούδι, αλλά και σε κάποιους που μπορεί να μην είχαν την αποδοχή και την «αναγνωρισιμότητα» που τους άξιζε την εποχή που εκδόθηκαν, κρύβουν όμως «διαμάντια» που έστω και μετά από τόσα χρόνια δεν είναι αργά να βγουν στην επιφάνεια…

———————————————————–

Στις πρώτες δύο «Ανθολογίες» του Γιάννη Σπανού (η τρίτη έχει παρουσιαστεί στο παρελθόν…) είναι αφιερωμένη η σημερινή στήλη. Πρόκειται για δύο δίσκους που αφενός καθιέρωσαν τον συνθέτη, αφετέρου αποτέλεσαν άλλη μια «διέξοδο» ώστε να γίνει γνωστός στο κοινό ο θησαυρός της ελληνικής ποίησης, αλλά και οι σημαντικοί εκπρόσωποί της…

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΠΑΝΟΣ «ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ Α’» (LYRA 3556)

Ο Γιάννης Σπανός αποφάσισε να επιστρέψει στην Ελλάδα γύρω στα μέσα της δεκαετίας του ’60 έπειτα από παραμονή πολλών ετών στη Γαλλία, κατά τη διάρκεια των οποίων είχε «χτίσει» μια άκρως επιτυχημένη καριέρα συνεργαζόμενος με διάσημους ερμηνευτές της συγκεκριμένης χώρας.

Με την έλευσή του και τα πρώτα «εν Ελλάδι» τραγούδια του, ουσιαστικά δημιουργήθηκε και «άνθισε» το λεγόμενο «Νέο Κύμα» που έκλεισε μέσα του μια σειρά σημαντικότατων νέων δημιουργών κι ερμηνευτών (Σαββόπουλος, Μαυρουδής, Κόκοτος, Χωματά, Βιολάρης, Αστεριάδη κ.α.). Βεβαίως, καθοριστικό ρόλο σε τούτο το «κίνημα» έπαιξε η εταιρεία “LYRA” του αείμνηστου Αλέκου Πατσιφά, η οποία στην ουσία «επέβαλλε» το εν λόγω μουσικό ρεύμα που τόσο αγαπήθηκε από το κοινό…

Παράλληλα με όλα αυτά, ο Σπανός αποφασίζει ν’ ασχοληθεί με την νεοελληνική ποίηση και να μελοποιήσει κάποια από τα αριστουργήματά της. Έτσι, με τη δικτατορία των συνταγματαρχών να μετρά μόλις λίγους μήνες «ζωής», στα τέλη του 1967 κυκλοφορεί την πρώτη του «Ανθολογία» βάζοντας μελωδίες σε υπέροχα ποιήματα δημιουργών των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα.

Όσο για τους ερμηνευτές, τι καλύτερο από τους βασικούς -και πολύ νέους τότε- εκπροσώπους του «Νέου Κύματος»; Καίτη Χωματά, Μιχάλης Βιολάρης, Πόπη Αστεριάδη, Γιώργος Ζωγράφος και φυσικά Γιάννης Πουλόπουλος…

Η επιτυχία του εγχειρήματος είναι άμεση, μεγάλη και διαχρονική. Ο συνθέτης αποδεικνύει το μέγιστο ταλέντο του να γράφει διαφορετικά είδη μελωδιών, καθώς σ’ αυτό το δίσκο υπάρχουν από ζεϊμπέκικα και μπαλάντες, μέχρι …τσάμικα («Μια πίκρα»)! Ήχοι που σε ταξιδεύουν, αλλά την επόμενη στιγμή σου προκαλούν συγκίνηση ή σε μελαγχολούν…

Οι τίτλοι των τραγουδιών μιλούν από μόνοι τους: «Το Χριστινάκι», «Ήρθες εψές», «Τρεις νέοι, τρεις φίλοι, τρία παιδιά», «Παιδί μου ώρα σου καλή» και «Άσπρα καράβια» είναι όλα πασίγνωστα, αγαπημένα, χιλιοτραγουδισμένα και βεβαίως διαχρονικά…

Το εξώφυλλο είναι της Σοφίας Ζαραμπούκα, ενώ στο οπισθόφυλλο υπάρχει ένα ολιγόλογο σημείωμα της εταιρείας.

Τα τραγούδια του δίσκου
01) Το Χριστινάκι (Β. Ρώτα) Κ. Χωματά
02) Τρεις νέοι (Αιμ. Δάφνη) Μ. Βιολάρης
03) Η βροχή (Τ. Χατζηαναγνώστου) Π. Αστεριάδη
04) Ήρθες εψές (Σ. Σκίπη) Μ. Βιολάρης
05) Τ’ όνειρό μου πέθανε (Ν. Λαπαθιώτη) Γ. Ζωγράφος
06) Λυπημένα δειλινά (Ζ. Παπαντωνίου) Κ. Χωματά
07) Παιδί μου ώρα σου καλή (Γ. Βιζυηνού) Γ. Πουλόπουλος
08) Χρόνια στο γιαλό (Γ. Τσουκαλά) Κ. Χωματά
09) Έρωτας τάχα (Μυρτιώτισσας) Π. Αστεριάδη
10) Άσπρα καράβια (Σ. Σκίπη) Κ. Χωματά-Μ. Βιολάρης
11) Θλίψη (Κ. Χατζόπουλου) Κ. Χωματά
12) Μια πίκρα (Κ. Παλαμά) Γ. Ζωγράφος 

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΠΑΝΟΣ «ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ Β’» (LYRA 3559)

Η μεγάλη επιτυχία και αποδοχή της πρώτης «Ανθολογίας» από το κοινό, «ανάγκασε» τον Γιάννη Σπανό ένα χρόνο αργότερα (1968) να μελοποιήσει άλλα δώδεκα ποιήματα σύγχρονων Ελλήνων ποιητών και να φτιάξει την «Ανθολογία Β’». Μουσικά δεν διαφέρει ιδιαίτερα από την πρώτη, αφού κι εδώ συναντάμε πολλά είδη μελωδιών αλλά σε λιγότερο λαϊκό ύφος από την προηγούμενη προσπάθεια.

Ίδιοι πάνω-κάτω είναι και οι ερμηνευτές, με τη διαφορά ότι λείπει ο Γιώργος Ζωγράφος και προστίθενται δύο νέες και υπέροχες γυναικείες φωνές: Αλέκα Μαβίλη και Αρλέτα, η οποία θα πάρει μέρος και στην «Τρίτη Ανθολογία» που θα κυκλοφορήσει μετά τη μεταπολίτευση, το 1975. Ως προς τους ποιητές, ο Σπανός κάνει «άνοιγμα» και σε άλλα πρόσωπα σε σχέση μ’ εκείνα που επέλεξε ένα χρόνο νωρίτερα.

Έτσι, έχουμε από τη μια τη σατιρική γραφή του Βασίλη Ρώτα («Ο Γιάννης κι η Μαριώ») κι από την άλλη το θρήνο του Κωστή Παλαμά για το θάνατο του παιδιού του («Άφκιαστο κι αστόλιστο») και τη μελαγχολία του Κώστα Καρυωτάκη και της Μαρίας Πολυδούρη, ένα ζευγάρι που πέρασε στο χώρο του θρύλου και είχε τραγική κατάληξη με την αυτοκτονία του πρώτου…

Πάντως, η επιτυχία δεν ήταν ίδια με την αντίστοιχη της πρώτης απόπειρας. Σχεδόν κανένα από τα τραγούδια δεν έγιναν αρκετά γνωστά, χωρίς βεβαίως αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι το ίδιο όμορφα. Απλώς, η «Ανθολογία Β’» δεν εξαιρέθηκε από τον κανόνα που λέει ότι όταν ένα εγχείρημα επαναλαμβάνεται και μάλιστα σε μικρό χρονικό διάστημα, σπανίως έχει ανάλογη επιτυχία με το πρώτο…

Θεωρώ ότι «Ο παλιός μας έρωτας» με την Αλέκα Μαβίλη είναι η πιο όμορφη στιγμή του δίσκου, το εξώφυλλο του οποίου επιμελήθηκε και πάλι η Σοφία Ζαραμπούκα.

Τα τραγούδια του δίσκου
01) Ο παλιός μας έρωτας (Ν. Λαπαθιώτη) Αλ. Μαβίλη
02) Τίποτ’ άλλο (Ν. Λαπαθιώτη) Κ. Χωματά
03) Η αναχώρησή της (Γ. Ζαλακώστα) Μ. Βιολάρης
04) Ο Γιάννης κι η Μαριώ (Β. Ρώτα) Αρλέτα
05) Μόνο (Κ. Καρυωτάκη) Γ. Πουλόπουλος
06) Στου τηλεφώνου του κοχύλι (Γ. Αθάνα) Π. Αστεριάδη
07) Ένα πουλί (Τ. Άγρα) Κ. Χωματά
08) Το τραγούδι της ταβέρνας (Αργ. Εφταλιώτη) Γ. Πουλόπουλος
09) Ω, χαμηλώστε αυτό το φως (Μ. Πολυδούρη) Π. Αστεριάδη
10) Πάθος (Μυρτιώτισσας) Αλ. Μαβίλη
11) Το όνειρο (Γ. Βιζυηνού) Μ. Βιολάρης
12) Άφκιαστο κι αστόλιστο (Κ. Παλαμά) Αρλέτα