Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
http://vinylmaniac.madblog.gr
Ένας δίσκος ήρθε απ’ τα παλιά
Οι δίσκοι που ποτέ δεν ξεχνάμε…!
Παρασκευή 23 Μαρτίου 2012
Η στήλη αυτή του musiccorner έχει ως στόχο να θυμίσει στους παλαιότερους και να προτείνει στους νεότερους μια σειρά από δίσκους 33 στροφών που εκδόθηκαν σε μια «χρυσή» περίοδο για το ελληνικό τραγούδι. Τότε που μεσουρανούσαν μεγάλοι συνθέτες, ποιητές και στιχουργοί, αλλά και ερμηνευτές. Τότε που ένας νέος δίσκος του Θεοδωράκη, του Χατζιδάκι, του Ξαρχάκου, του Μούτση, του Λοΐζου και τόσων άλλων σπουδαίων μουσικών αποτελούσε καλλιτεχνικό και πολιτισμικό γεγονός!
Οι δίσκοι που θα παρουσιάσουμε, χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Σε αυτούς που σήμερα χαρακτηρίζονται «κλασικοί» κι έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στο ελληνικό τραγούδι, αλλά και σε κάποιους που μπορεί να μην είχαν την αποδοχή και την «αναγνωρισιμότητα» που τους άξιζε την εποχή που εκδόθηκαν, κρύβουν όμως «διαμάντια» που έστω και μετά από τόσα χρόνια δεν είναι αργά να βγουν στην επιφάνεια…
———————————————————–
 |
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΙΤΣΙΛΑΔΗΣ
«ΠΥΡΟΤΕΧΝΗΜΑΤΑ» (CSDG 36)
|
Ο Βαγγέλης Πιτσιλαδής είναι ένας συνθέτης ο οποίος στα τραγούδια που έγραφε, προσπαθούσε να συνδυάσει τη μοντέρνα με τη λαϊκή μελωδία. Από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’60 που ξεκίνησε τη συνθετική του πορεία, συνεργάστηκε με καλλιτέχνες που φαινομενικά δεν είχαν καμία σχέση μεταξύ τους. Από τους θρυλικούς “Olympians” («Ο Αλέξης») και τον Τόνι Πινέλι («Ανάμνηση»), μέχρι τη Βίκυ Μοσχολιού («Άδειο το λιμάνι», «Θα βρεθεί και για μας» κ.α.) και τον Γρηγόρη Μπιθικώτση («Ας ήταν τ’ όνειρο να βγει»).
Έτσι, το 1969 κυκλοφορεί ο πρώτος «μεγάλος» δίσκος του με τίτλο «Πυροτεχνήματα», στον οποίο υπάρχουν επτά τραγούδια και τρία ορχηστρικά μέρη. Ερμηνεύουν δύο από τους κορυφαίους τραγουδιστές της εποχής -η Βίκυ Μοσχολιού και ο Σταμάτης Κόκοτας– καθώς και ο πολύ νέος τότε Λευτέρης Μυτιληναίος, ο οποίος ένα χρόνο πριν (1968) είχε γίνει γνωστός με τις «Αμφιβολίες» που έγιναν μεγάλη επιτυχία και παρέμειναν διαχρονικές.
Τα τραγούδια έχουν το ύφος που αναφέραμε παραπάνω. Λαϊκότροπα με «μοντέρνες» πινελιές που τότε είχαν αρχίσει να κατακτούν το κοινό. Τέτοιου στυλ είναι και το πιο γνωστό κομμάτι του άλμπουμ, το «Στις 16 Μάη μήνα» που πρόσθεσε ένα μεγάλο μέρος της νεολαίας της εποχής στο κοινό του Κόκοτα.
Εξάλλου, ακούστηκε αρκετά και το «Τον ήλιο που ‘χες μεσ’ στα χέρια» με τη Μοσχολιού, η οποία είχε συνεργαστεί και στο παρελθόν με τον συνθέτη και με αρκετή επιτυχία, όπως σημειώσαμε παραπάνω.
Η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της Columbia με ηχολήπτη τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο και υπάρχουν οι σχετικές φωτογραφίες στο οπισθόφυλλο του δίσκου, μαζί με σημείωμα της εταιρείας στα ελληνικά και στα αγγλικά.
Σημειωτέον ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά δυσεύρετο και σπάνιο στις μέρες μας άλμπουμ, το οποίο κοστίζει πανάκριβα κι όποιος το βρει και το θέλει, θα πρέπει να πληρώσει πολλά χρήματα…
Τα τραγούδια του δίσκου
01. Όταν πονάς (Λ. Μυτιληναίος)
02. Το πρώτο καλοκαίρι (Β. Μοσχολιού)
03. Πυροτεχνήματα Νο 1 (Ορχήστρα)
04. Στη γειτονιά μας (Β. Μοσχολιού)
05. Στις 16 Μάη μήνα (Στ. Κόκοτας)
06. Τον ήλιο που ‘χες μεσ’ στα χέρια (Β. Μοσχολιού)
07. Πυροτεχνήματα Νο 2 (Ορχήστρα)
08. Το βοτάνι (Στ. Κόκοτας) (Στίχοι: Φένια Ευαγγελινίδου)
09. Αν μ’ αγαπάς (Λ. Μυτιληναίος)
10. Πυροτεχνήματα Νο 3 (Ορχήστρα)
|
ΜΑΝΟΣ ΛΟΪΖΟΣ – ΦΩΝΤΑΣ ΛΑΔΗΣ
«ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΜΑΣ» (MINOS MSM 279) |
Τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης κύλησαν με το πολιτικό τραγούδι να παίζει βασικό ρόλο, ιδιαίτερα στις μπουάτ της εποχής καθώς τα -αποκλειστικά κρατικά τότε- ραδιοτηλεοπτικά μέσα προσπαθούσαν όσο μπορούσαν να μη το προβάλλουν. Βγήκαν αρκετοί δίσκοι ανάλογου περιεχομένου, πολλοί από τους οποίους ήταν εξαιρετικοί και φυσικά είχαν ανάλογη απήχηση στο κοινό που ένιωθε ελεύθερο να εκφραστεί όπως ήθελε…
Με το εν λόγω είδος ασχολήθηκε για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα και ο Μάνος Λοΐζος. Μπορεί να έγινε γνωστός και δημοφιλής μέσα από τα «φωτεινά» λαϊκά τραγούδια που έγραψε κυρίως σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, όμως όντας βαθύτατα πολιτικοποιημένος κι ανήσυχος δεν παρέλειπε μέσα σε αυτά να εντάσσει και ορισμένα που περιείχαν «υπόγεια» μεν, ξεκάθαρα δε μηνύματα…
Αφού λοιπόν το 1974 κυκλοφορεί τα «Τραγούδια του δρόμου» με υλικό που γράφτηκε μέσα στη δικτατορία και δεν κυκλοφόρησε κατά τη διάρκειά της για ευνόητους λόγους, περνάει το 1975 στα «Νέγρικα» που είναι γραμμένα λίγο πριν την έλευση του καθεστώτος και το 1976 αποφασίζει να παρουσιάσει την πρώτη του μετά τη μεταπολίτευση δισκογραφική δουλειά με καινούργια τραγούδια πάνω σε στίχους του Φώντα Λάδη, με τον οποίο τον συνέδεε φιλία ετών.
Ωστόσο, κι αυτά είναι «αυστηρά» πολιτικά και μιλούν για τους εργάτες, την εκμετάλλευσή τους από τα αφεντικά, τους αγώνες τους για να βρουν το δίκιο τους, τις συνθήκες εργασίας τους κ.τ.λ. Πρόκειται για «Τα τραγούδια μας» που κυκλοφορούν τον Οκτώβριο του 1976 και βεβαίως δε θα μπορούσαν να είχαν άλλο ερμηνευτή πλην του Γιώργου Νταλάρα. Δεν είναι μόνο που ο Λοΐζος είχε χρόνια συνεργασία και φιλική σχέση με τον τραγουδιστή, όσο το γεγονός ότι εκείνος ήταν ο βασικός ερμηνευτής των πολιτικών και γενικότερα κοινωνικών τραγουδιών του συνθέτη, αλλά και άλλων συναδέλφων του…
Φυσικά, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης δεν είδαν με καλό μάτι την εν λόγω δουλειά και με το που βγήκε στα δισκοπωλεία, εν ριπή οφθαλμού απαγόρευσαν τη μετάδοση των οκτώ από τα έντεκα κομμάτια του δίσκου. Οι συντελεστές του διαμαρτυρήθηκαν για τη λογοκρισία που τους επιβλήθηκε, αφενός παραθέτοντας συνέντευξη τύπου κι αφετέρου παρουσιάζοντάς τα σε μια μεγάλη συναυλία λίγο καιρό αργότερα στο γήπεδο της Νέας Σμύρνης.
Εκτός του Νταλάρα που ερμήνευσε σχεδόν όλο το εν λόγω άλμπουμ, σ’ αυτή συμμετείχαν και η Χάρις Αλεξίου με τη Μαρία Φαραντούρη καθώς ο Λοΐζος θέλησε να στείλει το μήνυμα ότι μπορεί γενικότερα τα κοινωνικοπολιτικά τραγούδια του να ήταν αποκλεισμένα από τα ΜΜΕ, όμως τίποτε δε θα τα εμπόδιζε να φτάσουν στον κόσμο. Έτσι, εκείνη την ημέρα ακούστηκαν και «Τα νέγρικα», αλλά και τα περισσότερα «κομμένα» δημιουργήματά του…
Δικαιώθηκε απολύτως, αφού «Τα τραγούδια μας» μπορεί σχεδόν ποτέ να μην ακούστηκαν από τηλεόραση και ραδιόφωνο, όμως η εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία τους ήταν τεράστια. Πουλήθηκαν περισσότερα από 100.000 αντίτυπα και τα περισσότερα από τα τραγούδια έγιναν «εθνικοί ύμνοι» της απανταχού εργατικής τάξης. Άλλωστε, μέχρι και σήμερα τα ακούμε να πρωταγωνιστούν στις κατά καιρούς απεργιακές κινητοποιήσεις που γίνονται. Μπορεί για τους νέους της τωρινής εποχής να θεωρούνται εντελώς ξεπερασμένα, όμως τα μηνύματα που περνούν είναι επίκαιρα και ειδικά στις μέρες που διανύουμε πιο πολύ παρά ποτέ…
Οι δύο περισσότερο δημοφιλείς κι ακουσμένες στιγμές του δίσκου είναι «Το δέντρο» και το «Πάγωσε η τσιμινιέρα», καθώς και το «Λιώνουν τα νιάτα μας». Ο Λοΐζος επέλεξε να γράψει μελωδίες κατά βάση λαϊκές, αφού σαφώς το έργο απευθυνόταν στις μάζες της μεσαίας και κατώτερης κοινωνικής τάξης, αλλά και ο ίδιος είχε απολύτως εξοικειωθεί με το εν λόγω είδος από τα προηγούμενα χρόνια.
Παράλληλα με αυτά τα τραγούδια, στον ίδιο κύκλο ο Λάδης είχε γράψει και τα «Άνεργος» και «Στη διαδήλωση» τα οποία όμως δε συμπεριλήφθηκαν τότε στο άλμπουμ. Το 1981 τα ηχογράφησε ο Μπάμπης Αντωνίου σ’ ένα δίσκο 45 στροφών και με τη δική του φωνή πρωτοκυκλοφόρησαν στο εμπόριο, όμως τουλάχιστον ο «Άνεργος» είχε ηχογραφηθεί το 1976 με τον ίδιο τον Νταλάρα και πριν λίγους μήνες συμπεριλήφθηκε στην επανέκδοση του δίσκου από κυριακάτικη εφημερίδα. Εξάλλου, ακούγοντας τη «Διαδήλωση» καταλαβαίνουμε ότι είναι γραμμένη πάνω στη μελωδία που πάλι με στίχους του Λάδη έγινε πασίγνωστη με τον τίτλο «Η μέρα εκείνη δε θ’ αργήσει»…
Κλείνοντας, ν’ αναφέρουμε ότι ο Λοΐζος ήθελε να ηχογραφήσει την «Τσιμινιέρα» και με εργάτες στα ναυπηγεία του Σκαραμαγκά για να «κλείσει» το άλμπουμ μ’ ένα πιο άμεσο τρόπο, όμως κάτι τέτοιο τεχνολογικά ήταν αδύνατο κι έτσι περιορίστηκε στη χορωδία του Γιώργου Κακίτση στο στούντιο…
Παραγωγός ήταν ο Αχιλλέας Θεοφίλου και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της Columbia με ηχολήπτη τον Στέλιο Γιαννακόπουλο και βοηθούς τους Μίμη Καννή και Μανώλη Ψαρρά. Στο εσώφυλλο της πρώτης έκδοσης σε βινύλιο υπάρχουν οι στίχοι των τραγουδιών, καθώς και φωτογραφίες σχετικές με το θέμα του δίσκου. Σε ορισμένα τραγούδια συμμετέχουν φωνητικά οι Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Θωμάς Μπακαλάκος, Γιώργος Ζωγράφος και Πίτσα Παπαδοπούλου…
Τα τραγούδια του δίσκου
01. Λιώνουν τα νιάτα μας|
02. Πάγωσε η τσιμινιέρα
03. Στη δουλειά και στον αγώνα
04. Ο Στράτος
05. Ρημάξαν τα χωριά μας
06. Το δέντρο
07. Αχ πατρίδα μου καημένη
08. Άλλο τίποτε δε μένει
09. Μέγαρα
10. Μετανάστες
11. Απ’ τη συνοικία
12. Πάγωσε η τσιμινιέρα (Χορωδία)