Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
http://vinylmaniac.madblog.gr
Τρίτη 19 Νοεμβρίου 2013
Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.
Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!
———————————————————–
| Νίκος Φώσκολος Υπάρχει πάντα ένα τραγούδι (Δεύτερο μέρος) … |
H σπουδαία και γεμάτη επιτυχίες καριέρα του Νίκου Φώσκολου στον ελληνικό κινηματογράφο ξεκίνησε από τη συγγραφή σεναρίων για ταινίες, πολλές από τις οποίες μείνανε στην ιστορία και «σπάσανε ταμεία», αλλά και ξεπέρασαν τα στενά όρια της χώρας μας…
Βεβαίως, κάθε φιλμ που σεβόταν τον εαυτό του εκείνη την εποχή έπρεπε να έχει και κάποια τραγούδια -κυρίως λαϊκά- που αφενός μεν θ’ αποτελούσαν συνδετικό κρίκο με την υπόθεση, αφετέρου θα …γέμιζαν χρονικά την ταινία. Επιπλέον έδιναν τη δυνατότητα στον κόσμο να δει τους αγαπημένους του ερμηνευτές, καθώς δεν υπήρχε συχνά η δυνατότητα να διασκεδάσουν μαζί τους στα νυχτερινά κέντρα.
Στο σημερινό δεύτερο μέρος του αφιερώματος τιμής και μνήμης στον αξέχαστο δημιουργό, θα παρουσιάσουμε τα τραγούδια που ακούστηκαν στα φιλμ στα οποία ο ίδιος συμμετέχει μόνον ως σεναριογράφος. Πολλά απ’ αυτά είναι πασίγνωστα κι αγαπημένα και πρωταγωνιστούν ως σήμερα στις μουσικές προτιμήσεις του κοινού…
Ξεκίνημα με Χατζιδάκι
Το 1961, ο Νίκος Φώσκολος γράφει το σενάριο της ταινίας «Αγάπη και θύελλα» (από τα κλασικά «μελό» της εποχής) που σκηνοθετεί ο Σωκράτης Καψάσκης και πρωταγωνιστούν οι Ξένια Καλογεροπούλου, Μάρθα Βούρτση, Στέφανος Ληναίος, Γιάννης Φέρτης και άλλοι εκλεκτοί ηθοποιοί.
Τη μουσική και τα τραγούδια του φιλμ υπογράφει ο Μάνος Χατζιδάκις κι εμφανίζεται η τότε «μούσα» του Νάνα Μούσχουρη να ερμηνεύει το «Πίσω απ’ τις τριανταφυλλιές»…
Ωστόσο, η σημαντική στιγμή της ταινίας είναι άλλη. Ακούγεται σε πρώτη εκτέλεση ένα από τα μεγαλύτερα τραγούδια που γράφτηκαν ποτέ, το υπέροχο «Είμαι αϊτός χωρίς φτερά» από τον σολίστα του μπουζουκιού Διαμαντή Πανάρετο. Φυσικά, το κομμάτι θ’ «απογειωθεί» δυο χρόνια αργότερα, όταν θα το ερμηνεύσει ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης στη σκηνή του θεάτρου «Παρκ» στο πλαίσιο της «Μαγικής πόλης»…
Κάθε λιμάνι και… «κάθαρμα»
Και πάμε στο 1963, όταν σε σενάριο Νίκου Φώσκολου και σκηνοθεσία Κώστα Ανδρίτσου παρουσιάζεται «Το κάθαρμα» με πρωταγωνιστές τον Γιώργο Φούντα και τη Μάρω Κοντού. Τη μουσική επένδυση της ταινίας αναλαμβάνει ο Γιώργος Κατσαρός και με στίχους του Πυθαγόρα δημιουργεί ένα από τα πιο διαχρονικά και όμορφα τραγούδια όλων των εποχών: «Κάθε λιμάνι και καημός», το οποίο εμφανίζεται να ερμηνεύει ο Πάνος Γαβαλάς με τη Ρία Κούρτη.
Επίσης, η Κοντού τραγουδά το «Σ’ αυτό το δρόμο» των ίδιων συντελεστών…
Ένα χρόνο αργότερα, η σπουδαία ηθοποιός ερμηνεύει ξανά Γιώργο Κατσαρό στο ομότιτλο κομμάτι από την ταινία «Κραυγή» σε στίχους Νίκου Φώσκολου, ο οποίος υπογράφει και το σενάριο. Το ωραίο της υπόθεσης είναι ότι η Μάρω Κοντού δεν παίζει στο εν λόγω φιλμ…
Ώρα για…λαϊκά
Μένουμε στο 1964 και πηγαίνουμε στο φιλμ «Είναι μεγάλος ο καημός», άλλο ένα δακρύβρεχτο «μελό» της εποχής που γέμιζε…μουσκεμένα μαντίλια τους κινηματογράφους…
Σεναριογράφος του ο Φώσκολος, σκηνοθέτης ο Χρήστος Κυριακόπουλος και πρωταγωνιστές οι «συνήθεις ύποπτοι» του είδους Νίκος Ξανθόπουλος και Μάρθα Βούρτση, καθώς και οι Λαυρέντης Διανέλλος, Στέφανος Στρατηγός κ.α.
Η ταινία παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τα πολλά τραγούδια που ακούγονται σ’ αυτήν, παρά για την υπόθεση αυτή καθαυτή. Ξεκινάμε λοιπόν από τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, που εμφανίζεται να ερμηνεύει δύο δημιουργίες του Άκη Πάνου που ουσιαστικά τότε άρχισε να μπαίνει δυνατά στα μουσικά πράγματα. Ο λόγος για τα «Απ’ τη ζωή σου χάθηκα» και το πιο γνωστό «Καρδιά μου μη παραπονιέσαι»…
Από εκεί και πέρα, βλέπουμε κι ακούμε τον αξέχαστο κι αδικημένο Πέτρο Αναγνωστάκη μαζί με τη Μαίρη Νταλμάς να τραγουδούν το «Όση γλύκα έχει το φιλί και το βλέμμα σου», αλλά και τον επίσης αείμνηστο Πάνο Τζανετή στο υπέροχο «Θα τραγουδήσω για σένα» του Γιώργου Ζαμπέτα που εμφανίζεται δίπλα του να παίζει μπουζούκι…
Κάπου εκεί, τη σκυτάλη παίρνει η Μάρθα Βούρτση που υποδύεται την τραγουδίστρια στο φιλμ. Ναι μεν φαίνεται να τραγουδά, αλλά η φωνή που ακούγεται είναι της Ρίτας Σακελλαρίου η οποία την «ντουμπλάρει» στα «Μέρα μου γιατί νύχτωσες», «Τίποτα δε θα μας χωρίσει» και «Ένα βράδυ πέρασε».
Τέλος, εμφανίζεται και ο Λαυρέντης Διανέλλος να… «τραγουδά» το «Παιδί μου ξαναγύρισε» αλλά με τη φωνή του Δημήτρη Ρουμελιώτη, ενός πολύ καλού λαϊκού ερμηνευτή που όμως δεν είχε ανάλογη πορεία στο χώρο…
Η…τριλογία του Καζαντζίδη
Το 1965 είναι το έτος…Καζαντζίδη για τις ταινίες που έχουνε σενάριο Νίκου Φώσκολου. Ο δημοφιλής τραγουδιστής ήτανε περιζήτητος εκείνα τα χρόνια κι έτσι πολύ συχνά εμφανιζόταν (ή απλώς…ακουγόταν) σε κινηματογραφικά φιλμ της εποχής, κυρίως «μελό».
Η αρχή γίνεται από την «Προδομένη» με πρωταγωνίστρια -ποια άλλη;- τη Μάρθα Βούρτση. Εκεί, μαζί με τη Μαρινέλλα τον βλέπουμε και τον ακούμε στα «Μεσ’ στης αγάπης μας το τζάκι» και «Τώρα που σ’ έχω ανάγκη».
Το «δίδυμο» εμφανίζεται και στο φιλμ «Δε μπορούν να μας χωρίσουν» σε σενάριο Φώσκολου τραγουδώντας «Τα μουτζουρωμένα χέρια» και «Με το βοριά», όμως η μεγάλη στιγμή του μέσα στη χρονιά είναι άλλη…
Ο αξέχαστος συγγραφέας και σκηνοθέτης γράφει τους «Αδίστακτους» σε σκηνοθεσία Ντίνου Κατσουρίδη με πρωταγωνιστές τον Νίκο Κούρκουλο και τη Μαίρη Χρονοπούλου. Προς το τέλος της ταινίας, ο Στέλιος Καζαντζίδης με τη Μαρινέλλα ερμηνεύουν ένα πολύ σπουδαίο τραγούδι του Γιάννη Μαρκόπουλου, το «Ποιος δρόμος είναι ανοιχτός» με τη συμμετοχή και του Κούρκουλου στο δεύτερο μέρος του…
«Αϊτέ και παλικάρι»…
Μέσα στο 1965, ο Νίκος Φώσκολος υπογράφει σεναριακά μιαν από τις κορυφαίες ταινίες στην ιστορία του ελληνικού σινεμά: «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο» σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη και πρωταγωνιστές τον Νίκο Κούρκουλο, τη Μαίρη Χρονοπούλου, το Μάνο Κατράκη, τον Γιάννη Βόγλη και άλλους σπουδαίους ηθοποιούς.
Η μουσική είναι του Μίμη Πλέσσα και σε μια από τις πιο συγκλονιστικές σκηνές του έργου που παρουσιάζει τη νεκρική πομπή για την ταφή του «Μαρίνου Αντύπα», ο Κούρκουλος συνοδεία χορωδίας ακούγεται να τραγουδά «Αϊτέ και παλικάρι»…
Αυτό το φιλμ διεκδίκησε και βραβείο Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας κι αποτελεί ένα από τα πιο ακριβά «κοσμήματα» του κινηματογράφου της χώρας μας…
Επιστροφή στα «μελό»
Από τα μέσα της δεκαετίας του ’60, ο Νίκος Ξανθόπουλος είχε καθιερωθεί ως «το παιδί του λαού» μέσα από τις σπαραξικάρδιες ταινίες μελό της «Κλακ φιλμς» στις οποίες πρωταγωνιστούσε. Οι αίθουσες γέμιζαν από κόσμο και τα δάκρυα πέφτανε βροχή…
Το 1966 λοιπόν, ο Νίκος Φώσκολος έγραψε δύο σενάρια «κομμένα και ραμμένα» για κείνον. Το πρώτο ήταν «Ο άνθρωπος που γύρισε από τον πόνο», με τον Ξανθόπουλο να έχει στο πλάι του την Αφροδίτη Γρηγοριάδου, τον Θόδωρο Μορίδη κ.α.
Στην ταινία ακούγονται τραγούδια του Απόστολου Καλδάρα -έτσι αναγράφεται στους τίτλους του φιλμ-, αλλά ουσιαστικά βλέπουμε κι ακούμε μόνο τον Γρηγόρη Μπιθικώτση με τον συνθέτη στο μπουζούκι να τραγουδά «Τώρα που ‘ρχονται τα χιόνια»…
Το δεύτερο σενάριο του Φώσκολου για τον Ξανθόπουλο ήταν «Ο κατατρεγμένος» σε σκηνοθεσία Απόστολου Τεγόπουλου. Ο Καλδάρας πρωταγωνιστεί και πάλι με τα τραγούδια του, τα οποία ερμηνεύουν ο Μπιθικώτσης («Ποδαράδες και Κοκκινιά»), οι Σπύρος και Φούλη Δημητρίου («Πολλά θα κάνουν, πολλά θα πούνε») και ο ίδιος ο πρωταγωνιστής («Απ’ τη δική μου τη μεριά ο ήλιος δε φωτίζει»).
«Πέρα από τη θάλασσα» και Μαίρη Χρονοπούλου
Πάντα το 1966, ο Νίκος Φώσκολος ετοιμάζει άλλο ένα σενάριο με αστυνομική-δικαστική υπόθεση. Είναι το «Κατηγορώ τους ανθρώπους» σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου με τον Νίκο Κούρκουλο και τη Τζένη Ρουσσέα. Η μουσική είναι του Γιάννη Μαρκόπουλου κι εμφανίζεται η Βίκυ Μοσχολιού να τραγουδά το υπέροχο «Πέρα από τη θάλασσα», στην πρώτη συνεργασία της με τον συνθέτη η οποία έμελλε να γράψει χρυσές σελίδες στο βιβλίο του ελληνικού τραγουδιού…
Δυο χρόνια μετά, το 1968 ο Γιάννης Δαλιανίδης σκηνοθετεί «Το παρελθόν μιας γυναίκας» σε σενάριο Νίκου Φώσκολου με πρωταγωνίστρια τη Μαίρη Χρονοπούλου και δίπλα της τον Φαίδωνα Γεωργίτση και τον Κώστα Καζάκο. Η σπουδαία ηθοποιός τραγουδά σε μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου τα «Σήκω λεβέντη μου» (ή «Έμπα στ’ αμάξι») και «Τα δάκρυά μου»…
Και φτάνουμε στο 1969, όπου Δαλιανίδης και Φώσκολος συνεργάζονται ξανά για το φιλμ «Όταν η πόλις πεθαίνει» με επικεφαλής πάλι τη Χρονοπούλου, η οποία εμφανίζεται κι ακούγεται στο πολύ γνωστό τραγούδι των Κώστα Καπνίση-Λευτέρη Παπαδόπουλου «Υπάρχει κάπου ένα παιδί»…
Κάπου εδώ, ολοκληρώνεται η παρουσίαση των τραγουδιών που ακούστηκαν στις ταινίες όπου ο Νίκος Φώσκολος έγραψε μόνο το σενάριο, καθώς και η γενικότερη καταγραφή τους στα φιλμ του σπουδαίου κι αξέχαστου δημιουργού. Τον ευγνωμονούμε για όσα μας πρόσφερε και θα τον θυμόμαστε πάντα μέσα από τα έργα του…
—————–
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…