«Το τραγούδι για μένα είναι τρόπος ζωής. Δεν πρόκειται να πω ένα τραγούδι που δεν το νιώθω.»…
Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης στην Ελένη Λαμπράκη
Φωτογράφηση: Θαλίνα Καρπούζη
Music Corner – 10/2/2014
Τη Δάφνη Λέμπερου την ήξερα μέσα απ’ τη συμμετοχή της στη Σπείρα Σπείρα. Πάντα σεμνή και μετρημένη παρουσία, συνήθως συντροφιά με το ακορντεόν ή το κλαρίνο της, μα όταν άνοιγε το στόμα της έβγαινε μια φωνή δωρική, δυνατή, καθηλωτική. Είναι από τους ανθρώπους που υπηρετούν τη μουσική με αφοσίωση και αυταπάρνηση, ένας άνθρωπος της διπλανής πόρτας που πάνω στη σκηνή μεταμορφώνεται. Κατά τη διάρκεια αυτής της συνάντησης στο πανέμορφο Soiree de Votanique, ανακάλυψα – όσο μπορείς μέσα σε λίγες ώρες – ότι είναι πέρα από αξιόλογη καλλιτέχνιδα, έχει ένα ακόμα σπάνιο ταλέντο. Τις περισσότερες φορές σε μία συνέντευξη προσπαθείς να κάνεις το συνομιλητή σου να λυθεί και να ξεχάσει το μαγνητοφωνάκι. Αυτή τη φορά ξεχάστηκα εγώ, η συζήτησή μας ήταν τόσο πολυεπίπεδη και ενδιαφέρουσα που ξέφυγε απ’ τα στενά πλαίσια των κλασσικών ερωταπαντήσεων. Μιλήσαμε για πολλά, για το δίσκο της, για μουσική, για φίλους, για συνήθειες, για τη γάτα της τη Ζαΐρα και δώσαμε ραντεβού στο “Χορό των Γεύσεων” όπου και εμφανίζεται. Αν δεν την ξέρεις καλά, διαβάζοντας αυτή τη συνέντευξη, θα καταλάβεις ότι πρόκειται για δικό σου άνθρωπο.
Music Corner: Έχω απέναντί μου μια Θεσσαλονικιά, η οποία όμως κατοικεί στην Αθήνα. Είσαι ένα παιδί που μεγάλωσε μέσα στη μουσική;
Δάφνη Λέμπερου: Είμαι απ’ την Επανωμή Θεσσαλονίκης. Η πρώτη μου επαφή με τη μουσική ήταν φυσαρμόνικα στα δέκα, μετά ξεκίνησα στη Φιλαρμονική τρομπέτα και τύμπανο, στα δεκαπέντε άρχισα να μαθαίνω ακορντεόν και στα δεκαοχτώ κλαρίνο. Πέρυσι πήρα και το πτυχίο φωνητικής απ’ το Εθνικό Ωδείο με δασκάλα την Άννα Διαμαντοπούλου, εξαιρετικός άνθρωπος και δασκάλα.
Music Corner: Δεν είναι σύνηθες για ένα παιδάκι να ασχολείται τόσο πολύ με τη μουσική. Στα δέκα και στα δεκαπέντε αυτό που θες είναι να παίξεις και να βγεις με φίλους, κι εσύ μου λες ότι ήσουν μέσα στις φιλαρμονικές!
Δάφνη Λέμπερου: Έτσι ακριβώς! Θυμάμαι πήγαινα σχολείο στο Λύκειο και συγχρόνως δούλευα Παρασκευή – Σάββατο. Από την Α’ λυκείου ξεκίνησα να δουλεύω στα μαγαζιά της Επανωμής και μετά όταν τελείωσα το σχολείο συνέχισα στη Θεσσαλονίκη. Θυμάμαι το πρώτο μαγαζί που δούλεψα στη Θεσσαλονίκη ήταν τα «Δέκα Βήματα στην Άμμο», μετά στο «Σκορπιό», στο «Ακρόαμα», στο «Πλατώ», στη «Βεντέτα» και αργότερα σε διάφορα νησιά… Είμαι συνεχώς με μια βαλίτσα στο χέρι. Το καλοκαίρι που μας πέρασε ήμουν στη Λέρο, ακριτικό νησί που βλέπεις την Τουρκία χωρίς κυάλια. Είναι αγαπημένο μέρος, υπάρχει μια ηρεμία σ’ αυτόν τον τόπο και οι άνθρωποι είναι πολύ φιλόξενοι και μουσικόφιλοι.
Music Corner: Το κλαρίνο είναι μια ιδιαίτερη επιλογή, πως προέκυψε;
Δάφνη Λέμπερου: Έπαιζα ήδη ακορντεόν όταν πήγα στο Σύλλογο Γυναικών Επανωμής για να μάθω παραδοσιακούς χορούς. Όταν άκουσα τις μυρωδιές απ’ όλη τη δημοτική μουσική, σκέφτηκα να προσπαθήσω να μάθω κλαρίνο, από ‘κει ξεκίνησε.
Music Corner: Υπήρξε κάποιο οικογενειακό ερέθισμα για να ασχοληθείς με τη μουσική
Δάφνη Λέμπερου: Η μητέρα μου έπαιζε μπουζούκι και τραγουδούσε μαζί με το θείο μου, έχει πολύ ωραία φωνή. Γεννημένη το ’40, εκείνα τα χρόνια δεν αφήναν τόσο εύκολα μια γυναίκα να ασχοληθεί με τη μουσική. Μπορεί τότε να ήταν δύσκολα αλλά ήταν και πιο άρτια. Υπήρχαν πολύ καλοί τραγουδιστές. Τώρα μπορούμε να γίνουμε όλοι τραγουδιστές, το θέμα είναι τι θα διαλέξει ο καθένας να πει και πως θα το πει.
Music Corner: Έχεις αναμνήσεις ή ιστορίες απ’ τη μητέρα σου για το τραγούδι στα δικά της τα χρόνια;
Δάφνη Λέμπερου: Ιστορίες ναι, αναμνήσεις δεν έχω γιατί με το που παντρεύτηκε σταμάτησε να ασχολείται με τη μουσική. Το μόνο που θυμάμαι πολύ αμυδρά ήταν ένα γλέντι στο σπίτι του θείου μου όταν ήμουν τεσσάρων, και άρπαξα το μικρόφωνο και άρχισα και τραγουδούσα δεν το άφηνα. Από τόσο μικρό, κατάλαβα τι με περιμένει…
Music Corner: Τελικά είναι μικρόβιο το τραγούδι;
Δάφνη Λέμπερου: Για μένα είναι τρόπος ζωής. Τραγουδάς αυτά που αισθάνεσαι. Επικοινωνείς με τον κόσμο μ’ έναν τρόπο μαγικό. Ό,τι έχω τραγουδήσει, το έχω ζήσει πρώτα. Δεν πρόκειται να πω ένα τραγούδι που δεν το νιώθω.
Music Corner: Κάπου ανάμεσα στις περιπλανήσεις σου, συναντιέται ο δρόμος σου με αυτόν του Σταμάτη Κραουνάκη…
Δάφνη Λέμπερου: Με το Σταμάτη Κραουνάκη είχαμε γνωριστεί όταν ήμουν 23, πριν ακόμα κάνει τη Σπείρα, κι εγώ ακόμα στη Θεσσαλονίκη. Με είχε δει σε κάποιο μαγαζί, είχαμε μιλήσει για να με πάρει στην Αθήνα, όμως ήμουν ακόμα μικρή και δε μπορούσα να φύγω. Αργότερα, όταν έβγαλε το «Αυτή η νύχτα μένει» ήρθα εγώ να τον βρω. Κατέβηκα Αθήνα, εδώ στην Αθηναΐδα, με θυμόταν και με πήρε στα «Αρχαία Χωρικά». Δυο χρόνια κάναμε πρόβες, σπουδαία εμπειρία. Παίξαμε στους Δελφούς, στο Μέγαρο, στην Επίδαυρο. Τρομερή δουλειά και τρομεροί συνθέτες, πέρα απ’ το σπουδαίο Σταμάτη Κραουνάκη, ο Κώστας Λειβαδάς, ο Στέφανος Κόκκαλης, η Ευανθία Ρεμπούτσικα και πολλοί άλλοι εξ’ίσου αξιόλογοι. Και μετά απ’ αυτό με πήρε στη Σπείρα και το όνειρο έγινε πραγματικότητα. Πήρα πάρα πολλά απ’ το Σταμάτη, ήταν πολύ αυστηρός αλλά είχε στόχο, το ‘βλεπε. Έβλεπε την παράσταση πριν ξεκινήσει καν και μας καθοδηγούσε με τον τρόπο του. Γνώρισα πολύ σημαντικούς ανθρώπους.
Music Corner: Η δική σου ανάγκη για να βγάλεις το δίσκο πότε προέκυψε. Το ήθελες από την αρχή;
Δάφνη Λέμπερου: Ήθελα να κάνω cd αλλά δεν ένιωθα έτοιμη. Γιατί το να το κάνεις είναι πολύ εύκολο, το να είναι άρτιο είναι το δύσκολο από μουσική, στίχους, ερμηνευτή… Είχα γνωρίσει όσο ήμουν μαζί με το Σταμάτη σπουδαίους ανθρώπους όπως το Στέφανο Κόκκαλη, το Μάνο Ελευθερίου και φεύγοντας από τη Σπείρα όταν τελείωσα τη θητεία μου, πήγα τους βρήκα και τους μίλησα για το cd. Είχα και την παρότρυνση της άξιας δημοσιογράφου Στέλλας Βλαχογιάννη, μου είπε «κάτι πρέπει να κάνεις εσύ, κυνήγησέ το». Μου ‘δωσε μια σπρωξιά και πήγα και βρήκα τον Κόκκαλη και τον Ελευθερίου, γνώρισα τη Ρεβέκκα Ρούσση, κι έτσι ξεκίνησε με πολύ μεράκι να φτιαχτεί το cd. Μου έδωσαν απλόχερα στίχους και μουσική, έψαξα βρήκα χορηγούς, το Βαγγέλη και τη Σόνια Γεροβασιλείου από το Κτήμα Γεροβασιλείου, το Βασίλη Ορλιακλή και την Ιφιγένεια Μακρή το ΚΕ.Ψ.Υ.Π.Α., το Σταύρο Βογιατζή με τα Λιπάσματα Χαλκιδικής και τη Μαρία Γώγου από το Διατηρητέο Μπιστρο Λευκάδας.
Music Corner: Είσαι τελειομανής;
Δάφνη Λέμπερου: Στη δουλειά μου ναι. Είμαι τελειομανής όσον αφορά την οργάνωση των πραγμάτων. Δεν αφήνω να πέσει τίποτα κάτω, τα πάντα πρέπει να είναι στην εντέλεια – για να έρθουν στο αποτέλεσμα που θέλουμε. Κάποιες φορές μπορεί να παρεξηγηθώ από συναδέλφους αλλά το σίγουρο είναι ότι δεν παρεξηγούμαι απ’ τον κόσμο που ακούει. Για να φύγει ο κόσμος ευχαριστημένος, θέλει δουλειά και υπομονή. Τώρα εργάζομαι σ’ ένα μαγαζί στην Αργυρούπολη, το «Χορό των γεύσευων» από Πέμπτη μέχρι Κυριακή μεσημέρι, μαζί με το Στέλιο Ζαχαριάδη στο τραγούδι και την κιθάρα και είμαι πολύ τυχερή επειδή έχω πολύ καλούς εργοδότες.
Music Corner: Τραγουδάς και δουλεύεις από μικρή, έχεις γυρίσει την Ελλάδα… παρατηρείς διαφορά τα τελευταία χρόνια; Η καραμέλα της «κρίσης» σου έχει γίνει αντιληπτή; Πως το βιώνεις μέσα απ’ τη δουλειά σου;
Δάφνη Λέμπερου: Ο κόσμος είναι πολύ στενοχωρημένος, είναι προβληματισμένος. Από τη μία θέλω το πρόγραμμα να είναι κεφάτο αλλά από την άλλη προσπαθώ να είναι πιο επαναστατικό. Παρατηρώ όμως ότι στη νεολαία είναι δύσκολα τα πράγματα. Σα να έχει «παραιτηθεί». Βέβαια τους έχουν βομβαρδίσει μέσω της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου με περίεργη μουσική από Πάολες, Παντελίδηδες κλπ. Εγώ την έχω πετάξει την τηλεόρασή μου, γιατί δε μπορούσα να βλέπω ούτε τους πολιτικούς ούτε κανέναν. Εύχομαι να αλλάξουν τα πράγματα, απ’ τους νέους θα γίνει η αλλαγή, οι μεγάλοι ότι ήταν να κάνουν το ‘καναν.
Music Corner: Η μουσική διαμορφώνει χαρακτήρα;
Δάφνη Λέμπερου: Διαμορφώνει χαρακτήρα κι έχει τρομερή δύναμη. Γι’ αυτό προσπαθούν να να την υποβιβάσουν με διάφορους τρόπους αλλά δεν τα καταφέρνουν πάντα.
Music Corner: Αγαπάς την παραδοσιακή μουσική, το ρεμπέτικο, το καλό λαϊκό τραγούδι.
Δάφνη Λέμπερου: Έχω δουλέψει με τη Ρίτα Σακελλαρίου ένα χρόνο πριν πεθάνει, καταπληκτική τραγουδίστρια και άνθρωπος. Λατρεύω τη Μοσχολιού. Πέρυσι είχα τη χαρά και την τύχη να δουλεύω στη Φειδίου 2 με το Στράτο Στρατηγόπουλο από την Οπισθοδρομική Κομπανία. Μου αρέσει και ο Καζαντζίδης πάρα πολύ.
Music Corner: Τα Μ.Μ.Ε. και η αγορά έχουν ανοιχτές πόρτες σε καλλιτέχνες σαν κι σένα;
Δάφνη Λέμπερου: Είναι πολύ δύσκολο να μπεις στα κυκλώματα. Πρέπει να έχεις κάποιο συγγενή, κάποιο μπάρμπα για να σε βοηθήσουν. Εμένα με ενδιαφέρει ο κόσμος που έρχεται στο μαγαζί και μ’ ακούεινα φεύγει ευχαριστημένος. Είναι λίγο και θέμα συγκυρίας και τύχης. Θα μου πεις πρέπει να υπάρχουν και οι έξω για να υπάρχουν οι μέσα, αλλιώς δε θα ήταν σύστημα. Εμένα μ’ αρέσει που είμαι μέσα στο σύστημα του κόσμου. Αυτό μ’ ενδιαφέρει, αν έχεις μαζί σου τον κόσμο τα ‘χεις όλα.
Music Corner: Παρά τις κλειστές πόρτες, εγώ βλέπω εδώ μπροστά μου το cd σου.
Δάφνη Λέμπερου: Ευτυχώς βρήκα χορηγούς και με βοήθησαν, μου έδωσαν χρήματα. Χρωστάω ένα μεγάλο ευχαριστώ στο φίλο μου Νίκο Τιλκερίδη, στον Άρη Νικολαΐδη και στον Κώστα Πέτσα που βοήθησαν για τη δημιουργία του video clip αφιλοκερδώς, το Βασίλη Χατζηιακώβου που είναι στην παραγωγή αλλά και όλους τους φίλους και γνωστούς που με στήριξαν τόσα χρόνια για να φτάσω σε αυτό το αποτέλεσμα. Το cd προς το παρόν μπορεί ο κόσμος να το αγοράσει απ’ το Factory στο Μοναστηράκι και κάπου πριν το Πάσχα θα γίνει και η παρουσίαση. Δεν υπάρχουν δισκοπωλεία πλέον, έκανα κάποια κρούση αλλά δε βρήκα ανοιχτή πόρτα. Είμαι πολύ τυχερή που ο Στέφανος Κόκκαλης μου ‘δωσε τη μουσική του απλόχερα, έχει μεγάλο ταλέντο. Τι να πω για το Μάνο Ελευθερίου, σπουδαίος άνθρωπος και ποιητής αλλά και τη Ρεβέκκα Ρούσση μια σπουδαία νέα στιχουργό επίσης.. Το cd το ετοιμάζομαι εδώ και περίπου 4 χρόνια και τα τραγούδια μας σα να είναι προφητικά, υπάρχει μια μυρωδιά επανάστασης αλλά με όμορφο τρόπο, χωρίς να φωτογραφίζει ένα καμμένο μαγαζί ή μια καμμένη βουλή. Λέει σ’ ένα σημείο ο Μάνος Ελευθερίου “κι όλα στο σπίτι μέσα χιονισμένα/ παράθυρα και πόρτες στοτείνά/ παντού φωτιές, παντού πυρπολημένα/ μα εσύ θα πας στο γάμο εν Κανά”.
Music Corner: Πως ορίζεις την επανάσταση;
Δάφνη Λέμπερου: Η επανάσταση θέλει τσαγανό, θέλει ψυχή. Ο κόσμος κάθεται και υπομένει, δεν είναι λύση αυτό. Δε μπορούμε να οργανωθούμε. Υπάρχει πολλή μοναξιά στον κόσμο. Οι περισσότεροι έχουν πάρει δάνεια και σπίτια και είναι με την ψυχή στο στόμα μην τους τα πάρει η τράπεζα. Έχω αρκετούς φίλους που έφυγαν έξω, αφού τελείωσαν τις σπουδές τους. Πέρυσι στο μαγαζί που δούλευα, στη Φειδίου 2, κάθε βδομάδα ήταν και μια παρέα που αποχαιρετούσε κάποιον που έφευγε για έξω.
Music Corner: Η καθημερινότητά σου πως είναι;
Δάφνη Λέμπερου: Πάω κολυμβητήριο, βρίσκομαι με φίλους στα ρεπό, όταν δουλεύω πρέπει να ξεκουράζομαι και να κάνω αφωνία, κοιμάμαι αρκετές ώρες για να είμαι εντάξει στο μαγαζί. Είτε στο Ηρώδειο τραγουδήσω, είτε στην πιο μικρή ταβέρνα για μένα είναι το ίδιο, το ίδιο υπεύθυνα το βλέπω και το ίδιο αγχωμένη είμαι. Τώρα που πήρα το πτυχίο φωνητικής, θα ξεκινήσω μαθήματα κλαρίνου. Λίγοι φίλοι και καλοί και το Ζαΐράκι μου, το γατί μου. Φέτος βρήκα ένα μικρό σπιτάκι στη Νέα Σμύρνη, πολύ μικρό – με το που μπαίνεις τελειώνει. Έχει και μικρό νοίκι κι έτσι μπορώ και ελίσσομαι και τα βγάζω πέρα σε κάποια στραβή που θα μου τύχει.
Music Corner: Οι σπουδές μουσικής είναι επίπονες;
Δάφνη Λέμπερου: Όχι ίσα – ίσα. Τα θεωρητικά και η αρμονία είναι λίγο δύσκολα, όταν πρέπει να τη γράψεις η μουσική γίνεται μαθηματικά, αλλά με τους καλούς δασκάλους νομίζω το ξεπερνάς. Έχει πολύ καλους δασκάλους το Εθνικό Ωδείο. Η μουσική διαμορφώνει χαρακτήρα, εκτονώνεσαι, είναι σημαντικό για ένα παιδί να ασχολείται με τη μουσική. Θυμάμαι όταν πήγαινα σχολείο και δούλευα, Παρασκευές και Σάββατα οι φίλες μου έβγαιναν σε μπαράκια και δε με πείραζε καθόλου. Μ’ άρεσε να τραγουδάω, να εκφράζομαι μέσα απ’ αυτό. Στην αρχή έπαιζα ακορντεόν σε γάμους. αρραβώνες, γιορτές, 4.5 – 5 ώρες ακούραστη. Είναι όμορφο το ακορντεόν, ορχήστρα από μόνο του. Και τώρα πάλι στην Αργυρούπολη είμαι εγώ και μια κιθάρα.
Music Corner: Το επάγγελμά σας, είναι βιοποριστικό;
Δάφνη Λέμπερου: Πολύ δύσκολα. Το να κάνεις δηλαδή αυτό που θέλει η ψυχή σου και να βγάζεις και λεφτά. Ποτέ δεν είχα καλή σχέση με τα χρήματα, ούτε όταν έχω ούτε όταν δεν έχω. Δεν το σκέφτομαι έτσι, σκέφτομαι ότι ήρθα να περάσω όμορφα, να τραγουδήσω, να κάνω τον κόσμο να διασκεδάσει, να ξεχαστεί. Ταλαιπωρούμαστε πολύ, κι εμείς και οι ηθοποιοί, το βλέπω κι απ’ τον αδερφό μου το Βασίλη Λέμπερο. Πρέπει να τ’ αγαπάς πάρα πολύ για να το κάνεις. Αλλά εκεί που θυμώνω είναι όταν δε μπορείς να βγάλεις τα προς το ζην, το νοίκι και το φαγητό σου. Ό,τι έχω κάνει, το έχω κάνει με το σπαθί μου. Σαφώς και βρέθηκαν άνθρωποι που με βοήθησαν, χωρίς να χρειαστεί όμως να ξεπουλήσω κάτι.
Music Corner: Ποιο τραγούδι ακούς αυτή την περίοδο και ποιο σου ζητάει ο κόσμος επίμονα στο μαγαζί;
Δάφνη Λέμπερου: Έχω κολλήσει με τη “Νυχτερίδα” του Ζούδιαρη και αυτό που μου ζητάνε συνέχεια είναι το “Δε λες κουβέντα”. Αντικατοπτρίζει την ψυχολογία του κόσμου αυτό το διάστημα. Δε μιλάει ο κόσμος αλλά όταν θα μιλήσει θα γίνει χαμός. Το εύχομαι δηλαδή. Ο κόσμος δε μιλάει γιατί νιώθει υπεύθυνος για την κατάσταση. Δεν ψηφίζω κανέναν, κανείς δε με αντιπροσωπεύει και τους θεωρώ όλους συνένοχους. Δυστυχώς αν δε χυθεί αίμα, δε θα αλλάξει η κατάσταση. Με το να είμαστε στο σπίτι, τον καναπέ και το facebook, δε θα γίνει τίποτα.
Music Corner: Τι θα ήθελες να κάνεις;
Δάφνη Λέμπερου: Θα ήθελα να μπορώ με τη μουσική να βοηθήσω τον κόσμο να γίνει καλύτερος, να τραγουδήσω σε περισσότερο κόσμο, σε πάρα πολλούς ανθρώπους!
——————
*** Ευχαριστούμε το Cafe Bar Restaurant «La Soiree de Votanique» για τη φιλοξενία (Καστορίας 37 / 210.3471401) – https://www.facebook.com/LaSoireedeVotanique …
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…
**** Το CD «Ζούμε κι οι δυο στην ίδια χώρα» περιέχει τρία τραγούδια σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου («Παράθυρα», «Ζούμε κι οι δυο στην ίδια χώρα», «Δεν μιλάς»), και δύο τραγούδια σε στίχους της Ρεβέκκας Ρούσση («Ξυράφια» και «Κορμιά και Πάθη») και τη μουσική έχει γράψει ο Στέφανος Κόκκαλης.
Σε συνεργασία με τους ενορχηστρωτές Μαρία Παπαδοπούλου και Βαγγέλη Καραπέτρο, έπαιξαν οι μουσικοί:
Ακουστική – κλασική κιθάρα: Νίκος Γύρας
Πιάνο-μπαγλαμάς-μπάσο-βιολί-
Μπουζούκι: Γιώργος Τοκατλίδης
Κρούστα: Σοφία Κακουλίδου
Μπαγιάν: Ηρακλής Βαβάτσικας
Κλαρίνο: Δάφνη Λέμπερου
Φωτογραφίες: Άκης Χρήστου Αρης Νικολαιδης
Παραγωγή: Εκδόσεις Παρουσία / Βασίλης Χατζηιακώβου
ωραίο είναι έτσι το μαλλί σου…