«Η επιτυχία φέρνει άγχος να την επαναλάβεις και η αποτυχία να μην την επαναλάβεις! Είναι σαν να ‘ναι δύο καθρέφτες και στη μέση να ‘σαι εσύ»…
Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης στη Μαρία Αβραμίδου
Φωτογράφηση: Δώρα Παναρίτη
Music Corner – 6/10/2012
Στο μυαλό μου, ο Μάνος Πυροβολάκης είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον μαγευτικό ήχο της κρητικής λύρας και την εξαιρετική ερμηνεία του στον «Ερωτόκριτο», την οποία είχα ακούσει ζωντανά μια πολύ όμορφη βραδιά πριν από πέντε χρόνια. Για την έναρξη αυτής της σεζόν, ο Μάνος επέλεξε να ταιριάξει την αγαπημένη του λύρα με ένα μικρό, πιο ηλεκτρικό μουσικό σχήμα, πειραματιζόμενος με νέους ήχους. Το αποτέλεσμα θα το απολαύσουν όσοι βρεθούν στο Half Note Jazz Club, τη Δευτέρα 8 Οκτωβρίου. Με αφορμή αυτήν ακριβώς την εμφάνιση, το Music Corner συνομίλησε με τον καλλιτέχνη, στο πάντοτε φιλόξενο Life Coffee Bar στο Χαλάνδρι…
Music Corner: Τι θα μας παρουσιάσεις στο Half Note;
Μάνος Πυροβολάκης: Ετοιμάζω μια πιο ειδική παράσταση στο Half Note. Περιλαμβάνει δικά μου τραγούδια, αλλά και κάποια b-sides, κάποια τραγούδια που δεν είχαν ακουστεί πολύ, αλλά και όσα κατά τη γνώμη μου είχαν και jazz αναφορές, για να ταιριάζουν και στην ατμόσφαιρα του χώρου. Δεν είναι βέβαια πάρα πολλά, είναι τρία-τέσσερα τραγούδια με τέτοια διάθεση. Θα υπάρχουν και κρητικά τραγούδια, ενώ και εκεί σε ένα-δυο κομμάτια έχω την πρόθεση να έχει η αρμονία την αισθητική της τζαζ. Θα έχω ως guest τον Οδυσσέα Τσάκαλο και θα παίξουμε τραγούδια και δικά του και δικά μου. Είναι μεγάλη η χαρά μου γιατί ξαναβρισκόμαστε μετά από πάρα πολλά χρόνια –παίζαμε μαζί για δύο χρόνια όταν έπαιζα παρέα με τον Νίκο Πορτοκάλογλου. Μας συνοδεύει επίσης στο τραγούδι και τα φωνητικά η Λιάνα Παπαλέξη, μια κοπέλα με πάρα πολύ ωραία φωνή. Γενικά είναι μια εμφάνιση που την περίμενα με ανυπομονησία, γιατί το Half Note είναι ένας πολύ ιδιαίτερος και ειδικός χώρος και ήθελα να δω πώς θα ταιριάξει η μουσική μου εκεί.
Music Corner: Εκ πρώτης όψεως, ίσως δεν μοιάζει να κολλάς απόλυτα με τον συγκεκριμένο χώρο…
Μάνος Πυροβολάκης: Σ’ αυτό δεν έχεις άδικο! Τουλάχιστον δεν κολλάει πολύ στο Half Note η pop διάσταση της μουσικής μου. Αλλά το έθνικ στοιχείο μου νομίζω ότι ήταν ο λόγος της πρόσκλησής μου εκεί.
Music Corner: Μπορεί να είναι και πρόκληση να βρεις τρόπο να ταιριάξεις με τις απαιτήσεις και την ατμόσφαιρα αυτού του χώρου. Γενικά είναι ωραίο οι καλλιτέχνες να βρίσκουν πράγματα που να τους ιντριγκάρουν και να βγαίνουν λίγο απ’ τα συνηθισμένα…
Μάνος Πυροβολάκης: Φυσικά. Είναι ωραίο να πειραματίζεσαι και με τον ήχο σου. Όταν κάνεις συνεχώς τον ίδιο ήχο, από ένα σημείο και μετά μπορεί να κουράζει κι εσένα. Εγώ έχω και καιρό να κάνω δίσκο, δεν έχω να προτείνω καινούργια τραγούδια ακόμα, οπότε μου δίνεται η ευκαιρία να πειραματιστώ λίγο.
Music Corner: Τα πράγματα στη δισκογραφία είναι γενικά δύσκολα, σχεδόν “ακίνητα”…
Μάνος Πυροβολάκης: Αφού έκλεισαν τα δισκάδικα! Ήταν μεγάλο χτύπημα για τη μουσική. Και στο εξωτερικό έχει συμβεί κάτι αντίστοιχο, αλλά η δισκογραφία ζει γιατί ο κόσμος έχει μάθει να πληρώνει 0,99 ευρώ για να αγοράσει ένα τραγούδι. Στην Ελλάδα δεν ισχύει αυτό. Όλοι τα βρίσκουμε -γιατί όλοι το κάνουμε αυτό, κακά τα ψέματα- και τα κατεβάζουμε δωρεάν. Ελάχιστοι τα παίρνουν από το iTunes, όπου ουσιαστικά πωλούνται τα κομμάτια. Το πρόβλημα της πειρατείας είναι μεγάλο, ειδικά για όλους εμάς που γράφουμε στίχο και μουσική. Το πλήγμα είναι μεγαλύτερο για όσους είναι δημιουργοί.
Music Corner: Πώς βλέπεις το μέλλον της δισκογραφίας; Η μουσική θα διακινείται αποκλειστικά μέσω Internet;
Μάνος Πυροβολάκης: Πιστεύω ότι θα παίξει πολύ μεγάλο ρόλο το live και θα φτάσουμε σε ένα σημείο όπου θα πουλάμε τα CD μας εκεί, απευθείας. Όλη η διακίνηση γίνεται ήδη μέσω του Internet και μακάρι να μπορέσει και στην Ελλάδα να ελεγχθεί ο τρόπος με τον οποίο γίνεται. Δηλαδή να μην ισχύει αυτό που συμβαίνει σήμερα να είναι όλα 100% ελεύθερα. Ας υπάρχει αυτό, αλλά κάποια πράγματα πρέπει να πωλούνται κι όλας για να μπορεί να ζήσει κάπως και ο δημιουργός. Ο τραγουδιστής απ’ το live ζει συνήθως. Γι’ αυτόν που είναι αποκλειστικά συνθέτης και στιχουργός είναι τα πράγματα πάρα πολύ δύσκολα. Το μόνο καλό με την ελεύθερη διακίνηση της μουσικής είναι ότι ανέβηκαν τα live. Δηλαδή, αν εγώ ήθελα, φερ’ ειπείν, να ακούσω Charlie Parker και δεν πήγαινα ποτέ μου να τον αγοράσω, αν τον βρω τζάμπα, θα τον ακούσω και μπορεί να γίνω fan ενός στυλ που πριν δεν το άκουγα. Οπότε, βρίσκοντας κάποια μουσική δωρεάν, μπορεί να μπω στη διαδικασία να γνωρίσω και, αν μ’ αρέσουν, να ακούσω ζωντανά κάποιους καλλιτέχνες.
Music Corner: Στο live που θα κάνεις τη Δευτέρα, υπάρχει κάποιο τραγούδι που το διάλεξες για ιδιαίτερο λόγο ή που το σκέφτηκες λόγω της συγκυρίας που περνάμε και ήθελες να εκφράσεις κάποια πράγματα;
Μάνος Πυροβολάκης: Δεν έχω κάποιο πολιτικό τραγούδι στο πρόγραμμα. Ένα έντονα πολιτικό τραγούδι που μ’ αρέσει είναι «Τα Λόγια και τα Χρόνια» του Γιάννη Μαρκόπουλου. Ίσως τελικά το συνδυάσω και μ’ ένα πολιτικό τραγούδι που προέρχεται από τη Δύση, το οποίο, αν και τελείως διαφορετικό, συμπλέει στην ίδια κατάληξη.
Music Corner: Κάνεις επομένως το συγκεκριμένο live για να δώσεις πρωτίστως χαρά;
Μάνος Πυροβολάκης: Σίγουρα είναι ζητούμενο, όχι όμως a priori. Δεν ξέρω αν μπορώ να κάνω live για να δώσω χαρά στον κόσμο –το εύχομαι!
Music Corner: Νομίζω ότι και μόνο ο ήχος της λύρας που παίζεις είναι τόσο ιδιαίτερος που δημιουργεί πολύ δυνατά συναισθήματα σε όλους.
Μάνος Πυροβολάκης: Μακάρι να ισχύει αυτό και μ’ αρέσει που το λες. Όταν ξεκινάς να κάνεις live το πρώτο πράγμα που θέλεις είναι να εκφραστείς, να πεις τις ανησυχίες σου, να τις μοιραστείς. Αυτός είναι ο στόχος. Το να λέμε εκ των προτέρων «Βγαίνω να δώσω χαρά στον κόσμο» εμένα μου ακούγεται και λίγο πονηρό. Ας αφήσουμε να το κρίνει ο κόσμος αυτό. Ο καλλιτέχνης απλά πρέπει να παίζει τη μουσική του, αυτό που προτείνει. Από εκεί και πέρα, αν είμαι θεατής και αυτό με κάνει να νιώσω καλά, θα το καταλάβουμε όλοι και θα το μοιραστούμε.
 |
 |
Music Corner: Ένα τραγούδι σου που γνωρίζουμε όλοι είναι το «Τι Μας Ενώνει». Θα χρησιμοποιήσω τον τίτλο του ως αφορμή για να μου πεις αν υπάρχουν πράγματα που σήμερα μπορούν να μας ενώσουν για να μας βοηθήσουν στα δύσκολα.
Μάνος Πυροβολάκης: Η αλήθεια είναι ότι ως λαός έχουμε ένα θέμα και ψάχνουμε να βρούμε πράγματα που να μας κάνουν να νιώθουμε όχι τι μας ενώνει αλλά τι μας φέρνει τον ένα απέναντι στον άλλο. Το ‘χω ζήσει σε διάφορες φάσεις της ζωής μου αυτό. Θα έλεγα ότι πρέπει να το δούμε απ’ την ανάποδη και ακριβώς να ψάχνουμε να βρούμε αυτά που μας ενώνουν. Και είναι πολλά πράγματα αυτά που μπορούν να μας ενώσουν ως Έλληνες. Είναι στοιχεία απ’ την κουλτούρα μας, απ’ την κληρονομιά μας, απ’ την παράδοσή μας. Ακόμη και το γεγονός ότι η λέξη φιλότιμο δεν μεταφράζεται στα αγγλικά, είναι κάτι που χαρακτηρίζει τους Έλληνες και είναι έννοια που δεν χρειάζεται να τους την εξηγήσεις.
Music Corner: Τι σε φοβίζει πιο πολύ αυτήν την εποχή και τι σε κάνει να ελπίζεις;
Μάνος Πυροβολάκης: Υπάρχει έντονη αίσθηση ανασφάλειας, ειδικά στην Αθήνα. Στην Κρήτη που κατέβηκα το καλοκαίρι, δεν μου φάνηκε τόση. Σκεφτόμαστε όλοι ότι χάσαμε. Και είναι λάθος σκέψη γιατί δεν έχασε ο κόσμος, αλλά κάποιοι άνθρωποι που έκαναν κάποιες πολιτικές επιλογές. Να μου πεις, μαζί μ’ αυτούς χάσαμε κι εμείς γιατί τους προτιμήσαμε και τους στηρίξαμε. Όμως όλα αυτά δεν είναι μια άμεση δική μας ήττα, αν και αυτή τη στιγμή ζούμε όλοι τις συνέπειές της. Με στεναχωρεί αυτή η αίσθηση του looser, που έχουμε απογοητευτεί όλοι τόσο πολύ που νιώθουμε ότι δεν υπάρχει ελπίδα. Από την άλλη, το ίδιο το γεγονός ότι βιώνουμε κάτι όλοι μαζί, μου δίνει δύναμη. Το ότι δεν είμαι μόνος σε μια τόσο δύσκολη στιγμή. Επίσης έχω μία αισιοδοξία την οποία δεν μπορώ να την εξηγήσω, δεν έχει λογική. Δηλαδή δεν βλέπω κάτι που με κάνει να ελπίζω, αλλά ελπίζω γιατί έτσι θέλω –το ανάποδο, δεν μ’ αρέσει! Καμιά φορά είναι και μονόδρομος να ελπίζεις κι ας μην έχεις κάποιο πραγματικό ντοκουμέντο ότι αυτό που θες θα συμβεί.
Music Corner: Ξεκίνησες πολύ μικρός να ασχολείσαι με τη μουσική. Έχεις πετύχει ό,τι ονειρευόσουν τότε;
Μάνος Πυροβολάκης: Έχω πετύχει πιο πολλά! Ήμουν λίγο …βλαμμένος από μικρός! Δηλαδή έκανα διάφορα όνειρα που ήταν πολύ αντιφατικά μεταξύ τους, αλλά όλα είχαν να κάνουν με τη μουσική. Δεν είχα όνειρο να κάνω ένα πράγμα συγκεκριμένο μουσικά. Έμπλεκα με διάφορα πράγματα τα οποία, κατά καιρούς, τα ερωτευόμουν, τα πήγαινα ως ένα βαθμό… Μετά μπορεί να τα άφηνα, να έπιανα κάτι άλλο. Πολλά από τα όνειρά μου τα έχω πραγματοποιήσει και μένουν κι άλλα βέβαια τα οποία θέλω να τα κάνω στα επόμενα χρόνια.
Music Corner: Ποιο όνειρο που έχεις πραγματοποιήσει θέλεις να μας αποκαλύψεις;
Μάνος Πυροβολάκης: Έχει να κάνει με τα τραγούδια που γράφαμε και παίζαμε τότε με τον Γιάννη Στίγκα, στα σπίτια μας. Τα άκουγαν οι γειτόνισσές μας και η μητέρα μου, οι πρώτες μας ακροάτριες! Κάποια στιγμή αυτά τα τραγούδια τα έμαθε πάρα πολύς κόσμος…
Music Corner: Η πρώτη μουσική ανάμνηση που έχεις ποια είναι; Υπάρχει κάποιος ήχος που σε εντυπωσίασε ως παιδί;
Μάνος Πυροβολάκης: Οι καμπάνες στο χωριό του μπαμπά μου!
Music Corner: Έχεις χρησιμοποιήσει ποτέ τον ήχο τους στη μουσική σου;
Μάνος Πυροβολάκης: Το είχε κάνει ο ενορχηστρωτής μου, ο Χρήστος Σούμκα σε ένα κομμάτι του δίσκου που είχαμε κάνει μαζί, δεν έγινε όμως συνειδητά. Οι καμπάνες, πάντως, είναι ο πρώτος ήχος που θυμάμαι. Επίσης, λάτρεψα τον ήχο της λύρας όταν την άκουσα πρώτη φορά ζωντανά! Κι ο ήχος από ταινίες που βλέπαμε μικροί στην κρατική τηλεόραση και ήταν μουσική τζαζ του ’20 και του ’30. Μου δημιουργεί νοσταλγία και θέλω κάποια στιγμή να το αποτυπώσω αυτό στη μουσική μου γιατί υπάρχει μέσα μου ως αίσθηση.
Music Corner: Τι σε εμπνέει συνήθως;
Μάνος Πυροβολάκης: Δεν ξέρω ακριβώς. Απλά ξέρω πότε είμαι έτοιμος να γράψω κάτι και τότε πάω στο πιάνο, παίρνω την κιθάρα ή τη λύρα και παίζω. Κυρίως στο πιάνο γράφω, αλλά αυτό δεν συμβαίνει ποτέ όταν έχω ζήσει κάτι έντονα. Συμβαίνει όταν καταλαγιάζει αυτό που νιώθω. Όσες φορές ήμουν συναισθηματικά φορτισμένος και πήγαινα να γράψω, έβγαινε κάτι υπερβολικό.
Music Corner: Ποιο τραγούδι σου που δεν το ξέρουμε οι περισσότεροι αγαπάς πολύ και θεωρείς ότι άξιζε καλύτερης τύχης;
Μάνος Πυροβολάκης: Καλή ερώτηση αυτή! Είναι το «Μεσημέρι Ξυπνώ». Θα το παίξουμε και στο Half Note, γιατί έχει αρμονία σαν αυτή της τζαζ.
Music Corner: Το δικό μου αγαπημένο τραγούδι σου είναι «Το Χαμόγελό σου». Νομίζω ότι είναι από τα τραγούδια που με πολύ μεγάλη απλότητα εκφράζουν υψηλό συναίσθημα.
Μάνος Πυροβολάκης: Αυτό το τραγούδι έχει κάτι παράξενο, αν και θεωρώ ότι είναι απλό. Το κουπλέ το γράψαμε τη μέρα του μεγάλου σεισμού του ’99 στην Αθήνα! Ίσως να ‘χει πάρει και την ενέργεια απ’ όλο αυτό που συνέβαινε. Πάντως είναι ένα τραγούδι στο οποίο χρωστάω πάρα πολλά γιατί με κράτησε ζωντανό στο ραδιόφωνο, μια και τρώω κάτι “φρίκες” και κάνω τετραετίες, πενταετίες να βγάλω δίσκο. Μέχρι λοιπόν να βγει ο δίσκος που είχε το «Στης Εκκλησιάς την Πόρτα», το «Τι Μας Ενώνει» και το «Όλα για Όλα», η μοναδική μου επαφή με το ραδιόφωνο ήταν «Το Χαμόγελό σου».
Music Corner: Εντοπίζεις γενικά ένα στοιχείο επιτυχίας στην απλότητα;
Μάνος Πυροβολάκης: Όχι. Υπάρχουν αριστουργήματα που είναι απλά και υπάρχουν και μπαρούφες που είναι απλές! Δεν υπάρχει συνταγή επιτυχίας, γι’ αυτό και τα πραγματικά μεγάλα τραγούδια είναι δύσκολο να τα γράψεις. Για έναν μουσικό όμως, πιστεύω ότι το να φθάσει σε ένα σημείο να παίξει απλά, είναι σίγουρα στοιχείο ωριμότητας. Δείχνει ότι έχεις μια εμπειρία να κρατήσεις μόνο τον πυρήνα, αυτό που πραγματικά σου χρειάζεται.
Music Corner: Σου στέρησε κάτι η επιτυχία;
Μάνος Πυροβολάκης: Το να βγαίνω με τους φίλους μου και να μη με κοιτάνε! Εκείνη την εποχή, με το «Στης Εκκλησιάς την Πόρτα», είχε αρχίσει να με κουράζει. Αυτό είναι και το αντιφατικό με τους καλλιτέχνες: Θέλεις να κάνεις κάτι και να πετύχει, αλλά μπορεί να μη σ’ αρέσει όλο το πακέτο. Επίσης με κούραζε που χτύπαγε το τηλέφωνό μου συνέχεια, ακόμη και στις διακοπές.
Music Corner: Μπορεί κάποιος να κερδίσει πράγματα από μία αποτυχία;
Μάνος Πυροβολάκης: Καμιά φορά, επιτυχία και αποτυχία είναι το ίδιο συναίσθημα, οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Έχουν πολλά κοινά, έχουν και οι δύο βάρος. Η επιτυχία φέρνει άγχος να την επαναλάβεις και η αποτυχία να μην την επαναλάβεις! Είναι σαν να ‘ναι δύο καθρέφτες και στη μέση να ‘σαι εσύ και όλα εξαρτώνται από το πώς θα διαχειριστείς κάποιες καταστάσεις που έχουν μια πίεση παραπάνω.
Music Corner: Υπάρχουν πράγματα που να σε εκπλήσσουν όταν παίζεις, μετά από τόσα χρόνια;
Μάνος Πυροβολάκης: Υπάρχουν στιγμές που αισθάνεσαι ότι γίνεται κάτι διαφορετικό. Συντονίζεσαι με την μπάντα και όταν συμβαίνει αυτό, είσαι σίγουρος ότι έχεις ανέβει ένα σκαλί παραπάνω ως μουσικός. Για να είμαι ειλικρινής, αυτό θα έπρεπε να είναι και το δεδομένο, να συμβαίνει πάντα με κάποιο τρόπο. Ο στόχος ενός καλλιτέχνη είναι να το έχει πάντοτε αυτό σαν ενέργεια και να το μεταδίδει. Δεν το έχω καταφέρει ακόμη, αλλά προσπαθώ να παίζω ώστε να γίνεται κάτι καινούργιο.
Music Corner: Φεύγοντας από το Half Note τη Δευτέρα το βράδυ, τί θέλεις να έχει πάρει μαζί του ο κόσμος;
Μάνος Πυροβολάκης: Θα ‘θελα να πουν ότι άκουσαν κάτι που δεν θα μπορούσαν να το ακούσουν κάπου αλλού. Θα ‘θελα εδώ να αναφερθώ στους μουσικούς μου που είναι πολύ σπουδαίοι και έχουν δώσει ουσιαστικά το δικό τους παίξιμο και τον χαρακτήρα τους στα τραγούδια μου. Είναι ο Κώστας Γιαννίρης που παίζει ηλεκτρικό μπάσο, συμμετέχει σε ένα μεγάλο κομμάτι της ενορχήστρωσης και κάνουμε μαζί την παραγωγή για τον επόμενό μου δίσκο. Ο Τσίκο παίζει drums και κρουστά, ο Κώστας Μιχαλός είναι ιδιαίτερος κιθαρίστας με ηλεκτρική και ακουστική κιθάρα και ο Γιάννης Μολυμπάκης παίζει κρητικό λαγούτο. Στόχος μου είναι να ακουστούν τα τραγούδια μου με διαφορετικό τρόπο, να ακούσει ο κόσμος μια μπάντα η οποία παίζει αλλιώτικα.
Music Corner: Ετοιμάζεις πράγματα δισκογραφικά; Έχεις προγραμματίσει άλλες εμφανίσεις;
Μάνος Πυροβολάκης: Δισκογραφικά είχα κυκλοφορήσει ένα single πέρυσι με τη Sony, το «Εσύ που Αγαπούσα Τόσο», το οποίο πιστεύαμε ότι θα συνοδευτεί κάποια στιγμή από ένα δίσκο. Αυτό δεν έγινε, οπότε πάμε πάλι απ’ την αρχή. Πιστεύω ότι τον Φλεβάρη θα μπορέσω να κυκλοφορήσω ένα μίνι άλμπουμ, γιατί αυτό είναι και πιο κοντά στις απαιτήσεις των καιρών σήμερα. Οι εμφανίσεις που θα κάνω είναι δύο ειδών: Κάποιες μαζί με τον Οδυσσέα Τσάκαλο και κουβεντιάζουμε ήδη με κάποιους χώρους στην Αθήνα γι’ αυτό. Και θα κάνω και κάποιες εμφανίσεις μόνος μου σε κάποιους χώρους όπου θα παίζω κυρίως κρητική παραδοσιακή μουσική.
——————-
*** Ευχαριστούμε το cafe bar «Life» για τη φιλοξενία (www.facebook.com/profile.php?id=100002115581288 / Ιφικράτους 1-3 , Πεζόδρομος Χαλανδρίου / 210.6896292)…
***Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…