«Η κρίση θα αναδείξει όσους μπορούν πραγματικά να δώσουν τον εαυτό τους στην Τέχνη»

Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης στην  Ανδρονίκη Τσατσαρώνη 
Φωτογράφηση: Ανδρονίκη Τσατσαρώνη
Music Corner – 31/10/2013

Μια φορά κι έναν καιρό γεννήθηκε στην Κύπρο ένα αγόρι με κατσαρά μαλλιά, που κουβαλούσε μέσα του νότες. Αγαπημένο χρώμα είχε το μπλε και για καλύτερο φίλο του τη μουσική. Μέχρι να κλείσει τα 14 έπαιζε καθημερινά τένις με τον ξάδερφό του και ξόδευε το χαρτζιλίκι μιας ολόκληρης εβδομάδας για να πάει σινεμά. Μεγαλώνοντας αγάπησε το πιάνο, τα ντραμς, τα κρουστά και το κάτι απροσδιόριστο της ορχηστρικής μουσικής. Σπούδασε στο Berklee της Βοστώνης και ζει στην Ελλάδα από το 1992, στην αρχή σε ένα μικρό δωμάτιο στην Κυψέλη και σήμερα στο Γέρακα. Του αρέσει που η Αθήνα γίνεται με τα χρόνια πραγματική μεγαλούπολη, μπορεί κι απολαμβάνει τα γκρίζα σημεία μιας πόλης που δεν κοιμάται ποτέ, παρά κρύβει σε κάθε γωνιά της Τέχνη. Άλλοτε φανατικός gadget-άκιας, τώρα χρησιμοποιεί που και που τα social media, αλλά ποτέ πια κινητό˙ τον βρίσκεις μόνο μέσω email ή σταθερού τηλεφώνου. Είναι οργανωτικός, αυστηρός κριτής του εαυτού του και θέλει στο τέλος κάθε μέρας να υπάρχει μια αισιοδοξία. Απεχθάνεται τις ταμπέλες διότι θεωρεί ότι η μουσική πρέπει να είναι πέρα από τα λόγια, τα στυλ και τις τεχνικές. Θαυμάζει πολύ τη συνέπεια στους καλλιτέχνες όπως ο Χατζιδάκις, τη συνέχεια σε μια στάση που δεν είναι πάντοτε αρεστή και πιστεύει ότι το ταλέντο από μόνο του δεν οδηγεί πουθενά. Θέλει, λέει, μεγάλη προσπάθεια και ειλικρίνεια επί σκηνής η Δημιουργία. 

 stavros_lantsias_interview_2013_10_004

Music Corner: Πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια; Είχαν πολλή μουσική;
Σταύρος Λάντσιας: Ήμουν τυχερός όσον αφορά την αγάπη για τη μουσική που υπήρχε στην οικογένειά μου, ο πατέρας μου είχε στην κατοχή του μια μεγάλη συλλογή από δίσκους ξένης κυρίως μουσικής, τζαζ χορευτικής. Τότε θυμάμαι ήταν η εποχή που τα ζευγάρια έβγαιναν το βράδυ για χορό, ταγκό, τσα-τσα, ρούμπες. Εμένα μου άρεσε πάρα πολύ να βλέπω ταινίες που περιείχαν κλακέτες, βλέπε Φρεντ Αστέρ. Ίσως επειδή υπήρχε έντονο το στοιχείο του ρυθμού κι οι κλακέτες μου θύμιζαν ντραμς.

Music Corner: Υπήρχε στην οικογένεια άλλος μουσικός;
Σταύρος Λάντσιας:Έχουμε κληρονομήσει, αγνοώ από πού, εγώ ένα ταλέντο στη μουσική, η αδερφή μου ένα ταλέντο στη ζωγραφική, ενώ στην οικογένεια μας δεν υπήρχε ενεργός μουσικός, ούτε ζωγράφος. Πιθανόν να υπήρξε κάποιος κάπου κάποτε, ο οποίος, ωστόσο, να μην το έκανε ποτέ επάγγελμα, διότι εκείνη την εποχή ήταν πολύ δύσκολο να ακολουθήσει κανείς αυτά τα επαγγέλματα.

Music Corner: Στο σχολείο πώς ήταν τα πράγματα; Είχατε έντονα μουσικά ερεθίσματα;
Σταύρος Λάντσιας: Πρόλαβα μια καλή εποχή για τα δημόσια σχολεία όσον αφορά τη μουσική. Από το δημοτικό κιόλας φτιάχναμε ορχήστρες, κάθε τόσο συμμετείχαμε σε καλλιτεχνικές βραδιές, σχεδόν καθημερινά είχαμε μια πρόβα! Υπήρχε ένας υγιής ανταγωνισμός μεταξύ των σχολείων, θυμάμαι, η χρονιά ξεκινούσε κι όλοι σκεφτόμασταν και προετοιμαζόμασταν για τη συναυλία που θα κάναμε στο τέλος του σχολικού έτους! Ήμασταν όλοι πολύ ενεργοί, άλλοι σε χορωδίες κι άλλοι σε ορχήστρες, ακόμη και τα παιδιά που δεν έγιναν μετέπειτα μουσικοί. Δεν υπήρχε η αγωνία για το τι θα ακολουθήσει κανείς σαν επάγγελμα, δεν είχαμε το άγχος της προετοιμασίας των πανελληνίων. Είχα καθηγήτρια μουσικής τη Νέλλη Λουκαΐδου, η οποία δίδασκε με ιδιαίτερο μεράκι, ήταν πολύ παθιασμένη με τη μουσική, κι «έσπρωχνε» τα παιδιά προς αυτή.

Music Corner: Τι μνήμες έχετε από την εισβολή στην Κύπρο; Ήσασταν μόλις 8 χρονών.
Σταύρος Λάντσιας: Ήμασταν στη μεριά της Λευκωσίας και παρόλο που φύγαμε από το σπίτι μας, ευτυχώς, κάποια στιγμή επιστρέψαμε. Δεν χάσαμε δικό μας άνθρωπο. Μια έντονη μνήμη που έχω είναι να σκάβουμε καταφύγια την ώρα των βομβαρδισμών. Στην ηλικία που ήμουν όλο αυτό έμοιαζε και λίγο με περιπέτεια για μένα. Δεν ξέρω αν ήταν φόβος. Θυμάμαι, επίσης, τα εμβατήρια που έπαιζαν τα ραδιόφωνα συνέχεια. Προσπαθούσα να μιμηθώ, να δημιουργήσω αυτούς τους ήχους χτυπώντας ένα τουμπελέκι με κάτι κινέζικα στικς και κάποια γρόσια. Όταν είδα την ταινία «La Vita e Bella» σκέφτηκα ότι κάπως έτσι συνέβησαν τα πράγματα και για μένα, εκεί που γίνονταν όλα αυτά κι έπαιζαν τα εμβατήρια, εγώ έβρισκα κάτι να μου αρέσει, έβρισκα μουσική. Όλα είναι πολύ διαφορετικά όταν είσαι παιδί, διαφορετικά ταξιδεύει ο νους. Θυμάμαι, βέβαια, και στιγμές δύσκολες. Δεν θα ξεχάσω ποτέ εκείνες τις μαυροφορεμένες μανάδες με τις φωτογραφίες ανά χείρας που αναζητούσαν τα παιδιά τους που δεν γύρισαν ποτέ.

stavros_lantsias_interview_2013_10_002

Music Corner: Η Κύπρος μπήκε ποτέ με κάποιο τρόπο στη μουσική σας;
Σταύρος Λάντσιας: Ενδεχομένως, όλο αυτό να μπήκε με έναν τρόπο ασυνείδητα και σε κάποιες μουσικές μου, αλλά δεν ήταν ποτέ της αισθητικής μου να βγάλω ένα κομμάτι επί τούτου, να το ονομάσω, ας πούμε, 1974. Προσπαθώ να είμαι πάντοτε ειλικρινής κι αυτό μου φτάνει. Όταν υπάρχει κάτι μέσα μου και το ακούω, αυτό και δημιουργώ. Τίποτε παραπάνω.

Music Corner: Σε ποια ηλικία ήρθε η συνειδητοποίηση ότι ο Σταύρος θέλει να γίνει μουσικός;
Σταύρος Λάντσιας: Στα 13 μου άρχισα να βγάζω τα πρώτα χρήματα από τη μουσική. Βοηθούσα στο κουβάλημα τον ιδιοκτήτη ενός μαγαζιού που νοίκιαζε όργανα κι έστηνε συναυλίες, κι εκείνος με τη σειρά του μου έδινε δωρεάν τα ντραμς που χρειαζόμουν για τη ροκ μπάντα, στην οποία έπαιζα τότε. Αυτό, βέβαια, δεν κράτησε πολύ! Μια μέρα επισκέφθηκε το μαγαζί μια ορχήστρα που έπαιζε σε γάμους, και ρώτησαν τον ιδιοκτήτη, εάν είχε κάποιον ντράμερ υπόψη, για να παίξει μαζί τους σε ένα γάμο σε ένα χωριό, όπου ο δικός τους δεν μπορούσε να παρευρεθεί. Ο ιδιοκτήτης πρότεινε εμένα (είχε ακούσει, λέει, ότι ήμουν καλός) με πήραν τηλέφωνο να πάω για δουλειά κι η πλάκα είναι ότι πήγα μη γνωρίζοντας τα περισσότερα κομμάτια. Ευτυχώς στα τύμπανα είναι εύκολο να ακολουθήσεις τους υπόλοιπους αν έχεις το ρυθμό. Η αμοιβή ήταν μεγάλη, αυτοί ενθουσιάστηκαν με μένα κι έτσι δε χρειάστηκε να ξανακουβαλήσω! Άρχισα δειλά δειλά να σκέφτομαι τη μουσική σαν επάγγελμα.

Music Corner: Πόσο εύκολα, δεδομένης και της εποχής, στήριξαν την επιλογή αυτή οι γονείς σας;
Σταύρος Λάντσιας: Κάποτε ρώτησα τη μητέρα μου «καλά πώς με άφηνες τότε να φεύγω με τις ορχήστρες, να εξαφανίζομαι τόσες ώρες που παίζαμε από δω κι από κει, σε κλαμπ, δε φοβόσουν;» Η απάντησή της ήταν «μπορεί να αργούσες και να σε χάναμε για ώρες, αλλά με τη μουσική ήξερα τουλάχιστον πού βρίσκεσαι. Άλλωστε ήσουν πάντα με μεγαλύτερους, δε γυρνούσες πέρα δώθε με μια παρέα πιτσιρικάδων». Οπότε μπορώ να πω ότι δεν με ενθάρρυναν ακριβώς να γίνω μουσικός, αλλά με άφηναν. Όταν τελικά βρήκα το θάρρος να πω στον πατέρα μου ότι θέλω να γίνω μουσικός – το φοβόμουν γιατί ποτέ δεν μου το είχε προτείνει εκείνος – αυτό που μου είπε είναι «ωραία, αλλά πρώτα θα το σπουδάσεις». Λέω και ξαναλέω για εκείνα τα χρόνια, ότι στάθηκα τυχερός που οι γονείς μου δεν ικανοποιήθηκαν μόνο και μόνο επειδή είχα μια ευκολία σε αυτό το πράγμα, αλλά το έψαξαν μαζί μου και με παρότρυναν να το σπουδάσω, όπως θα έκανα για οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα.

Music Corner: Πέραν των ωρών της διδασκαλίας κλασικού πιάνου στο Ωδείο της Λευκωσίας, πόσες ώρες καθημερινής ενασχόλησης αφιερώνατε στη μουσική;
Σταύρος Λάντσιας: Το εύκολο για μένα ήταν να κάθομαι στο πιάνο και να αυτοσχεδιάζω, να βγάζω δικές μου μουσικές. Περνούσα ατέλειωτες ώρες έτσι. Δεν θα μπορούσα ποτέ να γίνω ένας κλασικός σολίστ, δεν άντεχα να ασχολούμαι πολλές ώρες με ένα συγκεκριμένο κομμάτι, μετά από λίγο άρχιζα πάντα τους πειραματισμούς. Ήθελα να κάνω τα κομμάτια δικά μου. Έπαιζα συνέχεια ακούγοντας δίσκους, στην αρχή έβγαζα στο πιάνο ένα κομμάτι, ύστερα προσπαθούσα να το αλλάξω. Θυμάμαι όταν πήρα στα χέρια μου το δίσκο του Βαγγέλη Παπαθανασίου, Οι δρόμοι της φωτιάς, και γύρισα το βινύλιο στη δεύτερη πλευρά, ήταν όλο ένα κομμάτι, απ’ ότι θυμάμαι με διάρκεια περίπου μισής ώρας, σαν ένα ποτ – πουρί των μελωδιών του, αλλά σίγουρα εμπεριείχε κι αυτοσχεδιασμούς. Μου άρεσε πάρα πολύ να ακούω αυτή την πλευρά και να παίζω πάνω.

stavros_lantsias_interview_2013_10_006

Music Corner: Έχετε δεχτεί επιρροές από άλλους μουσικούς;
Σταύρος Λάντσιας: Οι μουσικοί μεταξύ μας επηρεαζόμαστε με διαφορετικούς τρόπους, από αυτούς που μπορεί κανείς να φανταστεί. Εγώ, ας πούμε, επηρεάζομαι περισσότερο από το attitude, την καλλιτεχνική συμπεριφορά κάποιου. Μου αρέσουν οι πεισματάρηδες καλλιτέχνες που κάνουν πάντα αυτό που τους αρέσει, χωρίς να λογαριάζουν, για παράδειγμα, αν είναι εμπορικό ή αποδεκτό εξ αρχής από το ευρύ κοινό.

Music Corner: Μπορεί, όμως, ένας καλλιτέχνης να υπάρχει με διάρκεια στο χώρο χωρίς την αποδοχή του κοινού;
Σταύρος Λάντσιας: Είναι πολύ δύσκολο να βρεις οποιονδήποτε που θα σου πει ότι είναι ευχαριστημένος με την αποδοχή που έχει ως καλλιτέχνης. Δεν θα ήθελα εγώ τώρα να με αναγνωρίζουν και να παίζω, ταξιδεύοντας ανά τον κόσμο; Δε θα ήταν κάτι πολύ ωραίο να δέχομαι προσκλήσεις για δουλειά από διαφορετικές χώρες; Δεν το βλέπω ως ματαιοδοξία, αλλά ως κάτι αυτό καθ’ αυτό πολύ ωραίο. Είναι ένα πράγμα που ζηλεύω στη διασημότητα. ΄Οχι την ίδια, αλλά τη δυνατότητα που σου δίνει για περισσότερα πράγματα, γιατί αυτό είναι κάτι που ανανεώνει πολύ τη μουσική, να μπορείς να παίζεις μπροστά σε διαφορετικούς ανθρώπους, με διαφορετικούς μουσικούς, σε ένα διαφορετικό χώρο. Όποτε, ας πούμε, επιστρέφω από συναυλία στο εξωτερικό νιώθω πάρα πολύ ανανεωμένος. Δεν θα χρησιμοποιούσα τον όρο «ψώνιο» για να περιγράψω αυτό το συναίσθημα, γιατί αυτός που είναι ψώνιο μπορεί, αν δεν του βγει, να σταματήσει να το παλεύει. Θα το έλεγα καλύτερα εμμονή. Όποιος την έχει, είναι λες και δεν μπορεί να πράξει ή να ζήσει διαφορετικά.

Music Corner: Έχετε κι εσείς αυτή την όμορφη εμμονή.
Σταύρος Λάντσιας: Ναι, την είχα και την έχω. Με τραβούσε από πολύ μικρό ο χώρος της μουσικής, έτρεχα πίσω από όλους όσους είχαν σχέση με μουσική. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ένα περίπτερο στη γειτονιά μου που το είχε ένας παλιός κιθαρίστας, μεγάλος σε ηλικία αλλά πολύ γνωστός στην Κύπρο. Εκεί, λοιπόν, μαζεύονταν πολλοί μουσικοί, αυτός έβγαζε μια κιθάρα και τους έπαιζε, κάθονταν όλοι μαζί και κουβέντιαζαν για μουσική. Εμένα με έστελνε ο πατέρας μου να πάρω μια εφημερίδα κι επέστρεφα σπίτι μετά από ώρες. Μου άρεσε να κάθομαι εκεί, να τους ακούω, ρούφαγα διάφορες εκφράσεις τους περί μουσικής, εκεί άκουσα πρώτη φορά ορολογίες όπως ακόρντα ή groove. Τι θέλω να πω με αυτό; Όταν εσύ δείξεις αυτό που θέλεις να κάνεις και το κυνηγήσεις, θα βρεθούν και οι κατάλληλοι άνθρωποι, που θα σε πάρουν υπό την προστασία τους, ή θα σε βοηθήσουν με κάποιο τρόπο. Βλέπω, πλέον, ότι κάνω το ίδιο κι εγώ με διάφορους νέους μουσικούς που με έχουν πλησιάσει κατά καιρούς, εκφράζοντας την επιθυμία να ακολουθήσουν το δρόμο αυτό. Παίζω, ας πούμε, τώρα με έναν εξαιρετικό μουσικό, πολύ ταλαντούχο μπασίστα τον Πέτρο Κλαμπάνη, τον οποίο τον θυμάμαι στα 15 του, που είχε έρθει μετά από μια συναυλία του Αλκίνοου Ιωαννίδη, και μιλούσαμε όλοι μαζί και με τον Γιώτη γύρω στις δύο ώρες.

Music Corner: Είναι όλοι οι καλλιτέχνες εξίσου προσιτοί, θεωρείτε;
Σταύρος Λάντσιας: Κανένας μουσικός δεν θα αρνηθεί το χρόνο του. Πριν ή μετά από μια συναυλία μπορείς πάντα να πλησιάσεις τους ανθρώπους και να κουβεντιάσεις μαζί τους. Εγώ θυμάμαι ήθελα εξ αρχής της πορείας μου να συναναστρέφομαι με μουσικούς, πήγαινα ακόμη και σε sound check.

Music Corner: Όταν κάθεστε στο πιάνο ανοίγεται μεμιάς ένας άλλος κόσμος μπροστά σας;
Σταύρος Λάντσιας: Με το πιάνο έχω μια σχέση πολύ ιδιαίτερη, το αγαπάω πάρα πολύ σαν όργανο. Πάντοτε κάπου με οδηγεί, δεν υπάρχει περίπτωση να κάτσω μπροστά στο πιάνο και να μη βγάλω κάτι νέο. Η καλύτερη κριτική που διάβασα ποτέ για μένα από δημοσιογράφο είναι «ο Σταύρος στο πιάνο…. απόλυτη ησυχία». Αυτό είναι. Μακάρι η μουσική να κάνει τα λόγια περιττά.

stavros_lantsias_interview_2013_10_005

Music Corner: Η τύχη ήταν με το μέρος σας σε τούτη την πορεία;
Σταύρος Λάντσιας: Στάθηκα τυχερός, στο μέτρο που είχα κάνει κι εγώ κάτι γι’ αυτό. Είναι αυτό που λένε στην Αμερική «luck is where preparation meets opportunity», δηλαδή προτιμώ να λέω ότι θα δοθούν στον καθένα οι ευκαιρίες, αρκεί να είναι καλά προετοιμασμένος. Τίποτα δεν γίνεται μόνο του, τίποτα δεν γίνεται τυχαία. Δεν μ’ αρέσει να επικαλούμαι έτσι γενικά την τύχη, γιατί θέλω εγώ να έχω την τελική ευθύνη και των αποτυχιών μου. Δεν μπορώ συνέχεια, για παράδειγμα, να αποδίδω στην κακή μου τύχη οτιδήποτε δεν προχώρησε καλά. Κι αν τελικά υπάρχει η τύχη, είναι κάτι έξω από μας, οπότε μόνο μέχρι ενός σημείου μπορεί να μας απασχολεί. Ακούω καμιά φορά που λένε, δεν χτυπάει το τηλέφωνο, εννοώντας ότι δεν υπάρχει δουλειά. Ε καμιά φορά πρέπει να βγεις εσύ να την κυνηγήσεις, όχι να περιμένεις ένα τηλεφώνημα, ειδικά σε τέτοιες εποχές, όπως αυτή που ζούμε. Πρέπει να είμαστε ακόμη πιο δημιουργικοί τώρα, και να προσπαθούμε να φτιάξουμε και μόνοι μας φως.

Music Corner: Μνημονεύετε συχνά και με ενθουσιασμό τις σπουδές σας στη Βοστώνη, μιλήστε μου γι’ αυτές.
Σταύρος Λάντσιας: Ναι, διότι θεωρώ ότι εδώ στην Ελλάδα τα νέα παιδιά χάνουν πολύτιμο χρόνο σπουδάζοντας κάτι άλλο απ’ αυτό που θέλουν πραγματικά να κάνουν. Είναι κακή συνήθεια να σπουδάζεις κάτι, και να μην είσαι εκεί ψυχή τε και σώματι. Εγώ στο Berklee, που σπούδασα, απόλαυσα πολύ και τα ακαδημαϊκά μαθήματα που ήταν άσχετα με τη μουσική, όπως το history of art. Δεν μιλήσαμε ποτέ πάρα πολύ για έργο που δεν θα βλέπαμε από κοντά, παρά ξοδεύαμε ώρες ολόκληρες κουβεντιάζοντας για έργα που τελικά θα βλέπαμε στο μουσείο της Βοστώνης.

Music Corner: Πώς επιλέξατε το Berklee για τις σπουδές σας; Ήταν εύκολο τότε για ένα νέο παιδί να φύγει στο εξωτερικό για σπουδές;
Σταύρος Λάντσιας: Ο πατέρας μου, όταν ανακοίνωσα ότι ήθελα να γίνω μουσικός, εκεί στα 15, άρχισε να με παίρνει μαζί του σε διάφορες σκηνές και να με γνωρίζει σε μουσικούς της Κύπρου. Σιγά σιγά με γνώρισαν όλοι οι μουσικοί παρέα με τον πατέρα μου, πηγαίναμε πακέτο. Κάπου εκεί σε αυτή την αναζήτηση έπεσα πάνω στον Άντρο Παπαπαύλου, τον πρώτο Κύπριο απόφοιτο του Berklee Music College.Ο Άντρος είχε μόλις επιστρέψει από τις σπουδές του και μιλούσε πολύ ενθουσιασμένος για το κολέγιο της Βοστώνης. Ήμουν τότε στο στρατό κι εκείνος με βοήθησε πάρα πολύ να επιλέξω πού θα σπουδάσω. Μάλιστα, μου έφερνε ένα βινύλιο κάθε εβδομάδα το οποίο έγραφα σε κασέτα, το άκουγα στις σκοπιές με τα γουόκμαν, κι ύστερα ξαναβρισκόμασταν και μου έδινε το επόμενο. Σκοπιά μετά μουσικής! Και τι δεν άκουσα! Τζαζ, φανκ, ένα σωρό κιθαρίστες. Για καθετί που μου άρεσε επέμενε λίγο παραπάνω, ψαχνόταν μαζί μου, έφερνε κι άλλα βινύλια. Την περίοδο εκείνη, οι φίλοι μου με φώναζαν Bruno, επηρεασμένοι τότε από το αμερικανικό τηλεοπτικό σήριαλ Fame, όπου υπήρχε ένα αγόρι με κατσαρά μαλλιά που έπαιζε πιάνο.

stavros_lantsias_interview_2013_10_001

Music Corner: Έχετε ετοιμάσει, θαρρώ, δύο πολύ ενδιαφέρουσες μουσικές βραδιές για τη σκηνή του Gazarte, 2 και 22 Νοεμβρίου, παρέα με το Νίκο Ξυδάκη.
Σταύρος Λάντσιας: Νομίζω ότι θα αποκαλυφθεί πόσο καλός μουσικός είναι ο Ξυδάκης στις δύο αυτές συναυλίες! Όσο σημαντική κι αν είναι η ποίηση κι ο λόγος, υπάρχει κι ένας απίστευτος μουσικός κόσμος από πίσω, αυτός του Ξυδάκη, για εμάς τους μουσικούς, που παίζουμε τη μουσική του, που κάτι μας κάνει, μας χαρίζει κάτι πολύ σημαντικό αυτό το μείγμα ήχων από την Αίγυπτο και το Κάιρο μέχρι τη λαϊκή μουσική, η οποία μπορεί μεν να είναι ελληνική, είναι, όμως, και διεθνής. Διεθνής με έναν τρόπο που ήταν και ο Χατζιδάκις. Εγώ τον βλέπω σε αυτή την κατηγορία και τον Ξυδάκη. Η μουσική του είναι μουσική του κόσμου.

Music Corner: Πότε έσμιξαν οι δρόμοι σας για πρώτη φορά;
Σταύρος Λάντσιας: Πρωτοσμίξαμε όταν πρωτοήρθα στην Ελλάδα, είχα παρακολουθήσει πολλά live του και παρατηρούσα πάντα την ποιότητα αυτών, έπαιζε με ωραίους μουσικούς, έστηνε ωραίες βραδιές. Έλεγα τότε με τον Ξυδάκη αξίζει να παίξει κανείς στην ίδια σκηνή. Είναι πολύ ιδιαίτερος μουσικός, καλλιεργημένος και από το πρώτο άκουσμα άρχισε να μου δημιουργεί ιδέες. Θαρρώ πως τον είδα πρώτη φορά στην Ιερά Οδό σε μια σειρά εμφανίσεων του με πολλά guest. Η μουσική του είναι τόσο ουσιαστική και καλή στο σύνολό της, ξέρετε, παίζει κι αυτό σπουδαίο ρόλο όταν αποστασιοποιηθείς και κοιτάξεις ολόκληρο το έργο ενός καλλιτέχνη. Τίποτα δεν είναι εργολαβία, όλη η μουσική του Ξυδάκη είναι πολύ προσωπική του δημιουργία. Δεν ξέρω τι να πρωτοδιαλέξω, όλες οι μουσικές του με προκαλούν να τις πειράξω, να παίξω μαζί τους. Εν τω μεταξύ, πολλές φορές κάθομαι στο πιάνο κι ακούγοντας τες χωρίς τους στίχους, έρχεται ξάφνου μια δική μου μελωδία και μπλέκεται μαζί τους. Οπότε στις δύο συναυλίες μας θα ακούσουμε και δικές μου ορχηστρικές μελωδίες δεμένες με δικά του τραγούδια. Ένας ολόκληρος κοινός μουσικός κόσμος. Ε σίγουρα θα προκύψουν και διάφορα στοιχεία αυτοσχεδιαστικά εκείνη τη στιγμή! Με άφησε μάλιστα για τις δυο αυτές βραδιές να επιλέξω εγώ και τους υπόλοιπους μουσικούς. Του αρέσει, λέει, η δημιουργική ανασφάλεια!

stavros_lantsias_interview_2013_10_003

Music Corner: Ο Νίκος Ξυδάκης ανοίγεται επιτέλους στην ενορχηστρωτική ματιά του Σταύρου Λάντσια;
Σταύρος Λάντσιας: Χαίρομαι, γιατί πολλοί, στο πρώτο άκουσμα της σύμπραξής μας, μας είπαν ότι έπρεπε να το είχαμε ήδη κάνει εδώ και καιρό.

Music Corner: Έχετε ζήσει και δουλέψει στο εξωτερικό. Σήμερα, εάν η κατάσταση άγγιζε για εσάς το μη περαιτέρω, θα ήταν εύκολο να φύγετε από την Ελλάδα, αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο στο εξωτερικό;
Σταύρος Λάντσιας: Θα απαντήσω αντίστροφα. Κρίση – ξεκρίση οι νέοι θα έπρεπε να επιδιώκουν να φύγουν στο εξωτερικό, να ανοίξουν τους ορίζοντές τους και να γνωρίσουν τον κόσμο. Εμείς μεγαλώνοντας περιμέναμε την ενηλικίωση πως και πως για να φύγουμε έξω. Όχι να φύγουμε δια παντός, τουλάχιστον όμως να δούμε κάτι από τον κόσμο, ολόκληρο αν γίνεται. Υπάρχουν – ευτυχώς ακόμη – τόσα εκπαιδευτικά προγράμματα προκειμένου οι νέοι να ανοίξουν τα φτερά τους για το εξωτερικό κι ύστερα να επιστρέψουν πιο «πλούσιοι» και γεμάτοι για να αλλάξουν οι ίδιοι την Ελλάδα. Πιστεύω, δηλαδή, ότι έχουμε μπει σε έναν φαύλο κύκλο, τώρα, αποδεχόμενοι ότι τα πράγματα είναι άσχημα και τελικά χάνουμε την ουσία. Ακόμη κι αν φύγει κανείς ως οικονομικός μετανάστης σήμερα, δεν θα φύγει με τις συνθήκες που έφυγαν κάποτε οι παππούδες του να πάει πουλάει κουλούρια στην Αμερική ή ανθρακωρύχος στα μεταλλεία. Κανένας ποτέ, άλλωστε, δεν μας υποσχέθηκε ότι η πορεία μας θα είναι εύκολη κι ο δρόμος στρωμένος με ροδοπέταλα. Έχουμε ξεχάσει ότι η δουλειά και η δημιουργία δεν μετριούνται με τα λεφτά. Όταν είσαι νέος, δε, έχεις αυτή τη δύναμη. Αντίθετα, είναι πολύ πιο δύσκολο για έναν άνθρωπο στα 50, με ή χωρίς οικογένεια, να φύγει και να αναζητήσει την τύχη του στο εξωτερικό. Ακόμη κι αν δεν ανήκεις στη γενιά των 500 αλλά των 1500, κάνοντας εδώ, στη χώρα τουlifestyle, μια δουλειά που δεν σου αρέσει, θα είσαι ευχαριστημένος; Θα έγραφα καλύτερη μουσική, αν είχα λύσει νωρίτερα στη ζωή μου το οικονομικό μου; Έχει να κάνει με το τι πραγματικά αποζητάει κανείς, σε τι δίνει προτεραιότητα. Αυτό που αγαπάει ή την οικονομική αποκατάσταση; Ακόμη κι αν δε σου αποφέρει όσα χρήματα επιθυμούσες, τουλάχιστον έχεις κάνει αυτό που ονειρευόσουν, αυτό που σου άρεσε. Για παράδειγμα, αν καθόμουν εγώ να σκεφτώ πόσα αντίτυπα μπορούσαν να πουληθούν από τον τελευταίο μου δίσκο, δεν θα έκανα ποτέ την παραγωγή που τελικά έκανα. Αυτά που επένδυσα ήταν λεφτά από την τσέπη μου, για μια παραγωγή που καμία δισκογραφική εταιρεία δεν θα πλήρωνε.

Music Corner: Η κρίση, δηλαδή, ευνοεί τελικά την Τέχνη;
Σταύρος Λάντσιας: Όλο αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα σήμερα ευνοεί τους ανθρώπους που πραγματικά αγαπούν αυτό που κάνουν, αναδεικνύει όλους εκείνους που ξέρουν τι θέλουν και καταβάλλουν γι’ αυτό σημαντική προσπάθεια, για όσους παλεύουν για δημιουργία και δεν αναλώνονται στο πως θα βγάλουν λεφτά, αλλά στο πως να γίνουν καλύτεροι. Και σίγουρα, καλό είναι να έχεις κατά νου ότι όλοι ξεκινούν με απορρίψεις. Αν το θέλεις, όμως, πραγματικά θα επιμείνεις. Όταν αγαπάς κάτι, δεν το βάζεις εύκολα κάτω. Λέω καμιά φορά, μακάρι να μπορούσα κι εγώ να παίζω σε άλλες χώρες, να μπορούσα να ταξιδεύω για τη μουσική μου συνέχεια. Σκέφτομαι πως αν ερχόμουν στην Ελλάδα στα 25 και δεν έβρισκα αμέσως δουλειά, ίσως, να είχα κυκλοφορήσει νωρίτερα την πρώτη προσωπική μου δουλειά «Επιστροφή». Γιατί μην έχοντας πού αλλού να στραφώ, πάλι τη μουσική μου θα έκανα, γι’ αυτήν θα πάλευα. Δεν θα είχα χάσει χρόνο, περιμένοντας να μου γίνει ανάγκη μία τέτοια δική μου δουλειά. Θα ριχνόμουν εκεί κατευθείαν. Κατά κάποιο τρόπο τώρα, αν και οι εμφανίσεις των καλλιτεχνών είναι πολύ λιγότερες, είναι μάλλον πιο δημιουργικές. Νομίζω ότι η κρίση μας δίνει την ευκαιρία να κάνουμε αυτό ακριβώς που θέλουμε.
Παλιότερα ήταν τόσο μεγάλο δέλεαρ τα χρήματα, το κέρδος, που οι καλλιτέχνες ρύθμιζαν τις επιλογές τους με γνώμονα αυτό. Η κρίση θα αναδείξει αυτούς που μπορούν πραγματικά να δώσουν τον εαυτό τους στην Τέχνη τους.

Music Corner: Eurovision ή μιούζικαλ θα ξανακάνατε;
Σταύρος Λάντσιας: Όταν εγώ πήγα στη Eurovision υπήρχαν ακόμη ορχήστρες κι ενορχηστρωτές, πρόλαβα αυτή την εποχή. Σήμερα δεν θα το ξαναέκανα. Μιούζικαλ με ωραίες μουσικές τύπου West Side Story θα έκανα μετά χαράς, ήταν πολύ ωραία εμπειρία.

stavros_lantsias_interview_2013_10_007

Music Corner: Το τρίο «Human Touch» αποτελεί ένα ιδιαίτερο μουσικό άγγιγμα για περισσότερα από 15 χρόνιαΠοιο είναι αυτό το μαγικό συστατικό που κρατάει τρεις ανθρώπους ενωμένους και δημιουργικούς μετά από τόσα χρόνια, τόσο σε επαγγελματικό, όσο και σε προσωπικό επίπεδο;
Σταύρος Λάντσιας: Πώς γίναμε Human Touch μόνο τρία άτομα; Γιατί δεν βρίσκαμε τέταρτο! Δεν βρήκαμε τέταρτο καλό μουσικό που να μπορεί να δεσμευτεί απέναντι στο group. Να μπορεί, δηλαδή, να πει όχι σε 40 μεροκάματα που θα του πρότεινε ένας καλλιτέχνης για ένα μόνο καλοκαίρι. Ήταν πολύ δύσκολο εκείνη την εποχή να βρεις μουσικό committed to the group, stand by να παίζει με τους Human Touch. Εμείς διεκδικήσαμε μια ανεξαρτησία που λειτούργησε θετικά, μεν, ως προς το συγκρότημα, διότι υπάρχει μια αναγνωρισιμότητα, με το ρίσκο, δε, να χάσουμε άλλες σημαντικές συνεργασίες. Μέχρι σήμερα το group λειτουργεί, άσχετα με το τι κάνουμε εμείς ξεχωριστά, σε προσωπικό επίπεδο. Ίσως είμαστε το μοναδικό γκρουπ, όπου έχουμε όλοι και προσωπικές δουλειές. Με άλλα λόγια, δεν ανταγωνίζονται οι προσωπικές δουλειές το γκρουπ, ίσα ίσα που επιστρέφουμε κάθε φορά με καινούρια στοιχεία και πιο ανανεωμένοι καλλιτεχνικά κι αυτό είναι που βοηθάει στην εξέλιξη των Human Touch. Με τον Γιώτη και τον David παίξαμε εξ αρχής πολύ εύκολα μαζί μουσική, δε χρειάστηκε καν να μιλήσουμε για να συνεννοηθούμε. Εγώ ήξερα ότι μέσα από το συγκρότημα θα απελευθερωθεί κάτι που εγώ μόνος μου δεν μπορούσα να φανερώσω. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να αποδεχτείς και να το καλωσορίσεις, να το αγκαλιάσεις προκειμένου να σε οδηγήσει σε κάτι καινούριο. Αυτό κάναμε εμείς.

—————————-

*** Ευχαριστούμε ιδιαίτερα για τη φιλοξενία το «Gaz à leau» στην Τεχνόπολις του Δήμου Αθηναίων, στο Γκάζι.
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here