Στην Κιβωτό του Ελληνικού Τραγουδιού – 30/6/2010

Γράφει ο Αλέξης Λιόλης
alexli@musiccorner.gr
30/6/2010
www.musiccorner.gr

Πρόσωπα

Λίνα Νικολακοπούλου

Αφορμή τα σημερινά της γενέθλια…

 Η Λίνα Νικολακοπούλου γεννήθηκε την τελευταία μέρα του Ιουνίου στη λουτρόπολη των Μεθάνων. Η Λίνα της καρδιάς μας. Που στις ρίμες της αιχμαλωτιστήκαμε. Που οι λέξεις της νοηματοδότησαν αλλιώς την ύπαρξή μας. Που οι στίχοι της έγιναν φωταγωγοί στα σκοτεινά υπόγεια της ψυχής.

 Η Λίνα Νικολακοπούλου… Άλλαξε το λόγο του ελληνικού τραγουδιού κι αυτό δεν το αμφισβητούν ούτε οι σφοδρότεροι πολέμιοι της γραφής της. Μίλησε με μια δική της αλφαβήτα λέξεων και αισθημάτων για τα φανερά και τα μύχια, για τα αυτονόητα και τα απροσπέλαστα, για τα εντός και τα γύρω, για όλα όσα μας καίνε και μας λυτρώνουν… Μίλησε για δύναμη, για τη «σωτηρία της ψυχής», για του «πέμπτου ορόφου τον παράλληλο», για το «ακριβό διθέσιο», για το «κομμένο ντεπόν», για «το ίδιο μακό»… για τη σακούλα των σκουπιδιών:

 «Είναι συνήθεια παλιά κι αγαπημένη / κι αργό το δίχτυ του ασανσέρ που κατεβαίνει / μα εμείς οι δυο που φοράμε όλα ίδια / το μαύρο χρώμα και τον κόμπο στο λαιμό / στο δρόμο βγαίνουμε κι αλλάζουμε ταξίδια / μόλις κοιτάξουμε το ίδιο φορτηγό / γυναίκα εγώ κι εσύ μια τσάντα με σκουπίδια».

 Η Λίνα Νικολακοπούλου… Εκφράστηκε με τρόπο απόλυτα προσωπικό, αρθρώνοντας ένα στιχουργικό λόγο ελλειπτικό, μινιμαλιστικό, συμβολικό. Κι, όμως, κατάφερε να «περάσει» στον κόσμο, να βρει αποδέκτες, να γίνει μόδα, να μεταφραστεί σε αξία αγοραστική, να ανατρέψει τα ισχύοντα, να επανεκκινήσει το σύστημα του ελληνικού τραγουδιού, να λατρευτεί και να αφοριστεί. Του χρόνου η Λίνα συμπληρώνει τριάντα χρόνια παρουσίας στο χώρο και μπορεί, πια, να μην έχει την απήχηση και τη δυναμική που γνώρισε σε προηγούμενες δεκαετίες, δεν παύει όμως να λειτουργεί καταλυτικά, να είναι παρούσα και ετοιμοπόλεμη και να ανακαλύπτεται συνεχώς από τα νέα παιδιά, που ήταν αγέννητα όταν εκείνη έγραφε το «Κυκλοφορώ κι οπλοφορώ», το «Μαμά γερνάω», το «Δι’ ευχών», το «Θεός αν είναι»… Η γλώσσα για τη Λίνα Νικολακοπούλου ήταν και παραμένει η μεγάλη αγάπη και η συνεχής πρόκληση, αγώνισμα και κατάκτηση, έκθεση και καταφύγιο, ρίσκο και αποκούμπι.

«Η πρώτη κινητήρια δύναμη, από τα είκοσί μου, όταν πρωτάρχισα να γράφω, ήταν ένας αισθησιασμός που πηγή του είχε πρώτα τα νιάτα – στο σώμα σου, θες δεν θες, το παθαίνεις αυτό – και, δεύτερον, το σινεμά, που ήταν η αρχή της πληροφορίας. Δηλαδή αυτά όλα τα σενάρια, οι ντίβες, οι ήρωες, οι κλασικοί, οι ατάκες από το σινεμά… Λοιπόν, η πρώτη αποτύπωση ήταν η έννοια του ποιητικού αισθήματος που μου έβγαζε ο αισθησιασμός όμως των πραγμάτων. Αυτό αποτυπωνόταν και από την κοντινή ματιά στα πράγματα που έχει ο Σταμάτης, δηλαδή το είχαμε αυτό, μας ευχαριστούσε, ήταν αυτό που λέω εγώ το νεανικό μας ταμπεραμέντο. Το βαρέθηκα όλο αυτό. Και το βαρέθηκα πρώτα και κύρια γιατί το έβλεπα να αλλάζει επάνω μου. Γινόταν βαθύτερο το γιατί της δόνησής μου, το γιατί της συγκίνησής μου με τα πράγματα και απαλλασσόμουν, αν θέλετε, από αυτό το ρούχο. Όπως μπορεί μετά από δέκα χρόνια το παλτό να μην έχει πάθει τίποτε, το φοράς όμως και λες αυτό δεν είναι δικό μου, δεν το θέλω άλλο. Ήρθε και μια λαίλαπα κλασική για τα ελληνικά δεδομένα όπου άρχισαν όλοι και γράφανε όπως εγώ…» (Απόσπασμα από συνέντευξη της Λίνας Νικολακοπούλου στη Στέλλα Βλαχογιάννη και στο περιοδικό «Δίφωνο», τ. 16, Ιανουάριος 1997).

Η Λίνα Νικολακοπούλου… Που στον καινούργιο δίσκο της Δήμητρας Παπίου «Έμαθε η καρδιά» φύλαγε κρατημένο το «δέκα το καλό», με δύο τραγούδια – το «Μάντη» και την «Πεταλούδα» – γραμμένα με τα αειθαλή υλικά του λόγου της, που μας είχε λείψει:

«Τι να σου δώσω μάντη μου / το μαύρο το διαμάντι μου / στο χέρι τ’ ασημένιο / για να ’ρθουν τα μελλούμενα / σαν ήσυχα πλεούμενα / καθώς τα περιμένω»…

«Πεταλούδα αν μ’ αγαπάς / στο πλάι μου κοιμήσου / την καρδιά μου αφού κρατάς / που φτερουγάει καιρό / ή κοντά μου ρίζωσε / ή πάρε με μαζί σου / στο φιλί σου ανοίχτηκα / δεν ήπια αλλού νερό»…

Πέρα, όμως, από την πρόσφατη συμμετοχή της με πέντε συνολικά τραγούδια (τα δύο που αναφέραμε παραπάνω, συν τα κομμάτια «Των αστεριών οι σκόνες», «Τα καράβια» και «Έμαθε η καρδιά») στη νέα δουλειά της Δ. Παπίου, λίγους μήνες πριν βρίσκουμε τη Λίνα Νικολακοπούλου – όχι όπως τη θέλαμε κι όπως την αγαπήσαμε – και στα «Φανερά μυστικά», τον τελευταίο δίσκο της Άλκηστης Πρωτοψάλτη με το Στέφανο Κορκολή. Δεν ξέρω τι αποκόμισε η στιχουργός απ’ αυτή τη συνεργασία, το αποτέλεσμα πάντως – κατά τη γνώμη μου – ήταν απογοητευτικό και ασφαλώς δε θύμιζε σε τίποτα τις λαμπερές στιγμές της συνεργασίας της με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη στο παρελθόν. Στα «Φανερά μυστικά» υπογράφει πέντε τραγούδια: «Έβαζα Χ», «Μ’ άλλον μοιάζεις», «Τώρα λέει η καρδιά», «Καλά περνάω», «Μ’ ένα φιλί».

Η Λίνα Νικολακοπούλου επιμελήθηκε ακόμα τις χειμερινές παραστάσεις της Χαρούλας Αλεξίου στο «Παλλάς», κάτι που κάνει ξανά και τώρα για την καλοκαιρινή περιοδεία της ερμηνεύτριας με τη Μάρθα Φριντζήλα. Να μην ξεχάσουμε το «Τρίφωνο» και το «Σαν παράσταση». Ένα τραγούδι με στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου, προπομπός της νέας δισκογραφικής παρουσίας των παιδιών, δύο χρόνια μετά το «Προσοχή Τρίφωνο». Και να.. ξεχάσουμε, αν γίνεται, τη συνάντηση της Λίνας Νικολακοπούλου με τους «Άνεμος» (Κώστα Χατζόπουλο & Κατερίνα Νιτσοπούλου) στο πρόσφατο άλμπουμ του συγκροτήματος «Φ χρυσός λόγος».

Να σας υπενθυμίσω, τέλος, ότι αυτές τις μέρες κυκλοφόρησε μια κασετίνα με 6 δίσκους ακτίνας, στους οποίους συγκεντρώθηκαν μερικά από τα σημαντικότερα τραγούδια με την υπογραφή της Λίνας Νικολακοπούλου. Στην εν λόγω έκδοση, με τίτλο «Χρόνια πολλά τραγούδι μου», θα βρείτε τραγούδια με τις φωνές της Χαρούλας Αλεξίου (δική της ήταν η ιδέα), της Ελευθερίας Αρβανιτάκη, της Άλκηστης Πρωτοψάλτη, της Δήμητρας Γαλάνη, της Τάνιας Τσανακλίδου, του Γιώργου Νταλάρα, του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, του Μανώλη Μητσιά και πολλών άλλων…

Χρόνια δημιουργικά, κυρία Νικολακοπούλου…

Χρόνια αληθινά, Λίνα…

Υ. γ.
Το αφιέρωμα στις «Δισκογραφικές συναντήσεις» του Λευτέρη Παπαδόπουλου με το Γιάννη Σπανό, που ξεκινήσαμε την προηγούμενη εβδομάδα, θα συνεχιστεί κανονικά την επόμενη Τετάρτη…