Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
http://vinylmaniac.madblog.gr

Πέμπτη 16 Μαΐου 2013

Κάθε τραγούδι έχει τη δική του ιστορία. Άλλοτε από μια προσωπική εμπειρία, άλλοτε από την ανάγνωση ή το άκουσμα μιας ιστορίας, άλλοτε εντελώς τυχαία και συμπτωματικά, έχουν γραφτεί υπέροχες μελωδίες και στίχοι που μας συντρόφεψαν στις χαρές, στις λύπες, στη διασκέδαση, στους έρωτες, στους χωρισμούς μας. Αυτές τις ιστορίες θ’ αφηγείται τούτη η στήλη, σαν ένα παραμύθι, που όμως είναι τόσο αληθινό…

Παράλληλα, θα παρουσιάζει σπουδαίες συνεργασίες δημιουργών κι ερμηνευτών που έγραψαν ανεξίτηλα το όνομά τους στις πιο χρυσές σελίδες του ελληνικού τραγουδιού…

———————————————————–

Ιδανικός κι ανάξιος εραστής
(Γιάννη Σπανού – Νίκου Καββαδία)
Κώστας Καράλης

 

Ο Νίκος Καββαδίας έγινε ευρύτερα γνωστός κι αγαπητός στο πλατύ κοινό μετά το θάνατό του (όπως συνήθως συμβαίνει στην Ελλάδα…) τον Φεβρουάριο του 1975 από εγκεφαλικό επεισόδιο. Το φθινόπωρο εκείνης της χρονιάς, ο Γιάννης Σπανός ήταν ο πρώτος που «τόλμησε» να μελοποιήσει ένα από τα αριστουργηματικά πονήματα του ποιητή της θάλασσας, το «Ιδανικός κι ανάξιος εραστής» που γράφτηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’20 και συμπεριλήφθηκε στο «Μαραμπού» την πρώτη ποιητική συλλογή του που εκδόθηκε το 1933…

Εν ζωή, ο Καββαδίας θεωρείτο «παρακατιανός» σε σχέση με τους ομότεχνούς του και δεν ήταν λίγοι οι «ειδικοί» που τον θεωρούσαν εξαιρετικά «μονότονο», καθώς όλα τα ποιήματά του είχαν ως αποκλειστικό θέμα τη θάλασσα, τα ταξίδια και τη ζωή των ναυτικών. Όντας ασυρματιστής ο ίδιος για πολλά χρόνια, ταξίδεψε σχεδόν σε όλο τον κόσμο και μέσα από τα έργα του περιέγραφε τα βιώματα και τις εμπειρίες του…

otan_ta_tragoudia_milane_2013_05_16_kavvadias

Η άρνηση της μητέρας…

Από τη στιγμή που σε ηλικία μόλις έντεκα ετών ο μικρός Νίκος ταξίδεψε για πρώτη φορά με τον πατέρα του σε εμπορικό πλοίο, μπήκε μέσα του το «μικρόβιο» της θάλασσας. Ήθελε λοιπόν να τη γνωρίσει καλά, να μάθει όλα τα μυστικά της και η ανήσυχη φύση του δε τον άφηνε ν’ αφοσιωθεί στα «επίγεια». Τελείωσε το Γυμνάσιο, ξεκίνησε να φοιτά στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας, αλλά δε την τελείωσε ποτέ.

Ο λόγος; Προτίμησε να πάει σ’ ένα ναυτιλιακό γραφείο του Πειραιά για να …κρατά τα «χοντρά λογιστικά βιβλία», όπως γράφει και στο ποίημα που παρουσιάζουμε. Η μοίρα του βεβαίως τον έσπρωχνε προς τη θάλασσα, καθώς σε καθημερινή βάση έβλεπε τα πλοία να φεύγουν και να έρχονται κι έτσι μέρα με τη μέρα η ιδέα του να μπαρκάρει σε κάποιο από αυτά ρίζωνε μέσα του όλο και πιο βαθιά.

Όταν όμως εξέφρασε στην οικογένειά του την επιθυμία να πραγματοποιήσει το όνειρό του, συνάντησε την κατηγορηματική άρνηση της μητέρας του. Εκείνη γνώριζε τις δυσκολίες της ναυτικής ζωής (ήταν κόρη εφοπλιστή που είχε ναυτιλιακή εταιρεία) και δεν ήθελε σε καμία περίπτωση το παιδί της να τη βιώσει.

Ο Καββαδίας βεβαίως αναγκάστηκε να υπακούσει στις μητρικές «εντολές», όμως το βάσανο δεν έλεγε να φύγει από μέσα του. Έτσι, έγραψε τον «Ιδανικό κι ανάξιο εραστή» (με γαλλικό τίτλο “Mal du depart”), περιγράφοντας ακριβώς αυτό το οποίο ζούσε εκείνη την περίοδο: Τα πλοία που έρχονταν και φεύγανε, την άχαρη δουλειά που έκανε ως λογιστής, το «μαράζι» που τον έτρωγε και τον εφησυχασμό της μητέρας του ότι όλα είχαν τελειώσει όσον αφορά το σχέδιό του. Μάλιστα, αφιέρωσε το ποίημα στην αδελφή του Ζένια…

Κι όμως, το όνειρό του δεν άργησε να πραγματοποιηθεί. Μετά το θάνατο του πατέρα του (1929), αποφάσισε να μπαρκάρει κάνοντας αυτό που ήθελε και παρακάμπτοντας τις αντιρρήσεις της μητέρας του. Έτσι λοιπόν, δεν έμεινε «ιδανικός κι ανάξιος εραστής των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων», αλλά δεν πέθανε στη θάλασσα όπως επιθυμούσε, παρά σ’ ένα κρεβάτι νοσοκομείου. Συνεπώς, είχε «ένα θάνατο κοινό και θλιβερό πολύ και μια κηδεία σαν των πολλών ανθρώπων τις κηδείες»

Η μελοποίηση

Ο Σπανός λοιπόν άνοιξε το δρόμο στον ποιητή για την πλατιά αναγνώριση, όμως δυστυχώς εκείνος είχε πλέον φύγει από τη ζωή. Αργότερα, τη σκυτάλη παρέλαβαν η Μαρίζα Κωχ και κυρίως ο Θάνος Μικρούτσικος, ο οποίος με το «Σταυρό του Νότου» το 1979 έβαλε για τα καλά την ποίηση του Καββαδία στα χείλη όλων των Ελλήνων.

O σπουδαίος κι αγαπημένος συνθέτης, το 1975 αποφάσισε να ετοιμάσει την «Τρίτη Ανθολογία», επτά χρόνια μετά τη δεύτερη που είχε εκδοθεί με διαφορά ενός χρόνου από την πρώτη (1967 και 1968). Επιλέγει ως ερμηνευτές την Αρλέτα (που είχε λάβει μέρος και στις προηγούμενες δύο) και τον Κώστα Καράλη (Καραγιαννόπουλο), ο οποίος ως τότε ήταν γνωστός μόνον ως μουσικός παίζοντας κιθάρα και δεν είχε δοκιμάσει ποτέ να τραγουδήσει.

otan_ta_tragoudia_milane_2013_05_16_spanos_karalis

Ωστόσο, χάρη στον Σπανό ηχογράφησε τα πρώτα τραγούδια του και αμέσως έκανε μεγάλη επιτυχία, καθώς το «Σπασμένο καράβι» και ο «Ιδανικός κι ανάξιος εραστής» έκαναν εξ αρχής εντύπωση και παραμένουν ως σήμερα διαχρονικά κι αγαπημένα.

Η επιλογή του Καββαδία «ξένισε» λιγάκι εκείνη την εποχή, δεδομένου ότι ουδείς ως τότε είχε επιχειρήσει να μελοποιήσει ποιήματά του για τους λόγους που αναφέρθηκαν ήδη. Ο Σπανός πέτυχε διάνα, καθώς διάλεξε ένα από τα ωραιότερα αλλά και πιο μελαγχολικά πονήματα του ποιητή, το οποίο ως προς το ύφος δεν απέχει πολύ από το αντίστοιχο του Κώστα Καρυωτάκη…

Περιττό βεβαίως να πούμε ότι η μουσική του συνθέτη είναι απολύτως ταιριαστή με το νόημα και τα συναισθήματα μελαγχολίας και φυγής που αναδύονται μέσα από τους στίχους του Καββαδία, ενώ ερμηνευτικά δε νομίζω ότι θα μπορούσε ν’ αποδοθεί ιδανικότερα από τη ζεστή και ιδιαίτερη φωνή του Καράλη (αδελφού της αγαπημένης τραγουδίστριας Ελπίδας)…

———————

***Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here