Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα: “Μαρίνα Αυγέρη”

Τηλεοπτικές στιγμές που μας έκαναν να γελάσουμε, να κλάψουμε, να μελαγχολήσουμε, να ταυτιστούμε με τους ήρωες και να πάσχουμε μαζί τους. Πόσα συναισθήματα δε γέννησαν σε όλους μας αξέχαστα σίριαλ της μικρής οθόνης. «Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα», άφησαν το σημάδι τους στο μυαλό και στην καρδιά μας και τα θυμόμαστε με νοσταλγία μέσα σ’ αυτό το άθλιο τηλεοπτικό τοπίο του σήμερα…

Αυτή η στήλη λοιπόν, από φέτος κάθε εβδομάδα, θα σας παρουσιάζει εναλλάξ μία σειρά και μία εκπομπή που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στην ασπρόμαυρη ή στην έγχρωμη τηλεόραση στα πρώτα 20 χρόνια πορείας της. Φιλοδοξία της, να σας θυμίσει μοναδικές κι ανεπανάληπτες στιγμές που δε θα σβήσουν ποτέ ο χρόνος και η μνήμη!

———————————————–
Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος, η Κατοχή και το Έπος του 1940, αρκετά συχνά αποτέλεσαν «πηγή έμπνευσης» για διάφορες μορφές τέχνης. Ειδικά δε στον κινηματογράφο, υπάρχει ένας μακρύς κατάλογος ταινιών που αναφέρονται στη συγκεκριμένη εποχή, οι περισσότερες εκ των οποίων είχανε και μεγάλη εμπορική επιτυχία. Πρώτη στη λίστα, η περίφημη «Υπολοχαγός Νατάσα»…

Όταν η τηλεόραση εισέβαλλε στη ζωή του Έλληνα, βρέθηκε νέο πεδίο δραστηριοποίησης των δημιουργών. Και φυσικά, το ’40 δε θα μπορούσε να μείνει απέξω, αφού πάντα ήταν ένα θέμα που συγκινούσε μεγάλο μέρος του τηλεοπτικού κοινού. Άλλωστε, υπήρχαν αρκετοί που το είχανε βιώσει εκ των έσω και είχανε πολλά να θυμούνται…

«Ο άγνωστος πόλεμος» του Νίκου Φώσκολου ήτανε το αποκορύφωμα αυτής της προσπάθειας, με ασύλληπτα ποσοστά τηλεθέασης. Όσες αντίστοιχες απόπειρες ακολούθησαν, ήτανε «καταδικασμένες» σε αποτυχία. Και υπήρξαν ουκ ολίγες: «Στα δίχτυα της αράχνης», «Κατοχή», «Οι θησαυροί της Βέρμαχτ», «Ισιδώρα» κ.α. Μπορεί να κέρδισαν ένα κομμάτι των τηλεθεατών, αλλά ελάχιστο μπροστά σ’ εκείνο του Βαρτάνη, του Ψάχου και των άλλων ηρώων του «Αγνώστου»…

Και μέσα σ’ όλα αυτά, η Τζένη Καρέζη αποφασίζει να κάνει το τηλεοπτικό ντεμπούτο της, με μια σειρά που είχε ως θεματολογία τη γερμανική κατοχή και τις προσπάθειες των Ελλήνων να ελευθερώσουνε την πατρίδα.

Η ίδια είχε πρωταγωνιστήσει σε αρκετές κινηματογραφικές ταινίες του είδους («Κοντσέρτο για πολυβόλα», «Μια γυναίκα στην αντίσταση», «Το νησί των γενναίων» κ.α.), οπότε έκρινε ότι μ’ έναν ανάλογο ρόλο θα έπρεπε να εμφανιστεί και στη μικρή οθόνη, στην πρώτη από τις συνολικά τρεις ανάλογες απόπειρές της (όπως και η Αλίκη Βουγιουκλάκη).

Έτσι, την Τρίτη 20 Φεβρουαρίου 1973 στις 22:00, το ΕΙΡΤ μεταδίδει το πρώτο επεισόδιο της νέας σειράς «Μαρίνα Αυγέρη», με πρωταγωνιστές φυσικά την Καρέζη και το σύζυγό της, Κώστα Καζάκο, που κι εκείνος έκανε την πρώτη τηλεοπτική εμφάνισή του. Και μόνον η παρουσία του αγαπημένου ζευγαριού, προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση και συζητήθηκε πολύ, μόλις έγινε γνωστό ότι θα παίξει στην τηλεόραση.

Το σενάριο, εμφανιζότανε να υπογράφει κάποια «Παυλίνα Μπόταση». Ωστόσο, ουδείς γνώριζε ούτε ποια ήταν, ούτε πού βρισκόταν. Αμέσως άρχισαν να φουντώνουνε φήμες ότι σεναριογράφος ήταν η ίδια η Καρέζη και απλώς παρουσιαζότανε με το συγκεκριμένο ψευδώνυμο.

Η ίδια σε όλες τις συνεντεύξεις που έδινε εκείνη την εποχή, το αρνιότανε κατηγορηματικά, αν και γραφότανε συχνά στον Τύπο. Όμως, λίγα χρόνια αργότερα το παραδέχτηκε, μιλώντας στο Φρέντυ Γερμανό…

Όσο για τη σκηνοθεσία, αρχικώς είχε ανατεθεί στο Γιώργο Ζερβουλάκο. Ωστόσο, τελικώς την ανέλαβε ο Καζάκος, με τον Τάκη Γιαννόπουλο ως τηλεσκηνοθέτη. Υπήρξε μια σχετικά ακριβή παραγωγή, καθώς η ιστορία εξελισσότανε σε 17 διαφορετικά σκηνικά που έφτιαξε ο Διονύσης Φωτόπουλος, ενώ υπήρχανε και αρκετά εξωτερικά γυρίσματα. Τα εσωτερικά, γίνονταν στο στούντιο «Άλφα» στα Μελίσσια…

Ωστόσο, η «Μαρίνα Αυγέρη» ατύχησε για δύο λόγους: Πρώτον, διότι τις δύο ημέρες προβολής της (Τρίτη και Πέμπτη), την ίδια ώρα στην ΥΕΝΕΔ μεταδιδόταν «Η γειτονιά μας» του Κώστα Πρετεντέρη, η οποία ήταν εξαιρετικά δημοφιλής και ούτε το όνομα της αξέχαστης πρωταγωνίστριας κατάφερε να τη «νικήσει».

Μάλιστα, τον Ιούνιο του ’73 το ένα από τα δυο επεισόδια της εβδομάδας, αποφασίστηκε να μεταδίδεται τη Δευτέρα αντί της Τρίτης, καταφέρνοντας έτσι να κερδίσει μεγαλύτερο ποσοστό τηλεθέασης, όχι όμως τόσο ώστε να «χτυπήσει κόκκινο».

Ο δεύτερος, ήτανε καθαρά πολιτικός. Τον Ιούνιο του 1973, ανέβηκε στο θέατρο «Αθήναιον» το θρυλικό «Μεγάλο μας τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, το οποίο περιλάμβανε ουκ ολίγες αιχμές για τη λαομίσητη δικτατορία, που είχε συμπληρώσει έξι χρόνια. Καρέζη και Καζάκος, μαζί με τον υπόλοιπο εκλεκτό θίασο, δώσανε πραγματικό ρεσιτάλ υποκριτικής και μια πολύ δυνατή γροθιά στο χουντικό κατεστημένο.

Κάθε βράδυ γινότανε «λαϊκό προσκύνημα» (ή «δημοψήφισμα», όπως γράφτηκε κατόπιν…), καθώς ο λαός αισθανόταν ελεύθερος κι άκουγε επί σκηνής εκείνα που κι ο ίδιος θα ήθελε να βροντοφωνάξει, αλλά δεν τολμούσε. Φυσικά, αυτό δεν πέρασε απαρατήρητο από τα «όργανα» του καθεστώτος…

Ξεκινάμε από το εξής παράδειγμα: Ενώ από το ξεκίνημα της «Μαρίνας Αυγέρη» και μέχρι τον Ιούνιο, το περιοδικό «Ραδιοτηλεόραση» δημοσίευε περίληψη και των δύο επεισοδίων της εβδομάδας σχεδόν σε κάθε τεύχος, μόλις ανέβηκε το «Τσίρκο», αυτό σταμάτησε (έντυπο του ΕΙΡΤ γαρ, άρα κρατικό…).

Και συνεχίζουμε: Ενώ η σειρά επρόκειτο να ολοκληρωθεί το Νοέμβριο, διακόπηκε εντελώς ξαφνικά και με συνοπτικές διαδικασίες τη Δευτέρα 15 Οκτωβρίου 1973, μετά από περίπου 70 ημίωρα επεισόδια (γύρω στα 67 πρέπει να είναι…). Ένα μήνα μετά, με αφορμή τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, το αγαπημένο καλλιτεχνικό ζευγάρι οδηγήθηκε στα κρατητήρια της Ασφάλειας κι έμεινε εκεί για αρκετό καιρό…

Επιπλέον, στο ξεκίνημα της σειράς, συμμετείχανε τρεις νέοι ηθοποιοί του «Ελεύθερου Θεάτρου», το οποίο ήδη είχε δημιουργήσει αίσθηση με τις επιθεωρήσεις που ανέβαζε και τον έντονο αντιδικτατορικό χαρακτήρα τους. Ο λόγος για τους Κώστα Αρζόγλου, Ντίνο Λύρα και Υβόννη Μαλτέζου. Όλοι τους, «εξαφανίστηκαν» από το σίριαλ εν μία νυκτί, με «άνωθεν» εντολή…

Βεβαίως, νομίζουμε ότι είναι περιττό ν’ αναφέρουμε ότι στο αρχείο της ΕΡΤ δεν υπάρχει ούτε δευτερόλεπτο από τη «Μαρίνα Αυγέρη», παρά μόνο κάποιες φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν στα περιοδικά της εποχής. Μέσα από αυτές, αλλά και τις περιλήψεις των επεισοδίων που…πρόλαβαν να δημοσιευτούν, θα προσπαθήσουμε σήμερα να παρουσιάσουμε ένα όσο γίνεται πιο κατατοπιστικό αφιέρωμα σε τούτη τη σειρά…

Η υπόθεση

Η ιστορία διαδραματίζεται στα χρόνια της Κατοχής, με κεντρική ηρωίδα τη Μαρίνα Αυγέρη (Τζένη Καρέζη), φοιτήτρια της Ιατρικής, η οποία είναι παντρεμένη με το Δημήτρη (Γιάννης Ευαγγελίδης), αρχαιολόγο και υφηγητή του Πανεπιστημίου. Η εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα, την οδηγεί στο να πάρει την απόφαση να ενταχθεί στις διάφορες αντιστασιακές ομάδες που έχουν ήδη δημιουργηθεί.

Μαζί της, εντάσσονται τόσο ο άνδρας της, όσο και ο Βασίλης (Κώστας Καζάκος), ο Άλκης (Γιάννης Σαββαΐδης), ο Κώστας (Κώστας Αρζόγλου) και άλλα πρόσωπα, τα οποία προσπαθούνε να διεισδύσουνε στους κύκλους του εχθρού, παριστάνοντας τους «νομιμόφρονες». Στόχος τους, είναι να κερδίσουνε την εμπιστοσύνη του και να επιχειρήσουνε να μάθουνε τα μυστικά του, ώστε να οργανώσουν ένοπλη δράση εναντίον τους, ως σαμποτέρ.

Μέχρι ενός σημείου, το καταφέρνουνε. Σε πρώτη φάση, η Μαρίνα και ο Δημήτρης παρίστανται στη δεξίωση που δίδεται στο σπίτι του Γερμανού στρατηγού Καρλ Άϊζενμπεργκ (Μηνάς Χρηστίδης), προς τιμή του στρατηγού Μάνσκε (Μίκαελ φον Βέντλερ). Αυτός κατέχει σημαντική θέση στο επιτελείο, γεγονός που θα προσπαθήσουνε να εκμεταλλευθούν οι Έλληνες πατριώτες.

Κατά τη διάρκεια της δεξίωσης, φθάνει η είδηση της σύλληψης ενός απ’ αυτούς, του Νικολάου και ο Δημήτρης πηγαίνει στη Γκεστάπο, ώστε να μάθει λεπτομέρειες από τον Καρλ και το Σταθά (Αλέκος Ουδινότης), που συνεργάζεται με τον εχθρό. Όταν βλέπει τη φρικτή εικόνα του βασανισμένου Έλληνα, εξοργίζεται.

Λίγο αργότερα, ο Μάνσκε θα δολοφονηθεί και οι Γερμανοί θα προβούνε σε πολλές συλλήψεις, μεταξύ αυτών και του Άλκη, ο οποίος θ’ αφεθεί ελεύθερος με τη μεσολάβηση του Δημήτρη. Η γνωριμία του τελευταίου με τη διάσημη πιανίστρια Μάγδα Τεάζη (Χαριτίνη Καρόλου), η οποία ενεργεί για λογαριασμό των Ελλήνων μέσα στα πόδια των Γερμανών, θα εξελιχθεί σ’ ένα σφοδρό ερωτικό αίσθημα, που σιγά-σιγά θα τον απομακρύνει από τη Μαρίνα…

Κατόπιν πληροφορίας της Μάγδας, ο Δημήτρης μαθαίνει ότι στο γραφείο του Καρλ βρίσκονται κάποια πολύ σημαντικά κι απόρρητα έγγραφα. Ενημερώνει τους υπόλοιπους της ομάδας κι αποφασίζουνε να τα φωτογραφίσουν, κάτι που γίνεται και όλοι χαίρονται με τη μεγάλη επιτυχία.

Όμως, ο Δημήτρης αρχίζει να νιώθει ότι οι Γερμανοί τον θεωρούν ύποπτο, κάτι που επιβεβαιώνει η Μάγδα, η οποία έχει μιλήσει με το Δάλαρη (Μάκης Πανώριος) που επίσης συνεργάζεται με τον εχθρό. Μάλιστα, για να τον αποκαλύψουνε του ρίχνουνε στάχτη στα μάτια, στέλνοντάς του το Σταθά να του ζητήσει συγνώμη εκ μέρους του Δάλαρη για τις υποψίες του…

Στο μεταξύ, το έργο των πατριωτών σαμποτέρ συνεχίζεται μ’ επιτυχία, καθώς ανατινάζουν ένα γερμανικό τρένο που μετέφερε πολεμοφόδια. Ο Δημήτρης πηγαίνει στο γραφείο του Καρλ, όπου ο Δάλαρης για να τον δοκιμάσει, του στήνει μια παγίδα, ανακοινώνοντας ομαδική εκτέλεση Ελλήνων κρατουμένων.

Αργότερα, ο Σταθάς ζητά από το Δημήτρη να συνεργαστεί με τους Γερμανούς εναντίον της πατρίδας του. Εκείνος διστάζει, αλλά παίρνει τη διαβεβαίωση ότι θα τον βοηθήσουν άνθρωποί του, που ήδη έχουν διεισδύσει στις αντιστασιακές ομάδες.

Κατά σύμπτωση, μια νύχτα που ο Βασίλης και ο Μάνος περιμένουν ένα υποβρύχιο από το Κάιρο, πέφτουνε σ’ ενέδρα του εχθρού και διαφεύγουν ως εκ θαύματος. Από την αιγυπτιακή πρωτεύουσα, παίρνουνε μήνυμα ότι κάποιος πρόδωσε την αποστολή τους και ξεκινά η αναζήτηση του προδότη.

Αποκαλύπτεται ότι είναι ο Δημητρίου, ανιψιός του Δάλαρη, ο οποίος αποκαλύπτει ότι κάποιος άλλος Έλληνας είναι ο συνδετικός κρίκος με τους Γερμανούς, καθώς και ότι αυτοί σκοπεύουνε να χρησιμοποιήσουν το Δημήτρη, ώστε να εξαρθρώσουν την ομάδα των σαμποτέρ και ν’ ανακαλύψουνε τον αρχηγό της. Στη συνέχεια, ο Δημητρίου εκτελείται…

Το τελευταίο «ίχνος» που έχουμε από τη σειρά, είναι ο εορτασμός των γενεθλίων του γιου του Καρλ, ονόματι Φριντ Άϊζενμπεργκ (Νίκος Γαλανός). Από εκεί και πέρα, ελλείψει περιλήψεων, δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τη συνέχεια και περισσότερο το τέλος της…

Το καστ

Και μόνο τα ονόματα της Τζένης Καρέζη και του Κώστα Καζάκου, είναι αρκετά για ν’ αντιληφθούμε ότι υποδύθηκαν στην εντέλεια τους ρόλους τους. Πάντως, μοιάζει λίγο περίεργο το πώς η σπουδαία κι αξέχαστη πρωταγωνίστρια υποδύθηκε μια φοιτήτρια, ενώ η ίδια είχε περάσει τα 40 χρόνια ζωής…

Από εκεί και πέρα, αξίζει ν’ αναφέρουμε την παρουσία του Γερμανού ηθοποιού Μίκαελ φον Βέντλερ, ο οποίος λογικά είναι ο πρώτος μη Έλληνας που συμμετείχε σε τηλεοπτική σειρά της χώρας μας.

Επιπλέον, οι υπόλοιποι πρωταγωνιστές ήδη είχανε «διανύσει» αρκετά «χιλιόμετρα» κυρίως στο σανίδι και είχανε την εμπειρία ν’ ανταπεξέλθουν στους χαρακτήρες που ενσάρκωσαν, ενώ θα πρέπει να σταθούμε ιδιαίτερα στο γεγονός ότι δόθηκε η δυνατότητα σε αρκετούς νέους σε ηλικία ηθοποιούς να δείξουνε την αξία και το ταλέντο τους…

Σχόλιο

Πάλι τα ίδια. Για πολλοστή φορά, βρισκόμαστε στη δυσάρεστη θέση να δηλώσουμε αδυναμία για οποιοδήποτε σχόλιο, καθώς και η «Μαρίνα Αυγέρη» διαγράφηκε για πάντα από το αρχείο της ΕΡΤ. Έτσι, δε μπορούμε να κάνουμε την παραμικρή εκτίμηση αναφορικά με την υποκριτική, τη σκηνοθεσία και γενικότερα την εικόνα που είχε η σειρά.

Πάντως, έστω από αυτές τις λίγες περιλήψεις των επεισοδίων, φαίνεται ότι το σίριαλ ήταν ένας συνδυασμός δράσης και συναισθηματισμού. Η κεντρική ηρωίδα έδειχνε αποφασισμένη να παλέψει και να μην υποκύψει στους κατακτητές, αλλά παράλληλα είχε ν’ αντιμετωπίσει και τη σταδιακή «απώλεια» του άνδρα της…

Αναφορικά με τη Τζένη Καρέζη, θα πρέπει να πούμε πως ούτε οι δικές της σχέσεις με την τηλεόραση ήτανε καλές. Τόσο η «Μαρίνα Αυγέρη», όσο κι αργότερα «Η μεγάλη περιπέτεια», αλλά και η «Μαύρη χρυσαλλίδα» δεν είχαν ιδιαίτερη επιτυχία, αποδεικνύοντας για ακόμα μια φορά ότι οι περισσότεροι μεγάλοι σταρ του εγχώριου σινεμά, δεν κατάφεραν να τύχουν της ίδιας υποδοχής κι αποδοχής από τον κόσμο στις τηλεοπτικές απόπειρές τους.

Θέλετε κι άλλα παραδείγματα; Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Νίκος Κούρκουλος, Ρένα Βλαχοπούλου, Ζωή Λάσκαρη. Δεν είναι αρκετά;

*Οι φωτογραφίες προέρχονται από τεύχη του περιοδικού “Ραδιοτηλεόραση”, που υπάρχουν στο αρχείο του συντάκτη της στήλης.

———–

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…