ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΡΑΜΗΣ
(σε… meeting με τη Μαρία Αβραμίδου)
Ο λόγος του Δημήτρη Μαραμή μοιάζει με μουσική. Εκφράζεται με τρόπο ιδιαιτέρως προσωπικό, μελωδικό, συναισθηματικό και ταυτόχρονα ξεκάθαρο, χωρίς περιττά τερτίπια. Διαθέτει ποίηση, αυτοπεποίθηση και κομψότητα –στοιχεία που χαρακτηρίζουν και την έως τώρα καλλιτεχνική του διαδρομή. Ο εξαίρετος αυτός συνθέτης, είτε δημιουργεί μεγάλα –με όλες τις δυνατές σημασίες της λέξης– έργα είτε γράφει ένα τραγούδι για κάποια αγαπημένη του φωνή, κινείται πάντοτε με γνώμονα την απλότητα, την έκφραση του εσωτερικού του κόσμου και την έντονη ανάγκη του να εξελίσσεται.
Στις 12 Ιουλίου, στο Θέατρο Βράχων στον Βύρωνα, θα παρουσιάσει σε συναυλιακή μορφή τον δικό του «Ερωτόκριτο», σε μια νέα εκδοχή από τους Vamos Ensemble, την οποία θα ακούσουμε για πρώτη φορά στην Αθήνα, με εξαίρετους ερμηνευτές στους κεντρικούς ρόλους (Θοδωρής Βουτσικάκης, Ελένη Δημοπούλου, Ιωάννα Φόρτη, Gautier Βελισσάρης, Κωστής Μαυρογένης). Με αυτήν την αφορμή, μάς παραχώρησε αυτήν τη συνέντευξη, ανοίγοντάς μας ένα πολύτιμο παράθυρο στον κόσμο και τη μουσική του…
Ποιος είναι ο πρώτος ήχος που θυμάστε να σας δίνει την εντύπωση μουσικής;
Το τραγούδι της μητέρας μου. Στον κάθε άνθρωπο η φωνή της μητέρας –είτε στο τρυφερό της μίλημα, είτε στο τραγουδιστό της νανούρισμα– είναι η πρώτη μουσική που ακούει, η οποία μάλιστα προέρχεται από το πιο γνήσιο κι αυθεντικό όργανο, την ανθρώπινη φωνή.
Πώς μπήκε η μουσική στον κόσμο σας και ποια είναι τα πρότυπά σας, στην καλλιτεχνική και την προσωπική σας ζωή;
Η μουσική μπήκε στη ζωή μου δυναμικά όταν μπήκε το πιάνο μέσα στο σπίτι, ενώ πήγαινα ακόμη στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου. Αυτό ήταν η αρχή. Χωρίς να το καταλάβω δεν ξεκολλούσα από το να αυτοσχεδιάζω για ώρες. Ενώ τα άλλα παιδιά περίμεναν την Παρασκευή πώς και πώς για να παίξουν μπάλα, εγώ κλεινόμουν στην κάμαρα με το πιάνο και έπλεα μέσα στη φαντασία των αυτοσχεδιασμών μου. Τα πρότυπά μου είναι πολλά. Γενικά έχω επηρεαστεί πάντως, όσον αφορά στην κλασική μουσική, από την ευρωπαϊκή μουσική και κυρίως από την ιταλική και γαλλική. Στη σύγχρονη μουσική, έχω σίγουρα επιρροές από την αμερικάνικη μινιμαλιστική σκηνή.
Φαντάζομαι ότι αυτή καθ’ εαυτή η διαδικασία της σύνθεσης είναι εντελώς μοναχική –ένας «διάλογος» ανάμεσα σε εσάς και το πιάνο σας. Πώς είναι όταν φθάνει η στιγμή να μοιραστείτε τις δημιουργίες σας με τους συνεργάτες σας και, έπειτα, με το κοινό;
Οι πιο έντονες στιγμές –οι στιγμές που νομίζεις πως κάτι υπερφυσικό έως και ανεξήγητο συμβαίνει– είναι αυτές οι μοναχικές ώρες που είσαι απόλυτα βουτηγμένος μέσα στη μουσική δημιουργία και που δεν σε σταματά τίποτε μέχρι να ολοκληρώσεις τη μουσική δομή που έχεις ξεκινήσει. Όταν φθάνει η στιγμή της έκθεσης, υπάρχει πάντα μία μικρή αγωνία για το αν θα επικοινωνηθεί στο ακροατήριο το αίσθημα και η συγκίνηση που έχει εμφυτευθεί μέσα στο μουσικό έργο από τον δημιουργό του.
Είναι πρόκληση για έναν δημιουργό να αναζητά την ισορροπία ανάμεσα στη μουσική φόρμα και το συναίσθημα. Πώς μπορούν να συνυπάρξουν η τεχνική με τη συγκίνηση;
Δεν χρειάζεται ισορροπία ανάμεσα στη φόρμα και το συναίσθημα, γιατί είναι φόρμα το συναίσθημα. Για να ξεχειλίσει η συγκίνηση, χρειάζεται μαστοριά στην αρχιτεκτονική της φόρμας. Μία στέρεη δομή στο χτίσιμο και στην εξέλιξη όσο διαρκεί μία μουσική σύνθεση, μπορεί να κλιμακώσει τον αισθηματικό κόσμο του ακροατή και να τον απογειώσει. Χωρίς φόρμα και καλή δομή δεν μπορεί να βγει τίποτε, παρά μόνο το χάος. Δηλαδή, το τίποτε και το αδιάφορο. Με φόρμα μπορείς να γεννήσεις μία καθαρά εγκεφαλική μουσική. Αλλά μπορείς επίσης με καλή φόρμα να γεννήσεις και την πιο αισθηματική μουσική. Αυτό είναι επιλογή του συνθέτη. Ο δρόμος, όμως, είναι πάντα η μορφή, η φόρμα, η δομή, η αρχιτεκτονική.
Στις 12 Ιουλίου, στο Θέατρο Βράχων στον Βύρωνα, θα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε τη συναυλιακή μορφή του «Ερωτόκριτου», σε μια νέα εκδοχή από τους Vamos Ensemble. Είναι για εσάς ένα ζητούμενο να εξελίσσετε και να ανανεώνετε τα έργα σας; Πόσο σημαντική είναι η επιρροή της ελληνικής γλώσσας στη διαδικασία της μουσικής σύνθεσης;
Δεν επαναπαύομαι ποτέ. Πάντα αναζητώ νέους δρόμους. Δοκιμάζω και εξελίσσω. Είναι φυσική αναγκαιότητα του δημιουργικού και ανήσυχου πνεύματος. Η ελληνική γλώσσα έχει μέσα της δική της μουσική, την οποία κάθε φορά αφουγκράζομαι κι εξωτερικεύω. Συνεπώς, ο ποιητής, ο συγγραφέας που έχει παραδώσει ένα έργο με το οποίο καταπιάνομαι, εμπνέει το μουσικό μου έργο.
Ο αρχετυπικός έρωτας που κυριαρχεί στο συγκεκριμένο έργο καταφέρνει να μας συγκινεί διαχρονικά. Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει ο έρωτας στην προσωπική σας δημιουργική διαδικασία;
Ο Έρωτας είναι ο θεός της γέννησης και της δημιουργίας. Όταν ερωτεύεσαι, όταν αγαπάς, γεννάς ό,τι πιο όμορφο. Συνεπώς, είναι η μήτρα. Ακόμη και αν λειτουργεί μέσω της μνήμης. Στη μυθολογία μας, ο Έρωτας διέλυσε το Χάος και ξεκίνησε η δημιουργία. Αγαπώ πολύ την ελληνική μυθολογία, μου ταιριάζει ως φύση και ταυτίζομαι.
Είχα τη χαρά να παρακολουθήσω την εξαιρετική παράσταση του νέου έργου σας, «Οι Στοιχειωμένοι», στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Όπως και στον «Ερωτόκριτο», επιλέξατε να μελοποιήσετε ποίηση και συγκεκριμένα τα έργα «Του Νεκρού Αδελφού», «Το Γιοφύρι της Άρτας» αλλά και ένα σύγχρονο ποίημα του Σωτήρη Τριβιζά, βασισμένο στον θρύλο για «Το Στοιχειό της Χάρμαινας». Ποιους νέους δρόμους άνοιξαν στη μουσική σας η καθαρότητα, η αμεσότητα αλλά και η περιεκτικότητα του λόγου του δημοτικού μας τραγουδιού;
Την απλότητα. Η απλότητα –και κατά συνέπεια η αμεσότητα– είναι ο πιο δύσκολος στόχος στη δημιουργία. Γι’ αυτό ο Μότσαρτ είναι άφταστος συνθέτης. Γιατί ήταν ο μαιτρ της μεγαλειώδους σύνθεσης με χρήση της απλότητας –του πιο απλού μοτίβου, της πιο ξεκάθαρης αρμονίας. Θέλει θάρρος και γνώση προκειμένου να εκτεθείς καλλιτεχνικά με απλότητα και καθαρότητα στο ακροατήριό σου.
Αν έπρεπε να συνοψίσω με δύο λέξεις όσες μελωδίες σας έχω ακούσει, αυτές θα ήταν «συναίσθημα» και «κομψότητα». Πού εντοπίζετε αυτές τις έννοιες στην καθημερινότητά μας;
Έχω μία έντονη αισθηματική εσωτερική ζωή, η οποία δεν εξωτερικεύεται στην καθημερινότητά μου –κι ας φαίνομαι πολύ κοινωνικός κι εξωστρεφής– και γι’ αυτό εκφράζεται μέσα από τη μουσική μου. Δεν αγαπώ την υπερβολή σε τίποτε και πιστεύω ότι αυτό ορίζει την κομψότητα.
Τι σημαίνει για σας «επιτυχία» και «αποτυχία»;
Αυτές οι δύο έννοιες είναι δύο απατεώνες, καθώς, εάν μείνεις προσκολλημένος είτε στη μία είτε στην άλλη, μόνο να σε βλάψουν μπορούν.
Στις πληροφορίες που δίνετε για εσάς στην επίσημη προσωπική σας σελίδα στο facebook καταλήγετε ως εξής: «Εργάζομαι σκληρά για την πρωτοτυπία και το προσωπικό μου στίγμα, γι’ αυτό και δεν υπέκυψα στις σειρήνες της τρέχουσας μόδας της πρόχειρης ή «εμπορικής» μουσικής, αλλά παρέμεινα πιστός στην προσωπική μου αισθητική και στα δικά μου πρότυπα, επιλέγοντας το δρόμο τον λιγότερο ταξιδεμένο». Ποια είναι τα δώρα που σας έχει έως τώρα προσφέρει αυτός ο δρόμος και πού ονειρεύεστε να σας οδηγήσει στο μέλλον;
Αισθάνομαι σιγουριά για ό,τι κάνω, καθαρότητα και συνέπεια στη δημιουργική μου πορεία. Δεν αναλώνομαι σε οτιδήποτε δεν με ενδιαφέρει και νιώθω πληρότητα. Για το μέλλον, θέλω να ολοκληρώσω κάποια συγκεκριμένα πράγματα που έχω στο μυαλό μου ως θεματολογία. Εύχομαι να μου το επιτρέψουν και οι συγκυρίες.
———————
*** Δείτε το δελτίο τύπου της παράστασης «Ερωτόκριτος» εδώ.
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του MusicCorner…