Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
“Η σημασία αυτής της στήλης του musiccorner είναι ακριβώς ότι λέει ο τίτλος της: “Αφιερωμένη εξαιρετικά” σε ανθρώπους που προσέφεραν στο ελληνικό τραγούδι, αλλά μένοντας ηθελημένα στην “οπισθοφυλακή” και χωρίς ποτέ να ζητήσουν κάτι περισσότερο από το να κάνουν αυτό που αγαπούσαν.
Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.
Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!
———————————————————–
Την περασμένη Παρασκευή, συμπληρώθηκαν 79 χρόνια από την ημέρα που γεννήθηκε ο Μάνος Λοΐζος. Ο αξέχαστος, ο αγαπημένος, ο ευαίσθητος δημιουργός, που οι μουσικές και τα τραγούδια του εξακολουθούν ως σήμερα και θα συνεχίσουν εσαεί να μας πηγαίνουν «ταξίδια μακρινά, ως τη Τζαμάικα»…
Τούτη η στήλη, κατά καιρούς έχει παρουσιάσει πολλά αφιερώματα στη μνήμη του «Σεβάχ» του πενταγράμμου. Σήμερα θα κάνει άλλο ένα, αναφερόμενο στη δισκογραφική συνεργασία του με τη Χάρις Αλεξίου, η οποία «γέννησε» ορισμένα από τα πιο όμορφα, γνωστά και διαχρονικά τραγούδια της καριέρας αμφοτέρων. Από τα συνολικά 22 (έξι σε δεύτερη εκτέλεση), τα περισσότερα τα γνωρίζετε και τ’ αγαπάτε, οπότε δεν έχετε παρά να συνεχίσετε το διάβασμα και …καλή ακρόαση!
Αρχή με μια …«Καλημέρα»
Για τον Μάνο Λοΐζο, η πενταετία 1968-1972 ήταν η πιο δημιουργική και …αποδοτική, όσον αφορά την πορεία του. Τα υπέροχα τραγούδια που έγραψε σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, ταξίδεψαν σε όλη την Ελλάδα κι όπου υπήρχε ελληνισμός, κυρίως με τις φωνές του Γιώργου Νταλάρα και του Γιάννη Καλατζή.
Το 1973 όμως, ο συνθέτης αποφασίζει να κάνει ένα δίσκο με νέες κι άφθαρτες φωνές, αδιαφορώντας για το εμπορικό αποτέλεσμα. Έτσι, πάνω σε στίχους του ποιητή Δημήτρη Χριστοδούλου αλλά και δικούς του, ετοιμάζει το άλμπουμ «Καλημέρα ήλιε», το οποίο θα ηχογραφηθεί μέσα στο έντονα φορτισμένο κλίμα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.
Ερμηνευτές, ο Κώστας Σμοκοβίτης, η Αλέκα Αλιμπέρτη και η Χάρις Αλεξίου, η πιο γνωστή της «τριάδας», καθώς ήδη είχε κάνει τις πρώτες μεγάλες επιτυχίες της μέσα από τη συμμετοχή της στη «Μικρά Ασία» και το «Βυζαντινό εσπερινό» του Απόστολου Καλδάρα.
Εδώ, ερμηνεύει τέσσερα τραγούδια, τα δύο εκ των οποίων ξεχώρισαν αμέσως: «Μια καλημέρα» και «Ποιος το ξέρει», ενώ υπάρχουν ακόμα και τα «Με φάρο το φεγγάρι» και «Τι να το κάνεις το κορμί».
Σχεδόν ταυτόχρονα, στην ταινία «Μαύρο-άσπρο» του Νίκου Ζερβού, θ’ ακουστεί με τη δική της φωνή η πρώτη εκδοχή του «Καλημέρα ήλιε» με άλλους στίχους, που έγραψε ο Χριστοδούλου και τίτλο «Βγήκαμε κάποτε στο δρόμο». Ωστόσο, αυτό το τραγούδι ουδέποτε θα κυκλοφορήσει σε δίσκο…
Τούτη η πρώτη συνεργασία της Αλεξίου με το Λοΐζο, θα γίνει η αφορμή για την έναρξη μιας πολύ δυνατής φιλίας μεταξύ τους, που θα διαρκέσει ως τον πρόωρο θάνατο του συνθέτη. Μάλιστα, εκείνος (μαζί με το Γιώργο Νταλάρα) θα είναι ο κουμπάρος στο γάμο της με τον παραγωγό Αχιλλέα Θεοφίλου.
Παρόλα αυτά, τα επόμενα πέντε χρόνια δε θα υπάρξει κάποια άλλη επαφή τους στο βινύλιο. Ο δημιουργός θα δοκιμάσει ορισμένα από τα «Τραγούδια του δρόμου» με τη φωνή της, όμως τελικώς θα τα ηχογραφήσει με την Αλέκα Αλιμπέρτη και το συγκεκριμένο γεγονός θα πικράνει τη Χαρούλα, η οποία κατά βάθος περίμενε να τα δώσει σ’ εκείνη. Όμως, δε θα του κάνει το παραμικρό παράπονο…
Στη σχετική απορία του Λευτέρη Παπαδόπουλου, ο Λοΐζος θ’ απαντήσει ότι θεωρούσε την ερμηνεύτρια «φωνή νυχτερινού κέντρου», από τις οποίες προσπαθούσε να ξεφύγει, ψάχνοντας για κάτι άλλο…
«Τα τραγούδια της Χαρούλας»: Η μεγάλη στιγμή…
Ωστόσο, το 1979 τα πράγματα θα είναι τελείως διαφορετικά. Όταν ο συνθέτης θα ζητήσει από το φίλο και κουμπάρο του να γράψει στίχους για τη νέα δουλειά που επρόκειτο να ετοιμάσει για την Αλεξίου, εκείνος θα θελήσει να τον πειράξει, ρωτώντας τον περιπαικτικά: «Πώς κι έτσι; Για μια φωνή νυχτερινού κέντρου»;
Ο Λοΐζος όμως έχει αλλάξει άρδην τη γνώμη του για την ερμηνεύτρια. Θα τη χαρακτηρίσει «πολύ μεγάλη τραγουδίστρια» και θα προσθέσει ότι «έχει ψυχή και δεν κοροϊδεύει». Έτσι, αφού δώσει στον Παπαδόπουλο μια κασέτα όπου η Χαρούλα αφηγείται τη ζωή της, του ζητά με βάση αυτή να γράψει δώδεκα τραγούδια.
Πράγματι, σε λίγες ημέρες έχει τους στίχους στα χέρια του κι ενθουσιασμένος ξεκινά δουλειά. Όταν όμως ο «πρόεδρος» θα πάει στο σπίτι του δημιουργού λίγο καιρό αργότερα για ν’ ακούσει το αποτέλεσμα, θα διαπιστώσει ότι οι στίχοι δεν είναι δικοί του. Ο Μάνος θα του πει ότι τα «λόγια» είναι του Μανώλη Ρασούλη κι ότι αυτά τελικώς αποφάσισε να βγάλει, με τον Παπαδόπουλο να δηλώνει ενθουσιασμένος και να τον προτρέπει να το κάνει…
Έτσι, τον Ιούνιο του 1979 κυκλοφορούν «Τα τραγούδια της Χαρούλας», εννιά σε στίχους Ρασούλη και τρία του Πυθαγόρα. Οι αρχικές κριτικές είναι το λιγότερο αποκαρδιωτικές και σε συνδυασμό με την έναρξη της θερινής περιόδου, ο δίσκος δεν «περπατάει»…
Ωστόσο, το Νοέμβριο η Χάρις Αλεξίου ξεκινά εμφανίσεις στο «Ζυγό» στην Πλάκα, με το Γιάννη Πάριο και τη Δήμητρα Γαλάνη. Εκεί, κάθε βράδυ παρουσιάζει τα περισσότερα τραγούδια του άλμπουμ και γίνεται χαλασμός κόσμου τόσο στο μαγαζί, όσο και στα δισκοπωλεία, με τις πωλήσεις να ξεπερνούν τις 100.000 μέσα σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα…
Όσο για τους τίτλους τους; Παραθέτουμε ορισμένους, δίχως το παραμικρό σχόλιο: «Γύφτισσα τον εβύζαξε», «Όλα σε θυμίζουν», «Τέλι-τέλι», «Ο φαντάρος», «Πες μου πώς γίνεται», «Τίποτα δεν πάει χαμένο» κ.α. Όλα τους κλασικά, αγαπημένα και χιλιοτραγουδισμένα…
Οι δεύτερες εκτελέσεις
Λίγους μήνες πριν «Τα τραγούδια της Χαρούλας», κυκλοφορεί ένα διπλό άλμπουμ με τίτλο «Πρώτες εκτελέσεις», το οποίο περιλαμβάνει τα ως τότε πιο γνωστά τραγούδια του Μάνου Λοΐζου στα δέκα χρόνια της συνεργασίας του με τη MINOS. Μέσα σ’ αυτά, υπάρχει και μια δεύτερη εκτέλεση του «Αρχηγού» από «Τα τραγούδια του δρόμου», με τη φωνή της Αλεξίου…
Από τον ίδιο κύκλο και με αφορμή την έκδοση ενός διπλού δίσκου για τα 15 (ουσιαστικά 17) χρόνια του Λευτέρη Παπαδόπουλου στο τραγούδι, η ερμηνεύτρια θα ηχογραφήσει τα «Συρματοπλέγματα». Είναι Νοέμβριος του 1980 και το κομμάτι θα περιληφθεί στα «Τραγούδια του Νότη», με εξώφυλλο μια φωτογραφία του γιου του δημοσιογράφου και στιχουργού…
Τον Απρίλιο του 1981, η Χάρις Αλεξίου και η Δήμητρα Γαλάνη θα παρουσιάσουν ένα από τα ωραιότερα άλμπουμ στην ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας. Ο λόγος για «Τα τραγούδια της χτεσινής μέρας», στο οποίο ηχογραφούν παλαιότερα κομμάτια κυρίως από την εποχή του «Νέου κύματος», με μια λιτή ορχήστρα.
Η παρουσία του Μάνου Λοΐζου είναι έντονη, με τα πασίγνωστα «Τζαμάικα», «Το παλιό ρολόι» και «Ο δρόμος» να μεταβάλλονται σε υπέροχα ντουέτα, ενώ υπάρχει και η ηχογράφηση του «Αρχηγού» από τις «Πρώτες εκτελέσεις» που προαναφέραμε…
Σχεδόν είκοσι χρόνια αργότερα, το 2000, η Αλεξίου θα ηχογραφήσει το «Παράξενο φως» Ένα CD (πια) με καινούργια τραγούδια διαφόρων συνθετών, με τους περισσότερους εκ των οποίων τη συνέδεε ένα μεγάλο και λαμπρό παρελθόν.
Μέσα σ’ αυτά, υπάρχει και το αγαπημένο «Σ’ αγαπώ-σ’ αγαπώ» των Λοΐζου-Παπαδόπουλου από τις «Θαλασσογραφίες», που πρωτογνωρίσαμε με τη φωνή του Γιάννη Καλατζή. Εδώ, η ερμηνεύτρια το παρουσιάζει ως ντουέτο με το Μιχάλη Χατζηγιάννη, που τότε βρισκόταν στα πρώτα βήματά του…
Κάπου εκεί, ολοκληρώνεται η παρουσία του Μάνου Λοΐζου στη studio δισκογραφία της Χαρούλας Αλεξίου. Βεβαίως, ουδέποτε παραλείπει να παρουσιάζει τα τραγούδια του στις εκάστοτε εμφανίσεις της, πολλές εκ των οποίων έχουνε κυκλοφορήσει και σε CD. Αποκορύφωμα, η «ζωντανή» ηχογράφηση από το Ηρώδειο το 2007, με αφορμή τη συμπλήρωση 25 ετών από τη «φυγή» του δημιουργού.
————
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…