Μ. Πέμπτη 12/4/2012
www.musiccorner.gr
ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΚΑΡΑΝΤΖΗ
(σε …meeting με την Μαριάνα Πουτακίδου)
Με ανώτατες νομικές σπουδές στο ενεργητικό της από τη μία, αλλά και μακρά θητεία στον χώρο της βυζαντινής και της δημοτικής μουσικής παράδοσης από την άλλη, έχει μοιράσει τη ζωή της σε δυο φαινομενικά ετερόκλιτους χώρους.
Στο βιογραφικό της μετρά αρκετές δισκογραφικές δουλειές στη βυζαντινή μουσική, ενώ τα τελευταία χρόνια μαθητεύει δίπλα στο μέγα διδάσκαλο της λαϊκής μας παράδοσης Χρόνη Αηδονίδη, ο οποίος δικαίως τη θεωρεί εκλεκτή του μαθήτρια, συνεργάτιδα και συνεχίστρια του έργου του. Το ραντεβού μας σήμερα, Μεγάλη Πέμπτη, είναι με τη Νεκταρία Καραντζή…!
Music Corner: Αποτελείτε σήμερα μοναδική περίπτωση γυναίκας ψάλτριας στην Ελλάδα, με ενεργό θητεία στο αναλόγιο και δισκογραφική παρουσία. Πώς νιώθετε γι’ αυτόν τον «τίτλο»;
Νεκταρία Καραντζή: Η ψαλτική και η βυζαντινή μουσική είναι για εμένα ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου. Ξεκίνησα από πολύ μικρή να μαθαίνω και να ψάλλω στο αναλόγιο, γι’ αυτό μου είναι κάτι πολύ οικείο και φυσικό, όπως καθετί που μαθαίνουμε από την παιδική μας ηλικία. Βέβαια, θα ήθελα να σημειώσω ότι υπάρχουν και άλλες γυναίκες ψάλτριες, που μπορεί μεν να μην τις γνωρίζουμε μέσα από δισκογραφία, ωστόσο ψάλλουν ενεργά σε εκκλησίες και γνωρίζουν βυζαντινή μουσική. Γι’ αυτό άλλωστε, μόλις πριν ένα μήνα, συστάθηκε και ο “Πανελλήνιος Σύνδεσμος Ψαλτριών”, με πρόεδρο την κυρία Γλυκερία Μπεκιάρη, στον οποίο είμαι επίτιμος πρόεδρος και σκοπός αυτού του συλλόγου είναι να αναδείξει τον ρόλο της γυναίκας στη βυζαντινή μουσική. Προσκαλούμε γι’ αυτό όλες τις γυναίκες που ασχολούνται, μαθαίνουν, γνωρίζουν βυζαντινή μουσική ή ψάλλουν έστω και εμπειρικά στο αναλόγιο, να ενισχύσουν αυτήν την προσπάθεια και να μετέχουν στον Σύνδεσμο. (Το e-mail επικοινωνίας του Πανελληνίου Συνδέσμου Ψαλτριών είναι syndesmospsaltrion@yahoo.com, ενώ υπάρχει και σχετική σελίδα στο Facebook).
Music Corner: Η σχέση σας με τη βυζαντινή μουσική ξεκίνησε από πολύ νεαρή ηλικία. Βλέπετε σήμερα νέα παιδιά να στρέφονται προς αυτή την κατεύθυνση;
Νεκταρία Καραντζή: Τα τελευταία χρόνια πραγματικά υπάρχει ένα νέο ρεύμα. Ολοένα και περισσότεροι νέοι στρέφονται στην παραδοσιακή και στη βυζαντινή μουσική. Σίγουρα έχει συμβάλει σημαντικά ως προς αυτήν την κατεύθυνση το έργο των μουσικών σχολείων. Βέβαια, τα πραγματα θα μπορούσαν να είναι πολύ καλύτερα, αν το ίδιο το Κράτος στήριζε την αυθεντική ελληνική μουσική, όπως της αξίζει. Γιατί μην ξεχνάμε ότι τόσο η βυζαντινή όσο και η δημοτική μας μουσική αποτελεί τον κορμό αυτού που ονομάζουμε αυθεντική “ελληνική μουσική”, κάτι που τα Υπουργεία …”διά βίου μαθήσεως” λησμονούν.
Music Corner: Για ποιο λόγο οι βυζαντινοί ύμνοι και ψαλμοί, που είναι συνδεδεμένοι με τη λατρευτική ζωή «βγαίνουν από το χώρο» της εκκλησίας, δισκογραφούνται και παρουσιάζονται σε διάφορες εκδηλώσεις;
Νεκταρία Καραντζή: Αυτή η ερώτησή σας έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον… Οι βυζαντινοί ύμνοι πράγματι είναι απόλυτα συνδεδεμένοι με τη λατρευτική ζωή. Είναι πριν από όλα και πάνω από όλα προσευχή. Η “έξοδός” τους από την εκκλησία, τουλάχιστον για εμένα, δεν έχει άλλον σκόπο πέραν από την ανάδειξη σε ένα ευρύτερο κοινό, που πιθανότατα δεν σχετίζεται με τη λατρευτική ζωή, της ομορφιάς αυτής της τέχνης. Κατ’ αποτέλεσμα βέβαια, μπορεί να επενεργεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπος αυτή η παρουσίαση της βυζαντινής μουσικής έξω από το φυσικό της χώρο. Δεν είναι λίγες οι φορές που συνάντησα ανθρώπους να μου λένε ότι επηρεασμένοι από κάποια συναυλία βυζαντινής μουσικής, άρχισαν να πηγαίνουν συχνότερα στην εκκλησία και να μετέχουν στη θεία λατρεία… Δεν εννοώ ασφαλώς ότι ο λόγος που οι ύμνοι “βγαίνουν από το χώρο” της εκκλησίας είναι η “κατήχηση”, αλλά ότι κατ’ αποτέλεσμα, σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να λειτουργεί και έτσι… Όσο για τον λόγο τελικά αυτής της εξόδου, καθένας καλλιτέχνης που το επιχειρεί έχει νομίζω τα δικά του κίνητρα. Προσωπικά, η αιτία που με ωθεί να “τολμώ” το βυζαντινό μέλος εκτός εκκλησίας είναι μάλλον ότι εκεί ακουμπά η ψυχή μου. Είναι, καλλιτεχνικά, όχι απλώς ο δρόμος που με εκφράζει βαθειά, αλλά ο …μονόδρομος. Όπως και το δημοτικό τραγούδι.
Music Corner: Έχουν κοινά σημεία η βυζαντινή με την παραδοσιακή μουσική;
Νεκταρία Καραντζή: Πάρα πολλά. Εδώ θα παραπέμψω στα λόγια του Δασκάλου μου, Χρόνη Αηδονίδη, ο οποίος χαρακτηριστικά αναφέρει ότι η βυζαντινή και η δημοτική μας μουσική είναι σαν δίδυμες αδελφές. Έχουν πάρα πολλά κοινά σημεία, αλλά βέβαια και διαφορές… Καλώ όποιον ενδιαφέρεται για το θέμα να διατρέξει ένα άρθρο μου στο περιοδικό “Το Ψαλτήρι”, όπου παρουσιάζεται αναλυτικά αυτή η σχέση βυζαντινής και δημοτικής. Παραπέμπω, αν θέλετε, στην αναδημοσίευσή του, στο blog μου: http://nektariakarantzi.blogspot.com/2010/01/blog-post.html
Music Corner: Θα θέλατε η κόρη σας να αναζητήσει και να ασχοληθεί είτε με τη βυζαντινή, είτε με την παραδοσιακή μουσική;
Νεκταρία Καραντζή: Θα ήθελα η κόρη μου να αναζητήσει και να ασχοληθεί με ό,τι λέει η καρδιά της και θα ήθελα να είμαι σε θέση, όταν έρθει αυτή η ώρα, να κατανοήσω και να ερμηνεύσω σωστά οποιαδήποτε επιθυμία της, έστω κι αν έρχεται σε αντίθεση με όσα εγώ αγαπώ. Πράγμα δύσκολο βέβαια… Πάντα, με αφορμή τέτοιες σκέψεις, θυμάμαι τα λόγια του Φρόυντ προς μία μητέρα που τον ρώτησε τι να κάνει για να μεγαλώσει σωστά το παιδί της. “Κάνετε ό,τι νομίζετε κυρία μου” της λέει. “Ούτως ή άλλως, ό,τι και να κάνετε δεν θα είναι σωστό“!
Music Corner: Πόσο μεγάλο είναι το βάρος να θεωρείστε η συνεχίστρια του έργου του Χρόνη Αηδονίδη;
Νεκταρία Καραντζή: Δεν το αισθάνομαι έτσι. Ο Χρόνης Αηδονίδης έχει διαγράψει μια πορεία και έχει παραδώσει ένα έργο αμίμητο και ασύγκριτο καθ’ όλα. Εμείς οι νεώτεροι που ασχολούμαστε με την παράδοση το μόνο που μπορούμε να κάνουμε για να “συνεχίσουμε” επί της ουσίας το έργο που μας αφήνουν άνθρωποι όπως ο Χρόνης Αηδονίδης ή η αείμνηστη Δόμνα Σαμίου, είναι να τους σεβόμαστε, να τους ακούμε και να εμπνεόμαστε από το μεράκι τους. Κυρίως όμως να τους ακούμε, πολύ πολύ προσεκτικά, όχι μόνο στο τραγούδισμα, αλλά στα λόγια τους, να αντλούμε έμπνευση από την απλότητα, την αυθεντικότητα και το ήθος τους.
Music Corner: Στις 10 Απριλίου έλαβε χώρα στο θέατρο Ακροπόλ μια εκδήλωση με ύμνους, της Μεγάλης Εβδομάδας και θρηνητικά παραδοσιακά τραγούδια. Ποια ήταν η ανταπόκριση του κόσμου σε αυτό που του παρουσιάσατε και ποιες είναι οι δικές σας εντυπώσεις από αυτή τη βραδιά;
Νεκταρία Καραντζή: Ακόμα ηχεί στα αυτιά μου η γλύκα της φωνής του Χρόνη Αηδονίδη να αποδίδει, από την ψυχούλα του, ύμνους βυζαντινούς, σα να αφιερώνει στον Θεό, τώρα στα 84 χρόνια του, και μετά από μια μακρόχρονη καριέρα 64 ετών, το χάρισμα που του έδωσε! Ακόμα ηχεί στα αυτιά μου το “Σήμερον κρεμάται…” του Δημήτρη Μπάση και όλη η υπέροχη παρουσία του. Πρόκειται για έναν καλλιτέχνη που θεωρώ μεγάλη τιμή και χαρά τη συνεργασία μαζί του. Το ήθος και η σεμνότητά του είναι υποδειγματικά! Όσο για τη φωνή… Τι να λέμε… Μπροστά σε αυτό το χάρισμα, τα λόγια είναι περιττά. Το δε βυζαντινό ηχόχρωμα είναι πολύ έντονο στη φωνή του, γι’ αυτό μπορεί να αποδίδει εξαιρετικά τους βυζαντινούς ύμνους. Εξάλλου ξεκίνησε από ψάλτης… Έζησα μοναδικές στιγμές σε αυτή τη συναυλία και νομίζω ότι και ο κόσμος που μας τίμησε με την παρουσία του, πέρασε όμορφα…
Music Corner: Δισκογραφικά που σας βρίσκουμε αυτή την περίοδο; Ποια είναι τα σχέδιά σας για το άμεσο μέλλον;
Νεκταρία Καραντζή: Σε λίγο καιρό θα κυκλοφορήσει ο δίσκος μου “Της ερημιάς το αηδόνι”, με παραδοσιακά τραγούδια σχεδόν από όλη την Ελλάδα, σε διασκευές και ενορχηστρώσεις του Βασίλη Καζούλλη, ο οποίος μετέχει και ερμηνευτικά. Στον δίσκο αυτόν μάλιστα μετέχει και ο Χρόνης Αηδονίδης με ένα τραγούδι που έχει γράψει ο ίδιος στίχους και μουσική! Αυτός είναι ο πρώτος στόχος μου για το άμεσο μέλλον. Για τη συνέχεια υπάρχουν πολλές ιδέες και προτάσεις που ελπίζω και εύχομαι να μπορέσω να τις υλοποιήσω…
Music Corner: Η θρησκεία και η πίστη, μπορεί να λειτουργήσει με κάποιο τρόπο ως αντίδοτο για τη κρίση και για πολλά από τα άσχημα γεγονότα που βιώνουμε στις μέρες μας; Πιστεύετε πως η εκκλησία έχει κρατήσει τη σωστή στάση απέναντι στα γεγονότα ή θα θέλατε μια πιο ενεργό συμμετοχή;Βλέπετε φως στο τούνελ;
Νεκταρία Καραντζή: Ξέρετε, σε αυτήν την εποχή που ζούμε, όπου η εικόνα και το μικρόφωνο κατέχουν τα πρωτεία, νομίζει κανείς πως, όταν δεν ακούγεται η φωνή κάποιου από τα ηχεία ή την τηλεόραση, σιωπά ή “δεν υπάρχει”. Μην ξεχνάμε όμως ότι “υπάρχουμε” και “στεκόμαστε” ή καλύτερα: “παίρνουμε θέση” απέναντι στα γεγονότα όχι μόνο με το λόγο, αλλά κυρίως με το έργο μας. Κι αυτό η σημερινή εκκλησία το κάνει. Προσφορά δωρεάν φαγητού, ρούχων, ιατρικής βοήθειας. Φιλανθρωπικά ιδρύματα, Ξενώνες απόρων, αστέγων και κακοποιημένων γυναικών, Στέγες Γερόντων, Φοιτητικές Στέγες και οικονομικά βοηθήματα σε φοιτητές, ορφανοτροφεία, ιδρύματα για άτομα με ειδικές ικανότητες… Αυτά είναι μερικά ενδεικτικά μόνο από όσα σήμερα συνθέτουν το κοινωνικό έργο της εκκλησίας, χρόνια τώρα και όχι μόνο σε αυτήν την εποχή της κρίσης που διανύουμε. Η διαφορά είναι ότι δεν δημοσιοποιούνται, με αποτέλεσμα να μοιάζει σήμερα ότι η εκκλησία σιωπά…
Όσο για το “φως στο τούνελ”… ναι βλέπω. Μπορεί να μοιάζουν όλα προδιαγεγραμμένα και μεθοδευμένα ώστε να μας οδηγήσουν στην πλήρη κατάρρευση, αλλά η ιστορία έχει αποδείξει πολλές φορές ότι ειδικά για την Ελλάδα λειτουργούν κάποιοι “αστάθμητοι παράγοντες” που μπορούν να κάνουν το αδύνατο δυνατό…
Music Corner: Δώστε μας μια ευχή για τις Άγιες Μέρες που διανύουμε…
Νεκταρία Καραντζή: Εύχομαι υπομονή, ελπίδα, πίστη, δύναμη και επιτέλους να επιστρέψουμε ξανά στο “εμείς” …
———————–
***Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή φωτογραφιών, χωρίς την άδεια του Music Corner…