Γράφει η Ζέτα Χιώτη
Φωτογραφίες: Ζέτα Χιώτη
Πέντε χρόνια μετά την τελευταία απόδοση του αριστουργήματος του Μπουλγκάκοφ στο ελληνικό θεατρικό σανίδι, η Μαρία Βαρδάκα υπογράφει σκηνοθετικά μία απ’ τις πιο άρτια “δεμένες”, ολοκληρωμένες νοηματικά παραστάσεις της χρονιάς, με μια καινοτόμα προσωπική προσέγγιση κι έναν δεκαμελή θίασο, σε συμπαραγωγή της ομάδας του Άλφα Ιδέα και του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης.
Ο θίασος του Γκενάντι Παμφίλοβιτς προτοιμάζεται ν’ ανεβάσει το έργο ενός νέου, πολλά υποσχόμενου συγγραφέα. Οι πρωταγωνιστές υποδύονται τους κατοίκους ενός φτωχού μεν, αλλά πλούσιου εδαφικά νησιού, που κλείνουν μια συμφέρουσα συμφωνία με Ευρωπαίους αριστοκράτες. Όμως οι ιθαγενείς επαναστατούν, το ηφαίστειο του νησιού εκρήγνυται, ο λογοκριτής που θα δώσει την έγκριση για το έργο εμφανίζεται ξαφνικά και η πρόβα γίνεται κανονική παράσταση. Οι ανατροπές διαδέχονται η μία την άλλη, και τα ευτράπελα της προετοιμασίας ενός θεατρικού θίασου ξεδιπλώνονται μπροστά στα (αδαή) μάτια των θεατών με άφθονη δόση χιούμορ.
“Η ερυθρά νήσος” του Μπουλγκάκοφ είναι μια πολιτική κωμική αλληγορία. Mε πιο χαρακτηριστικό ίσως παράδειγμα το πρώτο του μυθιστόρημα, τη “Λευκή φρουρά”, είναι αδύνατον να μην διακρίνει κανείς τ’ αυτοβιογραφικά στοιχεία που εμπεριέχονται σε κάθε έργο του. Το θυμό του για την έκρυθμη πολιτική κατάσταση μετά τον Ρώσικο Εμφύλιο του 1919, που κλόνισε ανεξίτηλα την υγεία του και την απογοήτευσή του που δεν αναγνωρίστηκε ως δραματουργός – τα έργα του απορρίπτονταν απ’ τους κριτικούς της εποχής ως αντισοβιετικά… Σε αντίθεση με την Οργουελική, λίγο μεταγενέστερη, “Φάρμα των Ζώων”, με παρεμφερή κοινωνικά μηνύματα, κανένα λογοτεχνικό ή θεατρικό έργο του Μπουλγκάκοφ δεν δημοσιεύτηκε ή παρουσιάστηκε αυτούσιο, παρά μόνο πολλά χρόνια μετά το θάνατό του.
Στο “Πορφυρό Νησί”, ο Μπουλγκάκοφ είναι ο νεαρός συγγραφέας που παλεύει με κάθε τρόπο ν’ ανέβει η παράστασή του χωρίς να γίνει έρμαιο της λογοκρισίας. Που ασκεί κοινωνική κριτική με γελοιοποιημένες παραστάσεις της πραγματικότητας, στο πρότυπο του Γκόγκολ. Κι αυτή η καυστικότητα κάνει την σάτιρα ακριβώς όπως πρέπει να είναι: αλληγορική ή μη, επώδυνα εύστοχη. Ειδικά στην επίσημη πρεμιέρα, όπου η πλατεία του Άλφα Ιδέα ήταν κατάμεστη από καλλιτέχνες, ηθοποιούς, δημιουργούς, εκπρόσωπους του πολιτικού και δημοσιογραφικού χώρου, έχει ενδιαφέρον να παρατηρείς τις εκφράσεις του κοινού και κάποια γέλια με νόημα, όσο παρακολουθούν τις κωμικές περιπέτειες του θίασου. Άραγε η φίμωση στην ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης, είναι αποκλειστικό χαρακτηριστικό των ολοκληρωτικών καθεστώτων στην ιστορία; Ή μήπως είναι τόσο επίκαιρη όσο και η πλήρης καθυπόταξη των λαών σε ξένα αντιμαχόμενα συμφέροντα; Ακόμη και η διανομή των ρόλων στο έργο μπορεί να σε προβληματίσει: Στην σφαίρα του “Πορφυρού Νησιού”, ο ακόλουθος του βασιλιά που πατά επί πτωμάτων για λίγη εξουσία, είναι στην πραγματικότητα ο απελπισμένος συγγραφέας – δημιουργός που μοχθεί ν’ αναγνωριστεί με κάθε τρόπο το έργο του; Ή μήπως ο Λονδρέζος αριστοκράτης που αποφασίζει για τη μοίρα των ιθαγενών είναι ο (κάθε είδους) θιασάρχης που χάνει τα ηνία, μόνο ως θύμα των συνθηκών ή κάποιου ανωτέρου του;
Ανάμεσα σε όσους τίμησαν την παράσταση με την παρουσία τους, ήταν, μεταξύ άλλων, η Ζωή Λιβανίου, η Μαριέττα Παπελάση, ο Σταμάτης Τζελέπης, η Ράνια Παπαδάκου, η Ράσμη Τσόπελα, ο Χρήστος Κροντήρης, ο Θανάσης Τσαλταμπάσης, η Αγοραστή Αρβανίτη, ο Νίκος Νίκας, η Νεκταρία Γιαννουδάκη, η Κατερίνα Σαβράνη, η Δανάη Σδούγκου, και πολλοί ακόμη.
Το Πορφυρό Νησί
(ή μια πολιτική αλληγορία, αλλά μην το πείτε στον πατερούλη Στάλιν)
του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ
ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης – Θέατρο Άλφα.Ιδέα
Μετάφραση – Διασκευή – Σκηνοθεσία: Μαρία Βαρδάκα
Σκηνικά: Δημήτρης Πολυχρονιάδης
Κοστούμια: Κωνσταντίνος Γκουγκούνης
Μουσική επιμέλεια: Βάλια Σεβροπούλου
Επιμέλεια κίνησης: Κατερίνα Λιόντου
Φωτισμοί: Βαλεντίνα Ταμιωλάκη
Βοηθός σκηνοθέτη: Ηλέκτρα Σαρρή
Videο: Αλέξανδρος Κακλαμάνος
Ηθοποιοί:
Εύα Βάρσου, Δημήτρης Κακαβούλας, Χρήστος Καπενής, Σίφης Μηλιαράκης, Γιώργος Μπένος, Γιώργος Μπούγος, Ευθύμιος Ξυπολιτάς, Δημήτρης Παπανικολάου, Χρήστος Σκούρτας, Γιάννης Φιλίππου.
Το έργο ξεκίνησε από την Πέμπτη 25 Ιανουαρίου και θα παίζεται κάθε Πέμπτη στις 21.15, για δέκα παραστάσεις. Στην συνέχεια θα παρουσιαστεί στην Κοζάνη.
Θέατρο Άλφα.Ιδέα
28ης Οκτωβρίου (Πατησίων) 37 & Στουρνάρα 51, Πολυτεχνείο
Τηλ.: 210-5221444, 210-5238742
Φωτογραφίες από τη παράσταση
Φωτογραφίες από τους ηθοποιούς & τους παρευρισκόμενους
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…