Γράφει η Πέννυ Γέρου
www.musiccorner.gr
Τετάρτη 9 Ιανουαρίου 2013
Μοντέρνοι καιροί
Και ποιος δεν έχει γνωρίσει και αγαπήσει ήδη το μεγάλο κινηματογραφιστή Charlie Chaplin… Οι “Μοντέρνοι Καιροί” (1936), μαζί με το “Μεγάλο Δικτάτορα” (1940), είναι ίσως οι πιο περίφημες και αγαπητές ταινίες του. Ταινίες τόσο διαχρονικές και γεμάτες νοημάτων, που κανείς δε θα μπορούσε να τις δει μόνο μια φορά και να τις αγνοήσει.
Η φιγούρα κλασική: το μικρόσωμο ανθρωπάκι, με το μαύρο κοστούμι, το μικρό χαρακτηριστικό μουστάκι πάνω από τα χείλη, το άτακτο μπαστουνάκι του και το ακόμα πιο άτακτο και αδέξιο βάδισμά του. Κωμικός, γκαφατζής, αθώος και ιδιαίτερα ρομαντικός. Αυτός είναι ο Charlie Chaplin που αγαπάμε!
Στους “Μοντέρνους καιρούς” τον συναντάμε με μια εργατική φόρμα ως εργάτη ενός τεράστιου, αχανούς εργοστασίου με μηχανές μεγαλύτερες από κάθε άνθρωπο και σχεδόν τρομακτικές. Μπλεγμένος κυριολεκτικά και μεταφορικά στα γρανάζια των μηχανών, προσπαθεί να αντεπεξέλθει στις νέες απαιτήσεις της μοντέρνας εποχής: πολύωρη εργασία, ταχύτητα, νέα τεχνολογία, εξειδίκευση, συγχρονισμός. Όλα δουλεύουν με ακρίβεια, ακρίβεια στην οποία ο μέσος άνθρωπος δε μπορεί να είναι πάντα συνεπής. Τιμωρίες, διώξεις λόγω παρεξηγήσεων και πολλές πολλές γκάφες είναι το concept των “Μοντέρνων καιρών” !
Φυσικά, όπως στις περισσότερες ταινίες του Chaplin, εμφανίζεται εκείνη η ευγενική, ταπεινή γυναικεία φιγούρα, που καταφέρνει να του πάρει τα μυαλά, να τον αφοπλίσει και να τον κάνει ακόμα πιο αδέξιο στα μάτια της. Κι όμως, εκεί φαίνεται η πραγματική γοητεία του συναισθήματός του. Παρά τις δυσκολίες, παρά τις χιλιάδες παρεξηγήσεις και τα συνεχή “μπρος – πίσω” , ο σκανταλιάρης ήρωάς μας δε σταματά να πιστεύει στο όνειρο, εκείνο που βλέπει στα μάτια της μικρής του κυρίας…
Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο το πόσο διαχρονική είναι αυτή ταινία. Ακόμα κι αν οι συνθήκες έχουν αλλάξει ως προς την τεχνολογία, δεν έχουμε τόσο μεγάλες μηχανές και η συμμετοχή του ανθρώπου είναι αρκετά μειωμένη, ο τρόπος ζωής παραμένει ίδιος. Ταχύτατοι ρυθμοί, υπερένταση και ένα άγχος να προλάβεις τα πάντα, αλλιώς κάποιος προϊστάμενος θα βρεθεί μπροστά σου για να λογοδοτήσεις και να απολογηθείς. Ακόμα κι αν τα γρανάζια της βιομηχανικής μας εποχής έχουν μικρύνει υπερβολικά, ακόμα κι αν δεν τα συναντάμε καθημερινά, είμαστε όλοι, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, μπλεγμένοι ανάμεσά τους και σχεδόν παγιδευμένοι.
Εξαρτόμαστε από αυτά, τα αγοράζουμε, τα υπηρετούμε, προσπαθούμε να τα βελτιώσουμε, τα κάνουμε αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας. Και με το ρομαντισμό; Τι γίνεται με αυτόν; Ο Charlie τον είχε μέσα του. Τον εξέφραζε με την πρώτη ευκαιρία, είχε βρει το “δάσκαλό” του. Εμείς, μάλλον, όσο μικραίνουμε τις μηχανές μας, τόσο μεγαλώνουμε και την απόστασή μας από το συναίσθημα.
Γι’ αυτό ακριβώς δε φτάνει ποτέ να βλέπουμε ταινίες του μεγάλου αυτού κινηματογραφιστή. Ενός ανθρώπου που, ενώ όλη η κινηματογραφική παραγωγή είχε υιοθετήσει τον ήχο και την ομιλία, εκείνος επέλεξε να παραμερίσει μέχρι και το 1936 την ομιλία, αν και χρησιμοποιούσε τον ήχο με όλη του τη δυναμική. Πρόκειται για έναν άνθρωπο – φαινόμενο σίγουρα, με όραμα αλλά και τρόπο να το εκφράσει και να το πραγματώσει με ένα μοναδικό τρόπο, χωρίς να ακολουθεί το ρεύμα των καιρών, όσο κι αν αυτό του στοίχιζε τότε δεχόμενος την κριτική των υπολοίπων του χώρου.
Γι’ αυτό, κύριε Chaplin, συνεχίστε να έρχεστε στο “όνειρό” μας, όπως μας τραγούδησε και η Τάνια Τσανακλίδου το 1978, να γελάμε λίγο και εμείς, να θυμόμαστε τι σημαίνει να αντιμετωπίζεις και να στέκεσαι κριτικά απέναντι στα δύσκολα των καιρών με γέλιο και χαμόγελο…
Εργοδότες και σκληροί πελάτες,
νάτη η κοινωνία του Σαρλό,
μια ζωή γεμάτη αυταπάτες,
μια ζωή χαμόγελο ζεστό…
Κι όσο διαρκούσε η ταινία,
τόσο και με πήγαινε μακριά,
Θεέ μου, ας μην τελειώσει η αλητεία!
Θεέ μου, ας μην τελειώσει η ανθρωπιά!
Τσάρλι Τσάπλιν, έλα στο όνειρό μας να γελάσουμε,
Τσάρλι Τσάπλιν, απόψε ό,τι δούμε, ό,τι προφτάσουμε,
Τσάρλι Τσάπλιν, το όνειρο βουβό σαν τις ταινίες σου,
Τσάρλι Τσάπλιν, ας ζήσουμε ξανά τις ιστορίες σου,
Τσάρλι Τσάπλιν, Τσάρλι Τσάπλιν,
Τσάρλι Τσάπλιν
————–
***Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή φωτογραφιών, χωρίς την άδεια του Music Corner...