Γράφει η Πέννυ Γέρου
www.musiccorner.gr
Τετάρτη 6 Μαρτίου 2013
Νύφες
Το SS King Alexander ήταν ένας απο αυτά τα μεγάλα, υπερατλαντικά πλοία, στα οποία φιλοξενούνταν κάθε λογής κοσμοπολίτες στα ψηλά καταστρώματα και γλεντούσαν με χορούς, ποτά και περίσσεια λαγνεία να γεμίζει το χώρο. Την ίδια στιγμή, το ίδιο πλοίο, φιλοξενούσε σωρηδόν στα αμπάρια του νύφες. Δεν επρόκειτο όμως για οποιεσδήποτε νύφες. Είναι οι επωνομαζόμενες απο τους Αμερικάνους ως “mail order brides”… Νύφες κατα παραγγελία, γυναίκες που ξεριζώνονταν απο το σπίτι και την οικογένειά τους, κυρίως απο τις περιοχές της βόρειας Ελλάδας, της Μικράς Ασίας και της Ρωσίας, για να βρουν στην ξηρά της Αμερικής το γαμπρό που τις είχε παραγγείλει δια… αλληλογραφίας.
Ενώ αυτό το μεγάλο και διεθνικό “αλισβερίσι” κρατά για αρκετές γενιές, στις “Νύφες” (2004) του Παντελή Βούλγαρη βρισκόμαστε στα 1922. Πόλεμοι, σεισμοί, φτώχεια αναγκάζουν τις γυναίκες να αναζητήσουν μια καλύτερη τύχη και να ακολουθήσουν το γαμπρό που τις παρήγγειλε στην άλλη άκρη του κόσμου, σε κάποια πόλη της Αμερικής. Οικογένειες διχάζονται, μαλώνουν, στέκουν καχύποπτες η μια απέναντι στην άλλη: ποια θα’ ναι η τυχερή κόρη που θα φύγει για την Αμερική; Ποια κόρη θα φέρει λεφτά πίσω στο σπίτι; Ποια θα καταφέρει να αξιοποιήσει όλη την εργατικότητα που της γαλουχήθηκε στην πατρίδα, αλλά δεν υπάρχει πια τόπος για να την ανταποδώσει; Ποια, λοιπόν, θα είναι η τυχερή που θα θυσιάσει μια ζωή, ένα όνειρο, μια αξιοπρέπεια για να καταφέρει να επιβιώσει…;
700 νύφες, λοιπόν, επιβιβάζονται στο SS King Alexander και παίρνουν το δρόμο για τις πολιτείες της Αμερικής. Στο ίδιο πλοίο ανεβαίνει κι ένας Αμερικανός φωτογράφος, ο Harris Norman (Damian Lewis), ο οποίος επιστρέφει απο τη Σαμοθράκη στο σχεδόν κατεστραμμένο του γάμο. Πριν ακόμα ανέβει στο καράβι, τα μάτια του συναντάνε εκείνα της Νίκης Δούκα (Βικτώρια Χαραλαμπίδου), μιας εκ των νυφών, που πάει να αντικαταστήσει την αδερφή της στο Σικάγο, η οποία δεν άντεξε την Αμερική και την επιστρέψανε άρον άρον στην οικογένειά της. Οι δρόμοι τους είναι δυο εντελώς διαφορετικές ευθείες που διασταυρώνονται για μια στιγμή στο χρόνο, ώσπου να φτάσει το καράβι απο τη Σαμοθράκη στην Αμερική…
Πικρό είναι το ταξίδι μου
δεν ξέρω πού πηγαίνω,
εσύ να λες για τη ζωή
κι εγώ ν’ αργοπεθαίνω.
Ποτέ σου δεν κατάλαβες
τι νιώθω εγώ για σένα
πως είναι μία σου ματιά
ζωή και φως για μένα.
Η σχέση τους ξεκινάει απο μια νυχτερινή κουβέντα στο κατάστρωμα, δοκιμάζεται μέσα απο τη φωτογράφηση των 700 νυφών απο τον Norman και κορυφώνεται τη στιγμή που ένα βράδυ τη συναντά στο κατάστρωμα και της δένει τα λυτά της κορδόνια. Όπως έχει δηλώσει και ο Παντελής Βούλγαρης, ένας εξαιρετικός σκηνοθέτης και παλμογράφος της εποχής εκείνης, ήθελε μαζί με τη γυναίκα του και σεναριογράφο, Ιωάννα Καρυστιάνη, να αποδώσει την πιο ερωτική και αισθησιακή σκηνή της ταινίας, χωρίς ίχνος χυδαιότητας και προκλητικότητας. Και αυτό ακριβώς ήταν το αποτέλεσμα: ο δισταγμός της αρχής, μέχρι να απλώσει το πόδι της δειλά και αργά, μέχρι ο Norman να απλώσει απαλά τα χέρια του πάνω στα ξεφτισμένα της κορδόνια και να τα δέσει με τόση τρυφερότητα και απαλότητα, σα να αγγίζει το ίδιο της το κορμί.
Η φωνή που σκάει σα βόμβα στη σχέση τους και στο ρομαντισμό που έχει δημιουργήσει μέσα από την κινηματογραφική μηχανή του ο Παντελής Βούλγαρης είναι αυτή μιας νύφης: μιας νύφης που δεν ανέχεται άλλο να χάνει μέρα με τη μέρα την αξιοπρέπειά της και δε δέχεται να ζήσει μια ζωή που δεν της ανήκει και δε την εκφράζει, την ίδια στιγμή που ο πραγματικός της έρωτας χαροπαλεύει στο πολεμικό μέτωπο. Είναι η φωνή της Χαρώς (Εύη Σαουλίδου) η οποία ταξιδεύει με το ούτι του παππού της και τραγουδά στα νερά του Ατλαντικού, ώσπου να βρει το κουράγιο να πάρει τη βαθιά ανάσα και να βουτήξει στα κατασκότεινα νερά της. Ίσως εκεί θα κατάφερνε να ζήσει με ένα διαφορετικό τρόπο τον έρωτα με τον Αντώνη της, χωρίς να ζει μια ζωή εις βάρος της.
Ζωή πίκρες με πότισες
χαρά δεν έχω νιώσει
πολλά δεν έχω αγάπη μου
κι ό,τι έχω στο ‘χω δώσει.
Πικρό είναι το ταξίδι μου
δεν ξέρω που πηγαίνω
εσύ να λες για τη ζωή
κι εγώ να αργοπεθαίνω.
Πόσες γυναίκες έθαψαν τα ίδια τους τα όνειρα, για να χτίσουν πάνω σε αυτά μια καινούργια οικογένεια, ικανή να τους χαρίσει στο τέλος της ημέρας και ένα καρβέλι ψωμί; Πόσες ξεριζώθηκαν από αγαπημένα τους πρόσωπα, πόσες εγκατέλειψαν έναν αληθινό έρωτα για να τρέξουν προς έναν πλασματικό, έναν ψεύτικο, ένα «μη οικείο» εν τέλει; Σίγουρα χιλιάδες, ίσως και περισσότερες. Ανάμεσα σε αυτές, υπήρχαν βέβαια και νύφες που βρήκαν στην Αμερική μια καλή ζωή και σύντομα έφτασαν στην πατρίδα τα καλά μαντάτα για τα βαφτίσια. Υπήρχαν όμως και άλλες που ποτέ δεν κατάφεραν να επουλώσουν την πληγή ενός χαμένου έρωτα, μιας πολλά υποσχόμενης ζωής που το μόνο που άφησε πίσω είναι ένα σωρό γκριζαρισμένα μαλλιά από το μαράζι και τη στεναχώρια. Υπήρχαν όμως και ακόμα χειρότερες περιπτώσεις, όταν νεαρές κοπέλες έμπαιναν στο μεγάλο καράβι, χωρίς να έχουν πράγματι κάποιον να τις περιμένει στην άλλη άκρη, κοπέλες που έπεσαν θύματα χυδαίων και ξεδιάντροπων διαμεσολαβητών, για να ικανοποιούν τα χατίρια των καπετάνιων ή άλλων «εκλεκτών» επισκεπτών του πλοίου.
Το πόσοι γνώριζαν και κατανοούσαν πραγματικά την κατάσταση αυτών των γυναικών, καθώς και το πόσοι εθελοτυφλούσαν ή την προωθούσαν, είναι νούμερα άγνωστα σήμερα και δε χωράνε σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα. Το ζήτημα είναι πόσοι θυμούνται και πόσοι συνεχίζουν να αγνοούν ή να παραβλέπουν την τύχη των σύγχρονων γυναικών. Γιατί, ακόμα και σήμερα, ο κόσμος αυτός, διακινεί τις δικές του «νύφες»…
——–
***Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή φωτογραφιών, χωρίς την άδεια του Music Corner...