Γράφει η Ειρήνη Ζαβιτσάνου
Η χρονιά που έφυγε πήρε μαζί της κάποιους Έλληνες καλλιτέχνες, πολύ αγαπημένους, «τεράστιους»… Πολύ μεγάλη στενοχώρια όταν πρέπει να στερούμαστε τόσο σημαντικούς καλλιτέχνες και Ανθρώπους.
Οι Άνθρωποι από τον καλλιτεχνικό χώρο που έφυγαν από κοντά μας ήταν αρκετοί και πολύ ξεχωριστοί. Μοναδικοί, ο καθένας για τους δικούς του λόγους, μπορεί να έφυγαν από κοντά μας αλλά το έργο τους, οι δημιουργίες τους, οι μουσικές και τα τραγούδια τους θα μας συντροφεύουν… Θα είναι εκεί κάθε φορά που θα σιγοτραγουδάμε τα τραγούδια τους ή θα βλέπουμε τις ταινίες που πρωταγωνιστούσαν… Θα λέμε σιωπηλά και θα εξομολογούμαστε στον εαυτό μας, ότι είναι από τις περιπτώσεις που «ότι αγαπάς ζει για πάντα μέσα σου»…
Θάνος Μικρούτσικος
28 Δεκεμβρίου 2019. Το τελευταίο Σάββατο της χρονιάς. Πόση πίκρα, πόση συγκίνηση και πόση λύπη να χωρέσει; Όσο κι αν το περιμέναμε, γνωρίζοντας ότι ο αγαπημένος συνθέτης εδώ και δύο χρόνια πάλευε με τον καρκίνο, η είδηση του θανάτου του μας «πάγωσε». Μας βρήκε βουβούς να αρνούμαστε να το πιστέψουμε… Είναι δύσκολο να γράψεις «κάτι» για τον τεράστιο Μικρούτσικο. Εξάλλου τι να γράψω εγώ και τι να πω για αυτόν τον παμμέγιστο άνθρωπο και καλλιτέχνη. Το έχουν κάνει πολύ καλύτερα όσοι τον γνώριζαν και τον έζησαν.
Ο Θάνος Μικρούτσικος, κάθισε στο πιάνο από την ηλικία των έξι ετών και έκτοτε το πιάνο έγινε η …προέκταση του εαυτού του. Αφιερώθηκε στη μουσική από νωρίς σπουδάζοντας στη Φιλαρμονική Εταιρεία Πατρών και στο Εθνικό ωδείο. Το 1979 ήρθε «Ο Σταυρός του Νότου», ο δίσκος που ακούστηκε και αγαπήθηκε όσο κανένας άλλος στη χώρα μας. «Γνώρισε» στον κόσμο τον Νίκο Καββαδία, μελοποιώντας στίχους του και χαρίζοντάς μας μερικά από τα μεγαλύτερα μουσικά αριστουργήματα. Εμπνευσμένος από τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο, έγινε και εκείνος με τη σειρά του εμπνευστής για μια σειρά καλλιτεχνών. Οι συνεργασίες του πολλές και σημαντικές. Γιάννης Κούτρας, Μαρία Δημητριάδη ,Δημήτρης Μητροπάνος , Μανώλης Μητσιάς, Χαρούλα Αλεξίου, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Χρήστος Θηβαίος, Μίλτος Πασχαλίδης, Ρίτα Αντωνοπούλου και αρκετοί ακόμη καλλιτέχνες…
Ο Θάνος δεν είναι μόνο απώλεια για τον καλλιτεχνικό κόσμο. Είναι απώλεια για την χώρα μας και το πολιτιστικό γίγνεσθαι αυτής. Από αυτές τις απώλειες που δεν μπορούν και δεν γίνεται να αντικατασταθούν ποτέ. Το μέγεθος της προσωπικότητας, του ήθους, της ανθρωπιάς και φυσικά του έργου του, είναι τόσο μεγάλα που είναι αδύνατον να χωρέσουν στις μικρές λέξεις που έχουμε για να το περιγράψουν. Όσο κι αν είχαν στενέψει τα περιθώρια για τον μεγάλο δημιουργό, εκείνος σε πείσμα της αρρώστιας, πάλεψε μέχρι τελευταία στιγμή σαν ήρωας. Όπως αρμόζει σε έναν «μεγάλο», σε έναν άνθρωπο που ήταν και θα μείνει ως παράδειγμα μίμησης. Παράδειγμα ανθρωπιάς, ήθους και αξιών.
Έχω κρατήσει και ασπάζομαι κάποια λόγια του που είχε αναφέρει σε μια από τις τελευταίες του αναρτήσεις στα social: «Μην αφήνετε καμιά στιγμή της ζωής σας να πάει χαμένη. Ρουφήξτε κάθε δευτερόλεπτο. Ο χρόνος τρέχει τόσο γρήγορα. Διευρύνετε τις γνώσεις σας μέχρι τέλους. Συνεχώς να ονειρεύεστε. Κυνηγήστε την ουτοπία, όπως σας διαβεβαιώνω ότι το έκανα εγώ και θα συνεχίσω μέχρι τέλους…»
Αυτή η φωνή δεν θα ξανακουστεί… Ο μαέστρος που μάγευε πάντα το κοινό του, μαγεύει πλέον τα αστέρια… Τα «αντίο» πολλά, εκατομμύρια. Από εκείνους που τον γνώριζαν καλά και πορευόταν μαζί του, από εκείνους που απλά έτυχε να τον γνωρίσουν και δεν θα τον ξεχάσουν ποτέ, από εμάς τους απλούς θαυμαστές του, από ανθρώπους που μπορεί να μην τον γνώρισαν αλλά ο σεβασμός, η εκτίμηση και ο θαυμασμός για το πρόσωπό του, περισσεύουν. Θα κρατάμε πάντα όπως μας δίδαξες ανοιχτό το παράθυρο στο όνειρο, στο ανεκπλήρωτο και στην ουτοπία…
Αγαπημένε μας κύριε Θάνο, θα παραμείνεις Αθάνατος… «Καλό ταξίδι στις θάλασσες του κόσμου, εκεί στον μακρινό Σταυρό του Νότου, στις γραμμές των οριζόντων που χάραξες, στο φτερό του καρχαρία που μας δίδαξες να χορεύουμε»…
Γιώργος Ζήκας
20 Δεκεμβρίου 2019: Στην εκπνοή του έτους, λίγες μέρες πριν το τέλος του 2019, έφυγε ο μεγάλος δημιουργός Γιώργος Ζήκας σε ηλικία 70 ετών. Ο θάνατός του, αιφνίδιος, τον βρήκε καταμεσής του δρόμου καθώς πήγαινε στο στούντιο της ΕΡΤ στην Θεσσαλονίκη για μια συνέντευξη σχετικά με την παρουσίαση του νέου του βιβλίου.
Ενώ ξεκίνησε ως σχεδιαστής μόδας, όταν έπεσε στα χέρια του ένα μπουζούκι στάθηκε αφορμή να ταχθεί στο χώρο της μουσικής, αρχίζοντας το «ταξίδι» του το 1985 στο μουσικό γίγνεσθαι της χώρας μας. Ο Διονύσης Σαββόπουλος, ήταν εκείνος που τον ώθησε να ασχοληθεί επαγγελματικά με τη μουσική. Στο ενεργητικό του, μεγάλες και σημαντικές συνεργασίες , όπως αυτή με τον Σταύρο Λογαρίδη, την Ελευθερία Αρβανιτάκη, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Γιώργο Νταλάρα, Κώστα Μακεδόνα, Δημήτρη Ζερβουδάκη. Αναφορικά με το συγγραφικό του έργο, να αναφέρουμε ότι το 2001 κυκλοφόρησε ο «Αποκλεισμός στη Σαλονίκη» ενώ το βιβλίο που εκδόθηκε πρόσφατα τιτλοφορείται «Εμπειρικά». Η είδηση του θανάτου του αγαπημένου Σαλονικιού δημιουργού ,σκόρπισε θλίψη σε φίλους και θαυμαστές που δεν θα σταματήσουν να σιγοτραγουδάνε από το «Μια ζωή στην ίδια τάξη» ως το «Πάμε Νότια»…
Γιάννης Σπανός
31 Οκτωβρίου 2019: «Βροχή και σήμερα»… τέτοια μέρα, βροχερή, μας αποχαιρέτησε ο κορυφαίος μουσικοσυνθέτης της χώρας μας σε ηλικία 85 ετών. Η θλίψη που προκάλεσε η ανακοίνωση του θανάτου του ήταν μεγάλη. Δεν ήταν μόνο ένας τεράστιος δημιουργός αλλά προπάντων μια αξιοσέβαστη προσωπικότητα με ήθος και αξίες που δεν συναντάς εύκολα στον καλλιτεχνικό κόσμο. Άνθρωπος χαμηλών τόνων, αντιστρόφως ανάλογων με την μεγάλη καλλιτεχνική του αξία.
Ο Γιάννης Σπανός συνεργάστηκε με τα περισσότερα και μεγαλύτερα ονόματα της ελληνικής μουσικής. Η απώλεια του άφησε ένα μεγάλο και δυσαναπλήρωτο κενό στο μουσικό γίγνεσθαι της χώρας μας. Ευλογημένοι και τυχεροί που είχαμε την χαρά να τον γνωρίσουμε και να μας αφήσει όλη αυτή τη μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά μέσα από τις δημιουργίες του. Με την χιλιοτραγουδισμένη «Μαρκίζα», το «Σαν με κοιτάς», το «Σπασμένο καράβι»… Όχι απλά θα σιγοτραγουδάμε να «με θυμηθείς» αλλά δεν πρόκειται να τον ξεχάσουμε ποτέ…
Τάκης Σπυριδάκης
14 Σεπτεμβρίου 2019: Μέλος της «Γλυκιάς συμμορίας». Ένας – ένας άρχισαν να «αποχωρούν» και να μας αποχαιρετούν… Μετά τον θάνατο του Τάκη Μόσχου η «Γλυκιά συμμορία» έπαψε να είναι ίδια. Πόσο μάλλον από τις 14 Σεπτεμβρίου 2019 καθώς ο αγαπημένος Τάκης Σπυριδάκης, έφυγε από κοντά μας σε ηλικία 61 ετών. Ηθοποιός, σκηνοθέτης και σεναριογράφος με αρκετές διακρίσεις στο ενεργητικό του και κυρίως μια ξεχωριστή θέση στη καρδιά μας. Ο θρυλικός «Μπαλούρδος» της ταινίας του Νίκου Περάκη από το μακρινό 1984 στην ταινία «Λούφα και Παραλλαγή» έφυγε από τη ζωή μετά από πολυετή μάχη με τον καρκίνο. Η σειρά διαφημίσεων στην οποία συμμετείχε στην τηλεόραση, αγκαλιάστηκε όσο λίγες, καθώς ως …«αγαπούλας» κέρδισε για μια ακόμη φορά το κοινό του, ως είθισται να κάνει όλα αυτά τα χρόνια. Όσοι πρόλαβαν και είδαν στο θέατρο την παράσταση «Άγριος σπόρος» στην οποία και πρωταγωνιστούσε, θα τον θυμούνται λίγο παραπάνω και λίγο καλύτερα…
Λαυρέντης Μαχαιρίτσας
9 Σεπτεμβρίου 2019: πρωί, πήγαινα στο γραφείο και άκουγα ραδιόφωνο. Ο παραγωγός μιλάει διστακτικά και ανακοινώνει ότι θα μεταφέρει μια δυσάρεστη είδηση. «Η εβδομάδα δυστυχώς δεν άρχισε καλά, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας δεν είναι πια κοντά μας»… κόλλησα στο φανάρι… δεν μπορούσα να το πιστέψω, αρνιόμουν βασικά να το πιστέψω… Μα σε δύο μέρες είχε συναυλία με τον Νίκο Πορτοκάλογλου στο Ηρώδειο…
Σε ηλικία μόλις 63 ετών ο αγαπημένος Λαυρέντης έφυγε αιφνίδια από κοντά μας, στο εξοχικό του στον Πτελεό Βόλου. Από τους γνήσιους εκπροσώπους του ελληνικού έντεχνου- ροκ τραγουδιού, με μια πορεία τεσσάρων δεκαετιών, ξεκίνησε από τους «Τερμίτες» και μας άφησε μια πλούσια κληρονομιά με τη μουσική και τα τραγούδια του. Όσοι τον γνώριζαν, μιλούσαν πάντα για έναν ιδιαίτερο και ευθύ χαρακτήρα, έναν άνθρωπο καλοσυνάτο, ντόμπρο, χαβαλέ και αγαπητό.
«Εκεί στο Νότο» κάτι άλλαξε από κείνη τη μέρα αλλά δεν σταματήσαμε –και ούτε θα το κάνουμε– να τραγουδάμε πολύ δυνατά το «Πόσο σε Θέλω», ακριβώς όπως μας δίδαξε ο Λαυρέντης. Και ακούγοντας το «Μου λες τα μάτια σου», τα δικά μας μάτια να βουρκώνουν στην συνειδητοποίηση της «απουσίας του»…
Γιάννης Σπάθας
6 Ιουλίου 2019: Ο θρυλικός κιθαρίστας των Socrates, έφυγε από κοντά μας σε ηλικία 69 ετών. Κοιτώντας εκείνη την μέρα τα social, ήταν κατακλεισμένα από την ανάρτηση της δυσάρεστης είδησης. Ήρθε στο μυαλό μου μια κουβέντα που είχα πριν λίγο καιρό με έναν φίλο που ήταν μεγαλωμένος με τη μουσική του και τον λάτρευε. Γιάννης Σπάθας και Αντώνης Τουρκογιώργης, αποτελούσαν τα δύο σταθερά και ιδρυτικά μέλη του ροκ συγκροτήματος που άφησε εποχή τόσο στην χώρα μας όσο και στο εξωτερικό, καθώς ήταν από τα πρώτα συγκροτήματα που έκαναν καριέρα με αγγλικό στίχο.
Ο Γιάννης Σπάθας ήταν ένας καλλιτέχνης- βιρτουόζος της ηλεκτρικής κιθάρας και το παίξιμό του συγκρίθηκε εκείνη την εποχή με αυτό μεγάλων και διεθνούς φήμης κιθαριστών. «Mountains» και «starvations», για τους μυημένους και για όσους δεν γνώριζαν αλλά ακούγοντάς τα, τους αγάπησαν…
Στέλιος Βαμβακάρης
17 Ιουνίου 2019: Σε ηλικία 72 ετών έφυγε ο συνθέτης και δεξιοτέχνης του μπουζουκιού, Στέλιος Βαμβακάρης, γιος του Μάρκου Βαμβακάρη. Από τους ανθρώπους που «σεβάστηκαν» τον γονιό –δημιουργό και υπήρξε άξιος συνεχιστής του έργου του. Το ρεμπέτικο τραγούδι έμεινε φτωχότερο μετά από μια τόσο σημαντική απώλεια αλλά μας παρηγορεί το γεγονός ότι θα έχουμε τις εξέχουσες δημιουργίες τους να μας συνοδεύουν.
Ο Στέλιος Βαμβακάρης έπαιζε μπουζούκι από 12 χρονών με την μουσική ουσιαστικά να κυλάει στις φλέβες του. Είχε ταξιδέψει σε αρκετές χώρες όπου παρουσίαζε τόσο το δικό του έργο, όσο και εκείνο του πατέρα του. Αξίζει να αναφερθεί ότι το ιδιαίτερο ύφους που χαρακτήριζε τη μουσική του έχει αναγνωριστεί και από τη διεθνή blues κοινότητα, ήταν εκείνος που κατάφερε να «παντρέψει το μπλουζ με το ρεμπέτικο . Πώς το κατάφερε αυτό; Μόνο εκείνος γνώριζε. Ονόματα όπως αυτά των Τσιτσάνη, Παγιουμτζή, Μπέλλου, Παπαϊωάννου, μέχρι και του Παύλου Σιδηρόπουλου και του Σωκράτη Μάλαμα, αποτελούσαν μόνο κάποιες από τις σπουδαίες συνεργασίες του!
Τάκης Μόσχος
29 Απριλίου 2019: Ήταν Δευτέρα του Πάσχα και η είδηση ότι ο αγαπημένος ηθοποιός Τάκης Μόσχος έφυγε από τη ζωή σκόρπισε θλίψη στον καλλιτεχνικό κόσμο αλλά και στους θαυμαστές του. Μετά από σχεδόν ένα μήνα που βρισκόταν σε κώμα και κατόπιν διπλού εγκεφαλικού επεισοδίου. Ένας άνθρωπος που μπήκε στον χώρο «κατά τύχη» όπως είχε δηλώσει ο ίδιος και έκανε μια αξιοζήλευτη καριέρα. Η «Γλυκιά συμμορία» έχασε ένα από τα σημαντικότερα μέλη της, τον «Αργύρη» και ο κόσμος έναν άνθρωπο τόσο αγαπητό και ξεχωριστό. Ο Τάκης Μόσχος, τα τελευταία 18 χρόνια έμενε μόνιμα στην Σκόπελο, όπου είχε ιδρύσει μια ερασιτεχνική θεατρική ομάδα και έκανε παραστάσεις…
——————-
Κατόπιν τόσων σημαντικών απωλειών, το 2019 έφυγε με μια πικρή γεύση… Ευχόμαστε η νέα χρονιά να είναι πολύ καλύτερη και κυρίως να μην μας στερήσει πρόσωπα που αγαπάμε…
——————-
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…